سامانه‌های مدرن  ارتش و سپاه در لبه‌های فناوری

بررسی جزئیات برگزاری رزمایش مدافعان آسمان ولایت 1400 در گفت‌وگو با فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور

سامانه‌های مدرن ارتش و سپاه در لبه‌های فناوری

رزمایش مشترک تخصصی پدافند هوایی مدافعان آسمان ولایت 1400، با اعلام رمز یا رسول‌ا...(ص) از روز سه‌شنبه با گسترش و استقرار سامانه‌های بومی موشکی، راداری، اطلاعات شناسایی، جنگ الکترونیک، سامانه‌های ارتباطی و شبکه دید‌بانی بصری در منطقه کویر مرکزی آغاز شد و تا روز گذشته هم ادامه داشت. در این رزمایش مشترک تخصصی، سامانه‌های بومی سوم خرداد نیروی هوافضای سپاه و 15خرداد نیروی پدافند هوایی ارتش که به دست متخصصان و دانشمندان جوان کشورمان تولید شده‌اند، در شرایط رزم واقعی این رزمایش علیه اهداف متخاصم اقدام تاکتیکی انجام داد و با موفقیت اهداف واگذاری توسط شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور را سرنگون کرد.

در مرحله اول رزمایش مشترک تخصصی پدافند هوایی، گسترش و استقرار سامانه‌های پدافندی با رویکرد جابه‌جایی و واکنش سریع نیروهای عملیاتی با رعایت اصول پدافند غیرعامل برای فریب دشمن انجام شد و همچنین برقراری ارتباطات امن و چندلایه میان سامانه‌های پدافندی با مراکز فرماندهی و کنترل و همچنین شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور برای اتخاذ تصمیم هنگام وقوع تهدید صورت گرفته است.
سامانه‌های موشکی مجید و دزفول، سامانه‌های ضد کروزی هستند که در این رزمایش حضور داشتند، همچنین سامانه‌های راداری قدس و برخی سامانه‌های جدید در بعد جنگ الکترونیک نیز در این رزمایش شرکت داده شد.‌ سامانه‌هایی مانند سوم خرداد، طبس و مرصاد هم جزو سامانه‌هایی هستند که روی آنها کار شده و نسخه بالای آن سامانه‌ها محسوب می‌شوند.‌درحقیقت از لحاظ بهینه‌سازی تغییراتی صورت گرفته و به همین مناسبت آنها نیز به این رزمایش آورده شدند تا آن ویژگی‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد. به عنوان مثال نسبت به سال گذشته تغییراتی در بُرد به وجود آمده یا از لحاظ فنی، دقت، کشف، تعقیب و اصابت هدف تغییرات فنی صورت گرفته که این موارد مورد ارزیابی قرار گرفت.
 انهدام موشک‌های کروز
توسط سامانه پدافندی ارتش و سپاه

به گزارش جام‌جم،‌ در دومین روز و بامداد روز گذشته هم در ادامه مرحله اصلی رزمایش مشترک تخصصی پدافند هوایی مدافعان آسمان ولایت 1400 سامانه پدافندی مجید نیروی پدافند هوایی ارتش و دزفول نیروی هوافضای سپاه با موفقیت موشک‌های کروز شلیک شده به سمت منطقه رزمایش را منهدم کردند.‌همچنین سامانه‌های پدافند هوایی بومی جوشن و خاتم نیروی پدافند هوایی ارتش، اهداف متخاصم را که قصد نفوذ به منطقه رزمایش داشتند در ارتفاع پست منهدم کردند. رادار بومی قدس نیروی هوافضای سپاه هم برای نخستین‌بار در رزمایش تخصصی مشترک مدافعان آسمان ولایت1400 عملیاتی شد. رادار بومی برد بلند ارائه پالسی قدس نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قابلیت رصد اهداف در برد بیش از 500کیلومتر و ارتفاع بیش از 90هزار پا را دارد. قابلیت تاکتیکی و تک‌خودرویی بودن، نرم‌افزار بومی، توان مقابله با جنگ الکترونیک در تکنیک‌های مختلف، سامانه تشخیص دوست از دشمن و قابلیت لینک با سامانه‌های پدافندی ازجمله ویژگی‌های سامانه راداری قدس است. همچنین سامانه‌های صیاد نیروی هوافضای سپاه و تلاش نیروی پدافند هوایی ارتش در محیط جنگ الکترونیک موفق به رهگیری و انهدام اهداف متخاصم در ارتفاع متوسط شدند.
 اهمیت شبکه محوری یکپارچه سامانه‌ها در پدافند هوایی
امیر سرتیپ قادر رحیم‌زاده، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم درباره جزئیات این رزمایش گفت: «در این رزمایش در چندین بعد سامانه‌های جدیدی را شرکت داده‌ایم و سامانه‌هایی نیز از ارتش و سپاه در این رزمایش حضور دارند.»
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور گفت: «آنچه در پدافند هوایی مهم است، بحث کارکرد شبکه سامانه‌هاست. به این معنا که شبکه‌پذیری سامانه‌ها و شبکه‌محوری آنها، باید به شکل یکپارچه در پدافند هوایی وجود داشته باشد. لذا همه سامانه‌هایی که در رزمایش هستند، شبکه‌پذیرند و تبادل اطلاعات بین آنها یعنی شبکه فرماندهی و کنترل، به‌صورت هوشمند انجام شده است.»
وی ویژگی وحدت فرماندهی در شبکه را بسیار مهم دانست و گفت: «این موضوع به‌ویژه در پدافند هوایی، از هرگونه ناهماهنگی جلوگیری می‌کند. بنابراین تمامی اقدامات این رزمایش از لحظه طراحی و برنامه‌ریزی برای اجرا، توسط قرارگاه مشترک پدافند هوایی حضرت خاتم‌الانبیا فرماندهی و هدایت عملیاتی می‌شود.»
ویژگی مهم دیگری که امیر سرتیپ قادر رحیم‌زاده به آن اشاره کرد، هم‌افزایی و هماهنگی در شبکه و وحدت فرماندهی شبکه در پدافند بود که معتقد است این امر حرف اول را می‌زند و درباره جزئیات آن گفت: «به لطف خدا در همین رزمایش، همه این ویژگی‌ها رعایت شده و این موضوع از یک طرف هم قدرت و دقت سامانه‌ها و هم شبکه‌پذیری و هماهنگی آنها را نشان می‌دهد که به هم‌افزایی و اقتدار در کل سامانه سیستم پدافند هوایی کشور منجر خواهد شد.»
«این موضوع باعث تضمین امنیت لازم در آسمان کشور هم خواهد بود؛‌ بنابراین وقتی ما می‌گوییم آسمان ما امن‌ترین آسمان است، ناظر بر همین موضوع است. یعنی همه سامانه‌ها با دقت و کاربران با آموزش لازم در داخل یک شبکه فرماندهی کنترل یکپارچه که توسط قرارگاه مشترک پدافند خاتم‌الانبیا فرماندهی و هدایت عملیات می‌شود،‌ قرار دارند.» فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور تاکید کرد: «نتیجه و دستاورد این رزمایش امنیت در آسمان کشور و همچنین هوشیاری شبکه در مقابل هرگونه تجاوز احتمالی است چراکه همه سامانه‌های کشف شناسایی و در درگیری در داخل یک شبکه قرار دارند. حضور مسؤولان طراز اول نیروهای مسلح نیز نشان از اهمیت این موضوع و اهمیت پدافند هوایی برای کشور است که بتواند با اقتدار کامل کار خود را انجام دهد.»
وی درعین‌حال گفت: «این فقط گوشه‌ای از توانمندی‌های دفاعی و نظامی کشور است که آن را علنی کرده‌ایم و قسمت اعظمی از توانمندی‌های خود را پنهان نگه‌داشتیم تا در لحظه نیاز بتوانیم از آن استفاده کنیم.»
امیر سرتیپ قادر رحیم‌زاده همچنین پیش از این اعلام کرده بود: «در این مرحله از رزمایش پروازهای اطلاعاتی و شناسایی توسط هواپیماهای با سرنشین و بدون سرنشین ارتش و سپاه در منطقه عمومی رزمایش صورت گرفت که توسط نیروهای دفاع‌کننده، اقدامات تاکتیکی و دفاعی، به وسیله سامانه‌های کشف و درگیری علیه پرنده‌های مهاجم صورت گرفت و کلیه مراحل دفاع‌هوایی تا مرحله اصابت الکترونیکی (شلیک سرد) انجام شد.»
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور به بهره‌برداری از سامانه‌های بومی پدافند هوایی در این رزمایش هم اشاره کرد و گفت: «استقرار سامانه‌های فرماندهی و کنترل، سامانه‌های راداری بومی معراج، فتح - 2، بشیر و قدس، سامانه‌های تاکتیکی اطلاعات و شناسایی، سامانه‌های الکترواپتیکی و سامانه‌های جنگ الکترونیک از دیگر اقدامات انجام‌شده در این بخش از رزمایش است.»
امیر سرتیپ رحیم‌زاده خاطرنشان کرد: «مراکز کنترل و فرماندهی در این رزمایش با استفاده از سامانه‌های راداری اکتیو و پسیو با بهره‌گیری از پایش سیگنالی و الکترواپتیک، عملیات پایش منطقه رزمایش را انجام می‌دهند و به محض کشف هدف متخاصم، با استفاده از هوش مصنوعی و سامانه‌های تصمیم‌یار، سامانه موشکی متناسب با هدف را برای مقابله وارد مدار عملیاتی می‌کنند.»
وی شعار این رزمایش را «اقتدار پدافند، امنیت آسمان» عنوان کرد و گفت: «تشکیل لایه‌های امن پدافند هوایی برای حفاظت از مرزهای هوایی جمهوری اسلامی ایران و همچنین دفاع همه‌جانبه از مراکز حساس و حیاتی کشور از‌جمله اهداف این رزمایش است .»
سردار حاجی‌زاده: رزمایش پدافند هوایی را جوانان دهه 60 و 70 اداره کردند
 سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حاشیه رزمایش مشترک پدافند هوایی مدافعان آسمان ولایت 1400، با بیان این‌که در این رزمایش این توفیق را داشتیم که تمام سامانه‌های مورد استفاده کاملا ایرانی بود، گفت: همچنین جوانانی که این رزمایش را اداره کردند و پای سامانه‌ها و تجهیزات بودند، همه دهه شصتی و دهه هفتادی بودند.
وی افزود: 15 سال قبل ما این وضعیت را نداشتیم، یعنی در سامانه‌های راداری، فرماندهی و کنترل و سامانه‌های موشکی زمین‌به هوا وابسته به تجهیزات خارجی بودیم، درحالی‌که امروز بحمدا... تمام این تجهیزات را به صورت بومی و ایرانی در اختیار داریم.
سردار حاجی‌زاده در تشریح اهمیت برگزاری رزمایش‌ها، گفت: در این رزمایش‌ها افرادی که در طول سال جذب می‌کنیم آموزش می‌بینند و از آنجایی که کار پدافند هوایی یک کار کاملا هماهنگ و تیمی است، مهارت‌های افراد در کار گروهی نیز کنترل می‌شود.
فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادامه داد: ما در این رزمایش جنگ احتمالی را با برگزاری یک بازی جنگ شبیه‌سازی می‌کنیم، به‌طوری‌که یک گروه نقش دشمن و یک گروه هم نقش مهاجم را ایفا کردند که در جهت‌های مختلف و ارتفاع‌های مختلف به منطقه رزمایش حمله می‌کنند و ما هم نقش مدافع را داریم. وی با اشاره به دفاع همه‌جانبه و 360 درجه در برابر حملات پرحجم هواپیماهای بدون‌سرنشین در منطقه رزمایش، گفت: سامانه‌های راداری در منطقه باید اهداف را کشف و مراکز کنترل و فرماندهی هدف‌ها را به سامانه‌ها واگذار کند و در این رزمایش موفق شدیم اهداف مختلف در ارتفاع و سرعت‌های مختلف و حتی موشک‌های کروز را با موفقیت مورد اصابت قرار دهیم.
سردار حاجی‌زاده خاطرنشان کرد: در این رزمایش ما برای اولین‌بار بمب‌های بالدار دورایستا که از هواپیما رها می‌شوند را استفاده کردیم و آن را رهگیری و به سامانه‌های پدافندی واگذار کردیم.
 فرمانده نیروی هوافضای سپاه ادامه داد: ما ترکیبی از تهدیدات را داریم از‌جمله موشک‌های کروز، مهمات دورایستا و هواپیماهای بدون‌سرنشین با سرعت کم و زیاد که انواع این تهدیدات را در این رزمایش شبیه‌سازی کردیم و توانستیم با سامانه‌های بومی کاری کنیم که هدفی در این منطقه از دست نرود و همگی مورد اصابت قرار گرفتند.
 وی با اشاره به عملیاتی شدن سامانه راداری قدس در این رزمایش، تصریح کرد: این سامانه کاملا متحرک است و می‌تواند به سرعت جابه‌جا شود چون در جنگ‌های امروزی هر سامانه‌ای که ثابت باشد بلافاصله مورد اصابت قرار می‌گیرد؛ از سوی دیگر قابلیت کشف هواپیماهای پنهانکار را هم دارد.
 سردار حاجی‌زاده گفت: دفاع هوایی در کشورمان با وجود قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم الانبیا‌(ص)، مشترک است و سامانه‌های پدافندی ارتش و سپاه در مناطق سراسر کشور مستقر هستند که تمام آنها در یک شبکه تحت کنترل و فرماندهی برادران ارتش است و زیرمجموعه‌های آن به صورت مشترک است و کار به صورت ترکیبی انجام‌می‌شود.
 سرلشکر سلامی: این رزمایش یک نمایه مدرن و پیشرفته از تمام جنبه‌های پدافند هوایی است
در ادامه واکنش‌ها به اهمیت این رزمایش، فرمانده کل سپاه با تاکید بر این‌که به سامانه‌های بسیار مدرن و پیشرفته در لبه‌های فناوری، فرماندهی و کنترل ارتباطات اطلاعات جهانی دست پیدا کرده‌ایم، گفت: ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با توسعه سامانه‌های پدافند هوایی و سیستم‌های بسیار مدرن در مقابل پیشرفته‌ترین قدرت‌های عالم، دفاع خواهندکرد. سردار سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در حاشیه این رزمایش، عنوان کرد: آنچه در این رزمایش انجام شد و ما دیدیم، یک نمایه مدرن و پیشرفته از تمام جنبه‌های پدافند هوایی در مقابل سناریوی غیرقابل پیش‌بینی است. ما امروز دو نیروی نارنجی و آبی در نقش دشمن و نیروهای خودی داشتیم که نیروهای نارنجی ما مجهز به انواع موشک‌ها و سامانه‌های پروازی بدون سرنشین بودند و در سرعت‌ها و ارتفاعات مختلف و از مسیرها و زمان‌های غیرقابل پیش‌بینی به سمت منطقه رزمایش حرکت می‌کردند و نیروهای آبی که مستقر در کنار سامانه‌های پدافند هوایی بودند باید در مقابل اینها واکنش نشان می‌دادند. وی گفت: به فضل الهی تمام اهدافی که وارد منطقه شدند با اولین شلیک توسط سامانه‌ها مورد هدف قرار گرفتند. دلیل آن این است که نیروی هوافضای سپاه و پدافند هوایی ارتش به سامانه‌های بسیار مدرن و پیشرفته در لبه‌های فناوری، فرماندهی و کنترل ارتباطات اطلاعات جهانی دست پیدا کرده‌اند، به شکلی که اهداف به شکل خودکار توسط نرم‌افزارها به سامانه‌ها منتقل و در زمان ممکن و برای مناسب‌ترین سامانه از لحاظ موقعیت بردار وضعیت هدف نسبت به موشک‌ها واگذار می‌شود و شلیک‌ها را به شکل خیلی صحیح و دقیق مورد اصابت قرار می‌دهند.  سرلشکر سلامی تصریح کرد: به مردم شریف و عزیز ایران اطمینان می‌دهیم ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک نیرو در دو لباس از تمامیت ارضی و فضای میهن اسلامی‌مان با توسعه سامانه‌های پدافند هوایی و سیستم‌های بسیار مدرن در مقابل پیشرفته‌ترین قدرت‌های عالم، دفاع خواهندکرد.
 مقابله با تهدیدات پرحجم با استفاده از هوش مصنوعی
در حاشیه این رزمایش فرمانده پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه هم با اشاره به استفاده از مراکز کنترل و فرماندهی هوشمند در رزمایش مشترک مدافعان آسمان ولایت برای نخستین بار، گفت: با استفاده از تولیدات بومی می‌توانیم به هرگونه تجاوز به مرزهای پرگهر ایران اسلامی پاسخی دندان‌شکن بدهیم.
سردار سرتیپ پاسدار رضا شبان، فرمانده پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه با بیان این‌که در این رزمایش براساس تمامی اهدافی که از قبل تعیین شده‌بود در بخش‌های مختلف کشف، شناسایی، ردگیری و مقابله با اهداف موفقیت لازم کسب شد،رزمایش‌ها برای تمرین تکنیک‌ها و تاکتیک‌های بومی و خلاقانه نیروهای نظامی و احصای نقاط قوت و ضعف است که در این رزمایش به خوبی این هدف به دست آمد. همچنین ما در این رزمایش توانستیم برای اولین بار بخشی از سامانه‌های بومی خودمان را مانند سامانه راداری قدس و سامانه بومی ضد کروز دزفول در مدار عملیاتی مورد استفاده قرار دهیم.‌‌

 «دزفول» دروازه ورود ایران به حوزه موشکی پرتاب سرد
همچنین در دومین روز این رزمایش برای اولین بار تصاویری از سامانه پدافند هوایی موشکی برد کوتاه دزفول منتشر شد. این سامانه را می‌توان نمونه ایرانی سامانه روسی تورـ‌ام‌ـ 1 دانست.
 تورـ‌ام‌ـ1 سامانه دفاع هوایی کوتاه‌برد، ارتفاع پایین و تمام‌متحرک است. این سامانه برای درگیری مؤثر با انواع اهداف هوایی از جمله هواپیماهای بال‌ثابت و بالگردهای سرنشین‌دار و بی‌سرنشین، موشک‌های کروز و حتی بمب‌ها و موشک‌های رهاشده از هواپیماها در تمام شرایط آب‌وهوایی ساخته شده است. بهره‌گیری از رایانه کنترل آتش و سامانه‌های دیجیتال و استقرار موشک‌ها به‌صورت عمودی باعث کاهش زمان واکنش سامانه شده است. پدافند هوایی کوتاه‌برد موشکی یکی از مهم‌ترین حلقه‌های دفاعی هر هدف مهم و حیاتی است. در واقع این لایه را می‌توان آخرین حلقه دفاعی با ضریب اطمینان بالا در نظر گرفت. قابلیت واکنش سریع، امکان تحرک، برد موشکی مناسب و امکان درگیری همزمان با چند هدف، مفاهیمی است که در سامانه‌های مدرن پدافند موشکی برد کوتاه ساخته‌شده در دنیا به چشم می‌خورد. در برخی از گونه‌های این سامانه‌های پدافندی استفاده ترکیبی از توپخانه و موشک مشاهده می‌شود.