دیدن این کارتون جرم است!

یك میلیون مادر آمریكایی به‌دلیل مسائل اخلاقی تماشای پویانمایی داستان اسباب‌بازی4 را تحریم كرده‌اند

دیدن این کارتون جرم است!

میلیون‌ها كودك از سراسر جهان در نزدیك به صد سال اخیر مصرف‌كننده تولیدات شرکت عریض و طویل دیزنی بوده‌اند؛ خب تا اینجای ماجرا باید گفت دمشان گرم؛ به‌خصوص اگر بدانیم كه این شرکت، بخش اعظمی از صنعت سرگرمی جهان را در اختیار دارد و بسیاری از استودیوهای مهم پویانمایی‌سازی از جمله پیكسار و فوكس قرن بیست و یكم را خریداری كرده و علاوه بر همه اینها صاحب چند شبكه تلویزیونی، تعداد زیادی شهربازی و شركت توزیع و پخش فیلم است. همه اینها زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌كند كه بدانیم غول پویانمایی‌سازی جهان برای كودكان چه خواب‌هایی دیده و به عبارت دیگر طی تقریبا یك قرن گذشته یا حداقل از سال 1937 كه پویانمایی سفیدبرفی به عنوان اولین فیلم سینمایی این شرکت انیمیشن‌سازی به كودكان جهان عرضه شده تا امروز، دیزنی رویاهای كودكان جهان را چگونه ساخته و برای آنها چه جهانی حاوی چه معنایی تصویر كرده است! قبول كنید با این دیدگاه مهم است بدانیم چرا یك میلیون مادر آمریكایی پویشی راه انداخته، تماشای پویانمایی «داستان اسباب‌بازی4» را برای كودكان خطرناك توصیف كرده‌اند و خواهان ممنوعیت نمایش آن هستند؟

این پویانمایی خطرناك
دیلی‌نیوز نیویورك از پویشی خبرداد كه مادران آمریكایی برای تحریم پویانمایی داستان اسباب‌بازی4 تشكیل داده‌اند. این مادران خواستار جلوگیری از پخش این فیلم پویانمایی شده‌اند و به‌وضوح آن را برای كودكان خود مضر می‌دانند. چرا؟ ماجرا كمی ساده به نظر می‌رسد اما مادرانی كه در این پویش شركت‌ كرده‌اند معتقدند اقدام صورت گرفته كاملا عمدی و بسیار ظریف بوده است.
در نمایی از پویانمایی داستان اسباب‌بازی4، بانی كه صاحب جدید عروسك معروف وودی است، به كودكستان رفته است. این اولین روز حضور بچه‌ها در كودكستان است و همه شاد هستند. در پس‌زمینه تصویر بانی، دختربچه‌ای را می‌بینیم كه به همراه دو زن به مدرسه آورده شده است. این دو زن دختربچه را در آغوش می‌گیرند و به او تبریك می‌گویند. مادرانی كه به پویش تحریم این پویانمایی پیوسته‌اند، معتقدند كه آن دو زن والدین همجنسگرای كودك هستند و دیزنی با ارائه این تصویر سعی كرده كودكان را در برابر چنین موضوعاتی آماده و بی‌حس كند. آنها معتقدند اگر جز این بود، طراحی چنین صحنه‌ای ولو بسیار کوتاه، مبهم  و گذرا در پس‌زمینه هیچ ضرورتی نداشت.
مادران پویش تحریم داستان اسباب‌بازی4، بر تعمدی بودن این صحنه تاكید دارند و مهم‌ترین مساله‌ای كه آنها را نگران كرده این است كه یك فیلم سرگرم‌كننده پویانمایی، آن هم یك مجموعه از سری فیلم‌های داستان اسباب‌بازی، باید آخرین جایی باشد كه فرزندانشان با مفاهیم مربوط به جنسیت مواجه شوند یا آموزشی در این باره دریافت كنند. از آنجا كه در فرآیند تولید فیلم‌های پویانمایی، همه چیز طرح‌ریزی می‌شود و مانند فیلم زنده، احتمال ضبط تصاویر ناخواسته در آن وجود ندارد، نمی‌توان تصور كرد كه شرکت دیزنی-پیكسار از طراحی این صحنه هیچ ایده و برنامه‌ای نداشته و اگر نگاهی داشته‌ باشیم به نگاه و عملكرد این شرکت در ارائه الگو به زنان، حتما نكات تازه‌ای دستگیرمان خواهد شد.
از سیندرلای مفلوك تا جودی قهرمان
از سفیدبرفی كه 82 سال پیش تولید شده تا امروز، قهرمان بسیاری از آثار دیزنی دختران بوده‌اند و شاید بتوان گفت این شرکت بیشتر از هر گروه دیگر بر دختران تاثیر گذاشته و برای آنها الگوسازی كرده است.
نگاهی به زنان قهرمان در آثار دیزنی نشان می‌دهد كه رویاهای دختران در تقریبا یك قرن اخیر با چه تعاریفی رنگ‌آمیزی شده است. بگذارید از یك نمونه كاملا به یادماندنی شروع كنیم؛ سیندرلا. دخترك مفلوك، ناتوان و ستم‌كشیده‌ای كه دست آخر پسر پادشاه سوار بر اسب سفید باید خوشبختی او را رقم بزند. این ماجرا همین طور در بسیاری دیگر از آثار دیزنی تكرار شده؛ مثل دیو و دلبر، گیسوكمند، زیبای خفته و ... هرچند دیزنی همواره داستان‌هایش را از آثار فولكلور و عامیانه الهام گرفته اما حتی قهرمانی مانند مولان كه در کارتونی به همین نام در سال 1998 عرضه شده نیز برای حضور و عرض‌اندام حضوری مردانه از خود بروز می‌دهد و تازه از حوالی سال 2010 و بعد از ساخته شدن گیسوكمند كمی رویكرد دیزنی به زنان تغییر می‌كند.
در سال 2014 شرکت دیزنی دو فیلم پویانمایی زنده بسیار متفاوت می‌سازد؛ «مالیفیسنت» و «در میان جنگل‌ها» كه در فیلم اول آنجلینا جولی بازی می‌كند و در فیلم دوم مریل استریپ و در هر دو فیلم نگاه و زاویه متفاوتی به پویانمایی‌های خود دیزنی ارائه می‌شود.
در فیلم مالیفیسنت،‌ شخصیت منفی پویانمایی زیبای خفته تبدیل به قهرمان و شخصیت اصلی شده و در فیلم «در میان جنگل‌ها» با قهرمان‌های پیشین دیزنی مثل سیندرلا و راپونزل و خیلی دیگر از شخصیت‌های ادبیات كلاسیك مثل شنل قرمزی و جك و لوبیای سحرآمیز شوخی می‌شود.
از اینجا به بعد آرام آرام دخترانی كه قهرمان‌های آثار دیزنی را می‌سازند، متاثر از فضای جامعه و جنبش‌های اجتماعی، رنگ و بوی دیگری می‌گیرند و مثلا در پویانمایی زوتوپیا محصول 2016، جودی یك خرگوش كوچولوی با انگیزه و پشتكار است كه به عنوان یك دختر تلاش می‌كند به آرزویش برسد و پلیس بشود. او برخلاف تصویر كلیشه‌ای كه پیشتر دیزنی از دختران زیبا اما منفعل ارائه كرده بود، موجودی ریزنقش با ضعف‌های بسیار است كه در عوض بسیار فعال و پرتلاش ظاهر می‌شود.  به نظر می‌رسد حالا شرکت دیزنی، بسیار آرام و ظریف سعی دارد به شكل محتاطانه‌ای با برخی جریان‌های روز جامعه همساز شود یا به عبارت دقیق‌تر همچنان كه طی این سال‌ها فارغ از هر استراتژی یا ارزش‌آفرینی سوار بر موج‌ها و جریان‌های عامه‌پسند پیش رفته، به همین شیوه خر مراد را براند و همچنان معیارهایش را بر مبنای سود و سرمایه به‌روز كند.