آیا اروپا از‌برجام خارج می‌شود؟

جام‌جم در گفت‌وگو با کارشناسان چشم‌انداز ادامه کاهش تعهدات برجامی توسط ایران و واکنش 1+4 را بررسی کرده است

آیا اروپا از‌برجام خارج می‌شود؟

نیمی از مهلت اروپایی‌ها برای منصرف كردن ایران از برداشتن گام چهارم در كاهش تعهدات هسته‌ای سپری شده، اما هنوز خبری از اقدام عملی اروپا نیست و در چنین شرایطی مشخص است كه ایران در برداشتن گام بعدی تردید نخواهد كرد. با این حال اروپا كه نشان داده عزم یا توان لازم برای ایستادگی مقابل آمریكا و عملیاتی كردن تعهداتش را ندارد در هفته‌ها و ماه‌های اخیر تلاش كرده از راه‌هایی دیگر از جمله تهدید ایران، مانع برداشته شدن گام چهارم كاهش تعهدات هسته‌ای شود. در همین خصوص چند روز قبل اخباری منتشر شد مبنی بر این‌كه اروپایی‌ها در نامه‌ای به ایران اعلام كرده‌اند در صورت برداشته شدن گام چهارم از سوی ایران در آبان‌ماه از توافق هسته‌ای خارج خواهند شد. اگرچه وزیر خارجه كشورمان اعلام كرد نامه اروپا چنین محتوایی نداشته، اما صحبت‌های پنجشنبه ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه به نوعی خط و نشان برای ایران شباهت داشت. به گزارش فرانس24، وی گفت تا قبل از این‌كه ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را تشدید كند، واشنگتن و تهران تنها یك ماه فرصت دارند با هم برای كاهش اختلافات و تنش‌ها در خاورمیانه مذاكره كنند. با وجود چنین مواضعی از سوی اروپا، اما كارشناسان معتقدند همان‌طور كه رهبر انقلاب چهارشنبه قبل در جمع فرماندهان سپاه تاكید كردند كاهش تعهدات هسته‌ای باید با جدیت كامل و به صورت دقیق و جامع ادامه یابد. تحلیلگران مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با جام‌جم، تهدیدات اروپا به خروج از برجام را توخالی دانسته و معتقدند حضور اروپا در برجام در شرایط فعلی تفاوتی با خروج این كشورها ندارد و بر همین اساس ایران باید اقدامات خود را قاطعانه و بدون تزلزل ادامه دهد.

اروپا اقدام عملی  انجام نخواهد داد
پیروز ایزدی
كارشناس مسائل اروپا
به نظر می‌رسد تهدید اروپا مبنی بر خروج از توافق برجام به نوعی اعمال فشار بر ایران برای عقب‌نشینی از مواضع خود است. از این‌رو گمان می‌كنم كه تهدیدها برای این است كه ایران از ادامه گام‌های خود در كاهش تعهدات هسته‌ای دست بردارد. البته اساسا باید منتظر ماند تا مشخص شود كه گام چهارم ایران در زمینه كاهش تعهدات برجامی شامل چه مواردی خواهد بود و واكنش اروپاییان نسبت به این اقدامات چگونه است. اما تصور اولیه این است كه صحبت‌های اروپا مبنی بر خروج از برجام بیشتر جنبه تهدید برای وادار كردن ایران به عقب‌نشینی دارد. از سویی دیگر باید در نظر گرفت كه بالاخره اروپا تا به حال به تعهدات خود وفادار نبود و همچنین برنامه‌های اعلامی از سوی اروپا مبنی بر راه‌اندازی اینستكس و اس.پی.وی برای آن بوده كه كانال تجاری با ایران باقی بماند و برجام از این طریق حفظ شود اما در عمل اجرایی كردن این طرح‌ها با مشكلات زیادی از جمله فشارها و تهدید آمریكا به تحریم روبه‌رو شده و همچنین شركت‌های اروپایی هم طبعا در پی حفظ منافع خود هستند و دولت‌های اروپایی امكان فشار روی این شركت‌ها را ندارند.
بنابراین به نظر نمی‌رسد در فرصت باقیمانده شاهد اقدامات جدی از سوی اروپا باشیم.


بسته نشدن مسیر مذاكره
 در كنار كاهش تعهدات

نوذر شفیعی
 كارشناس مسائل بین‌الملل
با توجه به اتفاقاتی كه در روابط ما و اروپا رخ داده باید بازنگری دیگری درباره روابط مان با اتحادیه اروپا داشته باشیم، شاید تصور اولیه ما این بود كه اروپا از گذشته‌های دور تا كنون در پی این بوده كه به صورت قطب مستقل و جدای از آمریكا عمل كند كه نشانه این‌گونه تلاش‌ها در رفتارهای آلمان و فرانسه در ادوار مختلف بوده است.
باید ارزیابی ما این باشد كه اروپا حاضر نیست هویت غربی خود را از آمریكا جدا كند، لذا از منظر هویتی، آمریكا و اروپا خود را بخشی از تمدن غرب می‌دانند. به نظر می‌رسد اروپا به لحاظ قدرت اقتصادی می‌تواند قطب قدرت محسوب شود اما به لحاظ سیاسی و نظامی این‌گونه نیست، بنابراین به این نتیجه رسیده‌ایم كه اروپا می‌تواند تاثیرگذار باشد اما تعیین‌كننده نیست، از این منظر می‌توانیم به این نتیجه برسیم كه چرا اروپا با این‌كه باید در پی عمل به تعهداتش باشد، سعی می‌كند این تعهدات را به صورت فریز نگه دارد و به سمت ایجاد مذاكره میان ایران و آمریكا پیش برود. اروپا از یك طرف برای ایفای نقش تمایل دارد اما می‌داند بدون آمریكا قادر به ایفای نقش نخواهد بود، لذا ناچار به مذاكره است.
اروپاییان چند روز گذشته سخن از خروج از برجام در صورت ادامه روند كاهش تعهدات برجامی ایران به میان آوردند، پیش‌بینی رفتار یك كشور دشوار است اما در هر حال این به عنوان یك گزینه مقابل اتحادیه اروپا قرار دارد. در هر حال و در شرایط فعلی جمهوری اسلامی ایران باید روند كاهش تعهدات خود را ادامه دهد و در عین حال هیچ زمانی نباید راه و مسیر گفت‌وگو نیز بسته شود.



برجام حکم جسد مرده را دارد
پرویز سروری
نماینده پیشین مجلس
در صورتی که دولت بخواهد به تهدید اروپا واکنش مثبت نشان دهد و از مواضع خود عقب‌نشینی کند اقدامات سه‌گانه پیشین در حوزه کاهش تعهدات برجامی نتیجه معکوس خواهد داد. اساسا برنامه‌ریزی اروپا این بود که با ادامه این توافق، فشار آمریکا تشدید شود. از این نظر فکر می‌کنم باید ایران بشدت به این موضع اروپا انتقاد کند و بار دیگر راهکار مقاومت را در پیش بگیرد و گام چهارم را پرقدرت‌تر بردارد. از سویی دیگر تصور نمی‌کنم که اروپا از برجام خارج شود. آنها خوب می‌دانند که از برجام جز جسدی باقی نمانده و قسمت ناچیز باقیمانده آن هم در ید آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها است. برنامه پشت پرده اروپا این بود که نقش پلیس خوب را بازی کند و ایران را در مسیر برنامه‌های آمریکا قرار دهد. برجام هیچ خاصیتی برای جمهوری اسلامی ایران نداشت و بزرگ‌ترین ضرر آن این بود که اقتصاد ملی را شرطی کرده است. از این رو حتی در صورت اجرایی شدن تهدید اروپا مبنی بر خروج از برجام، ایران چیزی از دست نمی‌دهد. علاوه بر این خروج از برجام در راستای منافع ملی ما است.



تهدیدهای اروپا توخالی است
 غلامرضا مصباحی‌مقدم
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
كشورهای اروپایی در چند وقت اخیر اقدام جدی و عملی در زمینه اجرایی كردن تعهدات شان انجام نداده‌اند، بنابراین باید جمهوری اسلامی همچنان به مسیر خود در زمینه كاهش تعهدات برجامی ادامه دهد، ولو این‌كه این اقدام كشورمان خروج از برجام تلقی شود.
ایران در زمان اجرایی شدن برجام اشتباهی را مرتكب شد، به این معنی كه به جای اجرایی كردن گام به گام تعهدات شان، به صورت یكجا تمام تعهداتش را انجام داد در حالی كه طرف‌های مقابل تعهدات شان را انجام نداده و در این مسیر تعلل كردند.
در همین زمینه نیز تهدید آنها به خروج از برجام در صورت آغاز گام چهارم كاهش تعهدات از سوی ایران پوچ و خالی است، چرا كه خروج آنها از برجام معنایی ندارد، زیرا به انجام تعهدات شان ورود نكرده‌اند كه حال بخواهند از آن خارج شوند. چه كاری می‌خواهند انجام دهند؟
اروپا به تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریكا علیه كشورمان وفادار است و مطابق خواسته آمریكا رفتار می‌كند.



لزوم استمرار كاهش تعهدات برجامی
بهروز نعمتی
 عضو هیات‌رئیسه مجلس
اروپا می‌داند كه برجام توافق چندجانبه، بین‌المللی و مورد تایید شورای امنیت است، اما متاسفانه در این مدت شاهد اقدامات جدی از سوی آنها در راستای عملی كردن تعهدات‌شان نبودیم. جمهوری اسلامی انتظار داشت اروپاییان تحریم‌ها را براساس تعهدات خود به طور كامل برداشته و اعتباراتی نیز برای كشورمان فراهم كنند، اما اروپا نتوانست به وعده‌هایی كه در این خصوص داده بود عمل كند. حتی وعده‌های اخیر آنها مبنی بر اعطای 15 میلیارد دلار اعتبار نیز عملی نشد.
متاسفانه اروپا در درون خود دچار مشكل بوده و مجموعه‌ای نیست كه بتواند تصمیم‌گیری كند، بلكه هر تصمیمی از سوی آنها زیر نظر آمریكا صورت می‌گیرد.
به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران اقدام به كاهش تعهدات برجامی خود كرد و در آبان نیز گام چهارم خود را در این ارتباط بر می‌دارد.
در واقع اقدامات ایران ذیل كاهش تعهدات برجامی استفاده از ظرفیت‌های درون برجام است و نه خارج از برجام. بر مبنای سیاست‌های خود همان‌گونه كه برجام را پذیرفته و تعهداتمان را عملی كردیم اقدامات سلبی را نیز در همین چارچوب انجام می‌دهیم.
چند روز گذشته نیز اخباری مبنی بر تهدید اروپا به خروج از برجام منتشر شده بود كه می‌توان این موضوع را در چارچوب سیاست یكی به نعل و یكی به میخ زدن اروپا ارزیابی كرد.



نابودی برجام با رفتار غرب
 حمیدرضا ترقی
كارشناس سیاست خارجی
تهدیدات اروپا مبنی بر خروج آنها از برجام در صورت برداشتن گام چهارم كاهش تعهدات از سوی ایران اساسا معنا ندارد و سخن بی‌وجهی است. چون اروپا عملا هیچ اقدامی برای اجرایی كردن تعهدات خود انجام نداده است و به هیچ‌كدام از 11 وعده‌ای كه داده عمل نكرده است. بنابراین بیان این مفهوم از سوی اروپا مبنی بر این‌كه از برجام خارج خواهد شد بی‌معنا است.
اگر بودن اروپاییان در برجام تاثیری برای ایران داشت و آنها به تعهدات خود عمل می‌كردند و در قبال پایبندی ایران به مفاد این توافق بین‌المللی فرصت‌سوزی نمی‌كردند طبعا عملیاتی شدن این تهدید قابل بحث و گفت‌وگو بود. اما آنها در طول این مدت هیچ كاری صورت ندادند و بی‌فایده در پی اینستكس بودند كه هیچ ربطی به برجام نداشت.
 از این رو اعلام خروج آنها از برجام حتی با زبان تهدید اثر و ثمری ندارد چون برجام به طور طبیعی از بین رفته است.



تهدید ایران در برابر تهدید اروپا
 محمدحسن قدیری‌ابیانیه
كارشناس سیاست خارجی
معتقدم كه كار زیادی از عهده اروپا برنمی‌آید و آنها تاكنون به وعده‌های خود مبنی بر عمل به برجام و جبران خسارات خروج آمریكا عمل نكردند و تنها با این هدف اعلام كردند به برجام پایبندند كه ایران را امیدوار نگه دارند. البته اگر آنها بخواهند به تهدید خود جنبه عملیاتی بدهند، در نقطه مقابل ما هم باید تهدید كنیم. این تهدید نباید شامل اجرای گام‌های بعدی كاهش تعهدات برجامی باشد بلكه ایران باید اعلام كند كه از ان.پی.تی خارج خواهد شد و هیچ بازرسی را نمی‌پذیرد. همچنین این تهدید باید شامل این موضوع باشد كه بازگشت مجدد ایران به ان.پی.تی مشروط به اجبار رژیم صهیونیستی برای پیوستن به ان.پی.تی است و همچنین ان.پی.تی باید از حق جمهوری اسلامی ایران برای داشتن فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای حمایت كند. البته تهدید اروپا به خروج از برجام توأم خواهد بود با بازگرداندن قطعنامه‌های سازمان ملل كه با برجام تعلیق شده است. ایران هم باید تهدید كند در صورت بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، تمامی تعهدات خود، هم در برجام و هم درباره ان.پی.تی را معلق خواهد كرد و صرفا پس از عضویت رژیم صهیونیستی در ان.پی.تی و انجام بازرسی‌ها توسط سازمان بین‌المللی انرژی اتمی از تأسیسات هسته‌ای رژیم صهیونیستی بازگشت به ان.پی.تی را بررسی خواهد كرد. تأكید بر این اصل كه حتی در آن صورت نیز انجام تعهدات و پذیرش بازرسی‌ها در محدوده آن بستگی به عمل آن سازمان به تعهداتش در حمایت و یاری در برخورداری ایران از مواهب صلح‌آمیز هسته‌ای خواهد بود. ضروری است با روسیه و چین مذاكره شود تا در صورت خروج ایران از ان.پی.تی در شورای امنیت سازمان ملل هرگونه قطعنامه علیه ایران را وتو كنند.