چند روزی است در پردیس تئاتر تهران، نمایش‌هایی بدون تماشاگر روی صحنه می‌رود؛ مخاطبان، این نمایش‌ها را از یكی از تلویزیون‌های تعاملی تماشا می‌كنند
نمایش کاملا خانگی
حالا در همه رسانه‌ها بحث بر سر اكران آنلاین فیلم‌ها بالا گرفته است؛ در روزهایی كه سالن‌های سینما خاك می‌خورند، رسانه‌ها با آب و تاب درباره اكران آنلاین فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌كیا می‌نویسند، اما در این میان كسی از به‌راه‌افتادن نمایش‌های آنلاین چیزی نمی‌گوید و نمی‌نویسد. ماجرای نمایش آنلاین آثار، پیش از سینما، در تئاتر بود كه اتفاق افتاد؛ از پردیس تئاتر تهران. برخی نمایش‌ها آنجا بدون تماشاگر در سالن اجرا می‌شود و فیلم اجرا در فضای وب به نمایش درمی‌آید. البته استقبال از این نمایش‌های آنلاین چشمگیر نبوده است. بخشی از آن را می‌توان ناظر بر خود هنر نمایش دانست كه عموما هنر پرمخاطبی محسوب نمی‌شود و بخشی را هم می‌توان به عادت‌نداشتن مخاطب تئاتر به تماشای نمایش به صورت آنلاین نسبت داد.
اهالی تئاتر این روزها مثل سینماگران، به مانند خواننده‌ها و نوازنده‌ها و به همراه همه هنرمندان خانه‌نشینی می‌كنند و كركره هنرشان را پایین داده‌اند، اما حالا كركره‌ها آرام‌آرام بالا می‌رود. نه، اشتباه نكنید! ویروس كرونا از خیابان‌ها رخت برنبسته، این هنرمندان تئاتر هستند كه با هنرشان به خانه‌های‌مان آمده‌اند. در حال حاضر برخی شرکت‌‌های بزرگ جهان امكان تماشای نمایش‌های درست و درمان دنیا را به صورت رایگان برای مخاطبانشان فراهم كرده‌اند و ما هم گام تازه‌ای در این مسیر برداشته‌ایم.
اجرا در سالن، پخش در تلویزیون
شامگاه 17 فروردین بود كه یك گروه تئاتری، نیمه‌جان و خسته از روزهای خانه‌نشینی و تعطیلی تئاتر، آستین بالا زدند و نخستین نمایش آنلاین در ایران را در پردیس تئاتر تهران روی صحنه بردند. نمایشی كه از تلویزیون تعاملی نمایش‌نت به‌عنوان نخستین تلویزیون اختصاصی پخش تئاتر پخش می‌شد. بعد از تجربه موفق پخش آنلاین كنسرت‌های موسیقی در روزهای خانه‌نشینی، نمایش آنلاین نیز با دو هدف كمك به در خانه ماندن مردم در راستای شكست زنجیره شیوع ویروس كرونا از یك‌سو و از سوی دیگر حمایت از هنرمندان عرصه تئاتر كه به سبب تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری از ابتدای اسفند 98 فعالیت آنها نیز به محاق رفته بود، پخش زنده خود را آغاز كرد.
پردیس تئاتر تهران به‌عنوان یكی از پردیس‌های بزرگ منطقه خاورمیانه مطرح بوده، اما خب نمی‌خواهیم سر خودمان را شیره بمالیم؛ همه می‌دانیم كه كار این پردیس چندان نگرفت و نه هنرمندان تئاتر و نه تماشاگران آن نتوانستند آنجا را به عنوان قطب تئاتر پایتخت بپذیرند. حالا اجرای نمایش‌هایی در آنجا كه آنلاین پخش می‌شود، می‌تواند توجه عمده‌ای را به شرق تهران، محل استقرار این پردیس بكشاند.
نكند مردم با تئاتر قهر كنند؟!
در این میان نباید فراموش كرد كه وقتی شیوه تازه‌ای از ارائه تئاتر این روزها در حال آزمایش است، كیفیت اجراها باید آن‌قدر مطلوب باشد كه مخاطبان این شیوه تازه، از تماشای آنها ناامید نشوند. این، نكته‌ای است كه رحمت امینی نویسنده و كارگردان تئاتر هم بر آن تاكید كرده است. او كه با خبرگزاری مهر درباره اجراهای آنلاین به گفت‌وگو نشسته، در همین باره گفته است: «نكته مهم در اجرای طرح نمایش آنلاین، كیفیت و چگونگی تولید این آثار است چون ممكن است به جای جلب مخاطب به ضدخودش تبدیل شود. این روزها مردم بیشتر وقت خود را در منازل سپری می‌كنند و دسترسی راحتی به اینترنت و دیدن برنامه‌های مختلف دارند از همین رو برای مخاطبی كه تا به حال به دیدن تئاتر نرفته و آشنایی چندانی با این حوزه ندارد دیدن یك نمایش بی‌كیفیت او را به كل از تئاتر زده می‌كند. فردی كه قرار است برای اولین‌بار یك تئاتر آنلاین را ببیند قرار است با بازی‌های تمرین نشده ضعیف، دكور و طراحی صحنه غیرشكیل و دم دستی و مواردی از این دست روبه‌رو شود یا خیر. بنابراین در عملی كردن این پروژه چه جوان‌ترها و چه همكاران حرفه‌ای‌تر من نباید تن به هر شرایطی برای تولید تئاتر بدهند چون با این شرایط تماشای تلویزیون می‌تواند برای مردم جذاب‌تر و حتی به صرفه‌تر باشد.»
باید منتظر ماند و دید، قبال مخاطبان هنرهای نمایشی به نمایش آنلاین در چه حد خواهد بود.
ماجرای آلبوم خانوادگی هوشنگ آزادی‌ور
هوشنگ آزادی‌ور، نظریه‌پرداز فقید تئاتر، درباره نسخه ضبطی نمایش‌ها كه به صورت فیلم‌تئاتر عرضه می‌شدند، باور جالبی داشت. او پیش از اینها در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره گفته بود كه تجربه تماشای فیلم‌ِ نمایش‌ها، شبیه عوض‌كردن تجربه زندگی‌كردن با تجربه ورق‌زدن آلبوم عكس‌های خانوادگی است. او می‌گفت ضبط اجراها و عرضه نسخه دی‌وی‌دی از آنها، اعتباری صرفا آرشیوی دارد و هنر تئاتر، تنها به صورت زنده و اجرا روی صحنه است كه اتفاق می‌افتد. حالا ما این روزها، با وجه تازه‌ای از این ماجرا روبه‌رو هستیم. نمایش‌های آنلاین، ضبط نمی‌شوند و ما می‌توانیم به صورت زنده از طریق تلویزیونی تعاملی آنها را تماشا كنیم. تا اینجا، یك گام از نظر آزادی‌ور، پیشتر هستیم چون به تماشای نسخه ضبط‌شده ننشسته‌ایم، اما خب باز هم ما با بازیگران یك نمایش نفس‌به‌نفس نیستیم و جغرافیای صحنه را از نزدیك دیده و دریافت نمی‌كنیم.
با این حال این روزها چاره‌ای جز این نیست. زنده‌ماندن هنر نمایش، ولو به صورت اجراهای آنلاین، بهتر از تعطیلی تام و تمام آن است.
اجرا در سالن، پخش در تلویزیون
شامگاه 17 فروردین بود كه یك گروه تئاتری، نیمه‌جان و خسته از روزهای خانه‌نشینی و تعطیلی تئاتر، آستین بالا زدند و نخستین نمایش آنلاین در ایران را در پردیس تئاتر تهران روی صحنه بردند. نمایشی كه از تلویزیون تعاملی نمایش‌نت به‌عنوان نخستین تلویزیون اختصاصی پخش تئاتر پخش می‌شد. بعد از تجربه موفق پخش آنلاین كنسرت‌های موسیقی در روزهای خانه‌نشینی، نمایش آنلاین نیز با دو هدف كمك به در خانه ماندن مردم در راستای شكست زنجیره شیوع ویروس كرونا از یك‌سو و از سوی دیگر حمایت از هنرمندان عرصه تئاتر كه به سبب تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری از ابتدای اسفند 98 فعالیت آنها نیز به محاق رفته بود، پخش زنده خود را آغاز كرد.
پردیس تئاتر تهران به‌عنوان یكی از پردیس‌های بزرگ منطقه خاورمیانه مطرح بوده، اما خب نمی‌خواهیم سر خودمان را شیره بمالیم؛ همه می‌دانیم كه كار این پردیس چندان نگرفت و نه هنرمندان تئاتر و نه تماشاگران آن نتوانستند آنجا را به عنوان قطب تئاتر پایتخت بپذیرند. حالا اجرای نمایش‌هایی در آنجا كه آنلاین پخش می‌شود، می‌تواند توجه عمده‌ای را به شرق تهران، محل استقرار این پردیس بكشاند.
نكند مردم با تئاتر قهر كنند؟!
در این میان نباید فراموش كرد كه وقتی شیوه تازه‌ای از ارائه تئاتر این روزها در حال آزمایش است، كیفیت اجراها باید آن‌قدر مطلوب باشد كه مخاطبان این شیوه تازه، از تماشای آنها ناامید نشوند. این، نكته‌ای است كه رحمت امینی نویسنده و كارگردان تئاتر هم بر آن تاكید كرده است. او كه با خبرگزاری مهر درباره اجراهای آنلاین به گفت‌وگو نشسته، در همین باره گفته است: «نكته مهم در اجرای طرح نمایش آنلاین، كیفیت و چگونگی تولید این آثار است چون ممكن است به جای جلب مخاطب به ضدخودش تبدیل شود. این روزها مردم بیشتر وقت خود را در منازل سپری می‌كنند و دسترسی راحتی به اینترنت و دیدن برنامه‌های مختلف دارند از همین رو برای مخاطبی كه تا به حال به دیدن تئاتر نرفته و آشنایی چندانی با این حوزه ندارد دیدن یك نمایش بی‌كیفیت او را به كل از تئاتر زده می‌كند. فردی كه قرار است برای اولین‌بار یك تئاتر آنلاین را ببیند قرار است با بازی‌های تمرین نشده ضعیف، دكور و طراحی صحنه غیرشكیل و دم دستی و مواردی از این دست روبه‌رو شود یا خیر. بنابراین در عملی كردن این پروژه چه جوان‌ترها و چه همكاران حرفه‌ای‌تر من نباید تن به هر شرایطی برای تولید تئاتر بدهند چون با این شرایط تماشای تلویزیون می‌تواند برای مردم جذاب‌تر و حتی به صرفه‌تر باشد.»
باید منتظر ماند و دید، قبال مخاطبان هنرهای نمایشی به نمایش آنلاین در چه حد خواهد بود.
ماجرای آلبوم خانوادگی هوشنگ آزادی‌ور
هوشنگ آزادی‌ور، نظریه‌پرداز فقید تئاتر، درباره نسخه ضبطی نمایش‌ها كه به صورت فیلم‌تئاتر عرضه می‌شدند، باور جالبی داشت. او پیش از اینها در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره گفته بود كه تجربه تماشای فیلم‌ِ نمایش‌ها، شبیه عوض‌كردن تجربه زندگی‌كردن با تجربه ورق‌زدن آلبوم عكس‌های خانوادگی است. او می‌گفت ضبط اجراها و عرضه نسخه دی‌وی‌دی از آنها، اعتباری صرفا آرشیوی دارد و هنر تئاتر، تنها به صورت زنده و اجرا روی صحنه است كه اتفاق می‌افتد. حالا ما این روزها، با وجه تازه‌ای از این ماجرا روبه‌رو هستیم. نمایش‌های آنلاین، ضبط نمی‌شوند و ما می‌توانیم به صورت زنده از طریق تلویزیونی تعاملی آنها را تماشا كنیم. تا اینجا، یك گام از نظر آزادی‌ور، پیشتر هستیم چون به تماشای نسخه ضبط‌شده ننشسته‌ایم، اما خب باز هم ما با بازیگران یك نمایش نفس‌به‌نفس نیستیم و جغرافیای صحنه را از نزدیك دیده و دریافت نمی‌كنیم.
با این حال این روزها چاره‌ای جز این نیست. زنده‌ماندن هنر نمایش، ولو به صورت اجراهای آنلاین، بهتر از تعطیلی تام و تمام آن است.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
