ناهنجاری‌های سیستم ادراری در دوران جنینی
دكتر سلمان اسلامی جراح کلیه و مجاری ادراری
طی این چند سال كاری، خانواده‌های نگرانی به ما مراجعه كرده و با استرس فراوان در مورد وضعیت سلامتی كلیه جنین‌شان پرس‌و‌جو كرده‌اند. متاسفانه در موارد متعددی، والدین بعد از مدت‌ها نازایی بچه‌دار شده‌اند و با گزارش سونوگرافی طی دوران بارداری، متوجه تهدیدی جدی برای حیات جنین‌شان می‌شوند. با توجه به انجام مكرر سونوگرافی‌های دوران بارداری، موارد زیادی از ناهنجاری‌های جنین پیش از تولد مشخص می‌شود كه فشار روحی روانی بالایی برای والدین به همراه دارد. امروز قصد داریم توضیح اجمالی در این زمینه داشته باشیم تا بتوانیم در صورت امكان نگرانی والدین عزیز را كاهش دهیم.
شایع‌ترین اختلالی كه در مورد سیستم ادراری جنین گزارش می‌شود «هیدرونفروز» كلیه‌هاست. به این معنی كه حجم ادرار تجمع‌یافته در كلیه بیش از حد معمول است و باعث می‌شود اندازه لگنچه كلیه بیشتر از معمول باشد كه مؤید انسداد نسبی در محل خروج ادرار از كلیه است كه البته در موارد اندكی نیز می‌تواند با سایر ناهنجاری‌ها همراه باشد.
نكته قابل توجه این است كه در بیشتر موارد با افزایش سن بارداری این مشكل برطرف می‌شود و حتی در مواردی در چند ماه ابتدایی تولد این مشكل خودبه‌خود رفع می‌شود.
در این موارد بعد از اطمینان‌بخشی به والدین توصیه می‌شود تا پایان بارداری، هر چهار تا شش‌هفته سونوگرافی انجام شود تا وضعیت كلیه‌های جنین ارزیابی و مقایسه شود.
بعد از تولد در صورت پسر بودن نوزاد، توصیه به انجام ختنه در همان روزهای اول می‌شود. همچنین نوزاد چه پسر باشد و چه دختر، یك‌هفته بعد از تولد لازم است یك آزمایش ادرار و سونوگرافی از سیستم ادراری‌اش انجام شود و سپس برای معاینه مراجعه كنند تا پیگیری‌های لازم انجام شود.
در مجموع بیشتر مشكلات خودبه‌خود یا با مداخلات جراحی قابل اصلاح است و جای نگرانی برای والدین وجود ندارد.
ناهنجاری ناشایع اما مهم دیگری به نام «انسداد خروجی مثانه» نیز وجود دارد كه برخلاف مشكل بالا اهمیت زیادی دارد و در موارد زیادی مشكلات فراوان ایجاد می‌كند. در این مورد، مثانه جنین متسع می‌شود و حجم مایع آمنیوتیك دور جنین هفته به هفته و ماه به ماه كاهش می‌یابد كه گاهی می‌تواند منجر به فوت جنین شود.
خوشبختانه امروزه با توجه به شیوع بسیار كم این اختلال، موارد بسیار نادری از آن را می‌بینیم و با پیشرفت‌های علمی اخیر، گاهی با انجام جراحی روی جنین داخل شكم مادر، می‌توان اختلال را به‌صورت موقت برطرف كرد.
