گفتوگو با عوامل برنامه ماه رمضانی دعوت شبکه یک
همه چیز در خدمت خانواده
«دعوت» عنوان برنامه ماه رمضانی شبکه یک است که با شکل و شمایلی کمی متفاوتتر از برنامههایی که دیدهایم، روی آنتن رفته است. اصل این تفاوت هم که در همان نگاه اول به چشم میخورد، حضور یک روحانی در مقام مجری است. با این حال در ادامه با دیدن برنامه شاید با خودتان بگویید در کنار تغییر در مجری، باز هم قصه همان است که همیشه شاهدش بودیم، ولی این بار ماجرا با وجود قالب ثابتی که مدتهاست پای ثابت برنامهسازی آن هم در ماه رمضان شده است، کمی فرق میکند. این تفاوت هم به جنس مهمانانی برمیگردد که در برنامه حاضر میشوند. در واقع دعوت با محور قرار دادن خانواده دست به انتخاب سوژههایش زده و هر شب قصهای که یک سر آن به این موضوع برمیگردد را تعریف میکند. مجتبی کشاورز، تهیهکنندگی و محمد برمایی به عنوان مجری -کارشناس دعوت دراین برنامه حضور دارند، گروهی که در ادامه با آنها گفتوگو کردیم و از حال و هوای برنامه ماه رمضانی آن هم دم افطار پرسیدیم.
کشاورز که از تهیهکنندههای قدیمی تلویزیون است، از سال گذشته تهیهکنندگی دعوت را به عهده گرفته است. در گپی که داشتیم او از شکلگیری این برنامه و نگاهی که آن را امسال هم به یکی از برنامههای مورد توجه مخاطبان تبدیل کرده، گفت. در ادامه این صحبتها را میخوانید.
دعوت، جزو برنامههایی است که امسال بدون حامی مالی روی آنتن رفت، اما انگار این موضوع کارتان را چندان سخت نکرده و برنامه همچنان نسبت به خیلی از همگروهیهایش مخاطبانش را دارد.
این تفکر وجود دارد که برنامه خوب ساختن، پول خوب میخواهد. من میگویم برنامه خوب ساختن، گروه حرفهای و فکر خوب میخواهد. پول لازم است اما کافی و اولویت نیست. من نمیدانم دوستان در دیگر شبکهها چه مبلغی هزینه کردهاند اما دعوت با بودجهای حداقلی برنامه ساخته شده است. علت موفقیت دعوت چندان به پول داشتن و نداشتن ارتباط ندارد، بلکه کار تحقیقی و پژوهشی که برای تولید این برنامه انجام شد، عامل موفقیت این برنامه است. ما به این پژوهش ایمان داشتیم و خروجی دقیقا مشابه تحقیقاتمان بود. هیچجایی برنامهای با پول زیاد، خوب نشد. برنامههای خوب با پرداخت و ایده مناسب پربیننده شدند. دعوت با منطقیترین عدد عرف برنامهسازی و برآورد مالی براساس چارچوپ صدا و سیما کار را شروع کرد و از این بابت مدیون شبکهایم که مردانه از ما حمایت کردند.
شما در این برنامه بیشتر به دنبال اتفاقات قابل لمس بودید، این باعث نشد متهم به تکراری بودن شوید؟
تا به حال موضوع تکراری در برنامه دعوت نداشتیم و از سر ناچاری سراغ سوژه خاصی نرفتیم. اتفاقا هرشب دست ما به لحاظ انتخاب سوژه باز بود و بهقدری گروه پژوهشی و سردبیری برنامه برای هر موضوع زمان میگذارند و به آن فکر میکنند که سوژه تکراری نداریم. اگر بیننده در جایی این احساس را داشته که برنامه تکراری است، حتما ضعف ما بوده و میپذیریم اما ما حتی در مواردی که ممکن بود تکراری باشد هم برشی از زندگی آن فرد را مطرح کردیم که متفاوت باشد.
نزدیک شدن به خط قرمزها در رسانه همیشه برای مخاطب جذاب است. در این برنامه هم گاهی این اتفاق میافتد. شما با چه نگاهی به این سمت رفتید؛حاشیه سازی؟
به نظر من تلویزیون جای مسائل روز جامعه است. چرا باید خودسانسوری کرد. زمانی که موضوع را برای حاشیهسازی مطرح کنیم وارد خطقرمز شدهایم. ما قرار نیست حاشیهسازی کنیم. مهمان را برای دیدهشدن برنامه فدا نمیکنیم. اعتقاد نداریم که برای مطرح شدن دعوت باید هرکاری که میشود با مهمان کرد، بلکه به کرامت مهمان بسیار معتقدیم. تمام کسانی که در این برنامه حاضر شدند در مثبتترین تا بهظاهر منفیترین موضوعات با احترام با مهمانان برخورد شد و آنها هم راضی بودند. برخی برنامهها مهمان را برای برنامه خرج میکنند. ما در دعوت این کار را نکردیم. در این برنامه هر حرفی را با پردازش درست و در مسیر مناسب گفتیم و شنیده شد. چه کسی گفته ما خطقرمزهای زیادی داریم؟ خط قرمز زمانی ایجاد میشود که هدف حاشیهسازی باشد. البته اگر بخواهید از حاشیه نتیجهگیری درست داشته و به متن بپردازید هیچ اشکالی ندارد. ما تا به حال منعی در تولید این برنامه نداشتیهایم.
تدارک دعوت برای عید فطر
ما بعد از شبهای قدر جریانی را با مخاطب آغاز میکنیم تا در عید فطر اتفاق جدیدی برای مردم داشته باشیم. تلاش میکنیم جشن ما شبیه جشنهای معمول و مرسوم تلویزیون نباشد و قرار است مردم بخشی از جشن عید فطر دعوت باشند. فراخوان مردمی میدهیم و آنها را با برنامه درگیر میکنیم و از خود مردم مهمان برنامه هستند. ما بارها گفتهایم محمد برمایی، کارشناسی است که اجرا میکند اما در جشن عید فطر از یک مجری استفاده میکنیم چراکه آن برنامه بیشتر اجرا میطلبد تا کارشناسی.
دنبال تجلیل زنان و مادران هستیم
محمد برمایی از چهرههای آشنایی است که پیشتر به عنوان کارشناس مذهبی در برنامههای مختلف او را دیدهایم. اما این بار حجتالاسلام برمایی در مقام
مجری -کارشناس سکان این برنامه را به دست گرفته است. اتفاقی که باعث شد - با او هم گفتوگویی داشته باشیم. یکی از ویژگیهای این برنامه حضور پررنگ زنان در آن است، یعنی خیلی از سوژهها معطوف به روایت خانمهایی است که در آن حاضر میشوند. برمایی درباره این نگاه میگوید: زنان مخاطب اصلی دعوت نیستند، بلکه خانواده مخاطب است، اما گاهی ما در برنامهسازیها یا با فمنیسمی افراطگرایانه پیش میرویم یا بسیار مردسالارانه زندگی را روایت میکنیم. در صورتی که تعادل در دین اسلام و نگاه به خانواده بسیار عیان است و همگی این موضوع را میدانیم. ما در اسلام فقط مساوات نداریم بلکه عدالت هم داریم و در برنامه تلویزیونی قاعدتا وقتی من در برنامه از مردی که ۱۷ سال زندان بوده میگویم باید به سختیهای همسرش اشاره کنم. در برنامهها زنان سرپرست خانوار را نمیبینیم و او را زنی تهیدست و فقیر معرفی میکنیم که چون حمایت اجتماعی از آنها صورت نمیگیرد مورد توهین قرار میگیرند و احساس ناامنی میکنند. در دعوت نمیخواهیم نگاه فمنیستی داشته باشیم، اما میگوییم این زن که خانواده را حفظ کرده دارای ارج و قرب بسیار است. باید او را دید و مورد تجلیل قرار داد، اما نباید فمنیست افراطی اسلامی باشیم.
پرحاشیههای کم محتوا
در آخر هم برمایی با انتقاد از بعضی برنامههای خانواده محور خاطرنشان کرد: من نقد جدی به برخی از برنامههای خانوادهمحور تلویزیون دارم و آنها را برنامههای پرحاشیه و کممحتوایی میدانم. مثلا برنامههای خانوادهمحور به سمت تبلیغ کاسه بشقاب رفتهاند یا به کلونی برای بیزینس شخصی افراد متخصص تبدیل شدهاند. اما برنامه محتوامحوری که از قصههای مردم برای مردم بگوید و روی نقطه زخم آدمها دست بگذارد البته نه اینکه فقط درد را روایت کند، بلکه راهکار هم نشان دهد، کم است. دعوت در دو سال گذشته مدل خوبی از برنامهسازی با رویکرد خانواده ارائه کرده است و به شاخههای دیگر در حوزه خانواده پرداختهایم که شاید لازم باشد، برنامه ادامهدار شود و این گروه از تهیهکنندگی تا سردبیری و کارگردانی هنری ظرفیت این دارد و پکیج آماده و امتحان پسدادهای است.
مطالعه در حوزه زنان
برمایی همچنین از مطالعاتی که در این فضا داشت، گفت و افزود: من پنج سال در فضای کاری خودم مطالعاتی در حوزه زنان داشتم و زنشناسی از منظر اسلام، شخصیتشناسی و اسطورهشناسی حوزه زنان را خوب بلدم، بنابراین میدانم این زن آسیهصفت است و زلیخای درون دارد. این زن در زندگی خود یک سیندخت و تهمینه در شاهنامه است که جلوی وقوع جنگی را میگیرد. باید از چنین زنی که ایستاده و در زندگی تدبیر میکند، گفت. باید به ساختار حوزه زنان توجه کرد و البته نباید در تلههای افراط و تفریط افتاد و فمنیست غربی یا اسلامی شد. همهچیز در خدمت خانواده است. زن در مجاورت خانواده رشد میکند و باعث حفظ آن میشود. پایداری خانواده اهداف جدی برنامه امسال است و میگوییم چه کسانی در خانواده به حفظ آن کمک کردهاند. زنان را باید درست دید. در ضمن معتقدم به این تعادل در تلویزیون کم پرداخته شده است. حضور یک چهره روحانی به عنوان مجری چنین برنامهای اتفاقی است که کمتر افتاده و هنوز به چشم خیلیها آشنا نیست. این انتخاب در کنار تازگی که دارد، نگاه ویژهای میطلبد تا درگیر فضای یکنواخت نشود، موضوعی که برمایی دربارهاش میگوید: در رسالت طلبگی من موضوع خانواده تعریفی تخصصی دارد، بنابراین نمیتوانم به موضوع حاشیهای دیگری بپردازم، چراکه نه زمان این را دارم و نه سواد کافی. برنامه دعوت در دو سال گذشته کمی مراجعان را به سمت ما زیاد کرده و انتظار مردم را از شخص خود من افزایش داده است. دغدغههای شخصی که من در حوزه خانواده داشتم،
تحقق یافته است.
خاطره بازی
این برنامه تا امروز ماجراهای مختلفی را برای من و شما روایت کرده است که بعضی از آنها بازخوردهای زیادی داشتند و قصهشان بعد از برنامه دست به دست در فضای مجازی میچرخید. خواستگاری به اشکال مختلف یکی از موضوعاتی است که آن را در قسمتهای زیادی از این برنامه دیدیم از پسری که مدتها جواب رد شنیده بود و بعد با تصادف و معلولیت دختر بازهم از او دست نکشید، گرفته تا داستان آشنایی پدربزرگ و مادربزرگی که در سالهای دور به هم رسیده بودند. همچنین زوجی که به خاطر شک خانم و شوخی آقا در این زمینه از هم جدا شدند و بعد از مدتی به هم برگشتند هم ماجرایی بود که با بقیه قصهها متفاوت بود.