کشمکش و کرونا
مروری بر رویدادهای هنر و ادبیات در هفتهای که گذشت.
رویداد هفته: کتاب سردار سلیمانی
کاربنگلادشیها برای سردار ایرانی
تا بهحال کمتر اتفاق افتاده که کشور کوچک بنگلادش به آثار ایرانی توجه داشته باشد اما بعد از آنکه مرشد میشو، تصویرگر شناخته شده بنگلادشی اثری درباره سردار سلیمانی طراحی کرد، این معادله تغییر کرده و حالا کتابی درباره سردار در این کشور منتشر شده است. کتاب «شهید قاسم سلیمانی، قهرمان مبارزه با تروریسم و استعمار» نام دارد و با شمارگان هزار نسخه، ۳۶۰صفحه با کاغذ گلاسه در قطع وزیری توسط انتشارات بنگالی سعید باری (از ناشران معتبر بنگالی) و با حمایت رایزن فرهنگی ایران در بنگلادش در این کشور به چاپ رسیده است.
چهره اول هفته: علیرضا قربانی
سعدی خوانی جهانیِ قربانی و دیگران
پاملا ویلورسی، بازیگر 63 ساله تئاتر و سینمای ایتالیا، دهان باز میکند و اولین کلامی که میگوید، این است: سعدی. اینجاست که توجه مخاطب ایرانی به ویدئویی جلب میشود که حاصل همکاری چند آهنگساز ایرانی و ایتالیایی است با خوانندگی علیرضا قربانی و همراهی تونی بونگارو و باربارا ارامو.
توضیحاتی که ابتدای این ویدئو ارائه میشود درباره سعدی است و شعر بنیآدم اعضای یک پیکرند، بیانیهای ابدی برای بشریت معرفی و بعد در ادامه به علیرضا قربانی اشاره میشود و تواناییهای او. بعد از این توضیحات ویلورسی، نوازندگان را یکی یکی میبینیم که دور از هم، هر کدام سازی مینوازند و در نهایت در کنار هم قطعهای زیبا اجرا میکنند.
علیرضا قربانی درباره این قطعه توضیح داده که هر کدام از خوانندهها و نوازندهها، تصویر خودشان را با موبایل و از منازل خود ضبط و آماده کردهاند و بخش عمده موسیقی هم با موبایل ضبط شده است.
این پروژه با همکاری تئاتر بیوندو پالرمو انجام شده و با تنظیم و تنبورنوازی پژمان تدین انجام شده و نوازندگانی از کشورهای فرانسه، آرژانتین، کره جنوبی، سنگال، آلمان، اسپانیا، هندوستان و استرالیا ساز زدهاند؛ کشورهایی که درگیر بحران شیوع ویروس کووید - ۱۹ و در قرنطینه هستند.
درباره ایتالیاییها اطلاعی در دست نیست، اما ایرانیها تا بخواهید این قطعه را بازنشر دادهاند و دقایقی از این هفته را با صدای قربانی و نوازندگان بینالمللی به خود بالیدهاند.
تولد هفته: ایرج طهماسب و همایون شجریان
صدا و تصویر ستودنی
به فاصله 16 سال به دنیا آمدهاند؛ ایرج طهماسب 30 اردیبهشت 1338 و همایون شجریان در 31 اردیبهشت 1354. برای هر دوی آنها تولدهای کرونایی گرفته شده، از آن دست تولدهایی که فضای مجازی را پر ازدحام و شلوغ میکنند. به نظر میرسد جشن تولد مجازی ایرج طهماسب شلوغتر بود و البته طبیعی است، هر چه باشد او برای چند نسل خاطره ساخته و محبوب تمام کودکانی است که برای دو دهه پای برنامههای کلاهقرمزی نشستند. هر قدر که تصویر طهماسب فضای مجازی را پر کرده بود، آواز همایون هم این روزها در اینستاگرام طنینانداز بود. بماند که خود ما هم دیروز درباره همایون نوشتیم و هنرش را ستودیم.
کشمکش اول هفته: کمک هزینه خانه سینما
تفحص جایز نیست
این نوشتهها شاید قلب اهالی سینما را به درد آورد، بهخصوص آنها که عزت و آبروی صنف برایشان اهمیت دارد، اما واقعا این اتفاقات رخ داده است. چه اتفاقاتی؟ شهرداری تهران تعدادی بسته معیشتی و حمایتی به مناسبت ماه مبارک رمضان را در اختیار خانه سینما قرار داده که برسد به دست اعضای صنفهای مختلف سینمایی که شاید این روزها بیشتر از دیگران با مشکل معیشتی روبهرو هستند. گویا خانه سینما هم پرسشنامهای تدارک دیده با 34 سوال درباره میزان درآمد هر عضو، درآمد همسرانشان و شخصی یا اجاری بودن محل سکونت و مواردی از این دست که ناگفته پیداست قصد و غرض خانه سینما اجرای عدالت بوده و تلاش برای رساندن بستهها به کسانی که محقتر از دیگران هستند؛ اما طبیعی است رفتار چندان خوشایند نباشد و درنتیجه ۱۲ صنف از صنوف زیرمجموعه خانه سینما به همایون اسعدیان نامه نوشتند و به این شیوه اعتراض کردند. اما نکته اینجاست که یکی از اعضای صنف در این باره از آیتا... ناصر مکارم شیرازی استفتاء کرده و از این مرجع تقلید پرسیده آیا شرعا حق دارند به بهانه کمک کردن به اشخاص نیازمند در ماه مبارک رمضان، در زندگی خصوصی افراد تحقیق و تفحص کنند؟!
آیتا... مکارم شیرازی هفته قبل به این نامه پاسخ داد و تفحص را جایز ندانست، اما این هفته نامه استفتاء در شبکههای اجتماعی دست به دست شد و داغ صنوف سینمایی را تازه کرد.
کشمکش دوم هفته: اعتراض همسر فرهاد مهراد
ماجرای تمام نشدنی کودکانه
هنوز ماجرای توهین همسر یکی از خوانندههای لسآنجلسی به حضرت علی (ع) و محسن چاوشی از یاد نرفته بود و اعتراضها در فضای واقعی و مجازی به مهشید حامدی در این هفته ادامه داشت که داستان قطعه کودکانه یا همان بوی عیدی که بنیامین بهادری خوانده بود، دوباره داغ شد.
ماجرای کودکانه از آنجا شروع شد که بنیامین بهادری در برنامه دورهمی ایام نوروز، این قطعه را بازخوانی کرد، اما با شعری متفاوت. تغییراتی که بنیامین در این ترانه معروف اعمال کرده بود با اعتراض شاعر و آهنگساز قطعه همراه شد. شاعر دست به کار شکایت قانونی شد و آهنگساز هم بهشدت اعتراض کرد، اما بنیامین بهادری در یک لایو اینستاگرامی توضیحاتی داد و تلاش کرد غائله را ختم به خیر کند که ناگهان این هفته همسر فرهاد مهراد، بازخوانی بنیامین بهادری را یک اهانت نابخشودنی به شوهرش دانست. پوران گلفام در این باره نوشت: «علیرغم اختلافنظرهای بسیار با آقایان قنبری و منفردزاده، صمیمانه کنار آنها ایستادهام و معتقدم علاوه بر آنها، این یک اهانت نابخشودنی به فرهاد هم هست؛ فرهادی که وسواس بسیار زیادی در مورد سوءاستفاده از حقوق معنوی آثارش داشت.» حالا سوال اینجاست چه اتفاقی باعث شده همسر فرهاد مهراد این قدر دیر و اینطور شدید به بنیامین واکنش نشان دهد و تاکید کند تا روزی که زنده است در مقابل افرادی این چنین بیاخلاق خواهد ایستاد آن هم به هر قیمتی!
چهره دوم هفته: عباس کیارستمی
در جمع بهترینها
نیمههای اردیبهشت بود که خبری در رسانههای رسمی و مجازی منتشر شد در این باره که نتفلیکس در قراردادی با شرکت پخش فیلم MK2 حق پخش اینترنتی تعدادی از فیلمهای مهم تاریخ سینما از جمله فیلمهایی از کارگردانهای مستقل جهان را خریده که آثار عباس کیارستمی، برنده نخلطلای کن هم در میان آنهاست. کمی بعد مشخص شد این خبر حقیقت ندارد و در اطلاعیهای که نتفلیکس منتشر کرد اسمی از عباس کیارستمی برده نشده است. این هفته خبر دیگری منتشر شد از اینکه فیلمی از عباس کیارستمی در جمع بهترینهای تاریخ جشنواره کن قرار گرفته است. بر اساس خبر منتشر شده فیلم زیر درختان زیتون این کارگردان در جمع 44فیلم برتر جشنواره کن قرار دارد و این بار خبر جعلی نیست.
هفته پایانی اردیبهشت
سینما در تب و تاب
هرچند هنوز سینماها تعطیل است، هرچند قرار نیست به مناسبت عید سعید فطر هم سینماها باز شوند و تولیدات سینمایی هم به دلیل شیوع ویروس کرونا همچنان تعطیل به نظر میرسد و هیچ گروهی دستکم بهصورت رسمی تصویربرداری را آغاز نکرده اما این هفته اهالی سینما بسیار پرکار ظاهر شدهاند که از تخریب سینما فرهنگ و اتفاقات خانه سینما تا تاسیس سامانه بلیتفروشی برای رفع انحصار را شامل میشود.
سهشنبه 30 اردیبهشت
سینما
فعلا سینما بیسینما
هفته پیش زمزمههایی شنیده شد از بازگشایی سینماها برای روز عید سعید فطر اما معاون ارزشیابی و نظارت همین سازمان روز سهشنبه اعلام کرد که در ایام عید سعید فطر سینماها باز نخواهد شد. در این هفته چند اتفاق دیگر سینمایی هم رخ داد مثل استفتاء از آیتا... مکارم شیرازی و برنامه تبدیل سینما فرهنگ به یک پردیس سینمایی.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
کتاب
آثار ایران در جهان
این هفته دو اتفاق بینالمللی در ادبیات ایران رخداد، یکی انتشار کتاب «شهید قاسم سلیمانی قهرمان مبارزه با تروریسم و استعمار» توسط انتشارات بنگالی سعید باری و دیگری انتشار گزیدهاشعار گروس عبدالمالکی است که با ترجمه انگلیسی توسط نشر پنگوئن منتشر شدهاست.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
تجسمی
پایان یک جشنواره فجر
جشنواره فیلم و تئاتر فجر، پیش از ویروس کرونا در پایان سال قبل بارشان را بستند و به سرانجام رسیدند اما دوازدهمین جشنواره تجسمی فجر ۲۹ بهمنماه در فرهنگستان هنر افتتاح شده و این همزمان بود با شروع گسترش ناگهانی ویروس کرونا. البته آثار رسیده به این جشنواره تا ۵ اسفندماه ۹۸ در فرهنگستان در معرض تماشا قرار داشتند اما اختتامیهای برگزار نشد تا اینکه دیروز برگزیدگان این جشنواره بهصورت مجازی معرفی شدند.
دوشنبه 29 اردیبهشت
موسیقی
سعدیخوانی بینالمللی قربانی
یک ویدئوی گیرا این هفته از صفحه علیرضا قربانی دست به دست شد که سعدیخوانی این خواننده را نشان میداد به همراه گروهی از نوازندگان ایرانی و ایتالیایی. هنرمندان این دو کشور که در دورهای سختتر از هر کشوری گرفتار مبارزه با ویروس کرونا بودند، اجرای دلنشنی از «بنیآدم» را به نمایش گذاشتند.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
تئاتر
استمداد برای حیات تئاتر
حالا که سالنهای تئاتر تعطیل است و هنرمندان خانهنشین شدهاند، چرا از بسترهای تازه برای نمایش تئاتر استفاده نشود؟ این فکر البته خیلی زودتر به ذهن خود تئاتریها رسید و تلاش کردند از شبکه نمایش خانگی برای عرضه تئاتر بهخصوص در این روزهای تعطیلی تئاتر بهره بگیرند اما گویا نگران صدور مجوز عرضه فیلمتئاترها شدهاند. دیروز 250 نفر از هنرمندان تئاتر یک بیانیه مفصل خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی امضا کردند که صدور مجوز برای تئاتر سادهتر شود و ممیزی در فیلمتئاترها با آنچه درباره فیلمهای سینمایی اعمال میشود، تفاوت داشته باشد.
کاربنگلادشیها برای سردار ایرانی
تا بهحال کمتر اتفاق افتاده که کشور کوچک بنگلادش به آثار ایرانی توجه داشته باشد اما بعد از آنکه مرشد میشو، تصویرگر شناخته شده بنگلادشی اثری درباره سردار سلیمانی طراحی کرد، این معادله تغییر کرده و حالا کتابی درباره سردار در این کشور منتشر شده است. کتاب «شهید قاسم سلیمانی، قهرمان مبارزه با تروریسم و استعمار» نام دارد و با شمارگان هزار نسخه، ۳۶۰صفحه با کاغذ گلاسه در قطع وزیری توسط انتشارات بنگالی سعید باری (از ناشران معتبر بنگالی) و با حمایت رایزن فرهنگی ایران در بنگلادش در این کشور به چاپ رسیده است.
چهره اول هفته: علیرضا قربانی
سعدی خوانی جهانیِ قربانی و دیگران
پاملا ویلورسی، بازیگر 63 ساله تئاتر و سینمای ایتالیا، دهان باز میکند و اولین کلامی که میگوید، این است: سعدی. اینجاست که توجه مخاطب ایرانی به ویدئویی جلب میشود که حاصل همکاری چند آهنگساز ایرانی و ایتالیایی است با خوانندگی علیرضا قربانی و همراهی تونی بونگارو و باربارا ارامو.
توضیحاتی که ابتدای این ویدئو ارائه میشود درباره سعدی است و شعر بنیآدم اعضای یک پیکرند، بیانیهای ابدی برای بشریت معرفی و بعد در ادامه به علیرضا قربانی اشاره میشود و تواناییهای او. بعد از این توضیحات ویلورسی، نوازندگان را یکی یکی میبینیم که دور از هم، هر کدام سازی مینوازند و در نهایت در کنار هم قطعهای زیبا اجرا میکنند.
علیرضا قربانی درباره این قطعه توضیح داده که هر کدام از خوانندهها و نوازندهها، تصویر خودشان را با موبایل و از منازل خود ضبط و آماده کردهاند و بخش عمده موسیقی هم با موبایل ضبط شده است.
این پروژه با همکاری تئاتر بیوندو پالرمو انجام شده و با تنظیم و تنبورنوازی پژمان تدین انجام شده و نوازندگانی از کشورهای فرانسه، آرژانتین، کره جنوبی، سنگال، آلمان، اسپانیا، هندوستان و استرالیا ساز زدهاند؛ کشورهایی که درگیر بحران شیوع ویروس کووید - ۱۹ و در قرنطینه هستند.
درباره ایتالیاییها اطلاعی در دست نیست، اما ایرانیها تا بخواهید این قطعه را بازنشر دادهاند و دقایقی از این هفته را با صدای قربانی و نوازندگان بینالمللی به خود بالیدهاند.
تولد هفته: ایرج طهماسب و همایون شجریان
صدا و تصویر ستودنی
به فاصله 16 سال به دنیا آمدهاند؛ ایرج طهماسب 30 اردیبهشت 1338 و همایون شجریان در 31 اردیبهشت 1354. برای هر دوی آنها تولدهای کرونایی گرفته شده، از آن دست تولدهایی که فضای مجازی را پر ازدحام و شلوغ میکنند. به نظر میرسد جشن تولد مجازی ایرج طهماسب شلوغتر بود و البته طبیعی است، هر چه باشد او برای چند نسل خاطره ساخته و محبوب تمام کودکانی است که برای دو دهه پای برنامههای کلاهقرمزی نشستند. هر قدر که تصویر طهماسب فضای مجازی را پر کرده بود، آواز همایون هم این روزها در اینستاگرام طنینانداز بود. بماند که خود ما هم دیروز درباره همایون نوشتیم و هنرش را ستودیم.
کشمکش اول هفته: کمک هزینه خانه سینما
تفحص جایز نیست
این نوشتهها شاید قلب اهالی سینما را به درد آورد، بهخصوص آنها که عزت و آبروی صنف برایشان اهمیت دارد، اما واقعا این اتفاقات رخ داده است. چه اتفاقاتی؟ شهرداری تهران تعدادی بسته معیشتی و حمایتی به مناسبت ماه مبارک رمضان را در اختیار خانه سینما قرار داده که برسد به دست اعضای صنفهای مختلف سینمایی که شاید این روزها بیشتر از دیگران با مشکل معیشتی روبهرو هستند. گویا خانه سینما هم پرسشنامهای تدارک دیده با 34 سوال درباره میزان درآمد هر عضو، درآمد همسرانشان و شخصی یا اجاری بودن محل سکونت و مواردی از این دست که ناگفته پیداست قصد و غرض خانه سینما اجرای عدالت بوده و تلاش برای رساندن بستهها به کسانی که محقتر از دیگران هستند؛ اما طبیعی است رفتار چندان خوشایند نباشد و درنتیجه ۱۲ صنف از صنوف زیرمجموعه خانه سینما به همایون اسعدیان نامه نوشتند و به این شیوه اعتراض کردند. اما نکته اینجاست که یکی از اعضای صنف در این باره از آیتا... ناصر مکارم شیرازی استفتاء کرده و از این مرجع تقلید پرسیده آیا شرعا حق دارند به بهانه کمک کردن به اشخاص نیازمند در ماه مبارک رمضان، در زندگی خصوصی افراد تحقیق و تفحص کنند؟!
آیتا... مکارم شیرازی هفته قبل به این نامه پاسخ داد و تفحص را جایز ندانست، اما این هفته نامه استفتاء در شبکههای اجتماعی دست به دست شد و داغ صنوف سینمایی را تازه کرد.
کشمکش دوم هفته: اعتراض همسر فرهاد مهراد
ماجرای تمام نشدنی کودکانه
هنوز ماجرای توهین همسر یکی از خوانندههای لسآنجلسی به حضرت علی (ع) و محسن چاوشی از یاد نرفته بود و اعتراضها در فضای واقعی و مجازی به مهشید حامدی در این هفته ادامه داشت که داستان قطعه کودکانه یا همان بوی عیدی که بنیامین بهادری خوانده بود، دوباره داغ شد.
ماجرای کودکانه از آنجا شروع شد که بنیامین بهادری در برنامه دورهمی ایام نوروز، این قطعه را بازخوانی کرد، اما با شعری متفاوت. تغییراتی که بنیامین در این ترانه معروف اعمال کرده بود با اعتراض شاعر و آهنگساز قطعه همراه شد. شاعر دست به کار شکایت قانونی شد و آهنگساز هم بهشدت اعتراض کرد، اما بنیامین بهادری در یک لایو اینستاگرامی توضیحاتی داد و تلاش کرد غائله را ختم به خیر کند که ناگهان این هفته همسر فرهاد مهراد، بازخوانی بنیامین بهادری را یک اهانت نابخشودنی به شوهرش دانست. پوران گلفام در این باره نوشت: «علیرغم اختلافنظرهای بسیار با آقایان قنبری و منفردزاده، صمیمانه کنار آنها ایستادهام و معتقدم علاوه بر آنها، این یک اهانت نابخشودنی به فرهاد هم هست؛ فرهادی که وسواس بسیار زیادی در مورد سوءاستفاده از حقوق معنوی آثارش داشت.» حالا سوال اینجاست چه اتفاقی باعث شده همسر فرهاد مهراد این قدر دیر و اینطور شدید به بنیامین واکنش نشان دهد و تاکید کند تا روزی که زنده است در مقابل افرادی این چنین بیاخلاق خواهد ایستاد آن هم به هر قیمتی!
چهره دوم هفته: عباس کیارستمی
در جمع بهترینها
نیمههای اردیبهشت بود که خبری در رسانههای رسمی و مجازی منتشر شد در این باره که نتفلیکس در قراردادی با شرکت پخش فیلم MK2 حق پخش اینترنتی تعدادی از فیلمهای مهم تاریخ سینما از جمله فیلمهایی از کارگردانهای مستقل جهان را خریده که آثار عباس کیارستمی، برنده نخلطلای کن هم در میان آنهاست. کمی بعد مشخص شد این خبر حقیقت ندارد و در اطلاعیهای که نتفلیکس منتشر کرد اسمی از عباس کیارستمی برده نشده است. این هفته خبر دیگری منتشر شد از اینکه فیلمی از عباس کیارستمی در جمع بهترینهای تاریخ جشنواره کن قرار گرفته است. بر اساس خبر منتشر شده فیلم زیر درختان زیتون این کارگردان در جمع 44فیلم برتر جشنواره کن قرار دارد و این بار خبر جعلی نیست.
هفته پایانی اردیبهشت
سینما در تب و تاب
هرچند هنوز سینماها تعطیل است، هرچند قرار نیست به مناسبت عید سعید فطر هم سینماها باز شوند و تولیدات سینمایی هم به دلیل شیوع ویروس کرونا همچنان تعطیل به نظر میرسد و هیچ گروهی دستکم بهصورت رسمی تصویربرداری را آغاز نکرده اما این هفته اهالی سینما بسیار پرکار ظاهر شدهاند که از تخریب سینما فرهنگ و اتفاقات خانه سینما تا تاسیس سامانه بلیتفروشی برای رفع انحصار را شامل میشود.
سهشنبه 30 اردیبهشت
سینما
فعلا سینما بیسینما
هفته پیش زمزمههایی شنیده شد از بازگشایی سینماها برای روز عید سعید فطر اما معاون ارزشیابی و نظارت همین سازمان روز سهشنبه اعلام کرد که در ایام عید سعید فطر سینماها باز نخواهد شد. در این هفته چند اتفاق دیگر سینمایی هم رخ داد مثل استفتاء از آیتا... مکارم شیرازی و برنامه تبدیل سینما فرهنگ به یک پردیس سینمایی.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
کتاب
آثار ایران در جهان
این هفته دو اتفاق بینالمللی در ادبیات ایران رخداد، یکی انتشار کتاب «شهید قاسم سلیمانی قهرمان مبارزه با تروریسم و استعمار» توسط انتشارات بنگالی سعید باری و دیگری انتشار گزیدهاشعار گروس عبدالمالکی است که با ترجمه انگلیسی توسط نشر پنگوئن منتشر شدهاست.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
تجسمی
پایان یک جشنواره فجر
جشنواره فیلم و تئاتر فجر، پیش از ویروس کرونا در پایان سال قبل بارشان را بستند و به سرانجام رسیدند اما دوازدهمین جشنواره تجسمی فجر ۲۹ بهمنماه در فرهنگستان هنر افتتاح شده و این همزمان بود با شروع گسترش ناگهانی ویروس کرونا. البته آثار رسیده به این جشنواره تا ۵ اسفندماه ۹۸ در فرهنگستان در معرض تماشا قرار داشتند اما اختتامیهای برگزار نشد تا اینکه دیروز برگزیدگان این جشنواره بهصورت مجازی معرفی شدند.
دوشنبه 29 اردیبهشت
موسیقی
سعدیخوانی بینالمللی قربانی
یک ویدئوی گیرا این هفته از صفحه علیرضا قربانی دست به دست شد که سعدیخوانی این خواننده را نشان میداد به همراه گروهی از نوازندگان ایرانی و ایتالیایی. هنرمندان این دو کشور که در دورهای سختتر از هر کشوری گرفتار مبارزه با ویروس کرونا بودند، اجرای دلنشنی از «بنیآدم» را به نمایش گذاشتند.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
تئاتر
استمداد برای حیات تئاتر
حالا که سالنهای تئاتر تعطیل است و هنرمندان خانهنشین شدهاند، چرا از بسترهای تازه برای نمایش تئاتر استفاده نشود؟ این فکر البته خیلی زودتر به ذهن خود تئاتریها رسید و تلاش کردند از شبکه نمایش خانگی برای عرضه تئاتر بهخصوص در این روزهای تعطیلی تئاتر بهره بگیرند اما گویا نگران صدور مجوز عرضه فیلمتئاترها شدهاند. دیروز 250 نفر از هنرمندان تئاتر یک بیانیه مفصل خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی امضا کردند که صدور مجوز برای تئاتر سادهتر شود و ممیزی در فیلمتئاترها با آنچه درباره فیلمهای سینمایی اعمال میشود، تفاوت داشته باشد.