با اینکه ترامپ در روزهای گذشته از مذاکره و توافق با ایران گفته اما اقدامات او در 4سال گذشته نشانه کذب بودن حرفهای او است
تله مذاكره
در روزهای گذشته تبادل دو زندانی در ایران و آمریكا بار دیگر رئیسجمهور آمریكا را برای مذاكره با ایران به طمع انداخته است. دونالد ترامپ كه از ابتدای ریاستجمهوری خود، توافق برجام را فاجعهبار دانسته بود همواره به دنبال توافقی جدید با ایران بود و این هدف را به عنوان پروندهای ویژه در دستور كار قرار داد، اما تا الان كه ماههای پایانی ریاستجمهوری چهار ساله خود را سپری میكند چیزی جز شكست در این پرونده نصیبش نشده است. ولی هر چند وقت یكبار، برخی اظهارنظرها از سوی رئیسجمهور آمریكا نشان میدهد همچنان از حربه مذاکره با ایران و استفاده از این برگ برنده در انتخابات آتی ناامید نشده است.
پس از تبادل مجید طاهری، پزشك ایرانی كه در آمریكا زندانی بود با مایكل وایت، تفنگدار نیروی دریایی آمریكا، دونالد ترامپ در توییتهایی بار دیگر بحث مذاكره را پیش كشید.
او ابتدا در روز پنجشنبه، آزادی مایكل وایت را نشانهای از امكان حصول توافق با ایران دانست و در توییتی نوشت: «از زمان روی كار آمدن من تاكنون بیش از ۴۰ گروگان و بازداشتی آمریكایی را به كشور بازگرداندهایم. متشكرم ایران. این نشان میدهد كه میشود به توافق رسید.»
ترامپ روز جمعه هم در مطلبی دیگر برای آزادی وایت از ایران تشكر كرد و نوشت: «داشتن مایكل در خانه بسیار خوب است. همین الان رسید. خیلی هیجانانگیز است.»
او ادامه داد: «ممنون از ایران. تا بعد از انتخابات آمریكا برای توافق بزرگ صبر نكنید. من پیروز میشوم. الان به توافق بهتری میرسید.»
محمدجواد ظریف هم در واكنش نوشت: «ما بهرغم تلاشهای فرمانبرداران تو یك تبادل انساندوستانه داشتیم. وقتی تو بر سر كار آمدی یك توافق وجود داشت. ایران و سایر طرفهای برجام هرگز میز را ترك نكردند. مشاوران تو كه بیشترشان الان اخراج شدهاند، شرطبندی احمقانهای كردند. به خودت بستگی دارد كه چه زمانی بخواهی تصمیم بگیری اصلاحش كنی.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در همان ساعات اولیه، توهمات ترامپ درباره مذاكره را رد و تاكید كرد: «تبادل زندانیان، نتیجه مذاكره نبوده و هیچ مذاكرهای هم در آینده انجام نخواهد شد.»
وی در مطلبی نوشت: «اوضاع ترامپ، چه در تقابلهای بینالمللی، چه در افتضاح مدیریت كرونا و چه در آتشافروزی نژادپرستانه در داخل آمریكا به قدری خراب است كه تیمش چارهای جز تولید و نمایش موفقیتهای ساختگی برای او ندارند.»
توضیحات وزارت اطلاعات
توضیحات مدیركل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات درباره دلایل آزادی نظامی آمریكایی، تصویر روشنتری از بیحاصل بودن توهمات ترامپ ارائه میكند.
این مقام اطلاعاتی دیروز در سخنانی گفت: «برخی سیاسیون آمریكایی در نظر داشتند از فوت مایكل وایت به دلیل بیماری مزمن حداكثر بهرهبرداری سیاسی را علیه جمهوری اسلامی ایران و در قالب یك بمب خبری به عمل آورند كه با آزادی وی این فرصت رفتار غیرانسانی نیز از آنان سلب شد.»
وی اظهار كرد: «مایكل وایت یكی از نظامیان آمریكایی بود كه دوسال قبل با پوشش توریست وارد كشور شد و قصد داشت برای تأمین فرصت جاسوسی با روشهای فریبنده و ارتباط با اتباع ایرانی، پوشش حضور خود در كشور را به دست آورد كه توسط ضدجاسوسی وزارت اطلاعات شناسایی و دستگیر شد؛ این درحالی است كه همزمان با شكایت شاكی خصوصی نیز مواجه شد. در نهایت پس از گذشت حدود دو سال از محكومیت به دلیل تشدید بیماری و دلایل انسانی و طی فرآیند قضایی از كشور اخراج شد.»
مدیركل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات درخصوص پیامهای پیدرپی و سخنان تشكرآمیز ترامپ از ایران بابت آزادی وایت اظهار كرد: «ترامپ بهشدت محتاج جلب حمایت افكار عمومی پس از استیصال و درماندگی در قضیه مدیریت بیماری كرونا و همچنین مدیریت اعتراضات علیه تبعیض و نژادپرستی است، لذا سعی دارد از هر موضوع بیربط و كوچكی به عنوان بستر مذاكره با ایران بهرهبرداری حداكثری کند.»
اگرچه همانطور که مقامات کشورمان از جمله دبیر شورای عالی امنیت ملی و مدیر کل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات گفتهاند، برای تبادل اخیر زندانیان، مذاکرهای انجام نشده است اما فارغ از اینگونه مواضع رسمی، نگاهی به اقدامات ترامپ علیه ایران نشان میدهد عملا هیچجایی برای مذاکره میان دو کشور باقی نمانده است.
در این گزارش برخی از اقدامات آمریکا در دوره ریاستجمهوری ترامپ را مرور کردهایم.
ترور حاج قاسم
آمریکاییها در دی ماه سال گذشته، سردار حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که به دعوت رسمی مقامات عراقی به این کشور سفر کرده بود در فرودگاه بغداد ترور کردند و به شهادت رساندند. پیش از این نیز آمریکاییها تلاش بسیاری برای از سر راه برداشتن حاج قاسم کرده بودند. آنها از سال ۲۰۱۲ که گروههای تروریستی را در منطقه ایجاد کردند و قصد سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه را داشتند، همواره سردار سلیمانی را سد محکمی در برابر خود میدیدند و بارها در اقدامات تروریستی مختلف تلاش کردند سردار سلیمانی را برای رسیدن به خواستههایشان از سر راه بردارند، اما نتوانستند به چنین هدفی برسند.
سردار سلیمانی نه تنها به لحاظ نظامی از مهمترین چهرههای تاثیرگذار در مبارزه با داعش بود، بلکه براساس نظرسنجیها محبوبترین شخصیت در ایران محسوب میشد؛ محبوبیتی که بهخوبی در عزاداری میلیونی مردم ایران به مناسبت شهادت وی روشن بود. اقدام آمریکا در شهادت سردار سلیمانی با واکنشهای بسیاری در داخل و جامعه جهانی مواجه شد. در داخل کشور، همگان این اقدام آمریکا را عبور از خط قرمز عنوان کرده، هرگونه مذاکره با آمریکا را خیانت آشکار به خون این شهید و منافع ملی کشور و ملتهای منطقه تلقی کردند. کنشگران سیاسی در ایران همواره تاکید دارند که نمیتوان با قاتل شهید سلیمانی مذاکره داشت.
خروج از برجام
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در اردیبهشت 97 در حالی که برجام را یکی از بدترین توافقات تاریخ میدانست از آن خارج شد و راهبرد فشار حداکثری برای تسلیم کردن ملت ایران را در پیش گرفت. خروج آمریکا از برجام قطعا با اهدافی از جمله نابودی برجام و فشار بر جمهوری اسلامی ایران به منظور عقبنشینی از مواضع منطقهای و هستهای کشورمان صورت گرفت.
حمایت از آشوب در ایران
مقامات آمریکایی همواره و در دورههای مختلف از هرگونه اغتشاش و آشوب در ایران که میتواند به اهداف آنها کمک کند حمایت کردهاند اما تفاوت دونالد ترامپ با روسای جمهور پیشین خود این است که به صورت آشکار این کار را انجام میدهد.
یکی از این مقاطع که ترامپ به حمایت آشکار از آشوبطلبان پرداخت حوادث سال گذشته پس از ماجرای گرانی بنزین بود.
او در این حوادث، اغتشاشگران را شجاع توصیف کرد و به حمایت از آنها پرداخت. ترامپ در ناآرامیهای دیماه سال96 هم حمایت خود را از مخالفان نظام ابراز کرد.
توهینهای ترامپ به مردم ایران
تروریست خواندن مردم ایران
رئیسجمهور آمریکا که بارها در اظهارنظرهایی تلاش کرده میان مردم ایران و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، فاصله انداخته و اینگونه القا کند که مدافع مردم ایران است بارها مستقیما ملت ایران را هدف توهینهای خود قرار داده و در چندین مورد، مردم ایران را ملتی تروریست خواندهاست.
رئیسجمهور آمریکا همچنین پس از آشوبهای دیماه۹۶ نیز در یک توییت مداخلهجویانه درباره مسائل داخلی ایران، در توهینی آشکار، ملت ایران را «گرسنه» خطابکرد.
استفاده از واژه جعلی برای خلیجفارس
استفاده از واژه جعلی برای خلیجفارس از سوی ترامپ را میتوان از یک نظر اقدامی عجیب از طرف او دانست و از نگاه دیگر از این اقدام به عنوان توهینی بزرگ علیه ملت ایران یاد کرد. سال 96 بود که دونالد ترامپ در جریان سخنرانی خود درباره توافق هستهای ایران، در زمان انتقاد از رویکردهای منطقهای ایران، تهران را به ناآرامکردن آنچه «خلیجعربی» نامید متهم کرد. استفاده ترامپ از واژه «عربی» بهجای فارس، موج گستردهای از اعتراضها را در میان شهروندان ایرانی برانگیخت. از حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران گرفته تا کاربران فارسیزبان پرشمار شبکههای اجتماعی از «نادانی» و ضعف دانش «جغرافیا»ی رئیسجمهوری آمریکا انتقاد کردند.
تحریمهای حداکثری
تحریمها علیه ایران اگرچه از ابتدای انقلاب اسلامی وجود داشته اما از ابتدای ریاستجمهوری ترامپ، تقریبا هیچ تحریمی وجود نداشته که قابلیت اجرا داشته باشد و آمریکا از اعمال آن صرفنظر کرده باشد. به طور کلی تحریمهای آمریکا علیه ایران را میتوان در این حوزهها تقسیمبندی کرد:
تحریمهای علمی
تحریمهای پزشکی حتی در زمان شیوع کرونا: برابر با قانون ایالات متحده آمریکا فروش تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی از موارد تحریم نیست اما با این وصف، از زمان روی کار آمدن ترامپ قوانین سختگیرانهای برای فروش این تجهیزات به کشورمان اعمال شده و برای صدور برخی از این کالاها دفتر کنترل سرمایههای خارجی دولت آمریکا باید مجوز بدهد. این در حالی است که همیشه بهانه لازم برای مجوز ندادن به این کالاها برای صادر نشدن به ایران وجود دارد. این رویه حتی در زمانی که ایران مثل سایر کشورها درگیر مقابله با بیماری کرونا بود نیز اعمال شد و با آنکه مقامات آمریکایی مدعی بودند تحریمهای پزشکی و دارویی علیه کشورمان اعمال نخواهد شد با این وصف، هیچ اقدامی برای صدور تجهیزات و اقلام پزشکی از سوی آمریکا صورت نگرفت و همواره با مانعتراشی و باجخواهی روند صادر کردن این کالاها را با مشکل مواجه کردند.
دانشگاهها: تحریمهای آمریکا حتی برخی از دانشگاههای ایرانی را نیز در برگرفت. در سال 97 منصور غلامی وزیر علوم و تحقیقات ایران گفت هر دانشگاه ایرانی که در زمینه فیزیک هستهای فعالیت میکند در فهرست تحریمهای بینالمللی قرار گرفته است. از اینرو دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شهید بهشتی به بهانه فعالیت در این عرصه تحریم شدند.
رایانه: با این که برابر با قوانین تجارت جهانی ابررایانههای قویتر از 190 میلیارد عمل در ثانیه به عنوان کالایی راهبردی به شمار میرود، اما به این بهانه که این رایانه ممکن است امکان استفاده در محاسبات شبیهسازی هستهای را داشته باشند فروش آن به ایران شامل تحریم قرار گرفته است.
فیلترینگ آیپیهای ایرانی: از دیگر موارد تحریم علیه ایران همراهی برخی شرکتهای نرم افزاری است. علاوه بر این گوگل و مایکروسافت و اوراکل نیز برخی خدمات خود را نسبت به ساکنان کشور ایران بستهاند و به طور کلی تحریم خدماتهاستینگ و دامین برای کسانی که ساکن ایران باشند از جمله دیگر موارد تحریم است.
تحریم نهادهای ایرانی از جمله سپاه
در مقاطع مختلف در آمریکا بحثهایی درباره تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صورت گرفت اما هیچیک از روسای جمهوری آمریکا دست به این خطای محاسباتی نزدند تا اینکه ایالات متحده آمریکا در هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرار داد. این نخستینبار بود که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را بهعنوان گروه تروریستی شناخته است. دونالد ترامپ این اقدام را تنها بخشی از «کمپین فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی» خواند. همچنین خزانهداری آمریکا ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران را نیز به فهرست تحریمها اضافه کرده است. به دنبال این اقدام، مردم ایران در فضای مجازی با ایجاد هشتگهایی به انتقاد از آمریکا و حمایت از سپاه پاسداران پرداختند. چهرههای سیاسی با گرایشهای مختلف نیز در موضعگیریهای مختلف از سپاه پاسداران حمایت کردند.
تحریم شخصیتها
ایالات متحده آمریکا در کنار تحریمها علیه نهادها و مراکز علمی، برخی از چهرهها و مقامات سیاسی، قضایی و تقنینی کشور را نیز در فهرست تحریمهای خود قرار داده است. مهمترین شخصیت در این فهرست رهبر انقلاب است که دونالد ترامپ در سوم تیر 98 نام ایشان را در فهرست تحریمها قرار داد. این اقدام بیسابقه در حالی صورت گرفت که بهطور معمول دولتها از تحریم مقامات سیاسی سایر کشورها خودداری میکنند. علاوه بر این در یک اقدام بیسابقه دیگر وزارت خزانهداری آمریکا محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران را تحریم کرد. اقدامی که نشاندهنده اوج تناقضها در مواضع مقامات آمریکایی بود که همواره بر تمایل خود برای مذاکره با ایران تاکید میکنند.
تحریمهای اقتصادی
بانکها و موسسات مالی از دیگر موارد تحریمی هستند که در لیست وزارت خرانهداری آمریکا قرار دارند. در این لیست ۵۰بانک و زیرمجموعههای آنها تحریم شدهاند .در حالی که این تحریمها به طور کلی در عرصه اقتصاد و معیشت مردم ایران تاثیر بسزایی دارد و باعث کمبودها و تنگناهایی در حوزه زندگی اجتماعی مردم شده است. تلاطم بازار، نوسان قیمت ارز و طلا و ... از جمله تبعات چنین تحریمهایی بوده است.
او ابتدا در روز پنجشنبه، آزادی مایكل وایت را نشانهای از امكان حصول توافق با ایران دانست و در توییتی نوشت: «از زمان روی كار آمدن من تاكنون بیش از ۴۰ گروگان و بازداشتی آمریكایی را به كشور بازگرداندهایم. متشكرم ایران. این نشان میدهد كه میشود به توافق رسید.»
ترامپ روز جمعه هم در مطلبی دیگر برای آزادی وایت از ایران تشكر كرد و نوشت: «داشتن مایكل در خانه بسیار خوب است. همین الان رسید. خیلی هیجانانگیز است.»
او ادامه داد: «ممنون از ایران. تا بعد از انتخابات آمریكا برای توافق بزرگ صبر نكنید. من پیروز میشوم. الان به توافق بهتری میرسید.»
محمدجواد ظریف هم در واكنش نوشت: «ما بهرغم تلاشهای فرمانبرداران تو یك تبادل انساندوستانه داشتیم. وقتی تو بر سر كار آمدی یك توافق وجود داشت. ایران و سایر طرفهای برجام هرگز میز را ترك نكردند. مشاوران تو كه بیشترشان الان اخراج شدهاند، شرطبندی احمقانهای كردند. به خودت بستگی دارد كه چه زمانی بخواهی تصمیم بگیری اصلاحش كنی.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در همان ساعات اولیه، توهمات ترامپ درباره مذاكره را رد و تاكید كرد: «تبادل زندانیان، نتیجه مذاكره نبوده و هیچ مذاكرهای هم در آینده انجام نخواهد شد.»
وی در مطلبی نوشت: «اوضاع ترامپ، چه در تقابلهای بینالمللی، چه در افتضاح مدیریت كرونا و چه در آتشافروزی نژادپرستانه در داخل آمریكا به قدری خراب است كه تیمش چارهای جز تولید و نمایش موفقیتهای ساختگی برای او ندارند.»
توضیحات وزارت اطلاعات
توضیحات مدیركل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات درباره دلایل آزادی نظامی آمریكایی، تصویر روشنتری از بیحاصل بودن توهمات ترامپ ارائه میكند.
این مقام اطلاعاتی دیروز در سخنانی گفت: «برخی سیاسیون آمریكایی در نظر داشتند از فوت مایكل وایت به دلیل بیماری مزمن حداكثر بهرهبرداری سیاسی را علیه جمهوری اسلامی ایران و در قالب یك بمب خبری به عمل آورند كه با آزادی وی این فرصت رفتار غیرانسانی نیز از آنان سلب شد.»
وی اظهار كرد: «مایكل وایت یكی از نظامیان آمریكایی بود كه دوسال قبل با پوشش توریست وارد كشور شد و قصد داشت برای تأمین فرصت جاسوسی با روشهای فریبنده و ارتباط با اتباع ایرانی، پوشش حضور خود در كشور را به دست آورد كه توسط ضدجاسوسی وزارت اطلاعات شناسایی و دستگیر شد؛ این درحالی است كه همزمان با شكایت شاكی خصوصی نیز مواجه شد. در نهایت پس از گذشت حدود دو سال از محكومیت به دلیل تشدید بیماری و دلایل انسانی و طی فرآیند قضایی از كشور اخراج شد.»
مدیركل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات درخصوص پیامهای پیدرپی و سخنان تشكرآمیز ترامپ از ایران بابت آزادی وایت اظهار كرد: «ترامپ بهشدت محتاج جلب حمایت افكار عمومی پس از استیصال و درماندگی در قضیه مدیریت بیماری كرونا و همچنین مدیریت اعتراضات علیه تبعیض و نژادپرستی است، لذا سعی دارد از هر موضوع بیربط و كوچكی به عنوان بستر مذاكره با ایران بهرهبرداری حداكثری کند.»
اگرچه همانطور که مقامات کشورمان از جمله دبیر شورای عالی امنیت ملی و مدیر کل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات گفتهاند، برای تبادل اخیر زندانیان، مذاکرهای انجام نشده است اما فارغ از اینگونه مواضع رسمی، نگاهی به اقدامات ترامپ علیه ایران نشان میدهد عملا هیچجایی برای مذاکره میان دو کشور باقی نمانده است.
در این گزارش برخی از اقدامات آمریکا در دوره ریاستجمهوری ترامپ را مرور کردهایم.
ترور حاج قاسم
آمریکاییها در دی ماه سال گذشته، سردار حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را که به دعوت رسمی مقامات عراقی به این کشور سفر کرده بود در فرودگاه بغداد ترور کردند و به شهادت رساندند. پیش از این نیز آمریکاییها تلاش بسیاری برای از سر راه برداشتن حاج قاسم کرده بودند. آنها از سال ۲۰۱۲ که گروههای تروریستی را در منطقه ایجاد کردند و قصد سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه را داشتند، همواره سردار سلیمانی را سد محکمی در برابر خود میدیدند و بارها در اقدامات تروریستی مختلف تلاش کردند سردار سلیمانی را برای رسیدن به خواستههایشان از سر راه بردارند، اما نتوانستند به چنین هدفی برسند.
سردار سلیمانی نه تنها به لحاظ نظامی از مهمترین چهرههای تاثیرگذار در مبارزه با داعش بود، بلکه براساس نظرسنجیها محبوبترین شخصیت در ایران محسوب میشد؛ محبوبیتی که بهخوبی در عزاداری میلیونی مردم ایران به مناسبت شهادت وی روشن بود. اقدام آمریکا در شهادت سردار سلیمانی با واکنشهای بسیاری در داخل و جامعه جهانی مواجه شد. در داخل کشور، همگان این اقدام آمریکا را عبور از خط قرمز عنوان کرده، هرگونه مذاکره با آمریکا را خیانت آشکار به خون این شهید و منافع ملی کشور و ملتهای منطقه تلقی کردند. کنشگران سیاسی در ایران همواره تاکید دارند که نمیتوان با قاتل شهید سلیمانی مذاکره داشت.
خروج از برجام
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در اردیبهشت 97 در حالی که برجام را یکی از بدترین توافقات تاریخ میدانست از آن خارج شد و راهبرد فشار حداکثری برای تسلیم کردن ملت ایران را در پیش گرفت. خروج آمریکا از برجام قطعا با اهدافی از جمله نابودی برجام و فشار بر جمهوری اسلامی ایران به منظور عقبنشینی از مواضع منطقهای و هستهای کشورمان صورت گرفت.
حمایت از آشوب در ایران
مقامات آمریکایی همواره و در دورههای مختلف از هرگونه اغتشاش و آشوب در ایران که میتواند به اهداف آنها کمک کند حمایت کردهاند اما تفاوت دونالد ترامپ با روسای جمهور پیشین خود این است که به صورت آشکار این کار را انجام میدهد.
یکی از این مقاطع که ترامپ به حمایت آشکار از آشوبطلبان پرداخت حوادث سال گذشته پس از ماجرای گرانی بنزین بود.
او در این حوادث، اغتشاشگران را شجاع توصیف کرد و به حمایت از آنها پرداخت. ترامپ در ناآرامیهای دیماه سال96 هم حمایت خود را از مخالفان نظام ابراز کرد.
توهینهای ترامپ به مردم ایران
تروریست خواندن مردم ایران
رئیسجمهور آمریکا که بارها در اظهارنظرهایی تلاش کرده میان مردم ایران و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، فاصله انداخته و اینگونه القا کند که مدافع مردم ایران است بارها مستقیما ملت ایران را هدف توهینهای خود قرار داده و در چندین مورد، مردم ایران را ملتی تروریست خواندهاست.
رئیسجمهور آمریکا همچنین پس از آشوبهای دیماه۹۶ نیز در یک توییت مداخلهجویانه درباره مسائل داخلی ایران، در توهینی آشکار، ملت ایران را «گرسنه» خطابکرد.
استفاده از واژه جعلی برای خلیجفارس
استفاده از واژه جعلی برای خلیجفارس از سوی ترامپ را میتوان از یک نظر اقدامی عجیب از طرف او دانست و از نگاه دیگر از این اقدام به عنوان توهینی بزرگ علیه ملت ایران یاد کرد. سال 96 بود که دونالد ترامپ در جریان سخنرانی خود درباره توافق هستهای ایران، در زمان انتقاد از رویکردهای منطقهای ایران، تهران را به ناآرامکردن آنچه «خلیجعربی» نامید متهم کرد. استفاده ترامپ از واژه «عربی» بهجای فارس، موج گستردهای از اعتراضها را در میان شهروندان ایرانی برانگیخت. از حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران گرفته تا کاربران فارسیزبان پرشمار شبکههای اجتماعی از «نادانی» و ضعف دانش «جغرافیا»ی رئیسجمهوری آمریکا انتقاد کردند.
تحریمهای حداکثری
تحریمها علیه ایران اگرچه از ابتدای انقلاب اسلامی وجود داشته اما از ابتدای ریاستجمهوری ترامپ، تقریبا هیچ تحریمی وجود نداشته که قابلیت اجرا داشته باشد و آمریکا از اعمال آن صرفنظر کرده باشد. به طور کلی تحریمهای آمریکا علیه ایران را میتوان در این حوزهها تقسیمبندی کرد:
تحریمهای علمی
تحریمهای پزشکی حتی در زمان شیوع کرونا: برابر با قانون ایالات متحده آمریکا فروش تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی از موارد تحریم نیست اما با این وصف، از زمان روی کار آمدن ترامپ قوانین سختگیرانهای برای فروش این تجهیزات به کشورمان اعمال شده و برای صدور برخی از این کالاها دفتر کنترل سرمایههای خارجی دولت آمریکا باید مجوز بدهد. این در حالی است که همیشه بهانه لازم برای مجوز ندادن به این کالاها برای صادر نشدن به ایران وجود دارد. این رویه حتی در زمانی که ایران مثل سایر کشورها درگیر مقابله با بیماری کرونا بود نیز اعمال شد و با آنکه مقامات آمریکایی مدعی بودند تحریمهای پزشکی و دارویی علیه کشورمان اعمال نخواهد شد با این وصف، هیچ اقدامی برای صدور تجهیزات و اقلام پزشکی از سوی آمریکا صورت نگرفت و همواره با مانعتراشی و باجخواهی روند صادر کردن این کالاها را با مشکل مواجه کردند.
دانشگاهها: تحریمهای آمریکا حتی برخی از دانشگاههای ایرانی را نیز در برگرفت. در سال 97 منصور غلامی وزیر علوم و تحقیقات ایران گفت هر دانشگاه ایرانی که در زمینه فیزیک هستهای فعالیت میکند در فهرست تحریمهای بینالمللی قرار گرفته است. از اینرو دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شهید بهشتی به بهانه فعالیت در این عرصه تحریم شدند.
رایانه: با این که برابر با قوانین تجارت جهانی ابررایانههای قویتر از 190 میلیارد عمل در ثانیه به عنوان کالایی راهبردی به شمار میرود، اما به این بهانه که این رایانه ممکن است امکان استفاده در محاسبات شبیهسازی هستهای را داشته باشند فروش آن به ایران شامل تحریم قرار گرفته است.
فیلترینگ آیپیهای ایرانی: از دیگر موارد تحریم علیه ایران همراهی برخی شرکتهای نرم افزاری است. علاوه بر این گوگل و مایکروسافت و اوراکل نیز برخی خدمات خود را نسبت به ساکنان کشور ایران بستهاند و به طور کلی تحریم خدماتهاستینگ و دامین برای کسانی که ساکن ایران باشند از جمله دیگر موارد تحریم است.
تحریم نهادهای ایرانی از جمله سپاه
در مقاطع مختلف در آمریکا بحثهایی درباره تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صورت گرفت اما هیچیک از روسای جمهوری آمریکا دست به این خطای محاسباتی نزدند تا اینکه ایالات متحده آمریکا در هشتم آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران ایران را در لیست گروههای تروریستی قرار داد. این نخستینبار بود که ایالات متحده واحد نظامی یک دولت را بهعنوان گروه تروریستی شناخته است. دونالد ترامپ این اقدام را تنها بخشی از «کمپین فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی» خواند. همچنین خزانهداری آمریکا ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران را نیز به فهرست تحریمها اضافه کرده است. به دنبال این اقدام، مردم ایران در فضای مجازی با ایجاد هشتگهایی به انتقاد از آمریکا و حمایت از سپاه پاسداران پرداختند. چهرههای سیاسی با گرایشهای مختلف نیز در موضعگیریهای مختلف از سپاه پاسداران حمایت کردند.
تحریم شخصیتها
ایالات متحده آمریکا در کنار تحریمها علیه نهادها و مراکز علمی، برخی از چهرهها و مقامات سیاسی، قضایی و تقنینی کشور را نیز در فهرست تحریمهای خود قرار داده است. مهمترین شخصیت در این فهرست رهبر انقلاب است که دونالد ترامپ در سوم تیر 98 نام ایشان را در فهرست تحریمها قرار داد. این اقدام بیسابقه در حالی صورت گرفت که بهطور معمول دولتها از تحریم مقامات سیاسی سایر کشورها خودداری میکنند. علاوه بر این در یک اقدام بیسابقه دیگر وزارت خزانهداری آمریکا محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران را تحریم کرد. اقدامی که نشاندهنده اوج تناقضها در مواضع مقامات آمریکایی بود که همواره بر تمایل خود برای مذاکره با ایران تاکید میکنند.
تحریمهای اقتصادی
بانکها و موسسات مالی از دیگر موارد تحریمی هستند که در لیست وزارت خرانهداری آمریکا قرار دارند. در این لیست ۵۰بانک و زیرمجموعههای آنها تحریم شدهاند .در حالی که این تحریمها به طور کلی در عرصه اقتصاد و معیشت مردم ایران تاثیر بسزایی دارد و باعث کمبودها و تنگناهایی در حوزه زندگی اجتماعی مردم شده است. تلاطم بازار، نوسان قیمت ارز و طلا و ... از جمله تبعات چنین تحریمهایی بوده است.