سینماداران در گفتوگو با ما از چندوچون اجرای طرح فاصلهگذاری در سالنهای سینما میگویند
سینمـــای تعطیـلِ 99
«سینماها از قرنطینه خارج میشوند.» این خبری است که به تازگی منتشر شده و حکایت از آن دارد که قرار است سالنهای سینما و دیگر اماکن برگزاری رویدادهای فرهنگی از جمله کنسرتهای موسیقی فعالیت خود را از سر بگیرند. صبح روز گذشته وقتی سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست این وزارتخانه را مبنی بر بازگشایی سالنهای سینما، تئاتر و موسیقی مشروط به رعایت دستورالعملهای بهداشتی و استفاده از حداکثر ۵۰ درصد ظرفیت را مطرح کرد، با موافقت روبهرو شد تا تنها بخشهایی از جامعه که در ماجرای بازگشاییهای پس از قرنطینه، هنوز هم در قرنطینه ماندهبودند بتوانند برنامهریزی برای فعالیتهای عادی خود را شروع کنند. ستاد مقابله ملی با کرونا بازگشایی آموزشگاههای قرآنی، هنری، ادبی و سینمایی را به تاریخ 24 خرداد موکول کرد و برای بازگشایی سینماها و سالنهای هنری که عموما فعالیتهای نمایشی و موسیقی دارند، اول تیرماه را زمان مناسبی دانست. این بازگشاییها را به 9 بند منوط کرده و طبیعتا هم سالنداران موظف به رعایت آنها هستند.
طبق آنچه در خبرها منتشر شده، تا بازگشت جامعه به شرایط وضعیت سفید یعنی کنترل کامل کرونا، سالنها تنها مجاز به فروش 50 درصد بلیت هستند، یعنی یک سالن با 500 صندلی در سئانس تنها مجاز است 250 بلیت بفروشد. مشابه این کار در کشورهای دیگر هم انجام شده، ضمن اینکه در بسیاری از کشورها تخفیف بلیت سینماها مرز 60 و 70 درصد را هم گذرانده است.
همچنین اعلام شده هنگام ورود و خروج تماشاچیان و حضور در سالن انتظار، فاصلهگذاری ایمن رعایت شود، مایع ضدعفونی کننده در دسترس مراجعهکنندگان قرار بگیرد و سینماها و سالنها طبق دستورالعمل وزارت بهداشت هر روز یک بار ضدعفونی شود.
بوفههای سینما، سالنهای هنری و آموزشگاهها موظف هستند مواد غذایی فله عرضه نکرده و موارد بهداشتی را کاملا رعایت کنند، هنرجویان آموزشگاهها از وسایل آموزشی اختصاصی استفاده کنند و استفاده از دستکش و ماسک در محیط سالنهای سینمایی ،هنری و آموزشگاهها برای کارکنان، هنرجویان و مراجعان الزامی باشد.
همچنین دو نکته پایانی اختصاص پیدا کرده به اینکه با سینماها، سالنهای هنری و آموزشگاههایی که رعایت دستورالعملها را نداشتهباشند، نسبت به تعطیلی آنها اقدام خواهدشد و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها مکلف به نظارت دقیق بر اجرای دستورالعملها خواهند بود.
تصمیم سینماداران چیست؟
تصمیم سینماداران و سالنداران چیست؟ مسلما آنها هم مثل صاحبان همه کسب و کارها تمایل دارند هر چه زودتر بتوانند فعالیت خود را از سر بگیرند تا معاش خود و کارکنانشان بیش از این آسیب نبیند. آنها قبل تر هم طی نامهای از رئیسجمهور خواسته بودند سالنهای سینما باز شوند و برخی هم بسته ماندن سالنهای سینما را اتفاقی تعمدی دانستهبودند! با این حال عموم سینماداران منتظر اول تیرماه و آغاز بهکار خود هستند، اما نکات و اما و اگرهایی هم دارند. سراغ برخی صاحبان این مشاغل رفتیم تا ببینیم نظرشان درباره این اتفاق چیست؟چه ارزیابی از آینده سینما دارند؟ و آیا فروش بلیت برای تنها نیمی از صندلیها در هر سئانس برایشان به صرفه است یا نه؟
بیشتر از نصف سالن را پر نمیکردیم
حرفهایش از منطقی بینابینی تبعیت میکند؛ یعنی شما انتظار دارید وقتی به عنوان خبرنگار با یک مدیر سینما تماس میگیرید و از او میخواهید ماجرايی چون بازگشایی سالنهای سینما را برایتان تحلیل کند، او که بغض تعطیلی سهچهار ماهه را در گلو دارد، شروع کند به درد و دل و همین بغض نگذارد واقعیتها را ببیند، اما مهدی نیکآیین که مدیر سینما سپیده است، تا با پرسش ما مواجه شد که آیا از طرح بازگشایی سینماها با رعایت پروتکلهای بهداشتی و اجرای قاصلهگذاری اجتماعی استقبال میکند یا نه، گفت که اتفاقا بسیار پیش از اینها باید این اتفاق میافتاد اما این باور نیکآیین ناظر بر مقدماتی هم هست.
مثلا او معتقد است حالا که سینماداران میگویند با اجرای فاصلهگذاری نمیتوانیم برای همه صندلیها بلیت بفروشیم، باید به آنها گفت که مگر در بهترین شرایط و در بهترین مواقع اکران، ضریب اشغال سالنها چقدر است؟ مدیر سینما سپیده در اینباره توضیح میدهد: «ضریب اشغال صندلی سالنهای سینما در سال گذشته 49درصد بوده است؛ یعنی حتی اگر بخواهیم بلیتها را طوری بفروشیم که تماشاگران نیمی از سالن را پر کنند، باز هم چیزی عوض نخواهد شد».
نیکآیین فروتنانه میگوید که سینمایش کوچک است و ضریب اشغال صندلیها برای سینماهای بزرگ هم بیش از این نیست و این درصد بهطور میانگین حاصل شده است. او معتقد است: بازگشایی سینماها با توجه به اینکه پیش از این هم بیش از نیمی از سالنها خالی میمانده، شدنی است و تنها باید برای روزهای تعطیل و شلوغ اکرانها فکری برای اجرای فاصلهگذاری کرد.
از اتوبوس و مترو تمیزتریم!
مدیر سینما سپیده حالا مشاغلی را که فعالیتشان همچنان ممنوع است فهرست میکند و میبیند که سینماداران تنها در کنار استخرداران و مدیران تالارهای پذیرایی ایستادهاند. او میگوید: سینماها در حالی این همه مدت تعطیل بودهاند که بیتردید صندلیهايشان از صندلیهای اتوبوسها، مترو و تاکسیها امنتر و پاکتر است. این را میگوید تا بگوید که پیش از این هم پیشنهاد داده است سینماها کارشان را از سر بگیرند و سینمادار موظف باشد سالنش را نه مثل اتوبوس و مترو روزی یکبار، بلکه پس از هر سئانس ضدعفونی کند.
به امید 2 ماهی بودیم که رفت!
تمام کسب و کارها فعالیت خود را از سر گرفتهاند و تنها سینماست که هنوز تعطیل است. اینها را محمد قاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران اعلام کرده و میگوید: سینما با توجه به پروتکلهای اعلام شده کمخطرترین مکان برای مردم است و باید خیلی زودتر باز میشد. چهار ماه تعطیلی، ما و کارکنان سینما را دچار مشکلات جدی کرد. اما سینماها در این چهار ماه تعطیلی چه رقمی خسارت دیدهاند؟ قاصد اشرفی مبلغ مشخصی را اعلام نمیکند، اما اینطور توضیح میدهد که حدود 60 درصد از فروش سالانه سینماها در دو ماه اول سال انجام میشد و امیدمان به همین دو ماه بود، چون بقیه ماههای سال فروش چندانی نداریم و در برخی ماهها از جمله محرم، صفر و رمضان سینماها تقریبا تعطیل میشوند. او تاکید میکند شرایط اقتصادی سینماها ارتباط مستقیم با شرایط اجتماعی دارد. همچنین میافزاید: امیدوارم وزارت ارشاد چینش فیلمها را در اکران بهگونه ای پیش ببرد که مردم دوباره به سینماها بیایند. از نگاه قاصد اشرفی، مردم به سینماها اعتماد کرده و دوباره به تماشای فیلمها خواهند آمد و این وزارت ارشاد است که با چینش درست و مدیریت اکران میتواند به اوضاع سینماهایی که چهار ماه رنگ مخاطب به خود ندیدهاند، سامان دهد.
بازگشایی زودتر، اعتمادسازی زودتر
جلب اعتماد دوباره مردم دشوار است، اما با همه این دشواری باید هر چه زودتر وارد برنامهریزی برای آن شد. اینها را هیراد اسماعیلی، مدیر پردیس سینمایی سمرقند میگوید و تاکید میکند: تعطیلی چهار ماهه سینما ضررهای اقتصادی فراوانی برای ما داشته است. هزینههایی مثل حقوق کارکنان و ... را داشته ایم بدون اینکه هیچ راهی برای کسب درآمد وجود داشته باشد. او تاکید می کند: سینماها باید باز شوند و مردم هم به مرور دوباره اعتماد کنند به اینکه بیایند به تماشای فیلمها، اما رعایت نکاتی هم که برای بهداشت سینماها اعلام شده نیاز به همراهی و همکاری با سینمادارهاست، مثلا باید دیگر با شرایط کمبود ماسک و مواد ضدعفونی کننده روبهرو نشویم، هم ما بتوانیم نکات را کامل رعایت کنیم و هم مردم بتوانند اعتماد کنند و به سینماها بیایند. این سینمادار میگوید، سالنهایی که در مجتمعهای تجاری هستند بسیار متضرر شدهاند؛ هزینههایی چون پرداخت شارژ مجتمع و هزینههای نگهداری را پرداختهاند و چهار ماه خسارت کامل را متحمل شدهاند. او معتقد است سینماها باید هر چه زودتر باز شوند تا روند اعتمادسازی مردم کمکم شکل بگیرد و سینماها نه به روزهای رونق خود، بلکه به روزهایی برگردند که لااقل سینماداران ضررهای کمتری را متحمل شوند.
99، سینما تعطیل است
سجاد نوروزی، مدیر سینما آزادی معتقد است برای بازگشایی سینماها حسابی دیر شده است و ضربه نهاییاش را همین اول میزند: «با یک ارزیابی واقعبینانه به این نتیجه میرسیم که حتی اگر امروز هم سالنها را باز کنیم، امسال سینما را به طور کامل از دست دادهایم. تا چندی دیگر محرم و صفر فرا میرسد و از پاییز هم با سردشدن هوا احتمالا با موجهای بعدی شیوع کرونا و دیگر ویروسها مواجه خواهیم بود. بنابراین، سال 99 را باید سال تعطیلی کامل سینماها بدانیم. ممکن است تولیدات با هزینههای شخصی و حمایت برخی نهادها ادامه پیدا کند، اما جایی برای عرضه نخواهد بود».
نیمشیفت میشویم
نوروزی میگوید:« دیرتر از همه دنیا، سینماها را تعطیل کردیم و حالا هم دیرتر از همه در حال بازگشایی هستیم. قرار است با 50درصد ظرفیت سالنها کار را شروع کنیم. آیا هزینههای ما هم مثل ضریب اشغال سالنها 50درصد کاهش خواهد داشت؟ معلوم است که نه! خب ما هم مجبور میشویم با تعدیل نیرو از هزینههایمان بکاهیم. از این رو حتما هم به صورت نیمشیفت فعالیت خواهیم کرد، یعنی از عصر سالنها را باز میکنیم. همه دیگر سالنها هم مجبور میشوند چنین کنند». اینها را میگوید تا در نهایت پیشنهادش را بدهد: «حتما به بسته حمایتی جامعی نیاز داریم تا چنین فاجعهای کمتر بروز کند. دولت نمیتواند شانه خانی کند. با وزارت فرهنگ و ارشاد کاری نداریم. انتظاری نیست. عزمی حاکمیتی و دولتی باید پای کار بیاید».
بحران پساکرونای سینما برای جامعه
مدیر سینما آزادی مقایسه جالب توجهی دارد: «چرخش مالی سینمای ایران در سال گذشته 290میلیارد تومان بوده است؛ با این رقم نهایتا سه واحد مسکونی در خیابان فرشته تهران میتوانید بخرید. هیچی نیست. اما فکرش را بکنید کدام نهاد میتواند با چنین چرخش مالی اندکی، دو سه میلیون نفر را در سال سرگرم کند؟ میبینید که همین حجم کوچک، چه وظیفه بزرگی بر عهده دارد».
اما اشاره او به سرگرمکردن سه میلیوننفر در طول سال، مقدمهای است تا این سینمادار، هشداری تکاندهنده را با ما در میان بگذارد: «کرونا بالاخره میرود. یا میرود یا واکسناش میآید و از هول و هراساش میافتیم. آن روز، نه سالن سینما داریم نه سالن موسیقی و تئاتر. آن روز ما ورشکسته محض خواهیم بود. آن روز جامعهای داریم ملول و افسرده و خسته از محدودیتهای اجتماعی حاصل از کرونا که میخواهد پس از مدتها بزند بیرون و خودش را پس از مدتها سرکوب سرگرم کند. کجا برود؟ ما آن روز نیستیم. نابود شدهایم. مگر او جز اماکن هنری و فرهنگی و مذهبی جایی برای بیرونرفتن دارد؟ اینها حتما آن روز ورشکسته خواهند بود. با زمین سوخته پس از کرونا چه خواهیم کرد؟»
هنوز هم از تصور چنین آیندهای آرام نشده و با همان حرارت ادامه میدهد: «ما با خطر رشد رو به تزاید آسیبهای اجتماعی در روزگار پساکرونا مواجهیم. روزگار پساکرونا با بحران سرگرمی دست به گریبان خواهد بود. مردم به پارکها و بوستانها روی خواهند آورد. دولت فقط بر سالنهای هنری و فرهنگی میتواند نظارتی از آن دست که مطلوب دارد، صورت دهد. بر پارکها چنین نظارتی نمیتوان صورت داد. روزگار پس از کرونا، با ورشکستگی سینماها، عصر افزایش آسیبهای اجتماعی در جامعهای افسرده و خواهد بود».
بازگشایی، اما...
سینمادارها بیصبرانه منتظرند تا سالنهای سینما باز شوند. همگی اعلام آمادگی میکنند برای رعایت نکات بهداشتی تا مردم اعتماد کنند، دوباره سینما بشود یک تفریح مهم زندگیشان و روزهای نسبی رونق باز هم برگردند. با این همه باید به حرفهای نوروزی فکر کرد. به آسیبهای اجتماعی در راه، به سینماهایی که اگر تعطیل شوند تفریحات سالم مردم شکل دیگری پیدا کرده و علاوه بر آسیبهای اقتصادی سینما، آسیبهای اجتماعی جدیای را هم رقم خواهند زد. از همین حالا اگر دولت به فکر نباشد، روزهای سخت با معضلاتی شاید به مراتب جدیتر و آسیبزنندهتر از ویروس کووید- 19 جامعه را درگیر خود خواهند کرد.