علل عقب‌ماندگی ایران در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

علل عقب‌ماندگی ایران در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

یادداشت: جعفرمحمدنژاد سیگارودی مدیرکل روابط‌عمومی ساتبا


آخرین آمار اعلام‌شده از سوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) نشان می‌دهد اکنون حدود 823 مگاوات برق با استفاده از منابع تجدیدپذیر و کاهش تلفات در شبکه برق کشور تولید می‌شود. باید اذعان کرد این مقدار فقط حدود یک درصد از برق تولیدی کشور را پوشش می‌دهد. این در حالی است که سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر ایران حدود 23 سال است که در قالب یکی از زیرمجموعه‌های وزارت نیرو فعالیت می‌کند، اما هنوز در زمینه توسعه بهره‌برداری از انرژی‌های پاک به کشورهای توسعه‌یافته جهان نرسیده‌ایم.
بسیاری از کارشناسان معتقدند قیمت پایین سوخت‌های فسیلی و اتکای بیش از حد دولت‌ها به منابع زیرزمینی در اجرای طرح‌های توسعه‌ای، مهم‌ترین علت این عقب‌ماندگی بوده‌است. چراکه کشور ما سرشار از منابع فسیلی است و از نظر مجموع منابع نفت و گاز در جایگاه نخست دنیا قرار دارد.  این در حالی است که ظرفیت بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر نیز در کشور ما بسیار بالاست، ولی ما هنوز وابسته به مصرف سوخت‌های فسیلی هستیم و به همین دلیل، نتوانسته‌ایم به صورت جدی از ظرفیت موجود برای بهره‌برداری از انرژی‌های نو استفاده کنیم. مساله‌ای که پایین بودن قیمت سوخت و نیز تفکر اشتباه میان مدیران ارشد انرژی کشور که توسعه استفاده از انرژی‌های نو در ایران بسیار گران‌تر از بهره گرفتن سوخت‌های فسیلی است، به آن دامن می‌زند.
بنابراین مهم‌ترین راهکار توسعه بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران این است که دیدگاه مسؤولان ارشد انرژی کشور در این زمینه به صورتی کلان تغییر کند. البته ما سعی کرده‌ایم این تغییر نگاه را با تغییر در اساسنامه سازمان ساتبا پیاده کنیم. در اساسنامه جدید  خرید تضمینی برق تولیدی از شرکت‌های خصوصی که در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری می‌کنند، با تعرفه‌های تشویقی پیش‌بینی شده‌است.
همچنین بعد از تصویب برجام سرمایه‌گذارهای بسیاری حتی از میان شرکت‌های خارجی وارد این عرصه شدند و ما تقریبا ظرف یک سال توانستیم میزان برق تولیدی در نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور را از 100 به 370 مگاوات برسانیم. اما چند برابر شدن نرخ ارز در مدت زمان اندک و تحمیل تحریم‌های جدید باعث شد هزینه سرمایه‌گذاری روی توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر بالا برود و به همین دلیل، امروز کمتر شرکت داخلی یا خارجی جدید حاضر به سرمایه‌گذاری در این زمینه است. باید توجه داشت هنوز بخش زیادی از تجهیزات مورد استفاده برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر وارداتی است و به همین دلیل، بالا رفتن قیمت ارز و وضع تحریم‌های جدید ، مانع بزرگی برای پیشرفت کشور در این زمینه را ایجاد کرد.