در نخستین روز از چهاردهمین سال ورود آیفون به زندگی ما،ببینیم‌آیفون به‌عنوان پرچمدار گوشی‌های هوشمند چطور دنیای‌مان را زیر و رو کرد
این سیب 13 ساله
50 سال پیش از گوشی‌های همراه فقط برای برقراری تماس تلفنی استفاده می‌شد و شاید کمتر کسی می‌توانست تصور کند این تلفن‌های قابل حمل قرار است در آینده‌ای نه چندان دور به همراهی همیشگی برای انسان تبدیل شود و طیف گسترده‌ای از کارهای روزمره را یک تنه به دوش بکشد. شاید تا همین 10 سال پیش برای سفری کوتاه نیاز بود وسایل مختلفی از تقویم جیبی، چراغ قوه،دستگاه پخش موسیقی، قطب‌نما و حتی ساعت زنگدار به همراه داشته باشید! اما موفقیت گوشی‌های هوشمند (و در راس آنها آیفون) زمانی شروع شد که به جایگزینی برای همه این ابزارها تبدیل شدند. اگر 13 سال قبل به‌طور اتفاقی از کسانی که در یک ایستگاه اتوبوس به انتظار نشسته بودند، عکس می‌گرفتید به احتمال زیاد کسی در حال خواندن روزنامه، چند نفر در حال مکالمه یا حتی یک نفر خیره شده به منظره روبه‌رویش دیده می‌شد،حالا فرض کنید همین عکس امسال گرفته شود. تقریبا می‌توان مطمئن بود بیشتر افراد حاضر در این عکس در حال کار کردن با گوشی همراه خود خواهند بود. در سال 1386 شمسی/ 2007 میلادی، استیو جابز برای اولین‌بار از محصول جدیدی رونمایی کرد که با ترکیب گوشی تلفن،دستگاه پخش موسیقی و رابط کاربری وبگاه‌های اینترنتی، انقلابی در دنیای فناوری ایجاد کرد. اما اولین آیفون با همین امکانات ساده، فقط نقطه آغازی بود از آنچه ما امروزه از یک گوشی هوشمند انتظار داریم. امروز پس از گذشت 13 سال از عرضه اولین آیفون در 9تیر 1386/ 29 ژوئن 2007، تحولات این فناوری و تغییراتی که گوشی‌های هوشمند در زندگی‌مان ایجاد کرده است را بررسی می‌کنیم. برگرفته از: Deseret , cnET ,Wired و cnbc
اولین گوشی آیفون سال 1386 تولید شد و در مدتی کوتاه توانست از نظر تجاری به قله موفقیت برسد.فقط در سه ماهه ابتدای سال 2010 شرکت اپل موفق به فروش 7/8 میلیون عدد آیفون شد. این آمار در سه ماهه اول سال 2018 به تعداد حیرت‌انگیز 47 میلیون دست پیدا کرد. اما وقتی بدانیم اپل به ثبت رکورد فروش دو میلیارد آیفون تا پایان سال جاری میلادی بسیار نزدیک است، قطعا هوش از سرمان می‌پرد! طبق اعلام رسمی اپل در سال گذشته میلادی بیش از 900 میلیون آیفون فعال در دنیا وجود داشته که در دست کاربران در حال استفاده بوده.
می‌توان گفت آیفون موتور حرکتی شرکت اپل است که طی دهه گذشته، دلیل اصلی رشد چشمگیر این شرکت بوده است. در این سال‌‌ها اپل موفق شده از یک شرکت بزرگ ساخت رایانه و دستگاه‌های پخش موسیقی همراه، به غول یکهزار میلیارد دلاری دنیای فناوری بدل شود که شعب پرشمارش در سراسر دنیا گسترش یافته‌اند و حدود 137هزار کارمند و نیروی انسانی تمام وقت در این شرکت مشغول به کار هستند.
گذشته از آمار و ارقام که همگی نشان از رشد کم‌نظیر و تاثیرات عمیق آیفون و گوشی‌های هوشمند در میان مردم دنیا دارد، چند نمونه از تغییراتی که آیفون به‌وجود آورده یا زمینه‌ساز شکل‌گیری آنها بوده را بررسی می‌کنیم.
از شکار لحظه‌ها تا بازار پر رونق نرم‌افزارهای همراه
به‌طور حتم یکی از بهترین نمونه‌ها برای درک بهتر قدرت متحول‌سازی آیفون، میزان فروش دوربین‌های دیجیتال در سال‌های گذشته است. در سال 2010 حدود 109 میلیون دوربین عکسبرداری غیرحرفه‌ای (دوربین‌های دیجیتال جیبی) در دنیا فروخته شد. این در حالی است که در سال 2018 فقط حدود 9 میلیون دوربین دارای لنز داخلی تولید و فروخته شده است!
اما ظهور آیفون و دیگر گوشی‌های هوشمند فقط باعث کاهش یا حتی از بین رفتن بعضی از صنایع نشده است،بلکه موارد بسیاری نیز وجود دارد که فناوری این گوشی‌ها زمینه‌ساز بروز و رشد آنها بوده است (به‌ویژه در حوزه فناوری و برنامه‌های کاربردی نوپا). به عنوان مثال، تاکسی‌های اینترنتی مطرح دنیا که امروزه دارای ارزشی بالغ بر 60 میلیارد دلار هستند، بدون فناوری مکان‌یابی پیوسته (always-on GPS location) و همچنین دسترسی آسان و سریع به اینترنت، هرگز امکانی برای رشد پیدا نمی‌کردند. ناگفته پیداست این امکانات که به‌واسطه همه‌گیر‌شدن گوشی‌های هوشمند در سطح بسیار وسیعی گسترده شده و در دسترس عموم قرار گرفته‌اند، امروز به یکی از بدیهیات زندگی ما تبدیل شده‌اند.
ایجاد بانکداری اینترنتی که انقلابی در صنعت بانکی دنیا محسوب می‌شود یا همه‌گیر شدن شبکه‌های اجتماعی نیز از جمله مواردی است که بدون ظهور گوشی‌های هوشمند هرگز میسر نمی‌شدند.
یکی دیگر از زمینه‌هایی که شکل‌گیری‌شان را مدیون آیفون و به دنبال آن توسعه دیگر گوشی‌های هوشمند هستند، بازار نرم‌افزارهای همراه است. این بازارها فضایی آسان و ایمن در اختیار تولیدکنندگان نرم‌افزارهای همراه قرار می‌دهند تا محصولات خود را به سرعت و بدون واسطه به مخاطبان جهانی عرضه کنند.
آمارها نشان می‌دهد از سال 1387/ 2008 یعنی زمان ایجاد فروشگاه مجازی نرم‌افزارهای همراه در آیفون، توسعه‌دهندگان این نرم‌افزارها بیش از 120 میلیارد دلار درآمد کسب کرده‌اند که این رقم فقط برای سال 2018 در حدود 23 میلیارد دلار بوده است. تازه این بدون در نظر گرفتن درآمد فروشگاه‌های نرم‌افزارهای همراه اندروید است که در مجموع این رقم را به 35 میلیارد دلار می‌رساند.
آیفون بدون جابز
اپل در تاریخچه خود در رده مدیریتی نیز دستخوش تغییراتی شده است. در روز دوم شهریور 1390 هدایت اپل که توسط بنیانگذار خود یعنی استیو جابز رهبری می‌شد به «تیم کوک» سپرده شد که دوران مدیریت او تا به امروز ادامه دارد. فقط دو ماه پس از این جابه‌جایی قدرت بود که استیو جابز با دنیایی از نبوغ و خلاقیت از جهان ما رفت.
با این‌که هسته اصلی ایده تولید آیفون در سال‌های گذشته بدون تغییر مانده، ولی خود این دستگاه دچار تغییرات فراوانی شده است. اگر بخواهیم روند تحول آیفون را از نظر سخت‌افزاری بررسی کنیم، باید بدانیم در نخستین سال‌های تولید آیفون، قدرتمندترین نسخه آن «آیفون تری‌جی» (iPhone 3G) نام داشت که دومین نسخه تولید شده از آیفون بود و در آن پردازنده‌ای تک‌هسته‌ای با فرکانس 412 مگاهرتز به‌کار رفته بود. اما امروزه «آیفون 11 پرو» (iPhone Pro11) که آخرین جهش بزرگ اپل در زمینه گوشی‌های هوشمند است به پردازنده‌ای شش هسته‌ای با بیشینه سرعت 65/2 گیگاهرتز مجهز شده است.
همچنین آیفون در زمینه نمایشگر نیز رشد بسیار زیادی داشته است. در سال 1389 /2010 پرفروش‌ترین آیفون، صفحه نمایشی 5/3 اینچی با وضوح 153 هزار پیکسل بود. این
در حالی است که نمایشگر جدیدترین آیفون‌ها اندازه‌ای بالغ بر 5/6 اینچ و بیش از 6/2میلیون پیکسل دارد.
فناوری برای نجات زمین
اما تأثیرات شگفت‌آور این همراه‌های کوچک به همین تغییرات ظاهری در سبک زندگی و دسترسی‌های از راه دور ختم نمی‌شود.در بررسی‌های صورت گرفته درخصوص تأثیرات عمیق توسعه فناوری گوشی‌های هوشمند در سال‌های اخیر، مشخص شده پیش از توسعه گوشی‌های هوشمند، میزان تولید زباله‌های پلاستیکی با سرعت 50درصد بیش از سرعت پیش‌بینی شده بر مبنای رشد اقتصادی جهانی در حال افزایش بوده است در حالی که از سال 2009 این روند با کاهش سرعت چشمگیری روبه‌رو شد و مصرف پلاستیک 15درصد کمتر از نرخ پیش‌بینی شده بر مبنای شاخص کلی اقتصاد جهانی شد. حتی مصرف برق نیز در طول دهه گذشته در ایالات متحده نرخ ثابتی داشت و آن طور که پیش‌بینی می‌شد، افزایش نیافت.
البته این رشد منفی در خصوص مصرف بسیاری از منابع طبیعی دیگر نیز رخ داد و حتی برخی صنایع مربوط به استخراج معادن طبیعی در برابر نرخ مصرف پیش‌بینی شده خود رشد منفی داشتند. شاید در نگاه اول این کاهش مصرف منابع در مقابل رشد و توسعه کشورها کمی عجیب به نظر برسد. اما واقعیت این است که با ورود آیفون و رشد فناوری گوشی‌های هوشمند در زندگی روزمره، بسیاری از نیازهای ما برای همراه داشتن دستگاه‌ها و ابزارهای مختلف محدود به‌گوشی هوشمند همراهمان شد.این یعنی مصرف کمتر منابع آبی، پلیمرها و پلاستیک، فلزات ارزشمند مانند طلا، آلومینیوم، استیل، مس، کاهش نیاز به ساخت کارخانه‌های عظیم متعدد برای تولید محصولات مختلف و بعضا بزرگ. به دنبال بهینه شدن مصرف انرژی و هدفمندتر شدن مصرف منابع اولیه برای تولید ابزارهای فناورانه‌ای به نظر می‌رسد روند تخریب زمین توسط ما آهسته‌تر خواهد شد.
با آیفون بهشت نمی‌روید!
با تمام این اوصاف، بدون شک می‌توان اپل را بزرگ‌ترین قربانی موفقیت خودش دانست. برخی از مشکلات حقوقی اخیرا دامنگیر این شرکت باعث شده است تیم کوک به‌عنوان مدیر اپل به‌همراه چندین غول دیگر دنیای فناوری مانند فیس‌بوک و گوگل مجبور به پاسخگویی درباره روند رسیدگی به پرونده افشای اطلاعات کاربران و از بین رفتن اعتماد عمومی شوند. همچنین این شرکت متهم به منحصرسازی و ایجاد تک‌قطبی در صنعت گوشی‌های هوشمند شده است.
اما علاوه بر این مشکلات که ناشی از گسترش افسار گسیخته ابعاد شرکت و رشد اقتصادی غیرمنطقی آن است،؛ اپل در زمینه‌های دیگری نیز با معضلات عدیده‌ای روبه‌روست که ادامه روند موفقیت آن‌را با ابهامات جدی توام کرده است.
یکی از این مشکلات قیمت بسیار بالا و گرانی محصولات این شرکت و از جمله گوشی‌های آیفون است. این امر باعث شده در سال‌های اخیر مصرف‌کنندگان در سراسر دنیا اقبال کمتری نسبت به محصولات اپل نشان دهند و خرید آنها را مقرون به‌صرفه ندانند.
از سوی دیگر نگرانی شدید فعالان محیط زیست متوجه هزینه‌هایی است که تولید انبوه سالانه آیفون و فروش میلیونی آن به طبیعت تحمیل می‌کند. زباله‌های ناشی از گوشی‌های هوشمند قدیمی که از رده خارج می‌شود، لطمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست وارد می‌کنند. همین نگرانی‌ها و فشار افکار عمومی باعث شده شرکت اپل مجبور شود طرحی را برای جمع‌آوری و بازیافت مجدد گوشی‌های آیفون قدیمی به اجرا درآورد.
اما در نهایت یکی از مهم‌ترین پیامدهای ناشی از موفقیت آیفون که گریبانگیر شرکت اپل شده،آسیبی است که استفاده بسیار زیاد و نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایشگر گوشی‌های هوشمند به چشم کاربران وارد می‌کند و سلامت افراد را به خطر می‌اندازد. در پاسخ به این مشکل، اپل سعی کرده نسخه‌های جدید آیفون را به نرم‌افزارهایی برای محدود کردن استفاده ممتد و همچنین گوشزد کردن طولانی شدن زمان خیره ماندن به صفحه نمایش مجهز کند. هر چند بسیار بعید به نظر می‌رسد این‌گونه ترفندها برای افرادی که به گوشی هوشمندشان اعتیاد پیدا کرده‌اند، چندان کارساز باشد!
می‌توان گفت آیفون موتور حرکتی شرکت اپل است که طی دهه گذشته، دلیل اصلی رشد چشمگیر این شرکت بوده است. در این سال‌‌ها اپل موفق شده از یک شرکت بزرگ ساخت رایانه و دستگاه‌های پخش موسیقی همراه، به غول یکهزار میلیارد دلاری دنیای فناوری بدل شود که شعب پرشمارش در سراسر دنیا گسترش یافته‌اند و حدود 137هزار کارمند و نیروی انسانی تمام وقت در این شرکت مشغول به کار هستند.
گذشته از آمار و ارقام که همگی نشان از رشد کم‌نظیر و تاثیرات عمیق آیفون و گوشی‌های هوشمند در میان مردم دنیا دارد، چند نمونه از تغییراتی که آیفون به‌وجود آورده یا زمینه‌ساز شکل‌گیری آنها بوده را بررسی می‌کنیم.
از شکار لحظه‌ها تا بازار پر رونق نرم‌افزارهای همراه
به‌طور حتم یکی از بهترین نمونه‌ها برای درک بهتر قدرت متحول‌سازی آیفون، میزان فروش دوربین‌های دیجیتال در سال‌های گذشته است. در سال 2010 حدود 109 میلیون دوربین عکسبرداری غیرحرفه‌ای (دوربین‌های دیجیتال جیبی) در دنیا فروخته شد. این در حالی است که در سال 2018 فقط حدود 9 میلیون دوربین دارای لنز داخلی تولید و فروخته شده است!
اما ظهور آیفون و دیگر گوشی‌های هوشمند فقط باعث کاهش یا حتی از بین رفتن بعضی از صنایع نشده است،بلکه موارد بسیاری نیز وجود دارد که فناوری این گوشی‌ها زمینه‌ساز بروز و رشد آنها بوده است (به‌ویژه در حوزه فناوری و برنامه‌های کاربردی نوپا). به عنوان مثال، تاکسی‌های اینترنتی مطرح دنیا که امروزه دارای ارزشی بالغ بر 60 میلیارد دلار هستند، بدون فناوری مکان‌یابی پیوسته (always-on GPS location) و همچنین دسترسی آسان و سریع به اینترنت، هرگز امکانی برای رشد پیدا نمی‌کردند. ناگفته پیداست این امکانات که به‌واسطه همه‌گیر‌شدن گوشی‌های هوشمند در سطح بسیار وسیعی گسترده شده و در دسترس عموم قرار گرفته‌اند، امروز به یکی از بدیهیات زندگی ما تبدیل شده‌اند.
ایجاد بانکداری اینترنتی که انقلابی در صنعت بانکی دنیا محسوب می‌شود یا همه‌گیر شدن شبکه‌های اجتماعی نیز از جمله مواردی است که بدون ظهور گوشی‌های هوشمند هرگز میسر نمی‌شدند.
یکی دیگر از زمینه‌هایی که شکل‌گیری‌شان را مدیون آیفون و به دنبال آن توسعه دیگر گوشی‌های هوشمند هستند، بازار نرم‌افزارهای همراه است. این بازارها فضایی آسان و ایمن در اختیار تولیدکنندگان نرم‌افزارهای همراه قرار می‌دهند تا محصولات خود را به سرعت و بدون واسطه به مخاطبان جهانی عرضه کنند.
آمارها نشان می‌دهد از سال 1387/ 2008 یعنی زمان ایجاد فروشگاه مجازی نرم‌افزارهای همراه در آیفون، توسعه‌دهندگان این نرم‌افزارها بیش از 120 میلیارد دلار درآمد کسب کرده‌اند که این رقم فقط برای سال 2018 در حدود 23 میلیارد دلار بوده است. تازه این بدون در نظر گرفتن درآمد فروشگاه‌های نرم‌افزارهای همراه اندروید است که در مجموع این رقم را به 35 میلیارد دلار می‌رساند.
آیفون بدون جابز
اپل در تاریخچه خود در رده مدیریتی نیز دستخوش تغییراتی شده است. در روز دوم شهریور 1390 هدایت اپل که توسط بنیانگذار خود یعنی استیو جابز رهبری می‌شد به «تیم کوک» سپرده شد که دوران مدیریت او تا به امروز ادامه دارد. فقط دو ماه پس از این جابه‌جایی قدرت بود که استیو جابز با دنیایی از نبوغ و خلاقیت از جهان ما رفت.
با این‌که هسته اصلی ایده تولید آیفون در سال‌های گذشته بدون تغییر مانده، ولی خود این دستگاه دچار تغییرات فراوانی شده است. اگر بخواهیم روند تحول آیفون را از نظر سخت‌افزاری بررسی کنیم، باید بدانیم در نخستین سال‌های تولید آیفون، قدرتمندترین نسخه آن «آیفون تری‌جی» (iPhone 3G) نام داشت که دومین نسخه تولید شده از آیفون بود و در آن پردازنده‌ای تک‌هسته‌ای با فرکانس 412 مگاهرتز به‌کار رفته بود. اما امروزه «آیفون 11 پرو» (iPhone Pro11) که آخرین جهش بزرگ اپل در زمینه گوشی‌های هوشمند است به پردازنده‌ای شش هسته‌ای با بیشینه سرعت 65/2 گیگاهرتز مجهز شده است.
همچنین آیفون در زمینه نمایشگر نیز رشد بسیار زیادی داشته است. در سال 1389 /2010 پرفروش‌ترین آیفون، صفحه نمایشی 5/3 اینچی با وضوح 153 هزار پیکسل بود. این
در حالی است که نمایشگر جدیدترین آیفون‌ها اندازه‌ای بالغ بر 5/6 اینچ و بیش از 6/2میلیون پیکسل دارد.
فناوری برای نجات زمین
اما تأثیرات شگفت‌آور این همراه‌های کوچک به همین تغییرات ظاهری در سبک زندگی و دسترسی‌های از راه دور ختم نمی‌شود.در بررسی‌های صورت گرفته درخصوص تأثیرات عمیق توسعه فناوری گوشی‌های هوشمند در سال‌های اخیر، مشخص شده پیش از توسعه گوشی‌های هوشمند، میزان تولید زباله‌های پلاستیکی با سرعت 50درصد بیش از سرعت پیش‌بینی شده بر مبنای رشد اقتصادی جهانی در حال افزایش بوده است در حالی که از سال 2009 این روند با کاهش سرعت چشمگیری روبه‌رو شد و مصرف پلاستیک 15درصد کمتر از نرخ پیش‌بینی شده بر مبنای شاخص کلی اقتصاد جهانی شد. حتی مصرف برق نیز در طول دهه گذشته در ایالات متحده نرخ ثابتی داشت و آن طور که پیش‌بینی می‌شد، افزایش نیافت.
البته این رشد منفی در خصوص مصرف بسیاری از منابع طبیعی دیگر نیز رخ داد و حتی برخی صنایع مربوط به استخراج معادن طبیعی در برابر نرخ مصرف پیش‌بینی شده خود رشد منفی داشتند. شاید در نگاه اول این کاهش مصرف منابع در مقابل رشد و توسعه کشورها کمی عجیب به نظر برسد. اما واقعیت این است که با ورود آیفون و رشد فناوری گوشی‌های هوشمند در زندگی روزمره، بسیاری از نیازهای ما برای همراه داشتن دستگاه‌ها و ابزارهای مختلف محدود به‌گوشی هوشمند همراهمان شد.این یعنی مصرف کمتر منابع آبی، پلیمرها و پلاستیک، فلزات ارزشمند مانند طلا، آلومینیوم، استیل، مس، کاهش نیاز به ساخت کارخانه‌های عظیم متعدد برای تولید محصولات مختلف و بعضا بزرگ. به دنبال بهینه شدن مصرف انرژی و هدفمندتر شدن مصرف منابع اولیه برای تولید ابزارهای فناورانه‌ای به نظر می‌رسد روند تخریب زمین توسط ما آهسته‌تر خواهد شد.
با آیفون بهشت نمی‌روید!
با تمام این اوصاف، بدون شک می‌توان اپل را بزرگ‌ترین قربانی موفقیت خودش دانست. برخی از مشکلات حقوقی اخیرا دامنگیر این شرکت باعث شده است تیم کوک به‌عنوان مدیر اپل به‌همراه چندین غول دیگر دنیای فناوری مانند فیس‌بوک و گوگل مجبور به پاسخگویی درباره روند رسیدگی به پرونده افشای اطلاعات کاربران و از بین رفتن اعتماد عمومی شوند. همچنین این شرکت متهم به منحصرسازی و ایجاد تک‌قطبی در صنعت گوشی‌های هوشمند شده است.
اما علاوه بر این مشکلات که ناشی از گسترش افسار گسیخته ابعاد شرکت و رشد اقتصادی غیرمنطقی آن است،؛ اپل در زمینه‌های دیگری نیز با معضلات عدیده‌ای روبه‌روست که ادامه روند موفقیت آن‌را با ابهامات جدی توام کرده است.
یکی از این مشکلات قیمت بسیار بالا و گرانی محصولات این شرکت و از جمله گوشی‌های آیفون است. این امر باعث شده در سال‌های اخیر مصرف‌کنندگان در سراسر دنیا اقبال کمتری نسبت به محصولات اپل نشان دهند و خرید آنها را مقرون به‌صرفه ندانند.
از سوی دیگر نگرانی شدید فعالان محیط زیست متوجه هزینه‌هایی است که تولید انبوه سالانه آیفون و فروش میلیونی آن به طبیعت تحمیل می‌کند. زباله‌های ناشی از گوشی‌های هوشمند قدیمی که از رده خارج می‌شود، لطمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست وارد می‌کنند. همین نگرانی‌ها و فشار افکار عمومی باعث شده شرکت اپل مجبور شود طرحی را برای جمع‌آوری و بازیافت مجدد گوشی‌های آیفون قدیمی به اجرا درآورد.
اما در نهایت یکی از مهم‌ترین پیامدهای ناشی از موفقیت آیفون که گریبانگیر شرکت اپل شده،آسیبی است که استفاده بسیار زیاد و نگاه کردن طولانی مدت به صفحه نمایشگر گوشی‌های هوشمند به چشم کاربران وارد می‌کند و سلامت افراد را به خطر می‌اندازد. در پاسخ به این مشکل، اپل سعی کرده نسخه‌های جدید آیفون را به نرم‌افزارهایی برای محدود کردن استفاده ممتد و همچنین گوشزد کردن طولانی شدن زمان خیره ماندن به صفحه نمایش مجهز کند. هر چند بسیار بعید به نظر می‌رسد این‌گونه ترفندها برای افرادی که به گوشی هوشمندشان اعتیاد پیدا کرده‌اند، چندان کارساز باشد!
