مدیریت زنجیره؛ راهی برای ثبات قیمت‌ها

مدیریت زنجیره؛ راهی برای ثبات قیمت‌ها

سیدرضا فاطمی امین معاون پیشین وزارت صمت


    برای حل بسیاری از مشکلات و مسائل اقتصادی ایران فقط کافی است با استفاده از ابزارهای در اختیار دولت نوع نگاه ما به اقتصاد تغییر کند. در این راستا باید به چند مورد توجه داشت:
1- راه‌حل‌های موجود برای حل مشکلات و مسائل اقتصادی ما بسیار آسان است؛ در واقع راه‌حل‌هایی وجود دارد که اصلا سخت نبوده  بلکه بسیار آسان و کاملا عملیاتی است.   2- بسیاری از بخش‌های اقتصاد ایران مانند مسکن یا تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی کاملا با توجه به توانمندی‌هاي داخلی امکان‌پذیر بوده و تحقق آن هیچ نیازی به خارج از کشور ندارد. به‌عنوان مثال در همین موضوع مسکن با این‌که تامین مواد مورد نیاز ساخت مسکن در داخل کشور وجود داشته و چیزی حدود 35درصد هزینه خانوار صرف مسکن و هزینه‌های مربوط به آن می‌شود و اشتغال این صنعت نیز بسیار پیشران و قابل توجه است با ایجاد یک ثبات در حوزه مسکن و توجه به تولید آن می‌توان شاهد تحولات قابل‌توجهی در بخش اشتغال و کاهش هزینه‌های خانوار بود.   3- کشور ما در حال حاضر توانمندی‌های قابل‌توجهی در کسب و کارهای خصوصی و نیروی انسانی دارد، اما چون دست و پای اینها با سیاست‌ها و برخی قوانین ما بسته شده است عملا قدرت حرکت از این فعالیت‌ها گرفته شده است.  درست مانند این است که ما دست و پای فردی را ببندیم اما به او فرمان دویدن بدهیم.  طبیعتا کسی با دست و پای بسته نمی‌تواند بدود و نهایتش این است که به آرامی راه برود. با این‌که ظرفیت و امکان دویدن برای این فرد وجود دارد، اما باید به آرامی راه برود. این نکته بسیار مهمی است و باید نگاه کنیم کجاها دست‌ها را بسته‌ایم و امکان دویدن را از فعالان اقتصادی گرفته‌ایم.  یکی از موضوعاتی که مطرح است علت نقدینگی، نوسان قیمت‌ها و هدایت نقدینگی در جامعه است که یکی از راه‌حل‌های بسیار مناسب برای این موضوع مدیریت زنجیره‌هاست. ما در بسیاری از محصولات‌مان دارای یک زنجیره طولانی هستیم،‌ به‌عنوان مثال در موضوع نان از تولید بذر تا تولید گندم، خرید گندم، آرد کردن، پخت نان و... این زنجیره در حال حاضر از سوی دولت مدیریت می‌شود به‌طوری‌که در ابتدا قیمتی با حاشیه‌های فراوان برای خرید تضمینی گندم مطرح می‌شود.  در زمان خرید گندم فسادهایی رخ می‌دهد، سپس گندم به کارخانه‌های تولید آرد داده می‌شود و ممکن است موضوع قاچاق مطرح باشد.  در مرحله بعد این آرد به نانوایی رفته و نان تولید می‌شود. این کار می‌تواند به شرکت‌هايی که کارشان مدیریت زنجیره است سپرده شده و این زنجیره یک محصول صادراتی را مدیریت کند‌. در واقع یکی از راه‌های ایجاد ثبات، مدیریت زنجیره‌هاست.   روسیه در سال یک میلیارد دلار گوجه فرنگی وارد می‌کند و واردات چیزی حدود 11 میلیارد دلار میوه و سبزیجات دارد. سوال این است که آیا ما توان تامین بخش قابل‌توجهی از نیاز کشوری مانند روسیه در تامین میوه و سبزیجات این کشور را نداریم؟ در حالی که سهم صادرات ایران از بازار یک میلیارد دلاری گوجه‌فرنگی روسیه چیزی حدود 25میلیون دلار است.  دلیل اصلی این موضوع این است  که مقیاس‌های ما کوچک است و راه‌حل آن‌ تاسیس شرکت‌های زنجیره تامین هستند.  وقتی شرکت‌های بزرگی با این ماموریت تاسیس شوند، محصولات 50 گلخانه را با هم تجمیع کرده و متناسب با ذائقه و کیفیت بازار هدف‌، بذر را تهیه کرده و به گلخانه‌دار می‌دهند.