دولت در حالی به دنبال تکرار محدودیت‌های کرونایی است که کارشناسان محدودیت‌های ناقص و مقطعی را کارساز نمی‌دانند
جولان کرونا بدون محدودیت
ما با همین سرعت اگر پیش برویم به‌زودی به جایگاه شیلی می‌رسیم و بعد از به‌چنگ‌آوردن رتبه 12 جهان، خیز برمی‌داریم برای رتبه یازدهم فرانسه در جدول جهانی کرونا. با این‌که داشتن این رتبه‌ها و خیز برداشتن به سمت بالای جدول نشانه ناکارآمدی مدیریت کرونا در کشورها تلقی می‌شود، کشور ما هفت ماه است از رتبه 13 پایین‌تر نیامده و هرازگاهی بیم حرکت به سمت رده‌های بالاتر نیز می‌رود.در این وضعیت که قطعا چنگی به دل نمی‌زند اما در کشورمان دو جبهه وجود دارد که بر سر این‌که بالاخره چه عاملی ایران را به این حال و روز درآورده با هم بحث می‌کنند. جبهه اول، دولت و همه مسؤولان که توپ را به زمین مردم و تقصیرها را به گردن آنها می‌اندازند و جبهه دوم، مردم و کارشناسان که تاخت‌وتاز کرونا در کشور را بازتاب عملکرد دولت و مسؤولان می‌دانند به واسطه کارهایی که باید می‌کردند و نکردند و کارهایی که ناقص و دیرهنگام کردند.این جبهه‌بندی به قدری جدی است که دیروز جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا مجالی برای به‌نمایش‌درآمدن دوباره آن شد، جایی که رئیس‌جمهور از مجازات افراد بی‌ماسک حرف زد و بار دیگر درباره اعمال محدودیت‌های کرونایی صحبت کرد، محدودیت‌هایی که اگر شبیه آن چیزهایی باشد که تابه‌حال اعمال شده جای بحث فراوان دارد.
رئیس‌جمهور چه گفت؟
صحبت‌های روز گذشته حسن روحانی به یک منظر تقریبا تفاوت چندانی با حرف‌های پیشین او نداشت. او گفت میزان مراعات نکات بهداشتی توسط مردم به 48درصد رسیده درحالی‌که دولت دلش می‌خواهد این عدد به بالای90درصد برسد. او همچنین گفت کسی که ماسک نزند مجازات می‌شود؛ درواقع تهدیدی نرم که تازگی هم ندارد و ماه‌هاست درباره مجازات چنین افرادی حرف زده می‌شود اما در عمل آب از آب تکان نمی‌خورد.
فعلا تمرکز بر ماسک
از اوایل مرداد که پس از سیر نزولی کرونا در کشور، بار دیگر این بیماری اوج گرفت موضوع مجازات افراد بدون ماسک هم قوت گرفت، آن‌قدر که خیلی‌ها تصور کردند شاید از همین فردا اگر ماسک نداشته باشند ماموران جلویشان را بگیرند و مجازات‌شان کنند. این اتفاق اما هرگز رخ نداد و در حد یک ایده باقی ماند تا دیروز که بار دیگر جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا مجالی برای رئیس‌جمهور شد تا دوباره درباره ماسک و آدم‌های بدون ماسک حرف بزند.حسن روحانی گفت فعلا تا زمانی که تکلیف محدودیت‌ها روشن شود از کسانی که ماسک نمی‌زنند به‌سادگی عبور نمی‌کنیم، چه این افراد مردم عادی باشند که می‌خواهند خدمات بگیرند و چه کسانی باشند که می‌خواهند به مردم خدمات بدهند، چه در تاکسی، چه اتوبوس، چه در پاساژ و مغازه و بانک و اداره. از 15 تیرماه که استفاده از ماسک در وسایل حمل ونقل عمومی و فضاهای سربسته از جمله ادارات دولتی اجباری شده تقریبا کسی نمی‌تواند ادعا کند با افراد بدون ماسک برخوردی شده است. حتی به‌جز روزهای اول که موضوع داغ بود کسی نمی‌تواند مصداقی بیاورد از این که به آدم‌های بدون ماسک خدمتی ارائه نشده یا جلوی فعالیت کارمندان بدون ماسک گرفته شده است.
در واقع در دو ماه و نیم گذشته هیچ اجبار بیرونی برای استفاده از ماسک وجود نداشته و هرچه بوده استفاده داوطلبانه از ماسک بوده است. حالا اما حسن روحانی حرفی عجیب می‌زند و می‌گوید ما وسایل و ابزار به اندازه کافی در اختیار داریم تا تشخیص دهیم فردی که در پیاده‌رو است آیا با ماسک یا بی‌ماسک است و کسی که ماسک ندارد کیست و چه مشخصاتی دارد.
این گفته او یادآور نظارت برخی کشورها با پهپادهایی است که در خیابان‌ها رفتار مردم را زیرنظر می‌گرفت و افراد فاقد ماسک یا برهم‌زنندگان فاصله اجتماعی را شناسایی می‌کرد. اما آیا منظور رئیس‌جمهور کشورمان استفاده از این ابزار تشخیصی است؟
به هر حال او اصل مجازات افراد بدون ماسک را حتمی دانسته ولی درباره جزئیات کار گفته است که درباره این موضوع ظرف هفته جاری بحث می‌شود تا پخته شود، سپس در تهران بزرگ اجرا می‌شود و اگر موثر بود، در شهرهای دیگر نیز عملیاتی می‌شود.
آلودگی هوا فراموش نشود
از همین حالا که ششم ماه مهر است، خنکی هوا دربرخی نقاط کشور مشهود شده و این خنکی فقط وحشت همه‌گیری کرونا را تشدید کرده‌است. سازمان جهانی بهداشت به‌تازگی مرگ دو میلیون نفر بر اثر کرونا درجهان را محتمل دانسته که قطعا بی‌ربط با آغاز فصل پاییز و در پیش بودن زمستان نیست. طبق این پیش‌بینی یک‌میلیون نفر دیگر در جهان بر اثر کرونا خواهندمرد که ما نیز از این مرگ و میرها سهم خواهیم‌داشت.درکشورما فصل سرما یک مشکل دیگر هم دارد و آن آلودگی هواست که امسال تلخ‌تر از همیشه ظاهر می‌شود. تهران از ابتدای امسال ۱۵ روز هوای پاک، ۱۳۷ روز هوای قابل قبول، ۳۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و دو روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته که تعداد روزهای ناسالم درهفته‌های آینده به واسطه سرمای هوا تشدید خواهدشد. این درحالی است که پیشتر رئیس شبکه بیماری‌های ویروسی کشورمان با استناد به مقالات علمی معتبر دنیا گفته‌بود آلودگی هوا سبب آسان‌تر شدن انتقال ویروس کرونا و افزایش موارد بیماری و مرگ و میر ناشی از آن می‌شود.
این موضوع به اندازه‌ای جدی است که نباید ساده از کنارش گذشت، بلکه به عنوان یک امر حتمی باید مدنظر ستاد ملی مقابله با کرونا باشد تا هنگام نگارش محدودیت‌های کرونایی، به روزهای آلوده و سرد پیش رو توجه داشته و راه‌های کاستن از این خطر را در سناریوهای خود بگنجاند. اگر از این موضوع غفلت شود ما می‌مانیم و آلودگی هوا و موج سواری ویروس کرونا روی ذرات آلاینده و موج جدید قربانیان در کنار بیمارستان‌هایی که حتما در آن زمان نه تخت خالی دارند و نه تجهیزات کافی.
چه محدودیت‌هایی نیاز داریم؟
تیرماه وقتی محدودیت‌هایی در تهران و شهرهای 10 استان قرمز کشور اعمال شد و دانشگاه‌ها، مدارس، موسسات آموزشی، کافه‌ها، رستوران‌ها، همایش‌ها، مراسم و تالارها برای بار چندم به مدت یک هفته تعطیل شد، سخنگوی شورای شهر تهران از آنها به عنوان محدودیت‌های حداقلی یاد کرد که درست هم بود. آن زمان هم کرونا در حالی که می‌تاخت خیلی‌ها این محدودیت‌ها را بی‌تناسب با میزان شیوع بیماری دانستند و خواستار تشدید محدودیت‌ها شدند به‌طوری که لااقل برای دو هفته، کمترین تماس میان مردم برقرار شود.
این عده هنوز هم برعقیده خود استوار هستند و درحالی که اعمال قرنطینه به سبک چینی یا اروپایی را می‌پسندند اما با دولتی مواجه‌اند که نه هفت ماه پیش و نه حالا اعتقادی به قرنطینه ندارد. در این میان فردی همچون علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران از بین همه محدودیت‌های کرونایی، دورکاری را بیش از همه می‌پسندد و حتی آن را کارآمدتر از لغو طرح ترافیک می‌داند. او می‌گوید: حسن دورکاری برای تهران این است که باعث کاهش سفر و در نتیجه کاهش سرایت ویروس می‌شود که با این توضیح می‌توان حدس زد یکی از محدودیت‌های کرونایی پیش‌رو اعمال دورکاری باشد.اما درحالی که معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت روز گذشته به کمرنگ شدن پروتکل‌های بهداشتی در جامعه اشاره و آن را عامل موج جدید شیوع کرونا دانست و توضیح داد که با کاهش رعایت پروتکل‌ها مجبور به اعمال مجازات‌ها هستیم، برخی کارشناسان این نگاه تک‌بعدی را نادرست می‌دانند. مسعود یوسفیان، عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید-19 دانشگاه تهران از این دست کارشناسان است که به ما می‌گوید: راه مقابله با کرونا نه تمرکز صرف بر استفاده از ماسک است و نه فقط تعطیل کردن برخی مشاغل، بلکه کل کشور برای مقابله با این بیماری باید بسیج شود. او می‌گوید: از ابتدا سازمان جهانی بهداشت یک چیز گفت و همچنان نیز همان را می‌گوید یعنی بیماریابی و انجام تست به صورت وسیع، جداسازی بیماران اعم از شدید یا خفیف، رصد افراد تماس‌یافته با مبتلایان و جداسازی آنان از دیگران و پس از آن رعایت بهداشت تنفسی، استفاده از ماسک و شستن مکرر دست‌ها. او می‌گوید: اگر ما فقط به بخش‌های پایایی این نسخه جهانی توجه کنیم و صرفا دنبال استفاده از ماسک یا تعطیل کردن مشاغل آن هم موقتی باشیم، درحالی که بخش‌های مهم‌تر را رها کرده‌ایم راه به جایی نمی‌بریم.
صحبت‌های روز گذشته حسن روحانی به یک منظر تقریبا تفاوت چندانی با حرف‌های پیشین او نداشت. او گفت میزان مراعات نکات بهداشتی توسط مردم به 48درصد رسیده درحالی‌که دولت دلش می‌خواهد این عدد به بالای90درصد برسد. او همچنین گفت کسی که ماسک نزند مجازات می‌شود؛ درواقع تهدیدی نرم که تازگی هم ندارد و ماه‌هاست درباره مجازات چنین افرادی حرف زده می‌شود اما در عمل آب از آب تکان نمی‌خورد.
رئیس‌جمهور همچنین به برنامه دولت برای بازگرداندن محدودیت‌های کرونایی اشاره کرد که اگر این محدودیت‌ها طبق پروسه‌ای که او تعریف کرد پیش برود باید گفت این محدودیت‌ها اگر اعمال هم بشود بعد از یک وقت‌کشی قابل ملاحظه انجام می‌شود. پنجشنبه گذشته از کمیته امنیتی- اجتماعی و کمیته بهداشتی ستاد ملی مقابله با کرونا خواسته شده تا ظرف یک هفته برای محدودیت‌های مناسب تهران بزرگ برنامه‌ریزی کند. این یک هفته از دیروز شروع شده و تا پنجشنبه این هفته ادامه می‌یابد. درواقع روزهایی که اگر به‌طور میانگین200 نفر نیز در آن بر اثر کرونا فوت کنند حدود هزار نفر از دست رفته‌اند تا تصمیم‌گیرندگان به نتیجه برسند. جنس محدودیت‌ها نیز تا این لحظه مشخص نیست اما اگر ملاک قضاوت، محدودیت‌های اعمال‌شده در گذشته باشد این بار نیز محدودسازی‌های کرونایی چیزی به‌جز دورکاری کارمندان و تعطیل‌کردن موقتی برخی مشاغل نیست؛ اقداماتی که در هفت ماه گذشته چندین بار در سراسرکشور اعمال شده ولی نتیجه مطلوب را به همراه نداشته است.
فعلا تمرکز بر ماسک
از اوایل مرداد که پس از سیر نزولی کرونا در کشور، بار دیگر این بیماری اوج گرفت موضوع مجازات افراد بدون ماسک هم قوت گرفت، آن‌قدر که خیلی‌ها تصور کردند شاید از همین فردا اگر ماسک نداشته باشند ماموران جلویشان را بگیرند و مجازات‌شان کنند. این اتفاق اما هرگز رخ نداد و در حد یک ایده باقی ماند تا دیروز که بار دیگر جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا مجالی برای رئیس‌جمهور شد تا دوباره درباره ماسک و آدم‌های بدون ماسک حرف بزند.حسن روحانی گفت فعلا تا زمانی که تکلیف محدودیت‌ها روشن شود از کسانی که ماسک نمی‌زنند به‌سادگی عبور نمی‌کنیم، چه این افراد مردم عادی باشند که می‌خواهند خدمات بگیرند و چه کسانی باشند که می‌خواهند به مردم خدمات بدهند، چه در تاکسی، چه اتوبوس، چه در پاساژ و مغازه و بانک و اداره. از 15 تیرماه که استفاده از ماسک در وسایل حمل ونقل عمومی و فضاهای سربسته از جمله ادارات دولتی اجباری شده تقریبا کسی نمی‌تواند ادعا کند با افراد بدون ماسک برخوردی شده است. حتی به‌جز روزهای اول که موضوع داغ بود کسی نمی‌تواند مصداقی بیاورد از این که به آدم‌های بدون ماسک خدمتی ارائه نشده یا جلوی فعالیت کارمندان بدون ماسک گرفته شده است.
در واقع در دو ماه و نیم گذشته هیچ اجبار بیرونی برای استفاده از ماسک وجود نداشته و هرچه بوده استفاده داوطلبانه از ماسک بوده است. حالا اما حسن روحانی حرفی عجیب می‌زند و می‌گوید ما وسایل و ابزار به اندازه کافی در اختیار داریم تا تشخیص دهیم فردی که در پیاده‌رو است آیا با ماسک یا بی‌ماسک است و کسی که ماسک ندارد کیست و چه مشخصاتی دارد.
این گفته او یادآور نظارت برخی کشورها با پهپادهایی است که در خیابان‌ها رفتار مردم را زیرنظر می‌گرفت و افراد فاقد ماسک یا برهم‌زنندگان فاصله اجتماعی را شناسایی می‌کرد. اما آیا منظور رئیس‌جمهور کشورمان استفاده از این ابزار تشخیصی است؟
به هر حال او اصل مجازات افراد بدون ماسک را حتمی دانسته ولی درباره جزئیات کار گفته است که درباره این موضوع ظرف هفته جاری بحث می‌شود تا پخته شود، سپس در تهران بزرگ اجرا می‌شود و اگر موثر بود، در شهرهای دیگر نیز عملیاتی می‌شود.
آلودگی هوا فراموش نشود
از همین حالا که ششم ماه مهر است، خنکی هوا دربرخی نقاط کشور مشهود شده و این خنکی فقط وحشت همه‌گیری کرونا را تشدید کرده‌است. سازمان جهانی بهداشت به‌تازگی مرگ دو میلیون نفر بر اثر کرونا درجهان را محتمل دانسته که قطعا بی‌ربط با آغاز فصل پاییز و در پیش بودن زمستان نیست. طبق این پیش‌بینی یک‌میلیون نفر دیگر در جهان بر اثر کرونا خواهندمرد که ما نیز از این مرگ و میرها سهم خواهیم‌داشت.درکشورما فصل سرما یک مشکل دیگر هم دارد و آن آلودگی هواست که امسال تلخ‌تر از همیشه ظاهر می‌شود. تهران از ابتدای امسال ۱۵ روز هوای پاک، ۱۳۷ روز هوای قابل قبول، ۳۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و دو روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته که تعداد روزهای ناسالم درهفته‌های آینده به واسطه سرمای هوا تشدید خواهدشد. این درحالی است که پیشتر رئیس شبکه بیماری‌های ویروسی کشورمان با استناد به مقالات علمی معتبر دنیا گفته‌بود آلودگی هوا سبب آسان‌تر شدن انتقال ویروس کرونا و افزایش موارد بیماری و مرگ و میر ناشی از آن می‌شود.
این موضوع به اندازه‌ای جدی است که نباید ساده از کنارش گذشت، بلکه به عنوان یک امر حتمی باید مدنظر ستاد ملی مقابله با کرونا باشد تا هنگام نگارش محدودیت‌های کرونایی، به روزهای آلوده و سرد پیش رو توجه داشته و راه‌های کاستن از این خطر را در سناریوهای خود بگنجاند. اگر از این موضوع غفلت شود ما می‌مانیم و آلودگی هوا و موج سواری ویروس کرونا روی ذرات آلاینده و موج جدید قربانیان در کنار بیمارستان‌هایی که حتما در آن زمان نه تخت خالی دارند و نه تجهیزات کافی.
چه محدودیت‌هایی نیاز داریم؟
تیرماه وقتی محدودیت‌هایی در تهران و شهرهای 10 استان قرمز کشور اعمال شد و دانشگاه‌ها، مدارس، موسسات آموزشی، کافه‌ها، رستوران‌ها، همایش‌ها، مراسم و تالارها برای بار چندم به مدت یک هفته تعطیل شد، سخنگوی شورای شهر تهران از آنها به عنوان محدودیت‌های حداقلی یاد کرد که درست هم بود. آن زمان هم کرونا در حالی که می‌تاخت خیلی‌ها این محدودیت‌ها را بی‌تناسب با میزان شیوع بیماری دانستند و خواستار تشدید محدودیت‌ها شدند به‌طوری که لااقل برای دو هفته، کمترین تماس میان مردم برقرار شود.
این عده هنوز هم برعقیده خود استوار هستند و درحالی که اعمال قرنطینه به سبک چینی یا اروپایی را می‌پسندند اما با دولتی مواجه‌اند که نه هفت ماه پیش و نه حالا اعتقادی به قرنطینه ندارد. در این میان فردی همچون علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران از بین همه محدودیت‌های کرونایی، دورکاری را بیش از همه می‌پسندد و حتی آن را کارآمدتر از لغو طرح ترافیک می‌داند. او می‌گوید: حسن دورکاری برای تهران این است که باعث کاهش سفر و در نتیجه کاهش سرایت ویروس می‌شود که با این توضیح می‌توان حدس زد یکی از محدودیت‌های کرونایی پیش‌رو اعمال دورکاری باشد.اما درحالی که معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت روز گذشته به کمرنگ شدن پروتکل‌های بهداشتی در جامعه اشاره و آن را عامل موج جدید شیوع کرونا دانست و توضیح داد که با کاهش رعایت پروتکل‌ها مجبور به اعمال مجازات‌ها هستیم، برخی کارشناسان این نگاه تک‌بعدی را نادرست می‌دانند. مسعود یوسفیان، عضو کمیته اپیدمیولوژی کووید-19 دانشگاه تهران از این دست کارشناسان است که به ما می‌گوید: راه مقابله با کرونا نه تمرکز صرف بر استفاده از ماسک است و نه فقط تعطیل کردن برخی مشاغل، بلکه کل کشور برای مقابله با این بیماری باید بسیج شود. او می‌گوید: از ابتدا سازمان جهانی بهداشت یک چیز گفت و همچنان نیز همان را می‌گوید یعنی بیماریابی و انجام تست به صورت وسیع، جداسازی بیماران اعم از شدید یا خفیف، رصد افراد تماس‌یافته با مبتلایان و جداسازی آنان از دیگران و پس از آن رعایت بهداشت تنفسی، استفاده از ماسک و شستن مکرر دست‌ها. او می‌گوید: اگر ما فقط به بخش‌های پایایی این نسخه جهانی توجه کنیم و صرفا دنبال استفاده از ماسک یا تعطیل کردن مشاغل آن هم موقتی باشیم، درحالی که بخش‌های مهم‌تر را رها کرده‌ایم راه به جایی نمی‌بریم.
ضمیمه قفسه کتاب
تیتر خبرها
