جای اندوه، بکارید درخت...

گفت‌وگو با مژگان عباسلو، پزشک و شاعر

جای اندوه، بکارید درخت...

 سال قبل این روزها، ترسیده بودیم. بدجور هم وحشت کرده بودیم. از همه‌چیز می‌ترسیدیم، از اشیا، از آدم‌ها، از هوا و حتی از گیاهان. یادم هست به یک متخصص تلفن کردم و از او درباره درختکاری در روزهای کرونایی پرسیدم! گفت قبل کاشت درخت همه وسایل باغبانی را ضدعفونی کنیم. تصورش هم ترسناک است و هم خنده‌دار. تصور کن بیل و بیلچه و کلنگ را هم با الکل یا آب و صابون بشویی و بعد درخت بکاری! پارسال این موقع‌ها هنوز بازار روحیه و امیدبخشی در بیمارستان‌ها داغ بود و در آن روزهای پروحشت که جهان را زیر سلطه داشت، همین روحیه کادر درمان از ایران به بقیه کشورهای دنیا هم صادر شد. در آن روزهای پر از ترس، کادر درمان ایران نشان داد هرچند کرونا وحشی است و بیرحمانه آدم‌ها را مبتلا می‌کند و می‌کشد اما پزشکان و پرستاران پای کارند و شبانه‌روز در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها حاضرند تا جان مردم را نجات دهند. پارسال این‌موقع‌ها بود که کادر درمان ثابت کرد قهرمان اصلی دوره کروناست. ما به مرور این را فهمیدیم. وقتی حتی از ترس کرونا جرات نداشتیم نان بخریم و بیشتر مردم در خانه نان می‌پختند اما پرستاران و پزشکان هر چند ماسک کم بود و گان کمتر اما بیمارستان‌ها را رها نکردند. تصور کن چشم در چشم کرونا ماندند تا مردم به زندگی خود ادامه دهند. کم‌کم فهمیدیم پزشکان و پرستاران چه فداکاری بزرگی می‌کنند.کم‌کم یاد گرفتیم با طرح‌های گرافیکی، با بیلبوردنوشته‌ها و زمین‌نوشته‌ها قدردانی خودمان را نشان دهیم و به آنها بگوییم، می‌دانیم چقدر فداکارید. بیشتر از یک‌سال است کرونا همچنان ترکتازی می‌کند اما ما ترس‌مان کمتر شده چون کرونا را شناخته‌ایم، فریب‌ها و چهره عوض‌کردن‌هایش را می‌شناسیم و می‌دانیم باید پروتکل‌ها را رعایت کنیم تا کمتر در دسترس کووید- 19 باشیم. با همه اینها هنوز می‌ترسیم، هنوز جرات نداریم به بیمارستان‌ها برویم، هنوز تا جایی که می‌توانیم حتی رفتن به مطب پزشکان را به تاخیر می‌اندازیم.
 هنوز وقتی از در بخش کرونایی‌ها رد می‌شویم احساس می‌کنیم فرشته مرگ آن طرف در بسته نشسته و اگر از در رد شویم ما را می‌گیرد و با خود می‌برد. اما کادر درمان هر روز و هر روز از آن در رد می‌شوند و به بخش کرونایی‌ها می‌روند تا آدم‌های درگیر را نجات دهند. آنها هم می‌ترسند اما به مرحله بالاتری از ترس دست پیدا و از آن عبور کرده‌اند. از جان خود عبور کرده‌اند برای نجات دیگران. پارسال اگر حتی از درختکاری می‌ترسیدیم، امسال اما به یاد شهدای سلامت که در یک سال گذشته جانشان را از دست داده‌اند، درخت کاشتیم. حرکتی زیبا و ماندگار که از نوشته‌ها و نقاشی‌ها و طرح‌ها هم بهتر است و به‌یادماندتی‌تر. درختانی که امسال کاشته شده‌اند به مرور قد می‌کشند و به بار می‌نشینند و آیندگان به یاد خواهند آورد که سال سیاه کرونا چه عزیزان فداکاری را از ما گرفت.
فرهنگ محافظت از درخت را یاد بگیریم
مژگان عباسلو که هم پزشک است و هم شاعر و از اولی که کرونا آمد در بیمارستان ولایت قزوین پای کار بود و هست، درباره درختکاری به‌یاد مدافعان سلامت می‌گوید: بسیار کار زیبایی است و حس خیلی خوبی را نه‌تنها به کادر درمان بلکه به خانواده‌های شهدای سلامت و دیگر مردم منتقل می‌کند.
 درخت‌هایی که کاشته می‌شوند، حتما شناسنامه دارند و حالا که در سراسر کشور این کار باب شده و سازمان‌ها، نهادها و عموم مردم به یاد شهدای سلامت درخت می‌کارند، خوب است کنار هر درخت نام شهید هم نوشته شود. این درخت‌ها بزرگ می‌شوند و به بار می‌نشینند و نام آن شهید برای همیشه زنده خواهد ماند. به‌خصوص اگر فرهنگ محافظت از درختان و فضای سبز هم آموزش داده شود و در کنار این درختکاری به مردم یادآوری شود که به درختان آسیب نزنند، شاخه آنها را نشکنند، پای درختان کیسه‌های پلاستیکی و زباله نریزند. من چند سالی در آمریکا زندگی ‌کردم و دیدم زباله ریختن در معابر، پارک‌ها، رودها و... چه جریمه سنگینی دارد. گاهی 800‌دلار جریمه می‌کنند، مثلا برای انداختن یک بطری پلاستیکی آب، پلیس ناگهان سر می‌رسد و جریمه می‌کند. این روش باعث شده مردم مدام پلیس و قانون را کنار خود ببینند و مراقب باشند جریمه نشوند‌. جریمه ریختن زباله آن‌قدر زیاد است که مردم کلا این کار را از رفتار خود حذف کرده‌اند. کشور ما روی خط بیابان قرار دارد و جز خطه سبز شمال کشور، درخت در کل کشور کم داریم. اگر کاشت درخت به هر مناسبتی یا بزرگداشتی به فرهنگ تبدیل شود حتما فضای سبز کشورمان بیشتر خواهد شد اما باز هم تاکید می‌کنم قبل از کاشت درخت باید فرهنگ محافظت از درخت را یاد بگیریم و به نظرم این فرهنگ‌سازی باید از بچه‌ها شروع شود.
به بچه‌ها درختکاری آموزش بدهیم
عباسلو می‌گوید: چقدر در کشور ما و در شهرهای بزرگ مانند تهران و کرج درخت‌سوزی و باغ‌سوزی شد تا جای آنها را مجتمع‌های مسکونی بگیرد‌. یادم هست بچه که بودم نزدیک خانه‌مان یک باغ بود که خیلی دوستش داشتم‌. همه درخت‌های باغ را سوزاندند تا تبدیل به زمین بی‌حاصل و بی‌درخت شود بعد جای درخت‌ها آپارتمان ساختند‌. راستش را بخواهید ما درختکاری را باید عملا به بچه‌ها آموزش بدهیم و در کنارش فرهنگ نگهداری از درخت و محیط‌زیست را‌.
شعر به دست خود درختی می‌نشانم / به پایش جوی آبی می‌کشانم‌... سروده زنده یاد عباس یمینی شریف را همه ما یادمان هست. این‌گونه اشعار اهمیت درخت را به بچه‌ها گوشزد می‌کند اما باید از کلام فراتر برویم و عملا به بچه‌ها درختکاری و نگهداری از محیط زیست را آموزش بدهیم. با خودمان صادق باشیم، چند نفر از ما، فرزندان‌مان در حال درختکاری دیده‌اند؟ چند نفر از ما به درختان محله یا خانه‌مان به صورت مداوم رسیدگی می‌کنیم تا بچه‌ها یاد بگیرند و تکرار کنند‌.  برخی پدر و مادرها در داخل آپارتمان گل و گیاه نگهداری می‌کنند و به نظرم این یکی از رفتارهای خوبی است که برای بچه‌ها بعد آموزشی دارد‌. همین که بچه‌ها،پدر و مادر خود را ببینند که چگونه با حساسیت و دقت، مراقب گلدان‌ها هستند به آنها آموزش می‌دهد که فضای سبز اهمیت دارد و باید به آن توجه کرد.




حواسمان به نوروز دوم کرونایی باشد
اوضاع‌مان از پارسال خیلی بهتر است‌. یاد گرفته‌ایم با کرونا چگونه رفتار کنیم که به ما آسیب نزند در عین‌حال که کنارمان است و هر لحظه آمادگی دارد تا حرکتی عجیب و غریب از خودش نشان دهد‌. مدتی است بستری‌های بیمارستان‌ها کم شده به‌جز خوزستان که اصلا حال و روز خوبی ندارد اما واقعیت این است اگر مراعات نکنیم کرونا دوباره زمینگیرمان می‌کند‌. این ویروس مدام در حال تغییر است و گونه‌های جدیدی از خودش نشان می‌دهد‌. نوروز سال قبل یادتان هست چقدر وحشت‌زده بودیم و همه کارها را لغو کردیم و در خانه ماندیم‌. امسال هم باید همان رفتار را داشته باشیم‌‌.‌ اگر سفرها و دورهمی‌ها زیاد شود بعد از تعطیلات دوباره غافلگیر می‌شویم‌. به نظرم به واکسن هم نباید زیاد خوشبین باشیم‌.‌ واکسن کرونا هم چیزی شبیه واکسن آنفلوآنزاست که برخی واریانت‌های ویروس کرونا را پوشش می‌دهد نه همه آنها را‌. مگر در آمریکا واکسن فایزر تزریق نکردند اما ویروس جهش یافته نیویورکی آمد و همه را غافلگیر کرد‌. روحیه کادر درمان خیلی بهتر از نوروز سال قبل است، به‌هرحال یادگرفته‌ایم چگونه کرونا را مدیریت کنیم اما باز هم تاکید می‌کنم همه چیز به رفتار مردم بستگی دارد‌.‌ اگر ماسک نزنیم، فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت نکنیم، اگر دستان‌مان را نشوییم، اگر سفر برویم و مهمانی‌ها رونق بگیرد، اتفاقات دردناک سال 99 تکرار خواهد شد‌. به‌یاد شهدای سلامت درخت می‌کارید، ممنون و دمتان گرم و سرتان سلامت اما بهتر از درختکاری، رفتار درست در مواجهه با کروناست‌. پروتکل‌ها را رعایت کنیم همه آنها را‌.‌