ایران نباید به راهاندازی اینستكس رضایت دهد
حسین حاجیلو
كارشناس مسائل تحریم
موضوع مهلتخواهی بیشتر اروپا (120روز) كه با ادعای اثبات پایبندیشان به برجام عنوان شد، مشخصا هدفی جز وقتكشی ندارد. اگر ارادهای برای اقدام و تامین منافع اقتصادی ایران در برجام از سوی اروپا وجود داشت، یك سال مهلت كمی نبود.
از سوی دیگر اجرایی كردن اقدامی كه ایران از اروپا انتظار دارد وقت زیادی نمیبرد و اگر اراده سیاسی وجود داشته باشد از نظر فنی برآورده كردن خواستههای ایران در برجام اساسا زمان خاصی را نمیطلبد. نكته مهم این است كه اروپاییان اراده سیاسی برای انجام كاری در راستای تامین منافع اقتصادی ایران در برجام را ندارند.
همچنین باید به این مساله هم توجه داشت كه در مدت ضربالاجلی كه تعیین شد، آنچه باید ایران از اروپا بخواهد فراتر از اینستكس و تاكید بر تعهدات صریح طرفهای مقابل در برجام است. از جمله اینكه اروپا باید نفت ایران را بخرد و كالاهایی كه از سوی آمریكا علیه كشورمان مورد تحریم قرار گرفته به صورت آزادانه از سوی ایران خریداری شود. فراموش نكنیم اروپا طبق ضمیمه 2 برجام تعهد دارد فروش نفت، فرآوردههای نفتی و پتروشیمی، تجارت ارز، طلا و فلزات گرانبها، خودروسازی، بنادر و كشتیرانی، بیمه و خدمات كارگزاری بانكی و ... را تضمین کند.
بنابراین طی مدت ضربالاجل باید این تعهدات از سوی اروپاییها برآورده شود. حال ممكن است اروپاییان بخواهند مدت اجرایی كردن تعهدات خود را طولانیتر كنند. طبعا در این صورت ایران هم باید طی این مدت گام به گام میزان تعهد خود به برجام را كاهش دهد. مهم این است كه ایران نباید از گامی كه برای توازن در برجام برداشته عقبنشینی كند.