جامجم پیامدهای تعیین نرخ پایین خرید تضمینی گندم را بررسی میکند
آفت نرخ تضمینی به جان گندم
نرخ مصوب 2200 تومانی برای خرید تضمینی گندم در سال آینده، با انتقاد كشاورزان و هشدار كارشناسان درباره از دست رفتن خودكفایی كشور در تولید گندم روبهرو شده است. امسال برخی كشاورزان به دلیل نرخ پایین، گندم را به جای دولت به دلالها دادند و دولت سه میلیون تن كسری آورد، این نگرانی را ایجاد كرده كه سال آینده این تجربه به شكل بدتر از امسال تكرار شود كه این موضوع، تهدیدی بر امنیت غذایی كشور است.
قیمت خرید تضمینی گندم كه دولت اعلام كرده موردانتقاد كارشناسان، كشاورزان، اتحادیه و تشكلهای كشاورزی است و آنها هشدار میدهند این قیمت به اندازهای پایین است كه كشاورزان برای كشت این محصول راهبردی رغبتی نشان نخواهند داد و میزان خرید دولتی در سال آینده بیش از سه میلیون تن نسبت به امسال، كسری خواهد داشت.
حتی معاون وزیر جهاد كشاورزی هم هشدار داده بهدلیل قیمت پایین خرید گندم از سوی دولت، سه میلیون تن گندم توسط كشاورزان انبار شده است.
عباس كشاورز، معاون امور زراعی وزارت جهاد كشاورزی گفت: طی سال زراعی گذشته ۱۴ میلیون تن گندم در كشور تولید شد، اما شرایط خرید تضمینی باعث شد تا كشاورزان رغبتی به فروش محصول خود نشان ندهند و سه میلیون تن گندم در انبارها باقی بماند. وی با بیان اینكه این كشاورزان منتظر سال زراعی جدید هستند تا بلكه محصولات خود را با قیمت مناسب به فروش برسانند، افزود: سازمان هواشناسی كشور برای سال زراعی جدید، پاییز و زمستان مطلوبی را برای كشور پیشبینی كرده و به این ترتیب احتمالا بیش از ۱۴ میلیون تن گندم تولیدی داشته باشیم.
وی براین باور است كه گندم تولیدی در صورتی به طور كامل به بازار عرضه میشود كه قیمت خرید تضمینی برای تولیدكنندگان مقرون به صرفه باشد.
چرا بهرغم سه سال خودكفایی گندم واردكننده میشویم؟
رئیس نظام صنفی كشاورزی و منابع طبیعی ایران گفت: نرخ 2200 تومانی خرید تضمینی گندم دولت را مجبور به واردات گسترده گندم با قیمت دو برابر خواهد كرد و دولت مجبور خواهد شد كسری گندم خود را با كیلویی حداقل 4000 تومان خریداری كند. نرخ پایین از چند جهت باعث كاهش خرید دولتی میشود؛ نخست اینكه كشاورزان به سمت كشتهای دیگری میروند و سطح كشت گندم در كشور كمتر میشود، دوم اینكه كشاورزان گندم تولیدی خود را به دولت نمیدهند و از آنجا كه جو و سبوس قیمت بالاتری نسبت به گندم دارد ترجیح میدهند به جای دولت به دامهایشان بدهند، سوم اینكه دلالها آن را به كشورهای دیگر قاچاق خواهند كرد و چهارم، كشاورز انبار میكند و منتظر میماند تا قیمتها بالاتر برود و پنجم كارخانههای آرد و صنایع مستقیم از كشاورز خریداری كرده و به انبارهای دولتی نمیرود.
پرداخت با تاخیر پول گندم
درآمد را به جیب دلال ریخت
امسال نیز كارخانهها گندم كشاورزان را با قیمت پایینتری خریداری كردند یك كارخانهدار اهل اردبیل كه كارخانه ماكارونی در شهرستان سراب دارد به فارس گفته که 7 تن گندم را 150 تومان زیر قیمت خرید دولتی اما به قیمت نقد خریداری و یك میلیارد تومان سود کردهاست.
اعتراض به قیمت نرخ خرید تضمینی گندم پایانی ندارد و رئیس مجمع ملی تشكلهای كشاورزی هم این اقدام را ضد تولید ملی مطرح كرده و آن را خلاف منافع ملی كشور میداند.
رئیس مجمع ملی تشكلهای كشاورزی با بیان اینكه اعلام نرخ پایین گندم، نشاندهنده اقدام ضد تولید ملی است، گفت: تعیین نرخ پایین دهنكجی به وزارت جهاد كشاورزی است و اگر جای وزیر بودم،
استعفا میكردم.
اعتراض گندمكاران به نرخ خرید تضمینی
گندمكاران در واكنش به تعیین نرخ ۲۲۰۰ تومان برای گندم، میگویند ادامه این روند به فروش گندم در كشورهای همسایه و شكست طرح خودكفایی منجر خواهد شد.
طی سالهای اخیر نه تنها قیمتها از سوی دولت بهموقع اعلامنشده، بلكه تناسب نرخ تضمینی با نرخ تورم نیز رعایت نشده است. در ادامه این روند، امسال هم نرخ خرید تضمینی بسیار كمتر از نرخی اعلامشده كه متصدیان از جمله خود وزارت جهاد كشاورزی آن را منطقی میدانستند.
علی ربیعی، سخنگوی دولت طی روزهای گذشته، نرخ خرید تضمینی گندم را برای سال زراعی پیشرو ۲۲۰۰ تومان اعلام كرده است؛ اما در عین حال، عباس كشاورز، معاون امور زراعت وزارت جهاد كشاورزی پیشتر گفته بود قیمت باید بالاتر از ۲۵۵۰ تومان باشد و كارشناسان نیز معتقد بودند قیمت با توجه به نرخ تورم و هزینههای تولید، باید بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان باشد و كمتر از ۲۵۰۰ تومان نباشد.
قیمت گندم در كشورهای همسایه
دو برابر ایران است
عنایتا... بیابانی، قائممقام خانه كشاورز در خصوص نرخ 2200 تومانی خرید تضمینی گندم گفت: به خاطر هزینههای سرسامآوری كه به كشاورزان تحمیل میشود و با توجه به نرخ خرید گندم در بازارهای جهانی به نظر میرسد قیمت 2200 تومانی خرید تضمینی گندم در سال جاری برای كشاورزان راضیكننده نباشد. وی افزود: قیمت گندم در كشورهای حوزه دریای خلیج فارس بین 3000 تا 4500 تومان میباشد، بنابراین كشاورزان یا دلالان ترجیح میدهند گندم تولیدی خود را به قیمت بهتری نسبت به خرید تضمینی گندم در داخل كشور به این كشورها به صورت قاچاق بفرستند.
قائممقام خانه كشاورز با بیان اینكه قیمت اعلامی ناعادلانه است، تصریح كرد: حداقل هزینههای كاشت، داشت و برداشت كشاورزان حدود 2500 تومان است. این در حالی است كه نرخ اعلامی 300 تومان كمتر از این میزان است علاوه بر اینكه دولت باید 15درصد سود هم روی این هزینهها اعمال كرده و قیمت به 2860 تومان میرسید.
نرخ تضمینی گندم
668 تومان كمتر از هزینه كشاورز است
رئیس نظام صنفی كشاورزی كشور هم در اینباره میگوید: سال آینده اگر كشاورز بخواهد گندم خود را به قیمت كیلویی 2200 تومان به دولت بفروشد 668 تومان در هر كیلو ضرر میكند، یعنی كشاورز نه تنها سود نمیكند بلكه باید مبلغی هم از جیب خود بپردازد.
محمد شفیعملكزاده میگوید: تمام هزینههای تولید را در استانهای مختلف توسط كارشناسان و اعضای نظام صنفی كشور احصا كردیم و آنها را در قالب استانداردی كه مورد پذیرش وزارت جهاد كشاورزی است و در آمارهای مختلف استفاده میشود، پیاده كردیم و نتیجه این شد كه برای تولید هر كیلوگرم گندم در كشور كشاورز باید 2868 تومان هزینه كند.
وی ادامه داد: این هزینه علاوه بر هزینه اجاره زمین كشاورزی است كه اگر آن را هم محاسبه كنیم رقم بالایی میشود مثلاً اگر در نظر بگیریم كه برای یك هكتار مزرعه، 25 میلیون تومان اجاره پرداخت شود حدود
یك هزار تومان به قیمت تمامشده گندم اضافه میكند.
دولت نرخ پیشنهادی وزیر
جهاد كشاورزی را هم نپذیرفت
علی خانمحمدی، دبیر بنیاد ملی گندمكاران كشور و عضو هیاتمدیره مجمع ملی خبرگان كشاورزی درخصوص نرخ 2200 تومانی خرید تضمینی گندم گفت: قیمت اعلامی گندم توسط بنیاد گندمكاران با 15درصد سود معمول 2860 تومان بود كه متاسفانه این نرخ مورد قبول واقع نشد، حتی نرخ اعلامی توسط وزیر جهاد كشاورزی نیز مورد قبول واقع نشد.
وی افزود: دستهای پشت پردهای وجود دارد كه به انحای مختلف قصد دارد كشاورزی ایران را كه بهعنوان پیشران اقتصادی تلقی میشود، به نابودی بكشاند تا مثل سابق و از طریق وزارت بازرگانی رانتی از طریق واردات بیرویه ایجاد شود و سیل ورود محصولات بیكیفیت خارجی به كشور سرازیر شود.
دبیر بنیاد ملی گندمكاران كشور با بیان اینكه در وضعیت فعلی واردات گندم كمتر از 4000 تومان نخواهد بود، تصریح كرد: این در حالی است كه دولت با خریداری منطقی از كشاورزان میتواند به ازای هر كیلو
2000 تومان ذخیره ارزی داشته باشد، حتی در روزهای اخیر چند كشتی كه حامل محصولات كشاورزی بود متوقفشده و اجازه ورود به كشور را پیدا نكردهاند.
خانمحمدی گفت: دولت همواره بهانه میآورد كه بودجه كمی برای خرید گندم دارد؛ این در حالی است كه گندم خریداریشده توسط دولت به كارخانه آردسازی و مردم فروخته میشود؛ بنابراین این توجیه به نظر میرسد بهانهای واهی در سال رونق تولید باشد تا كشاورزی
متوقف شود.
وی با بیان اینكه باید الگوی كشت در كشور اجرا شود، اظهار كرد: تمام كشاورزان از وضعیت پیشآمده در بخش كشاورزی ناراضی هستند و محصولات كشاورزی همه بهدلیل بیبرنامگی تیم اقتصادی
دور ریخته میشود، به همین دلیل با عدم توانایی خرید سه تن گندم در كشور در یك زمان كوتاه دلالان از این فرصت استثنایی استفاده كرده و هم دولت و هم كشاورزان ضرر خواهند دید.
۳ میلیون تن گندم در انبارهای كشاورزان مانده است
بررسی این تصمیم دولت نشان میدهد قیمت فعلی، ۵۰۰ تومان از نرخ سال گذشته (۱۷۰۰ تومان) بالاتر است؛ ضمن اینكه سال گذشته بسیاری از كشاورزان بهدلیل رضایت نداشتن از نرخ خرید تضمینی، گندم خود را تحویل دولت ندادند.
در همین زمینه عطاءا... هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمكاران كشور در گفتوگو با مهر، در واكنش به تعیین قیمت ۲۲۰۰ تومان برای گندم در سال زراعی جدید، اظهار كرد: ما در همایش آغاز سال زراعی جدید اعلام كرده بودیم اگر دولت قیمتی نامتناسب با نرخ تورم اعلام كند، دچار چالش و مشكل خواهیم شد كه متاسفانه همین اتفاق افتاده و ما پیگیری میكنیم این قیمت اصلاح شود.
وی تصریح كرد: نرخ خرید تضمینی گندم بر پایه نرخ تورم فعلی، طبق قانون حداقل باید ۲۵۰۰ تومان باشد و اگر دولت این قیمت را اصلاح نكند، سطح زیركشت گندم دچار افت خواهد شد. با این قیمت، ما یا گندم نمیكاریم یا اگر كاشتیم آن را به دولت نمیفروشیم.
وی درباره احتمال واردات گندم به كشور گفت: اگر این كار را انجام دهند؛ ما نیز درخواست صادرات و فروش گندم تولیدی را خارج از مرزها خواهیم كرد. در صورتی كه چنین اتفاقاتی رخ بدهد، كشاورزان گندم خود را در عراق كیلویی ۳۸۰۰ تومان و یا در پاكستان كیلویی ۲۹۰۰ تومان خواهند فروخت.
وی در پاسخ به این كه در مذاكراتی كه با وزارت جهاد كشاورزی انجام دادید، نرخ پیشنهادی وزارت جهاد چقدر بود، افزود: نظر وزارت جهاد به نظر ما نزدیك بود و آنها نیز معتقد بودند كف قیمت باید ۲۵۰۰ تومان باشد. متاسفانه این نتیجه اقدامات شورای اقتصاد است كه بدون توجه به بحث امنیت غذایی و خودكفایی در تولید، چنین تصمیماتی میگیرد.
لابی واردكنندگان پررنگ بود
عبدالمجید شیخی، كارشناس مسائل اقتصاد كشاورزی در خصوص نرخ 2200 تومانی خرید تضمینی گندم گفت: اعلام نرخ خرید تضمینی گندم با قیمت 2200 تومان جفا به كشاورزان بوده و انتظار میرود این قشر زحمتكش در سال آینده رغبتی برای كاشت این محصول نداشته باشند.
وی با بیان اینكه هزینههای كشاورزی بسیار افزایش یافته است، تصریح كرد: متاسفانه تصمیمگیری در این خصوص بدون در نظر گرفتن نرخ پیشنهادی خرید تضمینی گندم اعلامی از سوی وزیر جهاد كشاورزی بوده است و رانتخوارانی كه منافع اصلیشان از طریق واردات و نابودی كشاورزی ایران تأمین میشود، در این امر نقش اصلی را ایفا میكنند.
این كارشناس مسائل اقتصاد كشاورزی گفت: حركت خزنده وارداتچیان سالهاست كشاورزی كشور را هدف گرفته است، با نساختن سیلوهای بیشتر و كارشكنی در مجوز دادن به ساخت سیلوها تا بهانهای برای عدم خرید تضمینی بیشتر گندم از كشاورزان داشته باشند و حتی سیلوسازی در كشور را امری غیراقتصادی میپندارند.
شیخی اظهار كرد: دستمزد كارخانههای آرد و كارگران سیلوها با تأخیر بسیار پرداخت میشود تا كسی رغبتی به سیلوسازی نداشته باشد كه این امر سبب میشود به خودی خود تولید گندم در سالهای آینده كاهش یابد. این كارشناس اقتصاد كشاورزی با انتقاد از تشكیل وزارت بازرگانی نیز گفت: با تشكیل این وزارتخانه كه با لابیهای فراوانی در مجلس رأی آورده است، واردات محصولات كشاورزی از جمله گندم به وفور اتفاق خواهد افتاد و باید شاهد كاهش تولید در كشور باشیم كه این امر میتواند خودكفایی محصولات كشاورزی را به ورطه نابودی بكشاند.
وی افزود: لابیهای موجود هرگز اجازه نخواهند داد دولت نرخ خرید تضمینی گندم را متناسب با تورم افزایش دهد و حتی سیلوسازی را امری غیراقتصادی تلقی میكنند.