فاصلهگذاری اجتماعی درحال کمرنگ شدن است، اما همهگیری ویروس کرونا به قوت خود باقی است
کرونا همان کروناست
حالا همه میدانیم کرونا آنطور که آمده، نخواهد رفت. خیلی از ما در انتظار شنیدن ترکیب دلنشین «پایان کرونا» هستیم، اما دیگر همه میدانیم این ترکیب کلمات به این آسانی کنار یکدیگر قرار نخواهند گرفت و حالا حالاها باید به چگونه زیستن در روزهای کرونایی بیندیشیم. یافتههای پژوهشگران را ساعت به ساعت رصد میکنیم تا خبری از کشف واکسنی خوشبینمان کند. در انتظار گرمای تابستانیم، بلکه تئوری گرمای هوا درست از آب در بیاید و حتی در انتظار فراگیری گستردهتری نشستهایم تا شاید توان ویروس از حد استقامت ما پایینتر رود و ضعیف شود. اما گریزی نیست از واقعیت؛ واقعیتی که حالا از زبان رئیس اداره مراقبت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت عنوان شده است و آنطور که حسین عرفانی گفته «هیچ شواهدی در مورد کاهش قدرت ویروس کرونا در شرایط فعلی نسبت به اسفند ماه وجود ندارد.» نبرد تن به تن ادامه دارد.
هولناکی ویروس کرونا در جهل انسانهاست. ترس از ناشناختهها همیشه جزئی از هراسهای بشری بوده و همین است که همیشه انسانها را حریص علم میکرده. اما حالا رئیس اداره مراقبت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت میگوید: ندانستههای ما در مقابل دانستهها در مورد کووید- ۱۹ به عنوان یک بیماری نوپدید بسیار بیشتر است و هنوز ابعاد بسیار متفاوتی از این بیماری و عامل بیماریزایی آن وجود دارد. روز به روز به علائم این ویروس تازه هم اضافه میشود، پیشتر سرماخوردگی و علائم گوارشی و سیستم کلیوی و ادراری بود حالا علائم عمومی مثل حس چشایی و بویایی، ضعف و بی اشتهایی و البته افسردگی هم به علائم قبلی اضافه شدهاست.
امید بدون خوشبینی
خوشبین باشیم یا امیدوار؟ جامعهشناسانی هستند که باور دارند خوشبینی دشمن امید است، یعنی همان چیزی که به آن احتیاج داریم، آن هم درست به این دلیل که با امید میتوانیم اعتراف کنیم شرایط چقدر وخیم است. حالا اگر خوشبین باشیم به کشف واکسن تنها به امیدمان ضربه زدهایم. حسین عرفانی هم در نشست خبریاش تعارفات معمول را کنار گذاشته و آشکارا میگوید: «امسال امید بستن به دسترسی به واکسن کووید- ۱۹ واهی است.» هر چند نباید خوشبین بود به کشف این واکسن اما نباید ناامید شد!
از شستوشوی دست تا حکومت نظامی
به باور مسؤولان وزارت بهداشت و جامعه پزشکی نادانستهها درباره کرونا بیش از دانستههاست. پس باید حالا به دانستههای موجود تکیه کرد. رئیس اداره مراقبت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت هم به این دانستهها تکیه میکند. او در این نشست به تفصیل مراحل فاصلهگذاری و قرنطینه در بیماریهای واگیر توضیح میدهد. او میگوید: اولین مرحله مقابله با بیماری، جداسازی بیماران است. مرحله دوم، قرنطینه است که باید فرد بیمار جداسازی شود. مرحله دیگر به فاصلهگذاری اجتماعی برمیگردد و همه آحاد جامعه به شکلی با سایر افراد فاصله خود را حفظ میکنند و مرحله چهارم، لاک داون یا حکومت نظامی یا تعطیلی جامعه است.
بیخیالی و آتش کرونا
تداوم یک اتفاق از اثرگذاری آن میان مردم یک جامعه میکاهد. البته شرایط زیستی انسانها هم در این گزاره بیتاثیر نیست؛ شرایط زیست که از آن به عنوان اجبار زندگی هم یاد میشود. گذشت زمانی حدودا سه ماهه از آغاز فراگیری هم از حساسیت خطرناکی ویروس کرونا میان مردم کاسته است؛ نکتهای که میان گفتههای حسین عرفانی هم به چشم میخورد. او میگوید: «در هفتههای گذشته شاهد بودیم بنا به دلایلی، موارد ابتلا به کووید- ۱۹ در کشور رو به افزایش بوده و مقداری از آن به کمتر شدن حساسیت مردم در رعایت موارد بهداشتی و پیشگیری برمیگردد. اگر لحظهای درنگ شود، آتش این بیماری افروخته میشود و دامنه آن، سایر قسمتها را میگیرد و عوارض آن سنگین خواهد بود. با عادی سازی شرایط، حساسیت مردم از ۹۰ درصد به ۳۰ تا ۴۰ درصد رسیده است. »
کرونا و امنیت کاذب
فارغ از این مساله از بین رفتن درجه حساسیت شهروندان نسبت به این فراگیری، موضوع دیگری که حالا گاه به گاه میان هشدارهای مسؤولان به چشم میخورد بحث «امنیت کاذب» است؛ موضوعی که رئیس اداره مراقبت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت هم به آن اشاره دارد. اینکه رعایت برخی از اصول پروتکلهای بهداشتی به معنی محافظت صددرصدی در مقابل این ویروس نیست. حسین عرفانی هم به این باور است که صرف تدوین پروتکل، تضمینی بر کنترل بیماری نیست. او در این نشست میگوید: «در برخی فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی صحبت میشود که با تدوین پروتکلها میتوان فعالیت را برگرداند.» جنس و اصل فعالیت مشخص میکند آیا با کنترل بیماری میتوان فعالیت را انجام داد یا خیر. امروز سؤال شد آیا استخرهای شنا و تالارها بازگشایی میشوند یا خیر. عنوان تجمع انسانی با ظرفیت کم و متوسط و زیاد وجود دارد. ماهیت استخر شنا و تالار پذیرایی، جمع شدن مردم در کنار هم و ارتباط تنگاتنگ و مواجهه نزدیک است. حالا آیا در این مواجهه نزدیک میتوان پروتکل جداسازی را اجرا کرد؟ نه.
جهش ویروس، طغیان کرونا
تنها نادانستهها نیست که کرونا را هولناک کرده، چرا که بسیاری از دانستهها هم به حجم هراسناکی ویروس افزوده است. یکیاش این گزاره علمی که از زبان حسین عرفانی اعلام شده است؛ اینکه « ویروس آنفلوآنزا مایل به جهش ویروسی است.» رئیس اداره مراقبت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت میگوید: «اگر جهش کوچک داشته باشد، منجر به طغیانها و همهگیری فصلی میشود که سال گذشته شاهد آن بودیم. «اگر جهش اساسی و ریشهای باشد و ویروس جدیدی متولد شود، شیفت آنتی ژنی اتفاق افتاده که میتواند عامل ایجاد پاندمی آنفلوآنزا باشد و در سال ۱۳۸۸ با آن مواجه شدیم. حدود هر ده سال، یک بار با پاندمی آنفلوآنزا مواجه میشویم. همواره باید بدترین شرایط را در نظر بگیریم. امسال ممکن است جهشهایی در ویروس آنفلوآنزا اتفاق بیفتد و باید در برابر آن آمادگی داشتهباشیم. »