گفت و گو با نادر گلمحمدی رئیس مركز آموزش سگهای زندهیاب هلال احمر
سگ گله زندهیاب نمیشود!
امروز در ایران به نام روز آتشنشانی و ایمنی نامگذاری شده است. آتشنشانها مردان نترس و شجاع و بااخلاقی هستند كه حالا دیگر همه مردم میدانند آنها برای زنده و سالم ماندن جانداران با خطرات زیادی روبهرو میشوند.تا چند سال قبل كه رسانهها به اندازه حالا فراگیر نشده بود، عموم مردم تصور میكردند آتشنشانها فقط به اتفاقات آتشسوزی ورود كرده، آتش را خاموش میكنند و مصدومان را نجات میدهند اما اكنون میدانیم كه آتشنشانها به فردی كه مثلا زیر آوار دیوار گیر افتاده هم كمك میكنند و اگر به آنها خبر داده شود كه مثلا حیوانی در اطراف فلان روستا داخل چاه سقوط كرده به او هم امدادرسانی میكنند.حادثه پلاسكو و آن آتشسوزی بزرگ و آوار عظیم را همه بهخاطر داریم و كاری كه آتشنشانها كردند را فراموش نمیكنیم. شاید خیلیها كه تا قبل پلاسكو از كنار ایستگاههای آتشنشانی یا ماشینهای آنها بیتفاوت عبور میكردند حالا با دیدن آنها مكثی میكنند و به خاطر میآورند كه آتشنشانها با دیگر آدمهای عادی تفاوتهای زیادی دارند.حادثه پلاسكو نزدیك به 10 روز از تلویزیون پخش شد و همه ما در جزئیات این آتشسوزی و ساختمانی كه فروریخت و بقیه ماجراها قرار گرفتیم. در همین حادثه بود كه سگهای زندهیاب و امداد و نجات را هم دیدیم كه چگونه آوار را برای یافتن افرادی كه زیر خروارها خاك مانده بودند، جستوجو میكردند. سگهای زندهیاب هم از حادثه پلاسكو بیشتر شناخته شدند. دیروز كه به جلال ملكی، مدیر روابط عمومی آتشنشانی تهران تلفن كردم كه درباره این سگها با او گفتوگو كنم، گفت كه سگهای زندهیاب متعلق به هلال احمر است و زمانیكه ما به كمك آنها نیاز داریم از آنها استفاده میكنیم. آتشنشانی چند سال قبل خودش وارد عمل شده و سگها را آموزش میدهد اما بعد كاملا این كار را به هلالاحمر واگذار میكند. بعد از چند تلفن به هلال احمر به نادر گلمحمدی رسیدم كه رئیس مركز آموزش سگهای زندهیاب هلالاحمر است.وقتی با او صحبت كردم به این نكته اشاره كرد كه سگهای موادیاب مخصوص نیروی انتظامی هستند و در مركز ویژهای آموزش میبینند.سگهای هلالاحمر برای پیدا كردن افراد زنده و مانده زیرآوار در اتفاقاتی مانند آتشسوزیهای بزرگ و زلزله آموزش میبینند.
ورود سگهای زندهیاب به زلزله رودبار
گلمحمدی درباره زمان و اتفاقی كه در ایران از سگهای زندهیاب استفاده شد، میگوید: زمان زلزله رودبار برای اولین بار از این سگها استفاده شد.همسر مرحوم حبیبی ( معاون رئیس جمهور در زمان ریاست جمهوری آقای رفسنجانی) رئیس شركت سرمسازی بود و هشت قلاده سگ زندهیاب به هلالاحمر داد كه برای یافتن زیرآوارماندگان از آنها استفاده شود.این سگهای آموزش دیده كه نژادشان ژرمن بود از آلمان به ایران وارد شده بودند در زلزله بم هم از سگهای آموزش دیده استفاده شد و در زلزله كرمانشاه هم از آنها استفاده كردیم كه چهار نفر را زنده زیر آوار پیدا كردند.
گلمحمدی میگوید، چند سال است كه نژاد سگهای زندهیاب در پایگاههای هلال و احمر زاد و ولد میكنند و دیگر لازم نیست آنها را وارد كنیم.نژاد بیشتر این سگها ژرمن است حس بویایی بسیار قوی دارند، باهوش و فرمانپذیرند و زیبا هم هستند.الان هشت سگ نژاد لابرداو هم در پایگاهها داریم كه بهزودی نژاد ژرمن را جایگزین آنها میكنیم.
سگها را نباید از مربی جدا كرد
گلمحمدی درباره آموزش سگهای ایرانی و استفاده از آنها در عملیات امداد و نجات میگوید: چند سال قبل پنج قلاده سگ بختیاری به مدت سه سال تحت آموزش قرار گرفتند اما زمانی كه در چند عملیات از آنها استفاده كردیم، متوجه ناكارآمدی آنها شدیم.اول اینكه مردم بهخصوص اهالی روستاها این سگها را به عنوان امدادگر قبول نمیكنند.چون شبیه آنها در اطرافشان زیاد دیدهاند و باورشان نمیشود كه آنها بتوانند كاری بكنند كه انسانها نمیتوانند.خود سگها هم وقتی در روستا از آنها استفاده كردیم با دیدن گوسفندان به دنبال آنها میرفتند ! چون ذاتا سگ گلهاند.به همین دلیل آموزش سگ ایرانی را از برنامههایمان حذف كردیم.
گلمحمدی با اشاره به این نكته كه عمر مفید كاری سگ آموزش دیده زندهیاب بین هشت تا ده سال است میگوید: سعیمان این است كه سگ را به مربیاش بدهیم تا بقیه عمرش را كنار مربیاش باشد.این سگها از زمانی كه توله سه ماهه هستند با یك مربی كار كرده و با او به عملیات میروند و بهشدت به مربی خود عادت میكنند.برای همین جدا كردن سگ از مربیاش اصلا درست نیست.برای استخدام مربی هم ما از افراد تعهد 10 ساله میگیریم كه در این مدت در كنار سگاش بماند و با او كار كند.
كسی كه مربیگری سگها را به عهده میگیرد باید صبر و حوصله زیادی داشته و مهربان باشد حدود دو سال طول میكشد كه یك سگ، حرفهای شده و بتواند كارش را شروع كند.
رئیس مركز آموزش سگهای زنده یاب هلال احمر درباره آموزش سگها به صورت آزاد میگوید: برخی از مربیان هلال احمر كه مدت خدمتشان تمام شده، سگهای ژرمن را برای مواردی مانند نگهبانی آموزش میدهند.برخی از آنها هم به این سگها آموزش زندهیابی میدهند اما ما تاكنون از آنها استفاده نكردهایم.هلال احمر در همه مراكز استان پایگاه آموزش سگهای امداد و نجات را دایر كرده و در تهران چهار پایگاه داریم.الان 75قلاده سگ آموزش دیده داریم كه اگر لازم باشد آنها را با مربیشان به محل اعزام میكنیم.
سگها هم كرونا میگیرند
گلمحمدی كه كارش را از سال 81 به عنوان امدادگر با هلالاحمر شروع كرده و همان زمان مدرك كاردانی دامپزشكی داشته، درباره حضور سگهای زندهیاب در حادثه پلاسكو میگوید:
در این حادثه 10 قلاده سگ زندهیاب به همراه مربیانشان به پلاسكو اعزام شدند و یكهفته (تا پایان عملیات) در محل بودند.شبها در یك اتوبوس كه برای آنها در نظر گرفته شده بود استراحت میكردند و روزها به جستوجو ادامه میدادند.وسعت حادثه خیلی زیاد بود و متاسفانه نتوانستند فرد زندهای را پیدا كنند اما چند فوتی را پیدا كردند.
سگهای زندهیاب در حوادثی مانند حادثه پلاسكو زمانی وارد عمل میشوند كه آتش خاموش شده باشد و نیروهای آتشنشانی اطمینان داشته باشند كه برق و گاز و آب محل هم قطع شده اگر چنین نباشد هم برای مربی و هم برای سگ خطرناك است. این كه در فیلمها دیده میشود كه سگامداد و نجات به دل آتش میزند، واقعیت ندارد و فیلم است !
از گل محمدی میپرسم دو روز قبل خبر آمد كه فنلاند به سگها آموزش میدهد كه بیماران كرونایی را شناسایی كنند، به نظرتان این كار امكانپذیر است؟ میگوید: به نظرم شدنی نیست چون اوایل كه كرونا اوج گرفت اخباری رسید كه چین، سگها را برای شناسایی بیماران كرونایی آموزش میدهد اما این كار را ادامه نداد چون در صورت نزدیك شدن سگ به بیماری كرونایی امكان ابتلای سگ به كرونا زیاد است.حالا اگر فنلاند این كار را انجام داده و به نتیجه رسیده من خبر ندارم.