از نمک هیمالیا تا نمکهای حاوی جلبک
یکی از استادانی که مدتها پیش با او چند واحد دانشگاهی را گذرانده بودم، مدتی است
که به کشور روسیه مهاجرت کرده و از طریق فضای مجازی با اغلب دانشجوهای قدیمی در ارتباط است و به پرسشهای علمی آنها پاسخ میدهد. یکبار به این فکر افتادم که از او درخصوص نوع نمک مصرفی در آن کشور سوالاتی بپرسم و در این زمینه به مطالب جالبی دست یافتم که به نظرم آمد خوب است با شما هم
مطرح کنم.
نمک انواع مختلفی دارد. نوعی که بیشتر در خانههای ما یافت میشود از انواع نمک معدن و فرآوری و کریستاله و تصفیهشده با حداقل ٩٧درصد کلریدسدیم است که برای جلوگیری از کلوخهایشدن به آن افزودنی آنتیکیکینگ و برای غنیسازی به آن ید میزنند. نمک دریا هم که از تبخیر آب دریا بهدست میآید و علاوه بر کلریدسدیم عناصری همچون آهن، پتاسیم، روی و... دارد و هرچه رنگش تیرهتر باشد ریزمغذیها و همچنین ناخالصیهایش بیشتر میشود که به جهت آلودگی اغلب آبها فلزات سمی مثل سرب، جیوه، کادمیوم و حتی میکروپلاستیکها هم در آن وجود دارد. اما نمک دیگری که در برخی از فروشگاههای ایران هم دیده میشود اما در کشورهای خارجی کاربرد بیشتری دارد نمک صورتیرنگ هیمالیاست که از معادن نمک پاکستان بهدست میآید و دلیل این نوع رنگ حضور مقادیری اکسیدآهن در ترکیبات آن است. این نمک بهدلیل داشتن عناصری مثل آهن، پتاسیم و... در مقایسه با نمک سفره، کلریدسدیم کمتری دارد. نمک دیگری با نام نمک کوشر وجود دارد که به جهت شکل خاص و ورقهایبودن شهرت زیادی داشته و پیروان برخی ادیان خون گوشت را طبق رسومی که دارند قبل از مصرف به کمک این نمک خارج میکنند.
اما جالب است بدانید در کشور روسیه نوعی نمک که حاوی پودر یک نوع جلبک دریایی است تولید میشود که خیلی معروف است و طرفداران زیادی دارد. این جلبک غول پیکر در نواحی کمعمق آب اقیانوسها رشد میکند و سرشار از برخی ویتامینهایی مثل KوA و برخی عناصر نظیر ید، پتاسیم، منیزیم، کلسیم و حتی آهن است. طبق بررسیهای انجامشده این جلبک بهدلیل ترکیبات خاصی که دارد مسدودکننده چربی است و از جذب آن جلوگیری میکند و معمولا در رژیمهای غذایی کاهشوزن استفاده میشود. همچنین محتوای آنتیاکسیدان بالای این جلبک با سرطان بهخصوص سرطان پستان و سرطان روده بزرگ مقابله میکند. این جلبک همچنین در ژاپن در سوشی، انواع سالاد، اسموتیها و سوپها استفاده میشود یا پودر آن را همراه با ادویه به غذاها میزنند. استفاده از این جلبک، مخلوط با نمک تصفیهشده به علت ید بالایی که دارد میتواند راه خوبی برای یددار کردن طبیعی نمک مصرفی باشد. شاید این ایده هم خوب باشد که ما هم نمکها را با انواعی از گیاهان مفید کشورمان مخلوط کنیم.
طعم انواع نمکها اگر هنگام پخت غذا اضافه شود تفاوت محسوسی در مزه غذا ندارد اما اگر سر سفره روی غذا پاشیده شود انواعی که حاوی ناخالصی یا مخلوط با جلبک بوده یا اندازه ذراتشان درشتتر است امکان دارد در طعم غذا مزهای ملموس ایجاد کنند.
اما کدام نمک سالمتر است؟ گرچه نمک دریا و هیمالیا که در دسترس هستند دارای عناصر بیشتریاند اما انتخاب آنها صرفا برای این منظور دلیل قانعکنندهای نیست، چون قطعا نیاز ما به این عناصر با توجه به مقدار مصرف اندک نمک در روز برطرف نمیشود. ضمن اینکه اگر حاوی ناخالصیها و فلزات سمی باشند میتوانند برای سلامت خطرناک باشند؛ بنابراین بهتر است ملاک انتخاب نمک، سالمبودن آن باشد؛ یعنی فرآوری کمتر، ترجیحا غنیشده با ید و تا حد امکان حاوی میزان کمتر افزودنی آنتیکیکینگ باشد.