نبرد پشت جبهه آنفلوآنزا
تازهترین تحقیقات نشان میدهد در كشورهای مختلف سالانه حدود 5 تا 20 درصد مردم به بیماری ناشی از ویروس آنفلوآنزا مبتلا میشوند. در كشوری همچون ایالات متحده به طور متوسط 200 هزار نفر از این افراد نیاز به بستری شدن در بیمارستان را دارند و بیش از 50 هزار نفر از این بیماران جان خود را در مسیر مبارزه با این ویروس از دست میدهند. بهویژه سالمندان بالای 65 سال بیشتر در معرض ابتلا به این بیماریاند. زیرا سیستم ایمنی بدنشان با بالا رفتن سن ضعیف میشود. به علاوه، سالمندانی كه در بیمارستان بستری هستند بهدلیل ضعف و ناتوانی بیشتر در معرض عفونت به آنفلوآنزا قرار دارند. همه ما میدانیم علائم آنفلوآنزا شامل تب، سرفه، گلودرد، دردهای عضلانی، سردرد و خستگی بدن است. اما چه چیزی باعث این همه ناراحتی میشود؟ بدن ما چگونه با آنفلوآنزا مبارزه میكند؟
آنفلوآنزا چگونه به بدن حمله میكند؟
ویروس آنفلوآنزا سبب ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی بینی، گلو و ریه فرد میشود. این ویروس از راه تنفس یا از طریق تماس انگشتان دستتان با غشای مخاطی دهان، بینی یا چشمها به بدن شما راه مییابد. سپس به سمت پایین دستگاه تنفسی حركت كرده و از سلولهای سطحی (اپیتلیال) به درون آنها نفوذ كرده و از آنجا وارد مجاری هوای ریه میشود.
وقتی ویروسها وارد سلولهای اپیتلیال میشوند، از آنجا كه این سلولها سازنده پروتئین هستند، بعد از ورود ویروس آنفلوآنزا شروع به ساخت پروتئینهای آلوده به ویروس میكنند. آنگاه این پروتئینهای ویروسی از سلول آزاد شده و به سلولهای مجاور حملهور میشوند. در حالی كه این روند موجب آسیب رساندن به ریه میشود، بیمار بیشترین علائم آنفلوآنزا را نشان میدهد و احساس میكند بیماری تمام وجودش را گرفته است.
نخستین واكنش سیستم ایمنی بدن از طریق ماكروفاژها ونوتروفیلها رخ میدهد. اینها سلولهای ایمنی بدن ما هستند كه بهعنوان نیروهای انتظامی و امنیتی بدن ما، گیرندههای سریعی دارند كه قادر به تشخیص حضور ویروس است. آنها از طریق ترشح موادی مثل سیتوكینها (cytokines) و كموكینها (chemokines) به دیگر بخشهای بدن هشدار میدهند كه بدن دچار عفونت شده است.
سیتوكینها اجزای سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با ویروس مهاجم هماهنگ كرده و كموكینها این اجزا را به محل عفونت هدایت میكنند. یكی از انواع سلولهای فراخوانده شده در این فرآیند، لنفوسیتهای تی (T-lymphocyte) هستند. اینها درست مثل سربازان نیروهای ویژه تكاور در مبارزه با متجاوزان به بدن ما هستند؛ لنفوسیتهای تی نوعی از گلبولهای سفید خون هستند كه با عفونت مبارزه میكنند و پس از شناسایی پروتئینهای ویروسی، خودشان شروع به تكثیر در غدد لنفاوی اطراف ریهها و گلو میكنند كه پیامد این امر، بروز تورم در گلو و درد در این ناحیه است.
چرا سر درد شدید میگیرید؟
هنگامی كه ریهها کاملا در احاطه ویروس آنفلوآنزا قرار گیرند، علائم متعدد بیماری مانند تب، سر درد، خستگی و دردهای عضلانی ظاهر میشود. برای مقابله با ویروس، سیتوكینها و كموكینها وارد گردش خون میشوند. در اینجا نوعی از سیتوكینها به نام اینترلوكین روی بخشی از مغز در ناحیه هیپوتالاموس كه درجه حرارت بدن را تنظیم میكند اثر كرده و به تب و سر درد منجر میشود.
چرا عضلات شما درد دارند؟
سلولهای ایمنی بدن در مقابله با آنفلوآنزا، نوعی سیتوكین در بدن ترشح میكنند كه مستقیما اثر ضد ویروسی در ریهها ایجاد كرده و میتواند موجب تب، بیاشتهایی، خستگی و ضعف در طول ابتلا به آنفلوآنزا و دیگر انواع عفونت شود. واضح است درد عضلات و ضعف بدن از علائم برجسته آنفلوآنزاست. مطالعه روی حیوانات نشان داده است كه عفونت آنفلوآنزا موجب افزایش ژنهای تخریبكننده عضلات و كاهش ژنهای سازنده عضله در عضلات اسكلتی پاها میشود. این عفونت عملا مانع استحكام پاها و راهرفتن بیمار میشود. البته این اثرات در بدن بیماران جوان ناپایدار است و پس از بهبود، فرد به حالت طبیعی باز میگردد. در مقابل، تأثیر این عفونت در افراد مسن بهطور قابل ملاحظهای طولانیتر میشود؛ زیرا كاهش استحكام و توانایی پاها در افراد مسن حتی پس از بهبود، آنها را بیشتر در معرض خطر زمین خوردن قرار میدهد. این ممكن است در درازمدت منجر به ناتوانی و محدودیت در تحرك و استقلال فرد شده و برای راه رفتن نیاز به عصا یا واكر پیدا كند.
محققان معتقدند اثر عفونت آنفلوآنزا در عضلات، پیامد ناخواسته دیگری از واكنش ایمنی بدن نسبت به ویروس است. در حال حاضر دانشمندان در پی آن هستند عوامل دخیل در واكنش ایمنی بدن در برابر ویروس را شناسایی كنند تا بتوانند راهی برای پیشگیری از آن بیابند. بنابراین وقتی به آنفلوآنزا مبتلا میشوید ضمن مراجعه به پزشك و مصرف داروهای تجویز شده، حتما استراحت كنید و مطمئن باشید دستگاه امنیتی بدنتان با دریافت داروها بهعنوان مهمات ارسالی شما بهشدت در حال مبارزه با ویروس است و بهزودی آنها را از پا در خواهد آورد. خیلی زود شما همان آدم سالم و سرحال همیشگی خواهید شد!
برگرفته از: IFL Science