مهارت خودنظم بخشی
بیشتر افراد زمانی كه شكست میخورند، از لحاظ روحی و روانی بهشــــدت آســـــــــیب میبینند و اصطلاحا خودشان را میبازند، اما برخی افراد این مهارت را دارند كه در صورت ناكامی، تواناییهای خودشان را ارتقا دهند و به تلاش و یادگیری ادامه دهند. این افراد خودنظم بخشی دارند.
خودنظم بخشی، توانایی فرد در كنترل فرآیند یادگیری است. كسانی كه خودنظم بخشی دارند جزو آن دسته از افرادی هستند كه به صورت خودجوش رفتارهایشان را به سمت رسیدن به هدفشان هدایت میكنند و در شرایطی كه به هدفشان دست نیابند روی بازخوردهای رفتاری، انگیزشی، شناختی و عاطفی خود متمركز میشوند و در نهایت میتوانند مجددا خود را در مسیر هدفشان قرار دهند.
خودنظم بخشی فرآیندی است كه ریشه ژنتیك ندارد و میتواند یادگرفته شود و هم به صورت بیرونی وجود دارد و هم به صورت درونی.
نظمدهی بیرونی: در این حالت، فرد براساس وقایع بیرونی دست به انجام عملی میزند یا از انجام یك رفتار خودداری میكند.
نظمدهی درونی: یعنی فرد خودش بدون فشار و تذكر بیرونی، كارها و مسؤولیتهایی را كه بهعهده اوست انجام میدهد و چنانچه آنها را انجام ندهد دچار احساس گناه
میشود.
افرادی كه از لحاظ روانی، اعتماد بهنفس و عزتنفس پایینی دارند و میزان اضطراب و استرس آنها در شرایط روزمره زندگی بسیار بالاست ممكن است در نظم بخشیدن به امور زندگی خود با مشكل روبهرو شوند. این افراد نیاز دارند از لحاظ بالینی مورد بررسی قرار گیرند تا اضطراب و استرسهای آنها مورد بررسی قرار گیرد. در این خصوص برخی افراد نیز به صورت بیمارگونه درگیر انجام شدن مسؤولیتهایشان هستند و انجام نشدن كوچكترین بخش از كارهایشان باعث از بین رفتن سلامت روان و آرامش آنها میشود.
شرایط روحی و فضایی كه فرد در آن زندگی میكند و محیط تحصیل و كار میتواند عاملی باشد تا خودنظم بخشی در افراد، به خصوص دانش آموزان، شكل بگیرد.
این مهارت كاملا قابلیت اكتساب دارد و به دانشآموزان كمك میكند تا در یادگیری و بهبود حافظه و انجام تكالیف، عملكرد بهتری را از خود نشان دهند و همچنین دانشآموزانی كه خودنظم بخشی بالاتری دارند، رابطه بهتری با خانواده و اطرافیان خود دارند. لازم است والدین از سرزنش و تهدید و مقایسه اجتناب كنند تا دانشآموز با تشویق و تقویت بتواند در مسیر خودنظم بخشی قرار بگیرد.