مهارت‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی

مهارت‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی

‭ ‬بیشتر‭ ‬افراد‭ ‬زمانی‭ ‬كه‭ ‬شكست‭ ‬می‌خورند،‭ ‬از‭ ‬لحاظ‭ ‬روحی‭ ‬و‭ ‬روانی‭ ‬به‌شــــدت‭ ‬آســـــــــیب‭ ‬می‌بینند‭ ‬و‭ ‬اصطلاحا‭ ‬خودشان‭ ‬را‭ ‬می‌بازند،‭ ‬اما‭ ‬برخی‭ ‬افراد‭ ‬این‭ ‬مهارت‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬ناكامی،‭ ‬توانایی‌های‭ ‬خودشان‭ ‬را‭ ‬ارتقا‭ ‬دهند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬تلاش‭ ‬و‭ ‬یادگیری‭ ‬ادامه‭ ‬دهند‭. ‬این‭ ‬افراد‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی‭ ‬دارند‭.‬

خودنظم‭ ‬بخشی،‭ ‬توانایی‭ ‬فرد‭ ‬در‭ ‬كنترل‭ ‬فرآیند‭ ‬یادگیری‭ ‬است‭. ‬كسانی‭ ‬كه‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی‭ ‬دارند‭ ‬جزو‭ ‬آن‭ ‬دسته‭ ‬از‭ ‬افرادی‭ ‬هستند‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬خودجوش‭ ‬رفتارهایشان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬سمت‭ ‬رسیدن‭ ‬به‭ ‬هدفشان‭ ‬هدایت‭ ‬می‌كنند‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬شرایطی‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬هدفشان‭ ‬دست‭ ‬نیابند‭ ‬روی‭ ‬بازخوردهای‭ ‬رفتاری،‭ ‬انگیزشی،‭ ‬شناختی‭ ‬و‭ ‬عاطفی‭ ‬خود‭ ‬متمركز‭ ‬می‌شوند‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬نهایت‭ ‬می‌توانند‭ ‬مجددا‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬مسیر‭ ‬هدفشان‭ ‬قرار‭ ‬دهند‭. ‬

خودنظم‭ ‬بخشی‭ ‬فرآیندی‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬ریشه‭ ‬ژنتیك‭ ‬ندارد‭ ‬و‭ ‬می‌تواند‭ ‬یادگرفته‭ ‬شود‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬بیرونی‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬درونی‭.‬

نظم‌دهی‭ ‬بیرونی‭:‬‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬حالت،‭ ‬فرد‭ ‬بر‌اساس‭ ‬وقایع‭ ‬بیرونی‭ ‬دست‭ ‬به‭ ‬انجام‭ ‬عملی‭ ‬می‌زند‭ ‬یا‭ ‬از‭ ‬انجام‭ ‬یك‭ ‬رفتار‭ ‬خودداری‭ ‬می‌كند‭.‬

نظم‌دهی‭ ‬درونی‭:‬‭ ‬یعنی‭ ‬فرد‭ ‬خودش‭ ‬بدون‭ ‬فشار‭ ‬و‭ ‬تذكر‭ ‬بیرونی،‭ ‬كارها‭ ‬و‭ ‬مسؤولیت‌هایی‭ ‬را‭ ‬كه‭ ‬به‌عهده‭ ‬اوست‭ ‬انجام‭ ‬می‌دهد‭ ‬و‭ ‬چنانچه‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬ندهد‭ ‬دچار‭ ‬احساس‭ ‬گناه‭ ‬
می‌شود‭.‬

افرادی‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬لحاظ‭ ‬روانی،‭ ‬اعتماد‭ ‬به‌نفس‭ ‬و‭ ‬عزت‌نفس‭ ‬پایینی‭ ‬دارند‭ ‬و‭ ‬میزان‭ ‬اضطراب‭ ‬و‭ ‬استرس‭ ‬آنها‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬روزمره‭ ‬زندگی‭ ‬بسیار‭ ‬بالاست‭ ‬ممكن‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬نظم‭ ‬بخشیدن‭ ‬به‭ ‬امور‭ ‬زندگی‭ ‬خود‭ ‬با‭ ‬مشكل‭ ‬روبه‌رو‭ ‬شوند‭. ‬این‭ ‬افراد‭ ‬نیاز‭ ‬دارند‭ ‬از‭ ‬لحاظ‭ ‬بالینی‭ ‬مورد‭ ‬بررسی‭ ‬قرار‭ ‬گیرند‭ ‬تا‭ ‬اضطراب‭ ‬و‭ ‬استرس‌های‭ ‬آنها‭ ‬مورد‭ ‬بررسی‭ ‬قرار‭ ‬گیرد‭. ‬در‭ ‬این‭ ‬خصوص‭ ‬برخی‭ ‬افراد‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬بیمارگونه‭ ‬درگیر‭ ‬انجام‭ ‬شدن‭ ‬مسؤولیت‌هایشان‭ ‬هستند‭ ‬و‭ ‬انجام‭ ‬نشدن‭ ‬كوچك‌ترین‭ ‬بخش‭ ‬از‭ ‬كارهایشان‭ ‬باعث‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬رفتن‭ ‬سلامت‭ ‬روان‭ ‬و‭ ‬آرامش‭ ‬آنها‭ ‬می‌شود‭.‬

شرایط‭ ‬روحی‭ ‬و‭ ‬فضایی‭ ‬كه‭ ‬فرد‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬زندگی‭ ‬می‌كند‭ ‬و‭ ‬محیط‭ ‬تحصیل‭ ‬و‭ ‬كار‭ ‬می‌تواند‭ ‬عاملی‭ ‬باشد‭ ‬تا‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی‭ ‬در‭ ‬افراد،‭ ‬به‭ ‬خصوص‭ ‬دانش‭ ‬آموزان،‭ ‬شكل‭ ‬بگیرد‭.‬

این‭ ‬مهارت‭ ‬كاملا‭ ‬قابلیت‭ ‬اكتساب‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬دانش‌آموزان‭ ‬كمك‭ ‬می‌كند‭ ‬تا‭ ‬در‭ ‬یادگیری‭ ‬و‭ ‬بهبود‭ ‬حافظه‭ ‬و‭ ‬انجام‭ ‬تكالیف،‭ ‬عملكرد‭ ‬بهتری‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬خود‭ ‬نشان‭ ‬دهند‭ ‬و‭ ‬همچنین‭ ‬دانش‌آموزانی‭ ‬كه‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی‭ ‬بالاتری‭ ‬دارند،‭ ‬رابطه‭ ‬بهتری‭ ‬با‭ ‬خانواده‭ ‬و‭ ‬اطرافیان‭ ‬خود‭ ‬دارند‌‭. ‬لازم‭ ‬است‭ ‬والدین‭ ‬از‭ ‬سرزنش‭ ‬و‭ ‬تهدید‭ ‬و‭ ‬مقایسه‭ ‬اجتناب‭ ‬كنند‭ ‬تا‭ ‬دانش‌آموز‭ ‬با‭ ‬تشویق‭ ‬و‭ ‬تقویت‭ ‬بتواند‭ ‬در‭ ‬مسیر‭ ‬خودنظم‭ ‬بخشی‭ ‬قرار‭ ‬بگیرد‭.‬