اشتغال نخودی!

انبوه کارگاه‌های نخودپزی و صادرات نخودچی، بیکاری در ممقان را به صفر رسانده

اشتغال نخودی!

ایران ما برای رشد و توسعه اقتصادی ظرفیت كم ندارد؛ ظرفیت‌هایی بی همتا در جهان كه هر كدامش سرآمد است و بر قله ایستاده و عنوان پایتختی را برای منطقه متبوعش به ارمغان آورده، طوری كه كرمان می‌شود پایتخت تولید پسته جهان. خراسان می‌شود پایتخت تولید و صادرات زعفران دنیا و چه بسیار مناطقی كه به واسطه فرش و گلیم و صنایع‌دستی‌شان سرآمد می‌شوند و نامشان بر زبان جهانیان می‌چرخد. اما گمان می‌كردید كه خطه‌ای در كشورمان داشته باشیم با عنوان «شهر و پایتخت نخودپزی جهان»... این شهر ممقان است؛ شهری كوچك در 35 كیلومتری جنوب‌غربی تبریز در آذربایجان‌شرقی با تولید بخش اعظم نخود آجیلی و صادراتی كشور و اشتغالزایی برای بیش از 90 درصد مردمان شهر تا آمار بیكاری‌اش به سمت صفر میل كند.

نام‭ ‬آذربایجان‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬هر‭ ‬چیز‭ ‬با‭ ‬صنایعی‭ ‬چون‭ ‬پالایشگاه،‭ ‬كارخانجات‭ ‬ساخت‭ ‬ماشین‌های‭ ‬سنگین‭ ‬و‭ ‬سبك‭ ‬و‭ ... ‬گره‭ ‬خورده‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬خطه‭ ‬صنایع‭ ‬و‭ ‬كارگاه‌های‭ ‬تولیدی‭ ‬هم‭ ‬كم‭ ‬نیست،‭ ‬كارگاه‌هایی‭ ‬كه‭ ‬گاه‭ ‬نام‭ ‬و‭ ‬عنوانشان‭ ‬به‭ ‬چشم‭ ‬نمی‌آید،‭ ‬اما‭ ‬كاری‭ ‬می‌كنند‭ ‬بزرگ،‭ ‬مثل‭ ‬كارگاه‌های‭ ‬نخودپزی‭ ‬و‭ ‬تولید‭ ‬نخودچی‭ ‬ممقان‭ ‬كه‭ ‬نام‭ ‬شهرشان‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬جهان‭ ‬پرآوازه‭ ‬كرده‌اند،‭ ‬چراكه‭ ‬این‭ ‬شهر‭ ‬كوچك‭ ‬با‭ ‬15‭ ‬هزار‭ ‬نفر‭ ‬جمعیت،‭ ‬به‭ ‬واسطه‭ ‬فعالیت‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬1300‌كارگاه‭ ‬نخودپزی‭ ‬كوچك‭ ‬و‭ ‬بزرگ‭ ‬و‭ ‬تامین‭ ‬حدود‭ ‬95‭ ‬درصدی‭ ‬این‭ ‬محصول‭ ‬در‭ ‬آجیل‭ ‬صادراتی‭ ‬كشور‭ ‬توانسته‭ ‬سالانه‭ ‬میلیون‌ها‭ ‬دلار‭ ‬ارز‭ ‬وارد‭ ‬كشور‭ ‬كند‭. ‬صنعت‭ ‬نخودپزی‭ ‬ممقان‭ ‬با‭ ‬قدمت‭ ‬60‭ ‬ساله‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬بركت‭ ‬تلاش‭ ‬شبانه‌روزی‭ ‬مردمانش‭ ‬فعالیت‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬كارگاه‌های‭ ‬كوچك‭ ‬خانگی‭ ‬آغاز‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬اكنون‭ ‬با‭ ‬تولید‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬95‌درصد‭ ‬نخودچی‭ ‬آجیلی‭ ‬كشور‭ ‬كه‭ ‬60‭ ‬درصد‭ ‬محصول‭ ‬فرآوری‭ ‬شده‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬كشورهای‭ ‬حاشیه‭ ‬خلیج‌فارس،‭ ‬آمریكا‭ ‬و‭ ‬اروپا‭ ‬صادر‭ ‬می‌شود،‭ ‬توانسته‭ ‬در‭ ‬بازارهای‭ ‬جهانی‭ ‬حرف‌های‭ ‬زیادی‭ ‬برای‭ ‬گفتن‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭.‬

نخودهایی‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬جنگ‭ ‬بیكاری‭ ‬رفتند

یوسف‭ ‬نجمی،‭ ‬شهردار‭ ‬ممقان‭ ‬به‭ ‬جام‌جم‭ ‬می‌گوید‭: ‬صنعت‭ ‬نخودپزی‭ ‬دركشور‭ ‬در‭ ‬انحصار‭ ‬شهر‭ ‬ممقان‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬بیش‭ ‬از90درصد‭ ‬از‭ ‬جمعیت‭ ‬این‭ ‬شهر‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬مستقیم‭ ‬یا‭ ‬غیرمستقیم‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬صنعت‭ ‬مشغول‭ ‬فعالیتند‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬میزان‭ ‬اشتغال‭ ‬در‭ ‬یك‭ ‬صنعت‭ ‬باعث‭ ‬شده‭ ‬درصد‭ ‬بیكاری‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬شهر‭ ‬حدود‭ ‬صفر‭ ‬باشد‭.‬

نجمی‭ ‬به‭ ‬میزان‭ ‬بسیار‭ ‬پایین‭ ‬آسیب‌های‭ ‬اجتماعی‭ ‬نظیر‭ ‬اعتیاد،‭ ‬طلاق،‭ ‬بزهكاری‭ ‬و‭ ‬مشكلات‭ ‬اخلاقی‭ ‬در‭ ‬ممقان‭ ‬اشاره‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬می‌افزاید‭: ‬این‭ ‬مهم‭ ‬نتیجه‭ ‬اشتغال‭ ‬اكثریت‭ ‬ممقانی‌هاست‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬كارگاه‌های‭ ‬كوچك‭ ‬و‭ ‬خانگی‭ ‬تولید‭ ‬نخودچی‭ ‬از‭ ‬جمله‭ ‬تهیه‭ ‬مواد‭ ‬خام،‭ ‬حمل‭ ‬و‭ ‬نقل،‭ ‬پاك‭ ‬كردن،‭ ‬فرآوری،‭ ‬بسته‌بندی‭ ‬و‭ ‬فروش‭ ‬مشغول‭ ‬به‭ ‬كارند‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬ثروت‭ ‬حاصله‭ ‬بهره‌مند‭ ‬می‌شوند‭.‬

به‭ ‬گفته‭ ‬وی،‭ ‬سالانه‭ ‬بالغ‭ ‬بر‭ ‬یكصد‭ ‬هزار‭ ‬تن‭ ‬از‭ ‬نخودچی‭ ‬آجیلی‭ ‬كشور‭ ‬توسط‭ ‬كارگران‭ ‬فعال‭ ‬در‭ ‬كارگاه‌های‭ ‬نخودپزی‭ ‬این‭ ‬شهر‭ ‬فرآوری‭ ‬و‭ ‬روانه‭ ‬بازارهای‭ ‬داخلی‭ ‬و‭ ‬خارجی‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬ظرفیت‭ ‬بالای‭ ‬این‭ ‬شهر‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بخش،‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬تامین‭ ‬مواد‭ ‬اولیه‭ ‬كافی‭ ‬این‭ ‬میزان‭ ‬تولید‭ ‬می‌تواند‭ ‬به‭ ‬230‭ ‬هزار‭ ‬تن‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬افزایش‭ ‬یابد‭.‬

این‭ ‬مسؤول‭ ‬می‌گوید‭ ‬كه‭ ‬فعلا‭ ‬تولید‭ ‬نخودچی‭ ‬و‭ ‬سویا‭ ‬در‭ ‬ممقان‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬مشكلات‭ ‬بازاریابی‭ ‬فقط‭ ‬در‭ ‬فصول‭ ‬خاصی‭ ‬از‭ ‬سال‭ (‬هفت‭ ‬ماه‭ ‬پایانی‭ ‬سال‭) ‬رونق‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬تقاضای‭ ‬زیاد‭ ‬و‭ ‬بازاریابی‭ ‬مناسب‭ ‬تولیدكنندگان‭ ‬می‌توانند‭ ‬بقیه‭ ‬فصول‭ ‬نیز‭ ‬تولید‭ ‬داشته‭ ‬
باشند‭.‬

به‭ ‬نام‭ ‬ما،‭ ‬به‭ ‬كام‭ ‬دیگران

شهردار‭ ‬ممقان‭ ‬در‭ ‬عین‭ ‬حال‭ ‬به‭ ‬مشكل‭ ‬بزرگی‭ ‬اشاره‭ ‬می‌كند‭ ‬كه‭ ‬تقریبا‭ ‬گریبانگیر‭ ‬همه‭ ‬محصولات‭ ‬جهانی‌مان‭ ‬نظیر‭ ‬پسته‭ ‬و‭ ‬زعفران‭ ‬هم‭ ‬هست‭.‬‭ ‬

نجفی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬خصوص‭ ‬می‌گوید‭: ‬اگرچه‭ ‬تولید‭ ‬محصول‭ ‬نخودچی‭ ‬كشور‭ ‬فقط‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬ممقان‭ ‬صورت‭ ‬می‌گیرد،‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬دهه‌های‭ ‬اخیر‭ ‬تبلیغات‭ ‬و‭ ‬بازاریابی‭ ‬مناسبی‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬شناسایی‭ ‬هرچه‭ ‬بیشتر‭ ‬این‭ ‬محصول‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬نهادهای‭ ‬مسؤول‭ ‬انجام‭ ‬نشده‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬امر‭ ‬باعث‭ ‬شده‭ ‬این‭ ‬محصول،‌‭ ‬در‭ ‬برخی‭ ‬موارد‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬تجاری‭ ‬كشورهای‭ ‬دیگر‭ ‬در‭ ‬دنیا‭ ‬و‭ ‬همچنین‭ ‬دیگر‭ ‬استان‌های‭ ‬كشور‭ ‬كه‭ ‬فقط‭ ‬در‭ ‬بسته‌بندی‭ ‬و‭ ‬عرضه‭ ‬این‭ ‬محصول‭ ‬به‭ ‬بازارهای‭ ‬جهانی‭ ‬نقش‭ ‬دارند‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬قرار‭ ‬گیرد‭ ‬و‭ ‬باعث‭ ‬رنجش‭ ‬خاطر‭ ‬و‭ ‬كاهش‭ ‬انگیزه‭ ‬فعالان‭ ‬این‭ ‬عرصه‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬ممقان‭ ‬شود‭.‬

اقتصاد‭ ‬مقاومتی‭ ‬در‭ ‬ممقان‭ ‬

عباس‭ ‬میلانی،‭ ‬یكی‭ ‬از‭ ‬صاحب‭ ‬نظران‭ ‬اقتصادی‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬زمینه‭ ‬می‌گوید‭: ‬براساس‭ ‬برخی‭ ‬گزارش‌ها،‭ ‬نخودچی‭ ‬ممقان‭ ‬به‭ ‬خاطر‭ ‬ضعف‭ ‬نسبی‭ ‬در‭ ‬بسته‌بندی،‭ ‬در‭ ‬خارج‭ ‬از‭ ‬كشور‭ ‬توسط‭ ‬بازرگانان‭ ‬خارجی‭ ‬مجددا‭ ‬بسته‌بندی‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬قیمت‭ ‬بالاتری‭ ‬به‭ ‬فروش‭ ‬می‌رسد‭ ‬كه‭ ‬برای‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬مشكل‭ ‬صنایع‭ ‬بسته‌بندی‭ ‬ما‭ ‬نیازمند‭ ‬جذب‭ ‬سرمایه‭ ‬برای‭ ‬ارتقا‭ ‬و‭ ‬به‌روزرسانی‭ ‬است‭.‬

میلانی‭ ‬با‭ ‬بیان‭ ‬این‌كه‭ ‬صنایع‭ ‬كوچك‭ ‬تبدیلی‭ ‬كه‭ ‬بیشتر‭ ‬خانوادگی‭ ‬اداره‭ ‬می‌شوند‭ ‬تاثیر‭ ‬بسیار‭ ‬مهمی‭ ‬در‭ ‬پویایی‭ ‬و‭ ‬شكوفایی‭ ‬اقتصاد‭ ‬كشور‭ ‬دارند،‭ ‬می‌افزاید‭: ‬ممقانی‌ها‭ ‬با‭ ‬تكیه‭ ‬بر‭ ‬دانش‭ ‬بومی‭ ‬و‭ ‬ساخت‭ ‬دستگاه‌های‭ ‬فرآوری‭ ‬نخود‭ ‬و‭ ‬تبدیل‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬محصول‭ ‬جدید،‭ ‬دقیقا‭ ‬سیاست‌های‭ ‬اقتصاد‭ ‬مقاومتی‭ ‬را‭ ‬اجرا‭ ‬می‌كنند‭.‬

قاسم‌زاده،‭ ‬استاد‭ ‬دانشكده‭ ‬كشاورزی‭ ‬دانشگاه‭ ‬تبریز‭ ‬اما‭ ‬معتقد‭ ‬است‭ ‬ممقانی‌ها‭ ‬برای‭ ‬بالا‭ ‬بردن‭ ‬بهره‌وری‭ ‬تولید‭ ‬و‭ ‬خلق‭ ‬ارزش‌‭ ‬افزوده‭ ‬بیشتر،‭ ‬با‭ ‬دانشگاه‌ها‭ ‬و‭ ‬علم‭ ‬روز‭ ‬نیز‭ ‬پیوند‭ ‬خورده‌اند‭. ‬اساتید‭ ‬دانشگاه‭ ‬و‭ ‬دارندگان‭ ‬مدرك‭ ‬دكتری‭ ‬در‭ ‬ممقان،‭ ‬كارگاه‭ ‬تولید‭ ‬نخودچی‌شان‭ ‬را‭ ‬براساس‭ ‬تز‭ ‬پایان‌نامه‌شان‭ ‬اداره‭ ‬می‌كنند‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬برای‭ ‬افزایش‭ ‬سطح‭ ‬تولید‭ ‬و‭ ‬بالا‭ ‬بردن‭ ‬كیفیت‭ ‬تولید،‭ ‬آزمایشگاه‭ ‬هم‭ ‬تاسیس‭ ‬كرده‌اند‭. ‬

حسن‭ ‬آخوندی،‭ ‬رئیس‭ ‬هیات‌مدیره‭ ‬تعاونی‭ ‬نخودپزی‭ ‬ممقان‭ ‬نیز‭ ‬با‭ ‬بیان‭ ‬این‌كه‭ ‬سال‌هاست‭ ‬مردم‭ ‬شهرستان‭ ‬ممقان‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬سخت‭ ‬تحریم،‭ ‬فراوری‭ ‬نخودچی‭ ‬آجیلی‭ ‬را‭ ‬انجام‭ ‬می‌دهند،‭ ‬به‭ ‬ایرنا‭ ‬می‌گوید‭: ‬از‭ ‬ویژگی‌های‭ ‬اصلی‭ ‬تولید‭ ‬نخودچی‭ ‬در‭ ‬ممقان،‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬اقتصاد‭ ‬مقاومتی‭ ‬و‭ ‬درونگرا‭ ‬بودن‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬زیرا‭ ‬صنعت‭ ‬این‭ ‬كار‭ ‬در‭ ‬داخل‭ ‬كشور‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬اهالی‭ ‬ممقان‭ ‬پایه‌گذاری‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬تامین‭ ‬دستگاه‌ها‭ ‬از‭ ‬هیچ‭ ‬كشور‭ ‬كمك‭ ‬نگرفته‌ایم‭ ‬و‭ ‬تكنولوژی‭ ‬آن‭ ‬كاملا‭ ‬داخلی‭ ‬است‭ .‬

وی‭ ‬به‭ ‬احداث‭ ‬شركت‭ ‬دانش‌بنیانی‭ ‬با‭ ‬كمك‭ ‬دانشگاه‭ ‬تبریز‭ ‬در‭ ‬ممقان‭ ‬در‭ ‬آینده‭ ‬نزدیك‭ ‬اشاره‭ ‬كرده‭ ‬و‭ ‬می‌افزاید‭: ‬در‭ ‬چند‭ ‬سال‭ ‬اخیر‭ ‬نیز‭ ‬همكاری‭ ‬خوبی‭ ‬با‭ ‬سازمان‭ ‬بسیج‭ ‬سازندگی‭ ‬و‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬كارگاه‌های‭ ‬كوچك‭ ‬و‭ ‬خانگی‭ ‬نخودپزان‭ ‬داشته‌ایم‭.‬

​​​​​​​