مارتین لوتركینگ در سینما و تلویزیون
غرش سیاهان روی پرده
یكی از علایق صنعت سینما و فیلمسازان نامتعارف، تولید فیلمهایی شرححالگونه درباره چهرههای سیاسی و مدنی جامعه آمریكاست. تماشاگران سینما هم معمولا استقبال خوبی از این درامهای اجتماعی میكنند. منتقدان طبق معمول، دوستدار این نوع فیلمها هستند و مراسم اهدای جوایز هم عنایت خاصی به این فیلمها و بازیگران اصلیشان دارند. در بین چهرههای سیاسی و اجتماعی، مارتین لوتر كینگ، رهبر جنبش مدنی دهه 60 میلادی آمریكا، ارزش و اهمیت خاص و ویژهای دارد. هر دو صنعت سینما و تلویزیون طی چند دهه گذشته تعدادی فیلم و مجموعه پرتنش و ضدتبعیضنژادی در رابطه با شخصیت این چهره تاثیرگذار در تاریخ معاصر آمریكا تولید كردهاند. بسیاری از بازیگران مطرح سیاهپوست سینما، حضور در نقش مارتین لوتركینگ را افتخاری بزرگ برای خود و كارنامه هنریشان ارزیابی كردهاند.
به نوشته نشریه هالیوود ریپورتر، بازیگرانی چون ساموئل ال جكسن، جیمز ارل جونز، پل وینفیلد و دیوید اویلوو فقط تعدادی از هنرمندانی هستند كه روی پرده سینما و قاب كوچك تلویزیون نقش لوتركینگ را بازی كردهاند. به گفته تاریخشناسان افسانه مارتین لوتركینگ آنقدر بزرگ و غنی است كه هنرمندان سیاهپوست و سفیدپوست نمیتوانند خودشان را از وسوسه تولید اثری تصویری در ارتباط با او برهانند. نهتنها زندگی و مبارزات اجتماعی لوتركینگ كه حتی مرگ او هم از شهرت بسیار زیادی برخوردار است. منتقدان ادبی و هنری همگام با اهالی سیاست، بر این باورند كه داستان زندگی این مبارز مدنی بسیار دراماتیك و شبیه یك نوول غنی خواندنی است. آنها میگویند انگار دست طبیعت با هنرنمایی تمام، داستانی جذاب و شنیدنی درباره او خلق كرده است.اما مرگ كینگ در چهارم آوریل 1968، نقطه پایانی بر مبارزات مدنی سیاهپوستان آمریكا برای كسب حق و حقوق برابر با سفیدپوستان نبود. مرگ این چهره مبارز هم باعث گسترش مبارزات سیاهپوستان شد و هم به صورت منبعی الهامبخش برای تولید آثار سینمایی و تلویزیونی دربارهاش درآمد. نه تنها هنرمندان سیاهپوست به دنبال كشف جنبههای مختلف زندگی و فعالیت اجتماعی لوتركینگ هستند كه هنرمندان سفیدپوست هم كار درباره او را جزو افتخارات خود میدانند. از بین هنرمندانی كه به ایفای نقش مارتین لوتركینگ پرداختهاند، میتوان به چهرههای زیر اشاره كرد.
پل وینفیلد (کینگ)
این بازیگر، اولین هنرمندی بود كه در قالب رهبر مبارزات و جنبش مدنی سیاهان آمریكا قرار گرفت. سال 1978 شبكه انبیسی مینیسریز اکینگب را تولید و روی آنتن فرستاد. این مجموعه سه قسمتی به شرح فعالیتهای كینگ پرداخت و نامزد دریافت هشت جایزه امی (اسكار تلویزیونی) شد. وینفیلد و هنرنماییاش در این مینیسریز، او را نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد تلویزیونی كرد.
جیمز ارل جونز (آزادی برای سخن گفتن)
سال 1982 هم یك مینیسریز با نام اآزادی برای سخن گفتنب ساخته شد كه حال و هوایی تاریخی داشت. خط كلی این مینی سریز در ارتباط با چهرههای بانفوذ و تاثیرگذار در تاریخ آمریكا بود و به چهرههایی تاریخی چون فرانكلین روزولت، دانیل وبستر، سوجورنر تروت و... پرداخت. جیمز ارل جونز هم در این مجموعه نقش دو شخصیت مهم دنیای سیاهان مارتین لوتركینگ و فردریك داگلاس را به تصویر كشید.
رابرت گیلیوم (شاهزاده جك)
تماشاگران تلویزیون رابرت گیلیوم را بیشتر برای بازی در مجموعه پرتنش و پربیننده ابنسونب میشناسند. او برای این درام بود كه نامزد دریافت جایزه گلدن گلوب شد، اما خودش بازی در اشاهزاده جكب (1985) را بیشتر دوست دارد. این مجموعه البته درباره كینگ نبود و شرحی بر زندگی جان افكندی، رئیسجمهور وقت آمریكا به حساب میآمد، اما گیلیوم در قالب شخصیت كینگ موفق شد توجهات را به خود جلب كند.
كلیفتون پاول (سلما، خدا و سلما)
همانطور كه از نام این فیلم تلویزیونی پیداست، داستان آن درباره دختر جوانی است كه تصمیم گرفت به جنبش مدنی و صلحآمیز هم رنگهایش بپیوندد. سلما كه یكی از نامهای مهم جنبش سیاهان آمریكا در دهه 60 میلادی است، اهل آلاباما بود. او در راهپیمایی بزرگ و تاریخی شهر خود شركت كرد، تا شنونده سخنرانی معروف و تاریخی لوتركینگ باشد. كلیفتون پاول در نقش كوتاهش در این فیلم تلویزیونی، در قالب كینگ ظاهر شد. شبكه آبیسی این درام پربیننده خود را در سال 1999 تهیه كرد.
كارتنی بیونس (نقشی در آبها)
این مینیسریز در سال 2000 تهیه شد و دوباره توجهات را به مشكلات سیاهان جلب كرد.
جفری رایت (بایكوت)
درام تلویزیونی سال 2001، رایت و كارمن اجیوگو را در نقشهای دكتر كینگ و همسرش كورتا اسكات كینگ دارد. اجیوگو همین نقش را برای بار دوم در درام سینمایی اسلماب در سال 2014 تكرار كرد. فیلم سینمایی تلویزیونی بایكوت، بیشتر به زندگی خانوادگی كینگ پرداخت.
له وار برتن (علی)
ویل اسمیت در این درام ورزشی نقش محمدعلی كلی، مشتزن مسلمان را بازی كرد. خود فیلم هم به زندگی این ورزشكار اختصاص داشت، اما برای دقایقی در فیلم، شخصیت كینگ هم ظاهر میشود.
ساموئل ال جكسون (لب قله كوه)
این یكی یك نمایش صحنهای است. جكسون در اولین حضور تئاتری خود در مركز معروف برادوی، آخرین روزهای زندگی كینگ را زنده میكند.
مالک یوبا (بتی و کورتا)
او در ابتی و کورتاب که سال 2013 ساخته شد و یک فیلم سینمایی تلویزیونی بود، نقش کینگ را بازی کرد. خط اصلی داستان درباره کینگ و بیوه مالکوم ایکس بود.
نلسن الیس (خدمتکار)
لی دانیلز برای درام اجتماعی خود از الیس در نقش کینگ بهره گرفت. منتقدان استقبال خوبی از این محصول سال 2013 سینما کردند. البته شخصیت کینگ دراین فیلم، حضور بلندمدتی جلوی جلوی دوربین ندارد.
دیوید اویلوو (سلما)
آوا دوورنی در درام سیاسی سال 2014 خود، بیشتر به حضور زنان سیاه در جنبش مدنی پرداخت. با این حال، اویلوو برای بازی در نقش کینگ موفق به نامزدی دریافت جایزه از مراسم گلدن گلوب شد.