برادرخواندههای جهاد دانشگاهی در دیگر كشورها
در تشكیل بسیاری از نهادهای علمی كشور، معمولا از نمونههای خارجی الگوبرداری شده است. از رئیس جهاد دانشگاهی پرسیدیم آیا از نمونههای خارجی برای سازماندهی جهاد در بدو تأسیس الگوبرداری شده بود و اكنون نمونه مشابه با كاركردهای جهاد دانشگاهی در كشورهای دیگر داریم؟ دكتر طیبی در پاسخ گفت: جهاد با الگوسازی شروع نشد، اما در كل سازوكار هدایت مراكز تحقیقاتی و فرآیند پژوهش موجب میشود سازمانهای دانشمحور در نهایت ساختاری مشابه پیدا كنند.وی افزود: «كشورهای توسعهیافته در نهایت به دو شكل برای تحقق اهداف علم و فناوری اقدام میكنند. معمولا استراتژی توسعه در بخشهای صنعت، كشاورزی و خدمات را مینویسند و اولویتها را مشخص میكنندو میگویند بنگاههای بزرگ باید خودشان بخش طرح و تحقیقات را داشته باشند و خود را به روز نگه دارند. برای بنگاههای كوچك و متوسط و همچنین برای انجام كارهای بزرگتری كه ایجاد غرور ملی كند، حاكمیت مجموعههایی را در نظر میگیرد كه 100 درصد بودجه آن را هم حاكمیت تأمین نمیكند و بخشی از درآمد آن نهاد از طریق قراردادهای حوزه فناوری تأمین میشود. وقتی جهاد دانشگاهی رشد كرد و ارتباطات خارجی ایجاد شد، دیدیم مثلا در آلمان مجموعهای بهنام فرانهوفر وجود دارد كه تمركزش بر توسعه فناوری است، یا موسسه ماكسپلانك كه تمركزش بر توسعه علوم پایه است. فرانهوفر مشابه جهاد دانشگاهی ساختار عمومی غیردولتی دارد. جهاد دانشگاهی هم نهاد عمومی غیردولتی است و علتش این است كه از بروكراسی طبیعی سیستمهای دولتی عبور كند و با سرعت بیشتری كارهایش پیش برود. بخشی از بودجه چنین نهادهایی را دولت تأمین میكند و بخش دیگر از قراردادهای فناوری با صنایع تأمین میشود.»
دكتر طیبی یادآور شد: «دو سه سال پیش بود كه علاقهمند بودیم با فرانهوفر آلمان همکاری کنیم . (جهاد دانشگاهی در خارج از كشور با برند ACECR ثبت شده است) یكی از مدیران فرانهوفر به ما میگفت ساز و كار دو سازمان به قدری به هم شبیه است كه ما میتوانیم اسم ACECR را فرانهوفر بگذاریم یا اسم فرانهوفر را ACECR بگذاریم. زیرا بیش از 97 درصد اشتراكات داریم. هر چند ما در دلمان میگفتیم دولت و صنعت آلمان از توان شما خوب استفاده میكند، اما ما در ایران برای انجام مأموریت هم باید دنبال دولت بدویم و هم دنبال صنعت!»
وی ادامه داد: «در تركیه و كرهجنوبی هم نهادی شبیه ما دارند. مثلا در كره جنوبی نهادی به نام كیست داریم كه فوقالعاده خوشنام است با ساختاری شبیه فرانهوفر كه از دل آن دانشگاهی به نام كایست به وجود آمده كه در رتبههای اول جهان در توسعه علم و فناوری است. ما هم چنین اهدافی داریم كه مثلا دانشگاه علم و فرهنگ ما به نسل سوم دانشگاهها تبدیل بشود. بعلاوه در حوزه توسعه فرهنگی، آنها این مسائل را بهعنوان مسؤولیت اجتماعی خود میبینند و در این زمینه فعالیت میكنند. مسأله این است كه آنجا همه چیز براساس برنامه و مسؤولیت پیش میرود. اما اینجا مدام باید ما در تلاش باشیم که توانمندیمان را ثابت كنیم.»
دكتر طیبی یادآور شد: «دو سه سال پیش بود كه علاقهمند بودیم با فرانهوفر آلمان همکاری کنیم . (جهاد دانشگاهی در خارج از كشور با برند ACECR ثبت شده است) یكی از مدیران فرانهوفر به ما میگفت ساز و كار دو سازمان به قدری به هم شبیه است كه ما میتوانیم اسم ACECR را فرانهوفر بگذاریم یا اسم فرانهوفر را ACECR بگذاریم. زیرا بیش از 97 درصد اشتراكات داریم. هر چند ما در دلمان میگفتیم دولت و صنعت آلمان از توان شما خوب استفاده میكند، اما ما در ایران برای انجام مأموریت هم باید دنبال دولت بدویم و هم دنبال صنعت!»
وی ادامه داد: «در تركیه و كرهجنوبی هم نهادی شبیه ما دارند. مثلا در كره جنوبی نهادی به نام كیست داریم كه فوقالعاده خوشنام است با ساختاری شبیه فرانهوفر كه از دل آن دانشگاهی به نام كایست به وجود آمده كه در رتبههای اول جهان در توسعه علم و فناوری است. ما هم چنین اهدافی داریم كه مثلا دانشگاه علم و فرهنگ ما به نسل سوم دانشگاهها تبدیل بشود. بعلاوه در حوزه توسعه فرهنگی، آنها این مسائل را بهعنوان مسؤولیت اجتماعی خود میبینند و در این زمینه فعالیت میكنند. مسأله این است كه آنجا همه چیز براساس برنامه و مسؤولیت پیش میرود. اما اینجا مدام باید ما در تلاش باشیم که توانمندیمان را ثابت كنیم.»