جام‌جم، اتفاقات مهم و جالب اقتصادی سال را بررسی کرده است
ترین‌های اقتصادی سال 97
سال 97 از لحاظ اقتصادی، سال مهمی محسوب می‌شود. به علت بازگشت تحریم‌های خارجی و تصمیمات نادرست اقتصادی در داخل، شاهد وقوع نوسانات گسترده اقتصادی در سال 97 بودیم. با این حال سال جاری از لحاظ اقتصادی، بدون فایده هم نبود و ایران در برخی بخش‌ها همچون بنزین خودكفا شد. قطعا در بروز این اتفاقات تلخ و شیرین، برخی چهره‌ها نقش موثری داشتند. در این گزارش به ارزیابی مهم‌ترین چهره‌ها و تحولات اقتصادی سال 97 پرداخته‌ایم.
تصمیم شجاعانه سال: احیای كوپن
دولت امسال 14 میلیارد دلار برای واردات كالاهای اساسی با نرخ 4200 تومان پرداخت كرد اما این كالاها با نرخ ارز آزاد به‌دست مردم رسید. برخی كارشناسان طرح توزیع كوپنی و سهمیه‌ای را پیشنهاد دادند كه برخی حامیان دولت آن را بازگشت به عقب خواندند، اما مجلس با تصمیمی شجاعانه اعلام كرد در سال آینده دولت موظف است كالاهای اساسی را از طریق كالابرگ الكترونیك مستقیما به دست مردم برساند تا دست سودجویان از این بخش كوتاه شود.
جوان‌پسند سال: افزایش وام ازدواج
افزایش هزینه‌های ازدواج یکی از دلایل بالا رفتن سن ازدواج است. سال 97 وام ازدواج از ده به 15 میلیون تومان رسید اما با افزایش هزینه‌های امسال، رقم قابل توجهی برای تشکیل زندگی نبود.
از این رو نمایندگان مجلس در بودجه سال آینده تصویب کردند تا رقم وام ازدواج دو برابر شود و از 15 میلیون تومان به 30 میلیون تومان برسد. به نظر می‌رسد این تصمیم اقتصادی مجلس برای جوانانی که قصد تشکیل زندگی دارند خوشحال‌کننده‌ترین خبر باشد.
تأخیر سال: فعال نشدن كارت سوخت
قیمت بنزین در كشورهای همسایه به طور متوسط 5000 تومان است و با توجه به نرخ هزار تومانی بنزین در ایران، صرفه قاچاق بسیار بالاست. برای كاهش قاچاق بنزین یا باید نرخ بنزین در ایران مطابق كشورهای همسایه شود یا بنزین به صورت سهمیه‌بندی توزیع شود. از آنجا كه ایران یك كشور نفت‌خیز است، ارزانی بنزین یك مزیت به حساب می‌آید، اما این ارزانی بیشتر از این‌كه برای مردم ایران مفید باشد برای مردم كشورهای همسایه مفید است. با افزایش قاچاق بنزین به خارج، از اواسط امسال مجدد احیای سامانه كارت سوخت در دستور دولت قرار گرفت و وزارت نفت از همه دارندگان وسایل نقلیه خواست كارت سوخت تهیه كنند، اما در نهایت اقدامی در جهت احیای این سامانه انجام نشد. اگر دولت برنامه خود را برای احیای كارت سوخت تكمیل می‌كرد هم قاچاق كاهش می‌یافت و هم مصرف داخلی. از این‌رو می‌توان مهم‌ترین تأخیر سال را عدم فعال شدن كارت سوخت دانست.
قهر سال: کناره‌گیری عباس آخوندی
عباس آخوندی پنج سال سكاندار وزارت راه و شهرسازی بود و عدم توجه وی به بخش مسكن باعث شد قیمت این كالای سرمایه‌ای در همه نقاط كشور افزایش بیش از دو برابر داشته باشد. حتی كارشناسان دولتی هم سیاست‌های آخوندی در حوزه مسكن را نقد می‌كنند و معتقدند توقف ساخت‌وساز در طول پنج سال اخیر باعث تحریك قیمت شد و آقای آخوندی در این زمینه عملكرد مناسبی نداشته است. هنوز قیمت مسكن به اوج خود نرسیده بود كه عباس آخوندی متوجه شد بهتر است صندلی وزارت راه و شهرسازی را ترك كند و برای خودش بدنامی نخرد، از این رو اواسط امسال متن استعفای خود را در فضای مجازی منتشر كرد كه چند روز بعد با موافقت رئیس‌جمهور همراه شد. این فرار روبه‌جلو عاقبت خوبی نداشت به این دلیل كه خود و برخی حامیانش مطمئن بودند بعد از ترك وزارت راه و شهرسازی می‌تواند شهردار تهران شود، اما آخوندی در كارزار با پیروز حناچی، معاون سابقش ناكام ماند. مصاحبه‌های آخوندی پس از استعفایش علیه سیاست‌های اقتصادی دولت فعلی نشان داد میانه‌اش با دولت به هم خورده و با استعفایش می‌خواست اعلام كند از این تیم قهر كرده است.
گاف سال : ارز 4200تومانی
20 فروردین‌ماه بود كه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور اعلام كرد ارز از امروز تك‌نرخی است و با قیمت 4200 تومان به دست متقاضیان می‌رسد. از همان زمان كارشناسان به بسته ارزی دولت ایراد گرفتند، اما این رویه آن‌قدر ادامه داشت كه دولت خود مجبور به تغییر آن شد، اما هیچ‌كس مسؤولیت این تصمیم اشتباه را قبول نمی‌كند.
روحانی چند بار گفته كه این تصمیم با اجماع اعضای اقتصادی دولت اتخاذ شده است، اما تیم اقتصادی دولت یك به یك از این تصمیم ابراز برائت كرده‌اند.
مثلا سیف پس از كنار رفتن از بانك مركزی و نیلی دستیار اقتصادی رئیس‌جمهور پس از استعفا در مصاحبه‌هایی جداگانه اظهار كرده‌اند كه با ارز 4200 تومانی مخالف بودند.
در پایان هم معلوم نشد كه ارز 4200 تومانی خواسته كدام عضو تیم اقتصادی دولت بود؛ ناگفته نمایند پیاده‌سازی این سیاست موجب ایجاد رانت 18 میلیارد دلاری شد.
بلندپروازی سال: پراید (با تشكر از گوشت)
پراید ابتدای سال با قیمت 23 میلیون و 500 هزار تومان به دست متقاضیان می‌رسید، اما كسی فكرش را نمی‌كرد قیمت این محصول به بیش از 50 میلیون تومان برسد. زمانی كه پراید در آستانه 40میلیون تومان قرار گرفته بود برخی افراد در فضای مجازی عكسی به اشتراك گذاشتند كه نشان می‌داد یك گروه محافظ از یك پراید حفاظت می‌كنند. رضا رشید‌پور نیز در برنامه حالا خورشید به خودروسازان پیشنهاد کرد خودروها را به ایرلاین‌ها تحویل دهند تا از پرواز قیمت‌ها خیلی تعجب نكنند. كم‌لطفی است كه گوشت قرمز را هم از قلم بیندازیم که به ركورد 120هزار تومان هم رسید.
شوخی سال: نمره 5/19 روحانی به دولت
حسن روحانی در مراسم بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس با دفاع از عملكرد دولتش در اوضاع اقتصادی گفت: «انصاف نیست شاگرد كه در كلاس همه نمره‌هایش 20 است یك روز 5/19 گرفت ما همه بیست‌‌ها را فراموش و وی را سرزنش كنیم. حتی آن 5/19 را هم فراموش كنیم و بگوییم كه نیم نمره كم شده است. این نه انصاف است، نه مروت است و نه وطن‌پرستی، نه عشق به انقلاب و نه اخلاق اسلامی است.» این در حالی است كه صف گوشت، قیمت خودرو، افزایش سرسام‌آور قیمت مسكن و افزایش سه برابری دیگر كالاهای اساسی و مهم‌تر از آن كاهش قدرت خرید مردم نشان می‌دهند نمره دولت در بین آحاد مردم با ارفاق فراوان كمتر از ده است.
چهره سال: عبدالناصر همتی
از اواخر سال گذشته نوسان ارزی شروع شد و ابتدای امسال تلاطم ارزی به اوج خود رسید.
ولی‌ا... سیف تا اوایل مرداد رئیس‌كل بانك مركزی بود، اما آن‌قدر بخشنامه برای سیاست‌های ارزی كشور صادر كرد كه كارشناسان حامی دولت نیز نسبت به این موضوع انتقاد كردند.
سوم مرداد سال جاری بود كه عبدالناصر همتی كه چند هفته قبل به عنوان سفیر ایران در چین منصوب‌شده بود، به ایران فراخوانده شد تا به عنوان رئیس‌كل بانك مركزی منصوب شود.
از زمانی كه وی وارد ساختمان میرداماد شده توانسته با لغو تصمیمات اشتباه سیف تا حدودی بازار ارز را كنترل كند و از آن پس آرامش تا حدودی به بازار ارز باز گشت.
افتخار سال: پالایشگاه ستاره خلیج فارس (با تشكر از آبرسانی به خرمشهر)
در كنار همه سختی‌ها، تحریم‌ها و محدودیت‌هایی كه امسال ایران را با چالش مواجه كرد، در عرصه اقتصاد، افتخاراتی نصیب كشور شد كه توانست ما را از واردات بخش‌های مهم بی‌نیاز كند كه مهم‌ترین آن خودكفایی بنزین بود. قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء با ساخت فاز 3 پالایشگاه ستاره خلیج فارس ایران را از واردات بنزین بی‌نیاز كرد؛ وارداتی كه در برنامه تحریمی آمریكا قرار داشت، اما این پروژه به شكست انجامید. از سوی دیگر پروژه آبرسانی به خرمشهر و آبادان به نام غدیر2 را نباید از یابد برد كه در تابستان امسال و گرمای 70 درجه توسط قرارگاه به نتیجه رسید و اكنون هموطنان ما در این شهرها آب شرب در اختیار دارند.
عدد سال: 19 هزار تومان (قیمت دلار)
قیمت دلار در انتهای سال 96 حدود 4000 تومان بود، ولی این عدد در مهرماه سال جاری از كانال 19 هزار تومان عبور كرد و ركورد تاریخی به ثبت رساند. البته پس از آن با تدابیر بانك مركزی، به‌تدریج از قیمت دلار كاسته شد. سیاست‌های نادرست ارزی، عامل اصلی این امر بود و در كنار آن می‌توان به جو روانی حاكم بر كشور با خروج آمریكا از برجام و هرج‌ومرج‌های اقتصادی و تحولات سیاسی اشاره كرد.
جمله قصار سال: سال 97 را با موفقیت پشت سر گذاشتیم
جمله قصار سال با افتخار تعلق می‌گیرد به اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور برای بیان این جمله که «سال 97 را با موفقیت پشت سر گذاشتیم.» یك ضرب‌المثلی است كه می‌گوید سالی كه نكوست از بهارش پیداست. در بهار امسال نوسانات نرخ ارز آن‌قدر شدید شد كه یكباره معاون اول رئیس‌جمهور به صورت چكشی اعلام كرد نرخ ارز 4200 تومان است. كاری نداریم كه در این 12 ماه به ما چه گذشت، اما واقعا توقع بیان جمله سال 97 را با موفقیت پشت سر گذاشتیم را نداشتیم. كارشناسان زیادی اعلام كردند كه مقابله با تحریم‌ها راهكار دارد اما مسؤولان دولتی در این زمینه سكوت كردند تا جایی كه تأثیر تحریم‌ها در اقتصاد عمیق شد. البته باید از آقای جهانگیری سؤال كرد که موفقیت را چه می‌داند؟
آب‌نبات سال: اینستکس
دُرّ غلتان دادیم و آب‌نبات گرفتیم. این توصیفی بود که علی لاریجانی درباره مذاکرات هسته‌ای ایران با اروپایی‌ها در دولت اصلاحات مطرح کرد. گویا تاریخ در حال تکرار است و حفظ برجام با اروپایی‌ها دوباره همان ماجرای دادن دُرّ غلتان و گرفتن آب‌نبات شده است. پس از خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها اعلام کردند به دنبال یک کانال مالی برای حفظ روابط تجاری با ایران خواهند بود. هر روز وعده‌های تازه‌ای از سوی اروپایی‌ها شنیده می‌شد تا این‌که پس از ده ماه اروپایی‌ها یک شرکت کوچک به نام اینستکس را راه‌اندازی کردند که کارایی ناچیزی دارد.
سفر سال: سفر لاریجانی به چین
و سفر روحانی به عراق
با کاهش میزان معاملات تجاری ایران با اروپا و تحریم‌های نفتی و غیرنفتی به نظر می‌رسد ایران باید روی کشورهای منطقه و شرکای راهبردیش، تکیه کند. با توجه به بدعهدی آشکار اروپایی‌ها، به نظر می‌رسد ایران باید برای مقابله با تحریم‌ها به کشورهایی چون عراق و چین روی بیاورد. در همین راستا سفر چندی قبل علی لاریجانی، رئیس مجلس به چین و سفر این هفته حسن روحانی به عراق، از لحاظ اقتصادی اهمیت فراوانی دارد. مهم‌ترین هدف از این سفرها گسترش معاملات تجاری با چین و عراق بوده است.
پاسخگوی سال: سخنگوی دولت
چهره پاسخگوی سال تعلق می‌گیرد به صندلی سخنگوی دولت كه از زمان تشدید بحران ارزی و استعفای نوبخت خالی است. از ابتدای دولت یازدهم محمدباقر نوبخت به صورت همزمان هم در سمت سخنگویی دولت قرار داشت و هم رئیس سازمان برنامه و بودجه كشور بود، اما در سال جاری از سمت سخنگویی خود استعفا كرد و این صندلی همچنان در بدنه دولت پر نشده است.
ممنوع الخروج سال: سیف
ولی‌ا... سیف پنج سال رئیس‌كل بانك مركزی بود كه پس از گرانی چند برابری دلار، سوم مرداد جای خود را به عبدالناصر همتی داد. وی قرار بود پس از پایان دوره پنج‌ساله‌اش در بانك مركزی سفیر ایران در استرالیا شود، اما به دلیل تخلفات ارزی كه در بانك مركزی صورت گرفته بود معاون ارزی سیف یعنی احمد عراقچی دستگیر و خود سیف هم ممنوع‌الخروج شد. به‌محض ممنوع‌الخروج شدن سیف، رئیس‌جمهور او را به عنوان مشاور پولی و بانكی خود معرفی كرد. با این حال، ممنوع‌الخروج شدن سیف موجب شد سفیر شدن منتفی شود.
سانسور سال: آمار تورم
بانك مركزی از آذر امسال، آمار تورم را منتشر نكرد. توجیه بانك مركزی درباره این اقدام، هماهنگی با مركز آمار درباره اعلام نرخ تورم است؛ اما به نظر می‌رسد از آنجا كه نرخ تورم اعلامی بانك مركزی چند درصد بالاتر از مركز آمار بود، برخی حساسیت‌ها موجب شد بانك مركزی از اعلام نرخ تورم منع شود. لازم به ذكر است كاهش نرخ تورم، از شعارهای دولت‌های یازدهم و دوازدهم بود.
نقل مکان سال: شریعتمداری
محمد شریعتمداری، وزیر صنعت كه به علت عملكرد نامناسب در اختصاص ارز دولتی برای واردات میلیاردها دلار كالای غیرضروری در آستانه استیضاح توسط مجلس شورای اسلامی قرار داشت یكباره از سمت خود استعفا کرد و دیری نپایید كه رئیس‌جمهور در یكی از عجیب‌ترین تصمیمات خود، وی را به عنوان نامزد تصدی وزارت تعاون و كار به مجلس معرفی كرد. مجلس هم بی‌توجه به عملكرد شریعتمداری در وزارت صنعت، به او برای وزارت كار رأی مثبت داد.
دولت امسال 14 میلیارد دلار برای واردات كالاهای اساسی با نرخ 4200 تومان پرداخت كرد اما این كالاها با نرخ ارز آزاد به‌دست مردم رسید. برخی كارشناسان طرح توزیع كوپنی و سهمیه‌ای را پیشنهاد دادند كه برخی حامیان دولت آن را بازگشت به عقب خواندند، اما مجلس با تصمیمی شجاعانه اعلام كرد در سال آینده دولت موظف است كالاهای اساسی را از طریق كالابرگ الكترونیك مستقیما به دست مردم برساند تا دست سودجویان از این بخش كوتاه شود.
جوان‌پسند سال: افزایش وام ازدواج
افزایش هزینه‌های ازدواج یکی از دلایل بالا رفتن سن ازدواج است. سال 97 وام ازدواج از ده به 15 میلیون تومان رسید اما با افزایش هزینه‌های امسال، رقم قابل توجهی برای تشکیل زندگی نبود.
از این رو نمایندگان مجلس در بودجه سال آینده تصویب کردند تا رقم وام ازدواج دو برابر شود و از 15 میلیون تومان به 30 میلیون تومان برسد. به نظر می‌رسد این تصمیم اقتصادی مجلس برای جوانانی که قصد تشکیل زندگی دارند خوشحال‌کننده‌ترین خبر باشد.
تأخیر سال: فعال نشدن كارت سوخت
قیمت بنزین در كشورهای همسایه به طور متوسط 5000 تومان است و با توجه به نرخ هزار تومانی بنزین در ایران، صرفه قاچاق بسیار بالاست. برای كاهش قاچاق بنزین یا باید نرخ بنزین در ایران مطابق كشورهای همسایه شود یا بنزین به صورت سهمیه‌بندی توزیع شود. از آنجا كه ایران یك كشور نفت‌خیز است، ارزانی بنزین یك مزیت به حساب می‌آید، اما این ارزانی بیشتر از این‌كه برای مردم ایران مفید باشد برای مردم كشورهای همسایه مفید است. با افزایش قاچاق بنزین به خارج، از اواسط امسال مجدد احیای سامانه كارت سوخت در دستور دولت قرار گرفت و وزارت نفت از همه دارندگان وسایل نقلیه خواست كارت سوخت تهیه كنند، اما در نهایت اقدامی در جهت احیای این سامانه انجام نشد. اگر دولت برنامه خود را برای احیای كارت سوخت تكمیل می‌كرد هم قاچاق كاهش می‌یافت و هم مصرف داخلی. از این‌رو می‌توان مهم‌ترین تأخیر سال را عدم فعال شدن كارت سوخت دانست.
قهر سال: کناره‌گیری عباس آخوندی
عباس آخوندی پنج سال سكاندار وزارت راه و شهرسازی بود و عدم توجه وی به بخش مسكن باعث شد قیمت این كالای سرمایه‌ای در همه نقاط كشور افزایش بیش از دو برابر داشته باشد. حتی كارشناسان دولتی هم سیاست‌های آخوندی در حوزه مسكن را نقد می‌كنند و معتقدند توقف ساخت‌وساز در طول پنج سال اخیر باعث تحریك قیمت شد و آقای آخوندی در این زمینه عملكرد مناسبی نداشته است. هنوز قیمت مسكن به اوج خود نرسیده بود كه عباس آخوندی متوجه شد بهتر است صندلی وزارت راه و شهرسازی را ترك كند و برای خودش بدنامی نخرد، از این رو اواسط امسال متن استعفای خود را در فضای مجازی منتشر كرد كه چند روز بعد با موافقت رئیس‌جمهور همراه شد. این فرار روبه‌جلو عاقبت خوبی نداشت به این دلیل كه خود و برخی حامیانش مطمئن بودند بعد از ترك وزارت راه و شهرسازی می‌تواند شهردار تهران شود، اما آخوندی در كارزار با پیروز حناچی، معاون سابقش ناكام ماند. مصاحبه‌های آخوندی پس از استعفایش علیه سیاست‌های اقتصادی دولت فعلی نشان داد میانه‌اش با دولت به هم خورده و با استعفایش می‌خواست اعلام كند از این تیم قهر كرده است.
گاف سال : ارز 4200تومانی
20 فروردین‌ماه بود كه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور اعلام كرد ارز از امروز تك‌نرخی است و با قیمت 4200 تومان به دست متقاضیان می‌رسد. از همان زمان كارشناسان به بسته ارزی دولت ایراد گرفتند، اما این رویه آن‌قدر ادامه داشت كه دولت خود مجبور به تغییر آن شد، اما هیچ‌كس مسؤولیت این تصمیم اشتباه را قبول نمی‌كند.
روحانی چند بار گفته كه این تصمیم با اجماع اعضای اقتصادی دولت اتخاذ شده است، اما تیم اقتصادی دولت یك به یك از این تصمیم ابراز برائت كرده‌اند.
مثلا سیف پس از كنار رفتن از بانك مركزی و نیلی دستیار اقتصادی رئیس‌جمهور پس از استعفا در مصاحبه‌هایی جداگانه اظهار كرده‌اند كه با ارز 4200 تومانی مخالف بودند.
در پایان هم معلوم نشد كه ارز 4200 تومانی خواسته كدام عضو تیم اقتصادی دولت بود؛ ناگفته نمایند پیاده‌سازی این سیاست موجب ایجاد رانت 18 میلیارد دلاری شد.
بلندپروازی سال: پراید (با تشكر از گوشت)
پراید ابتدای سال با قیمت 23 میلیون و 500 هزار تومان به دست متقاضیان می‌رسید، اما كسی فكرش را نمی‌كرد قیمت این محصول به بیش از 50 میلیون تومان برسد. زمانی كه پراید در آستانه 40میلیون تومان قرار گرفته بود برخی افراد در فضای مجازی عكسی به اشتراك گذاشتند كه نشان می‌داد یك گروه محافظ از یك پراید حفاظت می‌كنند. رضا رشید‌پور نیز در برنامه حالا خورشید به خودروسازان پیشنهاد کرد خودروها را به ایرلاین‌ها تحویل دهند تا از پرواز قیمت‌ها خیلی تعجب نكنند. كم‌لطفی است كه گوشت قرمز را هم از قلم بیندازیم که به ركورد 120هزار تومان هم رسید.
شوخی سال: نمره 5/19 روحانی به دولت
حسن روحانی در مراسم بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس با دفاع از عملكرد دولتش در اوضاع اقتصادی گفت: «انصاف نیست شاگرد كه در كلاس همه نمره‌هایش 20 است یك روز 5/19 گرفت ما همه بیست‌‌ها را فراموش و وی را سرزنش كنیم. حتی آن 5/19 را هم فراموش كنیم و بگوییم كه نیم نمره كم شده است. این نه انصاف است، نه مروت است و نه وطن‌پرستی، نه عشق به انقلاب و نه اخلاق اسلامی است.» این در حالی است كه صف گوشت، قیمت خودرو، افزایش سرسام‌آور قیمت مسكن و افزایش سه برابری دیگر كالاهای اساسی و مهم‌تر از آن كاهش قدرت خرید مردم نشان می‌دهند نمره دولت در بین آحاد مردم با ارفاق فراوان كمتر از ده است.
چهره سال: عبدالناصر همتی
از اواخر سال گذشته نوسان ارزی شروع شد و ابتدای امسال تلاطم ارزی به اوج خود رسید.
ولی‌ا... سیف تا اوایل مرداد رئیس‌كل بانك مركزی بود، اما آن‌قدر بخشنامه برای سیاست‌های ارزی كشور صادر كرد كه كارشناسان حامی دولت نیز نسبت به این موضوع انتقاد كردند.
سوم مرداد سال جاری بود كه عبدالناصر همتی كه چند هفته قبل به عنوان سفیر ایران در چین منصوب‌شده بود، به ایران فراخوانده شد تا به عنوان رئیس‌كل بانك مركزی منصوب شود.
از زمانی كه وی وارد ساختمان میرداماد شده توانسته با لغو تصمیمات اشتباه سیف تا حدودی بازار ارز را كنترل كند و از آن پس آرامش تا حدودی به بازار ارز باز گشت.
افتخار سال: پالایشگاه ستاره خلیج فارس (با تشكر از آبرسانی به خرمشهر)
در كنار همه سختی‌ها، تحریم‌ها و محدودیت‌هایی كه امسال ایران را با چالش مواجه كرد، در عرصه اقتصاد، افتخاراتی نصیب كشور شد كه توانست ما را از واردات بخش‌های مهم بی‌نیاز كند كه مهم‌ترین آن خودكفایی بنزین بود. قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء با ساخت فاز 3 پالایشگاه ستاره خلیج فارس ایران را از واردات بنزین بی‌نیاز كرد؛ وارداتی كه در برنامه تحریمی آمریكا قرار داشت، اما این پروژه به شكست انجامید. از سوی دیگر پروژه آبرسانی به خرمشهر و آبادان به نام غدیر2 را نباید از یابد برد كه در تابستان امسال و گرمای 70 درجه توسط قرارگاه به نتیجه رسید و اكنون هموطنان ما در این شهرها آب شرب در اختیار دارند.
عدد سال: 19 هزار تومان (قیمت دلار)
قیمت دلار در انتهای سال 96 حدود 4000 تومان بود، ولی این عدد در مهرماه سال جاری از كانال 19 هزار تومان عبور كرد و ركورد تاریخی به ثبت رساند. البته پس از آن با تدابیر بانك مركزی، به‌تدریج از قیمت دلار كاسته شد. سیاست‌های نادرست ارزی، عامل اصلی این امر بود و در كنار آن می‌توان به جو روانی حاكم بر كشور با خروج آمریكا از برجام و هرج‌ومرج‌های اقتصادی و تحولات سیاسی اشاره كرد.
جمله قصار سال: سال 97 را با موفقیت پشت سر گذاشتیم
جمله قصار سال با افتخار تعلق می‌گیرد به اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور برای بیان این جمله که «سال 97 را با موفقیت پشت سر گذاشتیم.» یك ضرب‌المثلی است كه می‌گوید سالی كه نكوست از بهارش پیداست. در بهار امسال نوسانات نرخ ارز آن‌قدر شدید شد كه یكباره معاون اول رئیس‌جمهور به صورت چكشی اعلام كرد نرخ ارز 4200 تومان است. كاری نداریم كه در این 12 ماه به ما چه گذشت، اما واقعا توقع بیان جمله سال 97 را با موفقیت پشت سر گذاشتیم را نداشتیم. كارشناسان زیادی اعلام كردند كه مقابله با تحریم‌ها راهكار دارد اما مسؤولان دولتی در این زمینه سكوت كردند تا جایی كه تأثیر تحریم‌ها در اقتصاد عمیق شد. البته باید از آقای جهانگیری سؤال كرد که موفقیت را چه می‌داند؟
آب‌نبات سال: اینستکس
دُرّ غلتان دادیم و آب‌نبات گرفتیم. این توصیفی بود که علی لاریجانی درباره مذاکرات هسته‌ای ایران با اروپایی‌ها در دولت اصلاحات مطرح کرد. گویا تاریخ در حال تکرار است و حفظ برجام با اروپایی‌ها دوباره همان ماجرای دادن دُرّ غلتان و گرفتن آب‌نبات شده است. پس از خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها اعلام کردند به دنبال یک کانال مالی برای حفظ روابط تجاری با ایران خواهند بود. هر روز وعده‌های تازه‌ای از سوی اروپایی‌ها شنیده می‌شد تا این‌که پس از ده ماه اروپایی‌ها یک شرکت کوچک به نام اینستکس را راه‌اندازی کردند که کارایی ناچیزی دارد.
سفر سال: سفر لاریجانی به چین
و سفر روحانی به عراق
با کاهش میزان معاملات تجاری ایران با اروپا و تحریم‌های نفتی و غیرنفتی به نظر می‌رسد ایران باید روی کشورهای منطقه و شرکای راهبردیش، تکیه کند. با توجه به بدعهدی آشکار اروپایی‌ها، به نظر می‌رسد ایران باید برای مقابله با تحریم‌ها به کشورهایی چون عراق و چین روی بیاورد. در همین راستا سفر چندی قبل علی لاریجانی، رئیس مجلس به چین و سفر این هفته حسن روحانی به عراق، از لحاظ اقتصادی اهمیت فراوانی دارد. مهم‌ترین هدف از این سفرها گسترش معاملات تجاری با چین و عراق بوده است.
پاسخگوی سال: سخنگوی دولت
چهره پاسخگوی سال تعلق می‌گیرد به صندلی سخنگوی دولت كه از زمان تشدید بحران ارزی و استعفای نوبخت خالی است. از ابتدای دولت یازدهم محمدباقر نوبخت به صورت همزمان هم در سمت سخنگویی دولت قرار داشت و هم رئیس سازمان برنامه و بودجه كشور بود، اما در سال جاری از سمت سخنگویی خود استعفا كرد و این صندلی همچنان در بدنه دولت پر نشده است.
ممنوع الخروج سال: سیف
ولی‌ا... سیف پنج سال رئیس‌كل بانك مركزی بود كه پس از گرانی چند برابری دلار، سوم مرداد جای خود را به عبدالناصر همتی داد. وی قرار بود پس از پایان دوره پنج‌ساله‌اش در بانك مركزی سفیر ایران در استرالیا شود، اما به دلیل تخلفات ارزی كه در بانك مركزی صورت گرفته بود معاون ارزی سیف یعنی احمد عراقچی دستگیر و خود سیف هم ممنوع‌الخروج شد. به‌محض ممنوع‌الخروج شدن سیف، رئیس‌جمهور او را به عنوان مشاور پولی و بانكی خود معرفی كرد. با این حال، ممنوع‌الخروج شدن سیف موجب شد سفیر شدن منتفی شود.
سانسور سال: آمار تورم
بانك مركزی از آذر امسال، آمار تورم را منتشر نكرد. توجیه بانك مركزی درباره این اقدام، هماهنگی با مركز آمار درباره اعلام نرخ تورم است؛ اما به نظر می‌رسد از آنجا كه نرخ تورم اعلامی بانك مركزی چند درصد بالاتر از مركز آمار بود، برخی حساسیت‌ها موجب شد بانك مركزی از اعلام نرخ تورم منع شود. لازم به ذكر است كاهش نرخ تورم، از شعارهای دولت‌های یازدهم و دوازدهم بود.
نقل مکان سال: شریعتمداری
محمد شریعتمداری، وزیر صنعت كه به علت عملكرد نامناسب در اختصاص ارز دولتی برای واردات میلیاردها دلار كالای غیرضروری در آستانه استیضاح توسط مجلس شورای اسلامی قرار داشت یكباره از سمت خود استعفا کرد و دیری نپایید كه رئیس‌جمهور در یكی از عجیب‌ترین تصمیمات خود، وی را به عنوان نامزد تصدی وزارت تعاون و كار به مجلس معرفی كرد. مجلس هم بی‌توجه به عملكرد شریعتمداری در وزارت صنعت، به او برای وزارت كار رأی مثبت داد.
