گفت‌و گو با فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست درباره اقدامات نوروزی محیط‌بانی
چهــــــــارچشمی مراقب طبیعت
طبیعت‌دوستی فقط این نیست كه ته‌مانده بشقاب‌مان را بریزیم برای پرنده‌ها یا اگر سگ و گربه‌ای بی‌خانمان دیدیم دل‌مان ریش شود و لقمه نانی برایش بگذاریم. یك طبیعت‌دوست در كشوری مثل ما باید شش‌دانگ باشد. در كشوری كه وسعت مناطق حفاظت‌شده و پناهگاه‌های حیات‌وحش‌اش روی هم می‌شود 17 میلیون هكتار و برای حفاظت از این پهنه وسیع فقط 3000 محیط‌بان دارد. سرهنگ جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست برای نوروز98 روی مردم طبیعت‌دوست حسابی ویژه بازكرده به‌خصوص درمورد حریق‌ها و شكارها. درسال جدیدی كه در راه است ارتباط مردم با یگان حفاظت محیط‌زیست استان‌ها نیز آسان‌تر از همیشه شده، پس اگر تخلفی دیدید به شماره 1540 زنگ بزنید، جایی كه همكاران سرهنگ محبت‌خانی گوش به زنگ نشسته‌اند.
پارسال نزدیكی‌های سال نو در گفت‌وگو با جام‌جم اعلام كردید كه قرار است در سال 97 سامانه تلفنی 1540 از بازرسی سازمان حفاظت محیط‌زیست جدا شده و در اختیار یگان حفاظت قرار بگیرد. حسن این اتفاق این است كه رسیدگی به تخلفات محیط‌زیستی و حاضر شدن سر صحنه جرم سرعت می‌گیرد. آیا آن جدایی و این پیوند اتفاق افتاد؟
ما موافقت این انتقال را از سازمان حفاظت محیط‌زیست گرفته‌ایم، اما بناست زیرساخت‌های انتقال این سامانه بیشتر مهیا شود. البته در 15 استان این اتفاق رخ داده و سامانه گزارشات و شكایات مردمی1540 در یگان حفاظت مستقر شده، ولی در بقیه استان‌ها از جمله تهران این كارصورت نگرفته و در دست اقدام است.
مشكل كجاست؟
همان‌طور كه در ساختار نیروی انتظامی شماره 110 برای اعلام فوریت‌ها و شماره 197 برای رسیدگی به گزارش‌ها و شكایات مردمی نسبت به عملكرد پلیس وجود دارد در یگان حفاظت محیط‌زیست هم لازم است چنین سیستمی اجرا شود. در برخی استان‌ها این تفكیك صورت گرفت و یك خط داخلی راه افتاد كه هر دو كار از طریق آن انجام می‌شود، ولی در برخی استان‌ها هنوز نتوانسته‌ایم این ظرفیت را ایجاد كنیم كه امیدوارم تا سه ماه آینده این كار نیز نهایی شود.
به این ترتیب اگر در نوروز 98 مردم شاهد تخلفات زیست‌محیطی بودند، می‌توانند با سامانه1540 تماس بگیرند و یگان حفاظت را مستقیم در جریان قرار دهند؟
بله، این امكان در نیمی از استان‌ها مهیاست.
این 15 استان آیا جزو مناطقی هستند كه طبیعتی شكننده دارند یا چشم طمع متخلفان بیشتر به آنهاست؟
بله، هدف ما بیشتر همین استان‌ها بوده كه بیشترین چالش را دارند و در ایام نوروز بیشترین مسافر را میزبانی می‌كنند.
راه‌اندازی شماره تلفن سه رقمی برای اعلام گزارشات مردمی به كجا رسید؟
ما این كار را هم دنبال كردیم، ولی درنهایت آنچه اجرا شد انتقال سامانه تلفنی1540 به یگان حفاظت محیط‌زیست بود. این سامانه این قابلیت را دارد كه اگر كسی با آن تماس بگیرد اپراتور سؤال می‌كند در كدام حوزه قرار است طرح موضوع شود؛ یعنی درحوزه بازرسی یا یگان حفاظت. اگر كسی با یگان كار داشته باشد كلید دو را فشار می‌دهد و ارتباط با یگان حفاظت محیط‌زیست استان برقرار می‌شود. به این ترتیب گرچه هدف ما برای راه‌اندازی شماره تلفن سه رقمی محقق نشد، ولی سامانه1540 ما را به هدفمان كه دریافت گزارشات مردمی و فوریت هاست می‌رساند.
با این حال بخش عمده‌ای از مردم سامانه 1540 را نمی‌شناسند و هنوز نمی‌دانند برای برقراری ارتباط با یگان‌های حفاظت محیط‌زیست استان‌ها باید چه كار كنند. برای معرفی این سامانه به مردم چه برنامه‌ای دارید؟
در همه صحبت‌های ما در رسانه‌ها و همچنین در بروشورهایی كه با عنوان آموزش همگانی به مردم می‌دهیم و نیز روی پلاستیك‌های زباله تجدیدپذیری كه میان مردم به‌ویژه در نوروز توزیع می‌كنیم و بنرهایی كه درمناطق چهارگانه نصب می‌كنیم، سعی كرده‌ایم سامانه 1540 را معرفی كنیم، ولی با این حال قبول دارم مردم هنوز این سامانه را به‌خوبی نمی‌شناسند و لازم است بیشتر تبلیغ و اطلاع‌رسانی كنیم.
مردم چه تخلفاتی را می‌توانند از طریق این سامانه به گوش یگان حفاظت برسانند؟
در مناطق چهارگانه و تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست در همه حوزه‌های تخلف از جمله ساخت و ساز، قطع درختان، ایجاد آتش‌سوزی یا در بحث حیات‌وحش اگر آزار، كشتار یا شكاری روی دهد مردم می‌توانند یگان حفاظت را در جریان بگذارند. من ازهمه مردم خواهش می‌كنم اگر چنین مواردی را دیدند بلافاصله گزارش بدهند.
آماده‌باش نوروزی محیط‌بان‌ها از كی شروع می‌شود؟
از 28 اسفند شروع می‌شود و تا 17 فروردین 98 ادامه دارد.
چند نفر آماده‌باش خواهند بود؟
50درصد نیروها در هفته اول و 50درصد بقیه در هفته دوم تعطیلات، یعنی نیمی از 3000 محیط‌بان كشور كه به صورت شیفتی و شبانه‌روزی آماده خدمت هستند.
شما همیشه از كمبود نیروهای محیط‌بانی گفته‌اید، اما همواره تاكید كرده‌اید این كمبود را با ابزارهای نوین جبران خواهید كرد. آیا این ابزارها در نوروز 98 به كار گرفته می‌شود؟
ردیف مستقل بودجه برای یگان حفاظت همیشه صفر بود و وجود نداشت، اما برای سال 98 ردیف بودجه 35 میلیارد تومانی پیش‌بینی كرده‌اند كه اتفاق تازه‌ای است. قصد داریم از این مبلغ اگر تخصیص پیدا كند بخشی را به خرید تجهیزات نوین اختصاص دهیم. قطعا رویكرد ما در سال 98 خرید، آموزش و استفاده از این ابزارهاست.
خرید چه ابزارهایی مدنظرتان است؟
هم‌اكنون وضع به گونه‌ای است كه برای انجام سرشماری حیات‌وحش كه جزو وظایف اصلی محیط‌بان‌هاست چند نفر شبانه‌روز جمع می‌شوند و سرشماری می‌كنند كه حتما خطای انسانی هم دارد. برای رفع این نقص برنامه خرید كوادكوپترهای تجهیز شده را داریم كه بتوانیم بدون هیچ خطایی با یك اپراتور سرشماری را انجام دهیم به‌جای این كه در یك منطقه50 نفر مشغول این كار شوند. موضوعاتی مثل مقابله با خودروها و متخلفانی كه وارد مناطق چهارگانه می‌شوند نیز در دستوركار است كه با استفاده از كوادكوپترها می‌شود چهره افراد و پلاك خودروی آنها را شناسایی كرد و به این مدارك در محاكم نیز استناد كرد. موضوع بعدی دوربین‌های مداربسته است كه حساس به حریق باشد، خرید این دوربین‌ها را برای سال 98 در دستوركار داریم. همچنین خرید بی‌سیم كه هنوز متاسفانه ارتباط بی‌سیمی میان ما و كاركنانمان در مناطق وجود ندارد. سعی داریم برای سال 98 از سازمان مركزی از طریق بی‌سیم با محیط‌بان‌ها تماس برقرار كنیم. این موضوع مهم است، چرا كه در بسیاری از مناطق حتی ارتباط تلفنی هم میسر نیست، چون محیط‌بان‌ها در نقاطی قرار گرفته‌اند كه تلفن‌همراه آنتن نمی‌دهد. ما برنامه این اقدامات را نوشته‌ایم و اگر بودجه یگان حفاظت در سال جدید محقق شود این برنامه‌ها را عملیاتی خواهیم كرد.
عید سال گذشته قرار بود شماره تلفن همراه فرمانده یگان‌های حفاظت محیط‌زیست در اختیار مردم قرار بگیرد تا تخلفات احتمالی در اسرع وقت گزارش شود. این كار انجام شد و چه بازخوردی داشت؟
بله، تلفن‌ها برای تماس‌های مردمی اعلام شد، اما نمی‌دانم نتیجه كار چه شد و آماری ندارم.
این كار نوروز امسال هم تكرار خواهد شد؟
قطعا.
شما هم شماره شخصی‌تان را در اختیار مردم می‌گذارید؟
همه كسانی كه شماره من را دارند تماس می‌گیرند و گزارش می‌دهند. بعضی وقت‌ها مردم در حفظ طبیعت از ما جلوتر هستند و بعضی‌ها آنقدر دلسوزانه پیگیری می‌كنند كه ما شرمنده‌شان می‌شویم. خیلی از كشفیات یگان حفاظت با كمك مردم اتفاق می‌افتد و به جرات می‌گویم50درصد تخلفاتی كه ما با آنها برخورد می‌كنیم ناشی ازهمكاری مردم با یگان حفاظت است كه بدون هیچ چشمداشتی و فقط با هدف حفاظت از محیط‌زیست با ما تماس می‌گیرند.
با این حال بخشی از مردم ما در زمره متخلفان هستند. در نوروز سال گذشته مهم‌ترین تخلف‌ها و تعرض‌ها به محیط‌زیست چه بود؟
متاسفانه دستگیری‌های ما نشان می‌داد همچنان تعرض به حیات‌وحش اصلی‌ترین چالش درمناطق چهارگانه تحت حفاظت محیط‌زیست است. هنوز شكارچیان متخلف داریم به طوری كه سال 97 نسبت به سال96 آمار پرونده‌های تشكیل شده در این حوزه 7درصد افزایش یافت. بعد از بحث شكار، حریق دومین موضوعی بود كه مناطق تحت حفاظت را آزار داد، بنابراین از مردم می‌خواهم اگر كسی آتشی روشن كرد و آن را خاموش نكرد هركسی كه این صحنه را دید برای خاموش كردن آتش اقدام كند و اگر خودشان آتشی در طبیعت روشن كردند قبل از ترك محل از خاموش بودن كامل آن مطمئن شوند. با این اقدام ساده جلوی بسیاری از آتش‌سوزی‌های گسترده گرفته می‌شود.
ما موافقت این انتقال را از سازمان حفاظت محیط‌زیست گرفته‌ایم، اما بناست زیرساخت‌های انتقال این سامانه بیشتر مهیا شود. البته در 15 استان این اتفاق رخ داده و سامانه گزارشات و شكایات مردمی1540 در یگان حفاظت مستقر شده، ولی در بقیه استان‌ها از جمله تهران این كارصورت نگرفته و در دست اقدام است.
مشكل كجاست؟
همان‌طور كه در ساختار نیروی انتظامی شماره 110 برای اعلام فوریت‌ها و شماره 197 برای رسیدگی به گزارش‌ها و شكایات مردمی نسبت به عملكرد پلیس وجود دارد در یگان حفاظت محیط‌زیست هم لازم است چنین سیستمی اجرا شود. در برخی استان‌ها این تفكیك صورت گرفت و یك خط داخلی راه افتاد كه هر دو كار از طریق آن انجام می‌شود، ولی در برخی استان‌ها هنوز نتوانسته‌ایم این ظرفیت را ایجاد كنیم كه امیدوارم تا سه ماه آینده این كار نیز نهایی شود.
به این ترتیب اگر در نوروز 98 مردم شاهد تخلفات زیست‌محیطی بودند، می‌توانند با سامانه1540 تماس بگیرند و یگان حفاظت را مستقیم در جریان قرار دهند؟
بله، این امكان در نیمی از استان‌ها مهیاست.
این 15 استان آیا جزو مناطقی هستند كه طبیعتی شكننده دارند یا چشم طمع متخلفان بیشتر به آنهاست؟
بله، هدف ما بیشتر همین استان‌ها بوده كه بیشترین چالش را دارند و در ایام نوروز بیشترین مسافر را میزبانی می‌كنند.
راه‌اندازی شماره تلفن سه رقمی برای اعلام گزارشات مردمی به كجا رسید؟
ما این كار را هم دنبال كردیم، ولی درنهایت آنچه اجرا شد انتقال سامانه تلفنی1540 به یگان حفاظت محیط‌زیست بود. این سامانه این قابلیت را دارد كه اگر كسی با آن تماس بگیرد اپراتور سؤال می‌كند در كدام حوزه قرار است طرح موضوع شود؛ یعنی درحوزه بازرسی یا یگان حفاظت. اگر كسی با یگان كار داشته باشد كلید دو را فشار می‌دهد و ارتباط با یگان حفاظت محیط‌زیست استان برقرار می‌شود. به این ترتیب گرچه هدف ما برای راه‌اندازی شماره تلفن سه رقمی محقق نشد، ولی سامانه1540 ما را به هدفمان كه دریافت گزارشات مردمی و فوریت هاست می‌رساند.
با این حال بخش عمده‌ای از مردم سامانه 1540 را نمی‌شناسند و هنوز نمی‌دانند برای برقراری ارتباط با یگان‌های حفاظت محیط‌زیست استان‌ها باید چه كار كنند. برای معرفی این سامانه به مردم چه برنامه‌ای دارید؟
در همه صحبت‌های ما در رسانه‌ها و همچنین در بروشورهایی كه با عنوان آموزش همگانی به مردم می‌دهیم و نیز روی پلاستیك‌های زباله تجدیدپذیری كه میان مردم به‌ویژه در نوروز توزیع می‌كنیم و بنرهایی كه درمناطق چهارگانه نصب می‌كنیم، سعی كرده‌ایم سامانه 1540 را معرفی كنیم، ولی با این حال قبول دارم مردم هنوز این سامانه را به‌خوبی نمی‌شناسند و لازم است بیشتر تبلیغ و اطلاع‌رسانی كنیم.
مردم چه تخلفاتی را می‌توانند از طریق این سامانه به گوش یگان حفاظت برسانند؟
در مناطق چهارگانه و تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست در همه حوزه‌های تخلف از جمله ساخت و ساز، قطع درختان، ایجاد آتش‌سوزی یا در بحث حیات‌وحش اگر آزار، كشتار یا شكاری روی دهد مردم می‌توانند یگان حفاظت را در جریان بگذارند. من ازهمه مردم خواهش می‌كنم اگر چنین مواردی را دیدند بلافاصله گزارش بدهند.
آماده‌باش نوروزی محیط‌بان‌ها از كی شروع می‌شود؟
از 28 اسفند شروع می‌شود و تا 17 فروردین 98 ادامه دارد.
چند نفر آماده‌باش خواهند بود؟
50درصد نیروها در هفته اول و 50درصد بقیه در هفته دوم تعطیلات، یعنی نیمی از 3000 محیط‌بان كشور كه به صورت شیفتی و شبانه‌روزی آماده خدمت هستند.
شما همیشه از كمبود نیروهای محیط‌بانی گفته‌اید، اما همواره تاكید كرده‌اید این كمبود را با ابزارهای نوین جبران خواهید كرد. آیا این ابزارها در نوروز 98 به كار گرفته می‌شود؟
ردیف مستقل بودجه برای یگان حفاظت همیشه صفر بود و وجود نداشت، اما برای سال 98 ردیف بودجه 35 میلیارد تومانی پیش‌بینی كرده‌اند كه اتفاق تازه‌ای است. قصد داریم از این مبلغ اگر تخصیص پیدا كند بخشی را به خرید تجهیزات نوین اختصاص دهیم. قطعا رویكرد ما در سال 98 خرید، آموزش و استفاده از این ابزارهاست.
خرید چه ابزارهایی مدنظرتان است؟
هم‌اكنون وضع به گونه‌ای است كه برای انجام سرشماری حیات‌وحش كه جزو وظایف اصلی محیط‌بان‌هاست چند نفر شبانه‌روز جمع می‌شوند و سرشماری می‌كنند كه حتما خطای انسانی هم دارد. برای رفع این نقص برنامه خرید كوادكوپترهای تجهیز شده را داریم كه بتوانیم بدون هیچ خطایی با یك اپراتور سرشماری را انجام دهیم به‌جای این كه در یك منطقه50 نفر مشغول این كار شوند. موضوعاتی مثل مقابله با خودروها و متخلفانی كه وارد مناطق چهارگانه می‌شوند نیز در دستوركار است كه با استفاده از كوادكوپترها می‌شود چهره افراد و پلاك خودروی آنها را شناسایی كرد و به این مدارك در محاكم نیز استناد كرد. موضوع بعدی دوربین‌های مداربسته است كه حساس به حریق باشد، خرید این دوربین‌ها را برای سال 98 در دستوركار داریم. همچنین خرید بی‌سیم كه هنوز متاسفانه ارتباط بی‌سیمی میان ما و كاركنانمان در مناطق وجود ندارد. سعی داریم برای سال 98 از سازمان مركزی از طریق بی‌سیم با محیط‌بان‌ها تماس برقرار كنیم. این موضوع مهم است، چرا كه در بسیاری از مناطق حتی ارتباط تلفنی هم میسر نیست، چون محیط‌بان‌ها در نقاطی قرار گرفته‌اند كه تلفن‌همراه آنتن نمی‌دهد. ما برنامه این اقدامات را نوشته‌ایم و اگر بودجه یگان حفاظت در سال جدید محقق شود این برنامه‌ها را عملیاتی خواهیم كرد.
عید سال گذشته قرار بود شماره تلفن همراه فرمانده یگان‌های حفاظت محیط‌زیست در اختیار مردم قرار بگیرد تا تخلفات احتمالی در اسرع وقت گزارش شود. این كار انجام شد و چه بازخوردی داشت؟
بله، تلفن‌ها برای تماس‌های مردمی اعلام شد، اما نمی‌دانم نتیجه كار چه شد و آماری ندارم.
این كار نوروز امسال هم تكرار خواهد شد؟
قطعا.
شما هم شماره شخصی‌تان را در اختیار مردم می‌گذارید؟
همه كسانی كه شماره من را دارند تماس می‌گیرند و گزارش می‌دهند. بعضی وقت‌ها مردم در حفظ طبیعت از ما جلوتر هستند و بعضی‌ها آنقدر دلسوزانه پیگیری می‌كنند كه ما شرمنده‌شان می‌شویم. خیلی از كشفیات یگان حفاظت با كمك مردم اتفاق می‌افتد و به جرات می‌گویم50درصد تخلفاتی كه ما با آنها برخورد می‌كنیم ناشی ازهمكاری مردم با یگان حفاظت است كه بدون هیچ چشمداشتی و فقط با هدف حفاظت از محیط‌زیست با ما تماس می‌گیرند.
با این حال بخشی از مردم ما در زمره متخلفان هستند. در نوروز سال گذشته مهم‌ترین تخلف‌ها و تعرض‌ها به محیط‌زیست چه بود؟
متاسفانه دستگیری‌های ما نشان می‌داد همچنان تعرض به حیات‌وحش اصلی‌ترین چالش درمناطق چهارگانه تحت حفاظت محیط‌زیست است. هنوز شكارچیان متخلف داریم به طوری كه سال 97 نسبت به سال96 آمار پرونده‌های تشكیل شده در این حوزه 7درصد افزایش یافت. بعد از بحث شكار، حریق دومین موضوعی بود كه مناطق تحت حفاظت را آزار داد، بنابراین از مردم می‌خواهم اگر كسی آتشی روشن كرد و آن را خاموش نكرد هركسی كه این صحنه را دید برای خاموش كردن آتش اقدام كند و اگر خودشان آتشی در طبیعت روشن كردند قبل از ترك محل از خاموش بودن كامل آن مطمئن شوند. با این اقدام ساده جلوی بسیاری از آتش‌سوزی‌های گسترده گرفته می‌شود.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
