ارز نیمایی که دود می‌شود!

برنامه دولت برای كنترل نوسانات نرخ ارز باعث شده بسیاری از انواع كالاهای غیراساسی هم با نرخ ارز دولتی وارد كشور شوند

ارز نیمایی که دود می‌شود!

فرهنگ تنها عرصه‌ای نیست كه تحت تاثیر بحران كاغذ و گرانی آن قرار گرفته است. به جز كاغذ روزنامه و كاغذ تحریر كه برای چاپ و نشر كتاب استفاده می‌شود و در زمره كالاهای اساسی قرار گرفته، كاغذهای دیگری هم وارد كشور می‌شود، مثل كاغذ مخصوص بسته‌بندی، كاغذهای بهداشتی مخصوص بسته‌بندی مواد خوراكی یا بهداشتی و نیز كاغذ سیگار، اما نكته اینجاست كه همیشه قرار بوده یارانه دولتی به كاغذ مصرفی در حوزه فرهنگ تعلق بگیرد و كمكی باشد برای كنترل قیمت كاغذ روزنامه و تحریر كه در زمره كالاهای اساسی قرار گرفته است.
تا امروز نه‌تنها هیچ كدام از دولت‌ها نتوانسته‌اند از طریق پرداخت یارانه به واردات كاغذ تحریر، افزایش قیمت محصولات فرهنگی مانند كتاب را كنترل كنند، بلكه با راه‌اندازی سامانه نیما شرایطی فراهم شده كه بسیاری از كالاهایی كه در زمره كالاهای اساسی قرار ندارند هم با ارز نیمایی كه معادل ارز دولتی است وارد كشور و به عبارتی از یارانه دولتی بهره‌مند شود!‌ یكی از این كالاها، كاغذ سیگار است كه سالانه حدود 14‌میلیون دلار ارز را از كشور خارج می‌كند.
ارز نیمایی چیست؟
نیما (نظام یكپارچه معاملات ارزی) در حقیقت نام سامانه‌ای است كه به‌منظور راحت كردن تامین ارز ثبت سفارشات غیر بانكی ایجاد شده و معاملات در بستر آن انجام می‌شود. ارزش دلار در این سامانه اگر قیمتش از دلار دولتی بیشتر باشد، قطعا به اندازه دلار آزاد نیست.

 
دلار
 این میزان ارزی است كه بابت خرید كاغذ سیگار از كشور خارج می‌شود. در سال 1396 به طور متوسط 4000 تن كاغذ سیگار به ارزش 14 میلیون دلار از ۱۲‌كشور جهان وارد شده است. این نوع كاغذ انواع و اندازه‌های مختلفی دارد و برای تولید سیگارهای كینگ، باریك، كوچك و امثال آن استفاده می‌شود. شركت دخانیات هر سال براساس سفارش‌های دریافتی از كارخانه‌های تولید سیگار برای واردات كاغذ سیگار اقدام می‌كند. این شركت كاغذ مورد نیاز كارخانه‌های كاغذسازی را به شكل‌های مختلف وارد می‌كند كه یكی از آنها واردات با ارز نیمایی است، یعنی همان ارزی كه به منظور كنترل نوسانات قیمت ارز، بسیار كمتر از قیمت ارز آزاد تعریف شده است. این شركت به عنوان یك واردكننده در سامانه نیما ثبت سفارش می‌كند و با استفاده از ارز معروف به جهانگیری، كاغذ مورد نظرش را وارد می‌كند.
این در حالی است كه نه تنها سیگار هرگز در فهرست كالاهای اساسی نبوده، بلكه مصرف آن هزینه‌های ارزی متعددی به دولت تحمیل می‌كند از جمله هزینه واردات دارو و تجهیزات پزشكی برای درمان بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات.
تومان
این رقمی است كه صرف درمان بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات می‌شود.
یكی دو هفته پیش، محمدرضا مسجدی، دبیركل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در گفت‌وگو با ایسنا، به این رقم اشاره كرده و گفته بود در همه كشورهای دنیا، سیگار را گران می‌كنند تا مصرف آن كاهش یابد، اما در كشور ما ده هزار میلیارد تومان در سال صرف خرید سیگار می‌شود.
همچنان كه مسجدی تاكید كرده و همه ما می‌دانیم، این هزینه‌ها در حالی است كه نشریات مكتوب كشور به‌دلیل بالارفتن قیمت كاغذ رو به تعطیلی هستند، انتشار كتاب با بحران‌های جدی و اساسی روبه‌رو شده و تحریم انواع داروها، اقلام پزشكی و دارویی مشكلات اساسی را برای نظام درمان و سلامت ایجاد
كرده است.
قرار نیست اقتصاد ناشی از تولید و عرضه سیگار به طول كامل تعطیل شود و فعالان این حوزه هم می‌توانند و حق دارند به حیات حرفه‌ای خود ادامه بدهند، اما بدون تردید در شرایطی كه در بسیاری از كشورهای دنیا، قیمت سیگار افزایش پیدا كرده تا مصرف آن كاهش یابد، عجیب است كه در ایران بخشی از واردات كاغذ سیگار با ارز نیمایی صورت می‌گیرد و به نوعی سیگار هم از یارانه دولتی بهره‌مند می‌شود.
یك نمونه آماری
براساس آمار مقدماتی گمرك از تجارت خارجی ۱۲ ماهه سال ۹۶ برای واردات كاغذ سیگار ۱۴ میلیون و ۲۹ هزار و ۵۶۱ دلار معادل حدود 48 میلیارد تومان ارز از كشور خارج شد.
این واردات از ۱۲ كشور جهان از جمله اتریش، اسپانیا، چین، آلمان، سوئیس، امارات متحده عربی و هنگ‌كنگ صورت گرفته و از میان این كشورها اولین و بزرگ‌ترین صادركننده كاغذ سیگار به ایران كشور اتریش است كه بیشترین درآمد را از صادر كردن كاغذ سیگار به ایران به دست آورده است.