مخالفان، در آستانه پیروزی

خبرها از پایان نافرمانی مدنی در سودان و معرفی یک شورای انتقالی حکایت دارد

مخالفان، در آستانه پیروزی

با وجودی كه روز گذشته قرار بود مخالفان در یك كنفرانس خبری تعداد اعضای خود در شورای انتقالی و نخست‌وزیرشان را معرفی كنند، اما این تصمیم در آخرین لحظات به تعویق افتاد و همزمان منابع خبری گفتند به دلیل به نتیجه رسیدن میانجیگری‌های اتیوپی مخالفان قصد دارند به نشانه پیروزی به اعتصابات پایان داده و خود را برای دور تازه گفت‌وگوها آماده كنند. درپی شكست دور قبل مذاكرات دست‌كم 113 نفر در سودان كشته شدند و این حادثه واكنش‌های گسترده‌ای را در سطح بین‌المللی به همراه داشت و در یك قلم عضویت سودان را در اتحادیه آفریقا تعلیق كرد.

معترضان سودانی اعلام كرده بودند عبدا... حمدوك را به‌عنوان نخست‌وزیر پیشنهادی خود معرفی كرده و در كنفرانس خبری روز سه‌شنبه (دیروز) هشت عضو پیشنهادی خود برای شورای انتقالی را نیز معرفی خواهند كرد. اما این تصمیم روز گذشته به دلایل نامعلومی به تعویق افتاد. مخالفان گفته بودند سه نفر از اعضای مورد نظر آنان را زنان تشكیل می‌دهند. با معرفی این هشت عضو، شورای نظامی نیز باید هفت عضو مورد نظر خود را معرفی می‌كرد تا طبق توافقی كه از سوی اتیوپی پیشنهاد شده بود یك شورای
 15 نفره انتقالی در سودان تشكیل شود. وظیفه این شورا برگزاری انتخابات آزاد برای پارلمان سراسری سودان بود تا پس از آن با تدوین یك قانون اساسی جدید، ساختار جدیدی در این كشور شكل بگیرد. پیش از این بارها بین نظامیان حاكم و نمایندگان گروه‌های مخالف یا همان جنبش تغییر سودان مذاكره شده بود، اما مذاكرات به دلیل مخالفت‌های نظامیان به نتیجه نرسید. در جریان این مذاكرات نظامیان می‌خواستند دست بالا را داشته باشند و در مقابل معترضان نیز می‌گفتند خواستار دولتی غیرنظامی بوده و باید در شورای انتقالی دست بالا را داشته باشند.
هفته گذشته شورای نظامی حاكم بر سودان خواستار پایان دادن به اعتصابات و اعتراضات شد و ضمن به زندان انداختن تعدادی از سران معترضان، به سركوب معترضان خیابانی در خارطوم و برخی شهرهای دیگر اقدام كرد. در جریان این سركوب‌ها بود كه بیش از صد نفر كشته و تعدادی دیگر نیز زخمی شدند. برخی ناظران این سركوب وحشیانه را به سفر مقامات شورای نظامی به عربستان سعودی نسبت دادند. كشورهای مصر، عربستان سعودی و امارات از شورای نظامی حاكم بر سودان حمایت می‌كنند. دولت مصر حتی به نظامیان حاكم پیشنهاد داد حاضر است نیروهای ویژه‌ای را برای سركوب معترضان به این كشور اعزام كند. روز دوشنبه نیز اعلام شد نیروهای امنیتی سودان سه نفر از رهبران گروه «الحركه الشعبیه لتحریر السودان» به نام‌های یاسر عرمان، مبارك اردول و خمیس جلاب را به سودان جنوبی تبعید كردند.
نافرمانی مدنی
به دنبال این سركوب‌ها، اتحادیه مشاغل سودان كه رهبری معترضان را برعهده دارد خواستار یك اعتصاب سراسری شد و از مردم سودان خواست با یك نافرمانی مدنی در مقابل نظامیان ایستاده و آنها را مجبور به كناره گیری از قدرت كنند. این نافرمانی مدنی كه از روز یكشنبه گذشته شروع شده بود در خارطوم و شماری دیگر از شهرهای سودان به اجرا در آمد. گزارش‌های خبری از سودان حاكی از مشاركت گسترده مردم دراین اعتصابات بود به نحوی كه حتی خلبان‌های پرواز و پزشكان و كارمندان بانك‌ها نیز به جمع اعتصاب‌كنندگان پیوستند و سودان را به طور كلی به لحاظ اقتصادی فلج كردند.
شورای نظامی حاكم كه پیش از آن خواستار جمع شدن بساط معترضان شده بود، تسلیم شد و از یك سو اعلام كرد حاضر است دوباره به میز مذاكرات بازگردد و از سوی دیگر ده‌ها نفر از افسران و درجه داران ارتش را به دلیل دست داشتن در سركوب‌های اخیر از كار بركنار كرد. این شورا در بیانیه‌های بعدی خود اعلام كرد حاضر است كسانی را كه در كشتار اخیر مردم دست داشته اند به دادگاه بسپارد.
تلاش میانجی‌گرانه
روز جمعه گذشته آبی احمد، نخست‌وزیر اتیوپی به منظور میانجیگری میان معترضان و شورای نظامی انتقالی سودان به خارطوم سفر كرد. وی در خارطوم موفق شد با سران طرفین درگیری‌ها در سفارت اتیوپی دیدار و گفت‌وگو كند. به دنبال آن شورای نظامی حاكم گفت از روند گفت‌وگوها حمایت می‌كند و خواستار تشكیل یك شورای انتقالی است. طبق برخی خبرهای منتشرشده، در جریان این گفت‌وگوها نظامیان پذیرفته بودند از 15 عضو شورای انتقالی هفت عضو از سوی آنها معرفی شود و درمقابل مخالفان ضمن معرفی یك نخست‌وزیر بتوانند هشت عضو شورا را هم معرفی كنند. درضمن مقرر شد شورا همه افراد بازداشت شده و اسرای جنگی را آزاد و فضای باز ایجاد كرده و به قطعی اینترنت پایان دهد و موانع نظامی را از سطح خیابان‌ها جمع‌آوری كند.
اما بلافاصله بعد از خروج نخست‌وزیر اتیوپی، شورای نظامی اقدام به بازداشت محمد عصمت یكی از سران ائتلاف آزادی و تغییر سودان كرد تا نشان دهد توافقات حاصل شده را قبول ندارد. این شورا پس از آن نیز چنان‌كه اشاره شد تعدادی دیگر را بازداشت و حتی به سودان جنوبی تبعید كرد. همه اینها اما نشان می‌داد بین شورای نظامی اختلاف و شكاف افتاده است و
این گونه تصمیم گیری‌های شتاب‌زده بیشتر نشانه شكست است تا پیروزی نظامیان. روز گذشته آمریكا هم اعلام كرد یك فرستاده مخصوص را برای حل بحران سودان به این كشور اعزام خواهد كرد.
معرفی نخست‌وزیر
سایت خبری روسیا الیوم به نقل از منابع سودانی گفت هرچند قرار بود ائتلاف مخالفان دیروز نخست وزیر مورد نظر خود را معرفی كند، اما آنها به عمد این تصمیم را به تعویق انداخته‌اند تا بتوانند به صورت همزمان با شورای نظامی كل شورای انتقالی را اعلام كنند. معرفی نخست‌وزیر از سوی مخالفان به معنای خلع مشروعیت سیاسی از نظامیان حاكم بود. گفته می‌شود مخالفان در نظر دارند عبدا... حمدوك را به‌عنوان نخست‌وزیر خود معرفی كنند. فردی كه پیش از این نیز به او پیشنهاد نخست‌وزیری شده بود، اما امتناع كرد. حمدوك از شخصیت‌های بین‌المللی و شناخته شده سودان است كه سال‌ها با سازمان ملل متحد همكاری داشته است. در صورت معرفی وی به نخست‌وزیر و پذیرش نظامیان باید گفت سناریوی عربستان و امارات برای حاكم كردن یك سیسی دیگر بر سودان شكست خورده است و معترضان موفق شده‌اند سیاستمداری مستقل را در كشورشان برسركار آورند. سودان از اواخر پاییز سال گذشته شاهد ناآرامی و اعتراض است. عمر البشیر، رئیس‌جمهور سابق سودان ۲۲ فروردین در پی گسترش اعتراضات مردمی به نابسامانی اوضاع اقتصادی، با دخالت ارتش بركنار شد و پس از آن یك شورای نظامی به رهبری عبدالفتاح البرهان قدرت را به دست گرفت. اعتراض به قیمت نان و سوخت عاملی بود كه مردم سودان را به خیابان كشاند، تظاهراتی كه از روز ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۸ شهریور ۱۳۹۷) آغاز شد و تا امروز ادامه دارد.