در ماجرای مرگ دلخراش یک کودک متاثر از برنامه عصر جدید چه کسی مقصر است؟
تقلید بچه گانه!
بارها هشدار داده بودند در پشت صحنه برنامه یك تیم پزشكی حاضر است كه در صورت بروز حادثه به كمك شركتكنندگان میشتابند. از سوی دیگر، شركتكنندگان هم بعد از اجرا همیشه از سالها تمرینشان برای اجرای چنین حركاتی میگفتند. با این وجود اما آنچه نباید میشد، حادث شد. پدری میگوید پسر 12 سالهاش به تقلید از یكی از اجراهای برنامه عصر جدید طناب را بر گردنش آویخت تا حركات نمایشی را امتحان كند و بازی بازی جان خود را جدی جدی از دست داد. سهشنبه هفته گذشته ۱۸ تیر، جسد حلقآویز شده این نوجوان در حیاط منزلشان در بابل كشف شد. برخی انگشت اتهام را به سوی برنامه و تلویزیون گرفتند و پخش چنین برنامهای برای همه گروههای سنی را باعث و بانی این رخداد خواندند، عدهای پشت عصر جدید درآمدند، از هشدارهای پی درپی و ساعت دیرهنگام پخش آن گفتند و خانواده را مسؤول اصلی بروز چنین حادثهای معرفی كردند. هر چه بگوییم و این و آن را مقصر كنیم، سهیل از سفر رفته بازنمیگردد اما با پرداختن به جزئیات این ماجرا و نگاه كارشناسی به آن شاید بتوان از بروز اتفاقات مشابه در آینده جلوگیری كرد. به همین منظور در ادامه به جزئیات این حادثه و اطلاعیه پلیس را بیان كردیم و از یك كارشناس رسانه در مورد نقش رسانه و خانواده در چنین ماجراهایی پرسیدهایم.
طبق روایت خانواده، پسر شنیده اما گوش نداده است. سهیل با دیدن حركات نمایشی برخی گروههای شركتكننده در برنامه تلویزیونی عصر جدید قصد انجام این حركات را داشته و روزی كه اعضای خانواده برای انجام كاری بیرون رفته بودند، فكر خود را عملی میكند. خسرو نصیرایی، پدر سهیل ادامه میدهد: پسر من گاهی كارهای خطرناك انجام میداد من هم به او هشدار داده بودم كه چنین كارهایی را وقتی تنهاست انجام ندهد. روز حادثه با پرچمی كه در خانه داشتیم و در طبقه پایین خانه بود میخواسته به تقلید از حركاتی كه در آن برنامه دیده بود خودش را تاب دهد كه پرچم را بالای میلهای كه روی ستون خانه بود گذاشته و آویزان شده اما گیر افتاد و نتوانست خودش را نجات دهد.
اعضای خانواده پس از مراجعه به خانه با جسد حلقآویز فرزندشان مواجه شدند.
پلیس چه میگوید؟
پدر سهیل به ایسنا گفته است: فرزندم بازیگوش بود و خیلی به این برنامهها توجه میكرد، اگه جلویش را میگرفتم تكرار برنامه را میدید و در حال حاضر نمیتوان بچهها را كاملا از این برنامهها دور نگه داشت. به دوستانش گفته میخواهم برنامه عصر جدید اجرا كنم اما توضیح نداد، به ما هم چیزی نگفته بود و از خلوتی خانه استفاده كرد... او به دنبال امتحان برنامههای هیجانانگیز بود اما از این آزمون برنگشت. رئیس مركز اطلاعرسانی پلیس مازندران در گفتوگو با خبرنگار گروه حوادث جامجم در اینباره بیان كرده است: فوت پسر 12 ساله را تایید میكنیم اما علت و انگیزهاش مشخص نیست و موضوع تقلید از برنامه ادعای پدر این طفل است و نمیتوان آن را تایید و تكذیب كرد. البته تحقیقات اولیه نشان میدهد متوفی اختلاف با خانواده و مشكلی در زندگیاش نداشته است.
تنها 5 كیلومتر تا بهشت
كودكان، من و شما نیستند كه با دیدن سریال و برنامه تلویزیونی بتوانند خوب و بد آن را تمیز و تصاویرش را تجزیه و تحلیل كنند. هرچقدر از سواد رسانهای بگوییم و درصدد آموزش آن در مدارس و... باشیم، در بعضی موارد با توجه به تواناییهای ذهنی كودك و قدرت استدلال او در مواجهه با خطر زیاد نمیتوان روی آموزشهای پیشگیرانه حساب باز كرد.
بههمین خاطر از این دست اتفاقهای تلخ در ایران و آنسوی مرزها بسیار افتاده است. مثلا همین چند سال پیش محمدمهدی، 12 ساله خواست به تقلید از سریال پنج كیلومتر تا بهشت روح شدن را امتحان كند تا در آن حال نزد خانوادهاش بیاید اما رفت و برنگشت. او مقابل چشمان برادر كوچكترش روسری را به میله بارفیكس قلاب كرد، حلقآویز شد و تمام.
كی مقصره؟
ماجرای محمدمهدی حسابی برای سازندگان سریال دردسرساز شد و پای آنها را به دادگاه كشاند اما سوال اینجاست كه واقعا رسانه در این میان تا چه حد موثر و مقصر است؟ رسانه میتواند برای برنامههایش گروه سنی در نظر بگیرد كه این مهم با توجه به فراگیر بودن تلویزیون چندان محلی از اعراب ندارد و سر آخر كار بهدست خانواده میافتد. یعنی تلویزیون میتواند پیش از پخش برنامه اعلام خطر كند كه مثلا هرگز در منزل حركات شركتكنندگان این برنامه را امتحان نكنید. مجری و عوامل برنامه میتوانند در طول آن تذكر دهند یا علامت ممنوعیت سنی زیر برنامه درج شود، اما بهواقع همانگونه كه در قصه تلخ سهیل شاهد بودیم، گاهی كنجكاویبچهها آن هم در سن و سالی خاص آنقدر زیاد است كه كار از دست تلویزیون خارج و برای خانوادهها هم دشوار میشود. بهویژه آنكه امروز اینترنت و شبكههای اجتماعی مجازی هم به میدان آمدهاند و اینكه كودك یا نوجوان تصاویری با محتوای خطرناك یا نامناسب ببیند، احتمالش بیش از پیش است و جلوگیری از آن سخت.