روزی كه301 ، 301 شد

جام‌جم از جزئیات فنی تولید آزمایشی پژو 301 با استفاده از ظرفیت شركت‌های دانش‌بنیان گزارش می‌دهد

روزی كه301 ، 301 شد

دوشنبه 24 تیر 98 فناوران پرتلاش كشورمان برگ زرین دیگری از توانمندی‌هایشان را به نمایش گذاشتند تا قاطعانه اعلام كنند، تحریم‌ها برای این كشور نه تنها محدودیت نیست بلكه فرصتی برای رشد و بالندگی بیشتر است. صنعتگران گروه صنعتی ایران‌خودرو با بهره‌گیری از دانش و نوآوری‌های جوانان كشور در مجموعه‌های دانش‌بنیان موفق به تولید آزمایشی پژو 301 به صورت مستقل و بدون حضور شریك خارجی‌شان شدند كه با وجود قراردادی كه در ایران داشت، به دلیل تهدیدهای آمریكا از ادامه همكاری با ایران امتناع كرده بود. این خودرو صبح دوشنبه با حضور دكتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و عزیز اكبریان، رئیس كمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و مسؤولان این گروه خودروسازی در جمع خبرنگاران رونمایی شد. همزمان با این رونمایی، پیشرفته‌ترین سالن چندمنظوره تولید بدنه خودرو در خاورمیانه نیز افتتاح و بهره‌برداری از آن آغاز شد.

خودروسازی از جمله صنایع پیشرفته و سودآور و از مظاهر پیشرفت فناوری در كشورهاست. خودروسازی در ایران از اوایل دهه 40 آغاز شد و طی این سال‌ها بیشترین فعالیت خودروسازان فعال كشور بر تولید خودروهای طراحی شده در خودروسازی‌های خارجی یا به اصطلاح مونتاژ خودروهای خارجی در داخل كشور معطوف بود. این همكاری‌ها اثرات مثبتی چون كسب تجربه و بروز محدود توانمندی‌های داخلی را در این سال‌ها به‌دنبال داشته است، اما از سوی دیگر مانع رشد حداكثری و ایجاد وابستگی به صنایع خودروسازی كشورهای دیگر شده بود. یكی از شركت‌های مطرح خودروسازی اروپا كه در این سال‌ها چند پروژه‌ همكاری با گروه خودروسازی ایران‌خودرو را پیش برده بود، شركت پژو است. آخرین قرارداد این شركت با ایران‌خودرو به حدود سه سال پیش بازمی‌گردد. بر اساس این قرارداد مصوب شد شركت مشترك ایرانی- فرانسوی با سهامداری ۵۰درصدی هر یك از طرفین در ایران تأسیس شود و ساخت سه مدل شامل پژو 208، 2008 و 301 علاوه بر بهینه‌سازی تولید پژو 206 در كشور دنبال شود. این سرمایه‌گذاری مستقیم پژو، انتقال فناوری روز خودروسازی به كشور و همچنین امكان استفاده از بازارهای صادراتی پژو را نیز برای كشور فراهم می‌كرد. اما چه شد كه پژو 301 در دوشنبه‌ای كه گذشت بدون حضور شریك خارجی‌اش به عنوان نمادی از خودكفایی ایرانی رونمایی شد؟
تكرار بدعهدی‌ها
با وضع تحریم‌های ناجوانمردانه در پی خروج آمریكا از برجام، بسیاری از شركت‌های خارجی كه با صنایع مختلف كشور همكاری داشتند، به خاطر تهدید آمریكا از ادامه همكاری با ایران امتناع كردند. شركت خودروسازی پژو نیز ازجمله شركت‌هایی بود كه با وجود قراردادی كه با ایران داشت و سرمایه‌گذاری كه برای تولید محصولات جدیدش در ایران به عنوان بستر مناسبی برای تولید محصولات پژو در ایران و خاورمیانه داشت، بار دیگر عهدشكنی كرد. مشابه این رفتار در سال 91 نیز از این خودروساز فرانسوی در پی تحریم‌های سری اول ایران دیده شده بود؛ با این تفاوت كه تجربه تلخ گذشته هنگام عقد قرارداد همكاری مجدد لحاظ شد و این بار عهدشكنی پژو بیش از آن كه به ضرر ایران تمام شود به فرصت مناسبی برای شكوفایی توانمندی‌های فناوران تبدیل شد. مهندس هاشم یكه‌زارع، مدیرعامل گروه خودروسازی ایران‌خودرو در جمع خبرنگاران درخصوص این همكاری توضیح داد: «تجربه‌های تلخ گذشته موجب شد هنگام عقد قرارداد جدید با پژو با وجود مقاومت‌های این شركت برای ساخت قطعات در مجموعه خود، وظیفه ساخت و بومی‌سازی قطعات مورد نیاز برای تولید محصولات پژو در ایران به شركت ساپكو واگذار شود و همین نكته طلایی به ما كمك كرد وقتی پژو بار دیگر پشت ما را خالی كرد، كار متوقف نشود و ساخت قطعات در ساپكو پیش برود. در این شرایط سخت، براساس تفاهم‌نامه‌ای كه میان ایران‌خودرو و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری منعقد شده بود، فناوران جوان در قالب شركت‌های دانش‌بنیان كمك‌های فراوانی به رفع موانع قطعه‌سازی پس از خروج پژو انجام دادند. نتیجه این تلاش امروز به رونمایی از پژو 301 بدون حضور شركت پژو در حالی كه 60درصد قطعات آن طراحی و ساخت قطعه‌سازان كشور است، ختم شده است.» وی تصریح كرد: «این خودكفایی تا پایان سال به بیش از 80درصد خواهد رسید و پژو 301 ایرانی اواخر امسال یا نهایتا سه ماهه اول سال 99 روانه بازار خواهد شد.»
یكه‌زارع در ادامه ضمن اشاره به این موضوع كه پیش از قطع همكاری شركت پژو، خودروی پژو 2008 در كشور وارد مراحل ساخت شده بود، افزود: «دلیل ارجحیت ساخت پژو 301 به پژو 2008 در این شرایط ناخواسته این بود كه این خودرو به دلیل ویژگی‌های اقتصادی‌اش ظرفیت بالاتری در بازار كشور خواهد داشت. در برنامه بلندمدت این پروژه در نظر داریم میزان تولید این خودرو را در سال چهارم به 250هزار دستگاه در سال برسانیم. این درحالی است كه حداكثر ظرفیت تولید برای پژو 2008 در كشور 20 هزار دستگاه در سال خواهد بود. به همین دلیل تمركز خود را اول بر بومی‌سازی این خودرو معطوف كردیم.»
دانش‌بنیان‌ها خلأ خارجی‌ها را
به خوبی پر می‌كنند
در شرایط كنونی كشور كه مجموعه‌های خودروسازی برای تأمین قطعات دچار بحران جدی شده بودند، جوانان پرتلاش كشور در شركت‌های دانش‌بنیان و گروه‌های تحقیقاتی دانشگاهی عزم خود را جزم كردند تا خلأ ایجاد شده تأمین قطعات در صنایع مختلف از جمله صنعت خودروسازی را برطرف كنند. در این طرح عظیم نیز ظرفیت‌های دانش‌بنیان كشور به‌خوبی مورد استفاده قرار گرفتند و نتیجه این شد حتی زمانی كه پژو قراردادش را نیمه‌كاره رها كرد، كار تولید خودروها متوقف نشد.
به گفته مهندس عادل پیرمحمدی، معاون تحقیقات و مهندسی ایران‌خودرو بیش از ده شركت دانش‌بنیان برای ساخت قطعات مورد نیاز این طرح به ویژه تأمین بخش‌های الكترونیكی همكاری داشتند. همچنین مجموعه‌های دانشگاهی مانند دانشگاه تهران و دانشگاه شریف نیز همكاری‌های متعددی برای طراحی قطعات مختلف خودرو با این مجموعه خودروسازی دارند.   
البته این همكاری‌ها دنباله‌دار بوده و این شركت خودروسازی از همكاری با سایر مجموعه‌های دانش‌بنیان داوطلب برای تأمین سایر قطعات مورد نیاز به ویژه قطعات ضروری در ساخت بردهای الكتریكی مانند خازن و آی‌سی كه در كشور تولید نمی‌شود و باید از خارج از كشور تأمین شود، استقبال می‌كند.
پیش‌نویسی برای موفقیت‌های آتی خودروسازی
مهندس پیرمحمدی در گفت‌وگو با جام‌جم با تأكید بر دانش فنی به دست آمده در این طرح خودكفایی تصریح كرد: «یكی از چهار محصول كاملا ایرانی كه در حال حاضر در مرحله طراحی قرار دارد تا شهریور سال جاری نمونه آزمایشی آن رونمایی خواهد شد. سایر محصولات نیز متناسب با نیاز بازار و همچنین مطابق شرایط اقتصادی در مسیر تولید قرار خواهند گرفت.» وی در ادامه تأكید كرد: «تولید هر خودرو بین دو تا سه سال زمان برده و در حدود 2500 تا 3000میلیارد تومان نیاز به سرمایه‌گذاری و پشتوانه مالی دارد. بنابراین باید پیش از اضافه كردن هر یك از این محصولات به سبد شركت، شرایط اقتصادی كشور در نظر گرفته شود. برای مثال ثابت نگهداشتن قیمت خودرو در سال گذشته ضرر زیادی به خودروسازان وارد كرد. بنابراین باید با توجه به شرایط با احتیاط بیشتری حركت كنیم. اما از لحاظ تجربه و دانش فنی فناوران ایرانی چه در این گروه خودروسازی و چه در شركت‌های دانش‌بنیان مشكلی برای توسعه صنعت خودرو كشور از مونتاژ كاری صرف به خودروسازی نخواهیم داشت.»