ذخیره شیر مادر برای تغذیه نوزاد
بهترین روش تغذیه نوزاد، شیردهی مستقیم از سینه مادر است، اما متاسفانه گاهی به دلیل مشغله مادران و حضور نداشتن، مستمر شیردهی مستقیم از سینه میسر نیست. در چنین مواردی ناچار باید دوشش شیر از سینه و ذخیرهسازی آن انجام شود. البته در زمان بیماری مادر، ذخیره شیر صحیح نیست. توصیه شده، شیر هر مادر فقط برای تغذیه نوزاد خود استفاده شود.
شیردوشی مكانیكی با دست یا پمپ شیردوش مكانیكی انجام میشود. شستوشوی دست مادر قبل از شیردوشی ضرورت دارد، ولی شستوشوی سینه الزامی نیست. بطری ذخیره شیر باید از جنس
پلی اتیلن باشد. اگر مدت زمان نگهداری كمتر از دو روز است، میتوان شیر را در یخچال قرار داد وگرنه باید منجمد كرد. در صورت
ذخیره سازی بهداشتی شیر در سرما، خطر آلودگی میكروبی ناچیز است؛ زیرا شیر حاوی تركیبات ضدمیكروبی طبیعی نظیر لیزوزیم، لاكتوفرین، لاكتوپراكسیداز، گانگلوزیدها (برای مقابله با عامل وبا) و اولیگوساكاریدها (برای مقابله با عفونت لیستریا و آنفلوآنزا) است. در شیر بعضی از مادران نوعی آنزیم طبیعی تجزیهكننده چربی به نام لیپاز در مقادیر بیش از حد معمول وجود دارد كه خطر فساد شیمیایی و تند شدگی شیر را در پی دارد. در چنین مواردی باید قبل از نگهداری شیر در سرما، حرارت مختصری در حدود 65 درجه سانتیگراد داده شود تا آنزیم لیپاز غیرفعال شود. گفتنی است شیر مادر هیچگاه نباید جوشانده شود.
نكات مهم برای ذخیرهسازی شیر مادر:
شیر تازه دوشیده شده در داخل بطری در بسته را میتوان در دمای اتاق بین شش تا هشت ساعت نگهداری كرد. این شیر در یخچال به مدت سه تا پنج روز، در قسمت یخدان یخچال به مدت دو هفته و در فریزر به مدت سه تا شش ماه قابل نگهداری است.
برای انجمادزدایی شیر میتوان چند ساعت شیر منجمد را داخل یخچال قرار داد. در چنین شرایطی نگهداری شیر در دمای اتاق حداكثر چهار ساعت و در یخچال حداكثر 24 ساعت مجاز است و نباید مجددا منجمد شود.
در صورت كمبود وقت، انجمادزدایی با حرارت دهی مختصر انجام میشود. در چنین مواقعی به هیچ وجه نباید شیر در دمای اتاق نگهداری شود و باید بلافاصله به مصرف نوزاد برسد.
پس از تغذیه نوزاد با شیر داخل بطری، باقیمانده آن باید دور ریخته شود و امكان نگهداری مجدد در یخچال یا فریزر وجود ندارد.