با حضور رئیس رسانه ملی و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تفاهمنامه همکاری این دو نهاد، امضا شد
تفاهمنامه فارسی
در نشست مشترك رئیس رسانه ملی با رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تفاهمنامه همكاری مشتركی امضا شد كه مهمترین هدف آن حفظ و حراست از زبان و خط فارسی و ارتقای سطح دانش زبانی و ادبی جامعه است. در آستانه 27 شهریور، سالروز بزرگداشت شهریار و روز شعر و ادب فارسی، در نشستی با حضور رئیس و معاونان رسانه ملی با رئیس و جمعی از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تفاهمنامهای امضا شد كه حفظ و حراست از زبان و خط فارسی، ارتقای سطح دانش زبانی و ادبی جامعه، تأكید بر نقش زبان فارسی در استحكام وحدت ملی و پیشرفت علمیكشور، شناخت گنجینههای ادب فارسی، بهكارگیری شیوههای درستنویسی و درستگویی، بهكارگیری واژههای فارسی در نوشتار و گفتار برنامهها، حفاظت از زبانها و گویشهای ایرانی، آموزش و گسترش زبان فارسی در میان ایرانیان خارج از كشور و آشنایی نسل جوان با لطایف ادبیات فارسی از مهمترین اهداف آن بود.
رئیس رسانه ملی در این نشست با تأكید بر اینكه زبان فارسی، میراث مشترك ملت بزرگ ایران است و عناصر هویت و فرهنگ ملت ما را تشكیل میدهد، گفت: صداوسیما در این حوزه جایگاه مهم خود را میشناسد و برای صیانت از این میراث ارزشمند، اقدامات خوبی را انجام داده است.
دكتر علیعسكری با اشاره بر اینكه در كنار تهاجم فرهنگی تحمیل شده به كشور، یك موج تهاجم به واژههای فارسی نیز صورت گرفته است، گفت: نباید با این هجمهها منفعلانه برخورد كرد.
وی با بیان اینكه در صورت تثبیت واژهای بیگانه در جامعه، تغییرش محال و یا دشوار است، گفت: فرهنگستان زبان و ادب فارسی باید برای جلوگیری از این موضوع با فوریت و بهموقع نسبت به ابداع واژه جایگزین اقدام كند. با توجه به سرعت تحولات دانش و فناوری در دنیا و خلق واژههای جدید، اگر فرهنگستان بهموقع واژههای فارسی نو را خلق كند، صداوسیما برای ترویج آن واژهها سریعا به میدان میآید.
تاكید بر استفاده از زبان فارسی در شبكه پویا
رئیس سازمان صداوسیما با اشاره به اینكه استفاده از زبان فارسی در جامعه، مردم را به سبك زندگی ایدهآل سوق میدهد گفت: نباید اجازه دهیم كه افتخار كردن به استفاده از زبان بیگانه رواج یابد و برخی افراد این كار را نشانه برتری و باسوادتر بودن جلوه دهند.
دكتر علیعسكری با اشاره به اقدامات انجام شده در رسانه ملی گفت: از جمله اقدامات مهمیكه تأكید دارم حتماً اتفاق بیفتد ترویج استفاده صحیح از زبان فارسی در برنامههای خردسالان و كودكان در شبكه پویا است.
رئیس رسانه ملی با استقبال از پیشنهاد رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تنظیم یك برنامه پنج ساله برای هدفگذاری رسیدن به نقطه مطلوب در این حوزه از معاون برنامهریزی و نظارت رسانه ملی خواست تا با یك برنامهریزی دقیق پنج ساله، پیشرفت این موضوع عمیقتر رصد و پیگیری شود.
آییننامه تشویق و تنبیه در رسانه ملی
دكتر علیعسكری با اشاره به تصویب آییننامه تشویق و تنبیه در رسانه ملی برای استفاده صحیح از زبان فارسی در تمام برنامهها گفت: هرجا اقدام مؤثری شود تشویق میكنیم و هرجا خطایی صورت گیرد با در نظر گرفتن مراحل مشخص شده، اقدام تنبیهی صورت خواهد گرفت.
رئیس رسانه ملی با اشاره به ضرورت مشاركت مردم در زمینه خلق و طراحی واژههای فارسی جدید گفت: آمادگی داریم در شبكه آموزش برنامهای طراحی كنیم و در آن برنامه از مردم بخواهیم در خلق واژههای فارسی مشاركت كنند، چراكه اگر مردم خود به میدان بیایند، زودتر آن واژه را میپذیرند و از آن استفاده میكنند.
همه پای كار بیایند
دكتر علیعسكری افزود: همانطور كه بارها گفتهام صداوسیما بهتنهایی نمیتواند در این حوزه موفق باشد و باید دیگر سازمانها و نهادها مثل آموزش و پرورش، وزارت علوم، صنعت و... نیز برای فرهنگسازی استفاده صحیح از زبان فارسی به میدان بیایند. برای مثال چرا باید یك شركت یا كالا با نامیبیگانه فعالیت كند یا عرضه شود؟
انتخاب برترینها در حوزه زبان و ادب فارسی در جشنوارههایی كه صداوسیما برگزاركننده آنهاست نیز دیگر از دیگر نكات تشویقی در این زمینه بود كه رئیس رسانه ملی به آن اشاره كرد. رئیس رسانه ملی از رئیس دانشگاه صداوسیما نیز كه در این نشست حضور داشت، خواست در این حوزه اهتمام ویژه داشته باشد و دانشجویانی با اشراف به زبان و ادبیات فارسی تربیت كند. دكتر علیعسكری گفت: تكلم صحیح و زیبای زبان فارسی در جامعه، هدف ما در صداوسیماست و فرهنگسازی و صیانت از این هویت كشور را وظیفه خود میدانیم.
برنامههای سیما از فرهنگستان میگویند
تهرانی، مسؤول دفتر ارتباطات فرهنگستان با رسانه ملی گفت: در ده سال گذشته با تمام شبكههای رادیویی و تلویزیونی همكاریهای مفیدی داشتهایم كه امیدواریم با تشكیل شورای زبان و ادب فارسی در صداوسیما این ارتباطات به حداكثر برسد. وی با قدردانی از رسانه ملی به چند برنامه و شبكه شاخص كه فعالیتهای چشمگیری داشتهاند اشاره كرد.
صداوسیما، صدای ملت ایران
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست با بیان اینكه صداوسیما بهخصوص پس از توصیه مقام معظم رهبری در صیانت از زبان فارسی جدی به میدان آمده و عملكردش قابل قبول است، گفت: از رسانه ملی میخواهیم در هجوم سیلآسای واژههای بیگانه، قدرتمند عمل كند.
حداد عادل افزود: زبان مثل هر پدیده اجتماعی دیگری به رصد، مراقبت و برنامهریزی نیاز دارد تا دچار آسیب نشود؛ بعضی آسیبها را باید درمان و برای بعضی نیز باید آیندهنگری كرد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صداوسیما را صدای ملت ایران خواند و با اشاره به اینكه در كشوری زندگی میكنیم كه دو رهبر فرزانه به زبان فارسی آن را هدایت كرده و میكنند، گفت: حیف است چنین جامعهای دستخوش تهاجم به زبان فارسی شود.
وی با اشاره به همكاریهای مستمر شبكههای رادیویی و تلویزیونی و اقدامات خوب صداوسیما در زمینه پاسداری از زبان فارسی گفت: یكی از این اقدامات ارزشمند، تهیه برنامهای جامع و كاربردی است كه در سازمان طراحی شده است و با نصب روی تلفنهای همراه مجریان، نویسندگان و گویندگان میتوانند در لحظه معادلهای مصوب فرهنگستان برای واژههای فارسی را جستوجو
و استفاده كنند.
حدادعادل به تشكیل شورایی در سازمان صداوسیما برای ارتباط مستمر با فرهنگستان اشاره كرد و گفت: این اقدام خوبی است كه بتوانیم با تعامل و همكاری بیشتر به اهدافمان برسیم و صداوسیما بتواند بیش از پیش از ظرفیتهای فرهنگستان برای برنامهسازی استفاده كند.
در این نشست كه جمعی از اعضای فرهنگستان نیز حضور داشتند، هریك در سخنانی به اقدامات انجام شده در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و همچنین ارتباط تنگاتنگ با سازمان صداوسیما اشاره كردند.
تجلی زبان فارسی در سیما
معاونان رئیس رسانه ملی نیز در این نشست اقدامات مجموعههایشان را در پاسداشت زبان و ادب فارسی تشریح كردند. سیدمرتضی میرباقری، معاون سیمای رسانه ملی با بیان اینكه در معاونت سیما یك دفتر ویژه به این مهم اختصاص دارد گفت: در حال حاضر ده برنامه از شبكههای مختلف روی آنتن داریم كه مستقلا به زبان فارسی میپردازند. همچنین ده میانبرنامه كه به صورت مستمر و با تكرارهای فراوان از شبكهها پخش میشود. از جمله، قند پارسی، مثل نامه، گنج مثنوی و... .
میرباقری با اشاره به اینكه سالانه یك میلیون ساعت برنامه از شبكههای رسانه ملی پخش میشود گفت، این حجم برنامه مستلزم این است كه شما نیز در فرهنگستان انرژی بیشتری بگذارید و برای صدها عوامل برنامهساز دورههای آموزشی برگزار كنید.
زبان فارسی در بیرون مرزها
پیمان جبلی، معاون برون مرزی رسانه ملی نیز با اشاره به اینكه انقلاب اسلامی ایران به عنوان پدیدهای كه به سمت جهانی شدن میرود و یكی از مهمترین بحثهایش زبان فارسی است گفت: باید از اقتدار و نفوذ ایران در جهان استفاده كنیم و در اعتلای زبان فارسی بكوشیم. جبلی به برنامههای شبكههای برون مرزی در این حوزه اشاره كرد و گفت: 190 قسمت برنامه «فارسی برای شما» را به 30 زبان ترجمه و پخش كردهایم. پخش «قند فارسی» برنامهای 50قسمتی برای شبكه سحر و «فارسی صحبت كنیم» از شبكه هیسپان تیوی، برنامه آموزشی زبان فارسی كه در سایت پرس تیوی بارگذاری شده است و آیفیلم 2 كه در بیشتر سریالها و برنامههای آن سعی میكنیم به جای دوبله زبان مقصد از زیرنویس استفاده كنیم تا گویش فارسی به گوش مخاطب بخورد، از جمله اقدامات ماست.
«این رمز بینهایت» پارسی
رسانه ملی در حوزه پاسداشت زبان و ادب فارسی برنامههای متنوعی را تولید و پخش میكند. برای مثال روز سهشنبه 26 شهریور از مستند سهقسمتی «این رمز بینهایت» با همین محوریت به تهیهكنندگی و كارگردانی احمد جان میرزایی با حضور رضا پورحسین مشاور عالی معاون سیما، محسن مؤمنی شریف رئیس حوزه هنری، سید سلیم غفوری مدیر، مهدی مینایی مدیر تأمین و پخش، ابوالقاسم ناصری بهعنوان مدیر تولید و رضا جوانمرد سرپرست مالی شبكه مستند در سیما و جمعی از علاقهمندان در حوزه هنری رونمایی شد.
در این مراسم، مشاور عالی معاون سیما برای پرداختن به موضوع زبان و ادب پارسی گفت: موضوع زبان و ادب فارسی به دلایل مختلف بهخصوص به دلیل هویتی و تمدنی فرهنگی یكی از مهمترین مسائل ایران فرهنگی است؛ اهمیت زبان فارسی به قدری مهم است كه رهبر انقلاب در درس خارج و یكی از دیدارهایشان با شاعران، موضوع زبان فارسی را مطرح فرمودند. رهبر معظم انقلاب در دیدارهای خصوصی و عمومی با مدیران درباره زبان فارسی مطالبی را مطرح كردند، حتی در اواخر هم گله كردند و احساس خطری داشتند كه ممكن است زبان فارسی در مرحله تهدید باشد.«این رمز بینهایت» ازجمله كارهایی است كه اهمیت گسترش و گستره زبان فارسی را به لحاظ تمدنی - فرهنگی نشان میدهد و پخش این مستند سهقسمتی تلنگری است تا بتوانیم توانایی و ریشه و شیرینی و شكرین بودن زبان فارسی را به رخ بكشیم. باید تلاش كنید مؤلفه بزرگ هویتی خود را از دست ندهیم تا جایی كه برخی بزرگان زبان فارسی را زبان اول عرفان اسلامی نامیدهاند، زبان اول عرفان اسلامی زبان عربی نیست بلكه زبان فارسی است چراكه متون عرفانی ابتدا به زبان فارسی نوشتهشده و بعد به زبانهای دیگر ترجمهشده است. رسانه هم بعد از صحبتهای مقام معظم رهبری به این موضوع شتاب داد و كارهای خوبی انجامگرفته، اگر شما به گزارشهای ورزشی توجه كنید دیگركسی نمیگوید «ست»، بلكه «دست» میگویند.
احمد جانمیرزایی، تهیهكننده و كارگردان مستند این رمز بینهایت گفت: از آنجا كه قرار بود بر اساس فرمایشات رهبری، كاری برای پاسداشت زبان فارسی انجام بدهم، در مسیر ساخت فیلم در سه مورد با این سخن روبهرو شدم كه ایشان بهصراحت گفتند: «من نگران زبان فارسی هستم». این سه مورد در مقاطع تاریخی متفاوتی است كه آخرین آن در ماه رمضان سال جاری است. باكمی دقت و بررسی متوجه میشویم كه ایشان حتی در بحران جنگ، اظهار نگرانی نكردند و باقدرت كارها را پیش بردند، اما چه اتفاقی رخ داده است كه ایشان با این صراحت حرف از نگرانی در مورد زبان فارسی میزنند؟ نكته دیگر این است كه ما باید در برابر لغات بیگانه، لغات فارسی جایگزینی داشته باشیم كه همگی متفقالقول از همان استفاده كنیم. در این سه قسمت از مستند، یك استاد هندی این موضوع را مطرح میكرد كه زبانی كه خود را محصور كند و زایش نداشته باشد و از طرف دیگر واژه آفرینی نكند، محكومبه نابودی و فنا است. حال بیاییم و به عملكرد فرهنگستان زبان فارسی در ایران و سیر هجمههای رسمی و غیررسمی وارد بر آن نگاه كنیم. به نظرم ما نیاز به یك كار عمومی در سطح مردمداریم. برای مثال، به سراغ یك تولیدكننده رفتم و میپرسم كه چرا اسم فارسی را با حروف انگلیسی زدهاید؟ او در پاسخ میگوید كه اگر این كار را نكنم، مردم كالایم را نمیخرند و ورشكست میشوم. در اینجا چه میتوانم بگویم؟ آیا نباید به مصرفكننده توجه كنیم و یاد بدهیم كه عموم مردم با رضایت كالایی را بخرند كه فارسی رویش نوشته است.