سنگك و بربری ؛نان اغنیا

جام‌جم از تغییر الگوی خرید نان در اقشار کم‌درآمد گزارش می‌دهد

سنگك و بربری ؛نان اغنیا

افزایش قیمت انواع نان در روزهای اخیر كه با رشد 50 درصدی قیمت نان لواش همراه بود، تأثیر محسوسی بر سفره اقشار كم‌درآمد گذاشته است. نانوایی‌های مناطق جنوبی و حومه شهر تهران به جام‌جم گفته‌اند در یك هفته‌ای كه از افزایش قیمت نان سنگك و بربری به حدود 2000 تومان می‌گذرد كاهش مراجعه خانوارهای كم‌درآمد برای خرید نان سنگك و بربری كاملا محسوس بوده است. در گذشته نه‌چندان دور برای خرید نان سنگك یا بربری باید در صف می‌ایستادید تا بتوانید دو یا چند نان تهیه كنید اما اكنون دیگر خبری از صف‌های طولانی برای خرید نان سنگك و بربری خصوصا در مناطق كم‌درآمد و پایین‌شهر نیست، زیرا خرید هر قرص نان بربری یا سنگك به قیمت 2000 تومان برای خیلی از مردم، دیگر نمی‌صرفد. از هفته گذشته قیمت‌های جدید نان اعلام شد كه طبق آن، قیمت نان لواش با افزایش 50 درصدی مواجه شد تا به رقم 300 تومان برسد. از سوی دیگر قیمت انواع نان بربری و سنگك هم به هزار تا 2000 تومان افزایش یافت. این افزایش قیمت، خبر خوبی برای نانوایان بود تا با توجه به افزایش قیمت آرد و سایر هزینه‌ها به كسب‌وكارشان ادامه دهند اما برای اقشار كم‌درآمد، خبر خوبی نبود.

حقوق نانوایان هم دیده شود
نانوایان حق‌ دارند با توجه به تورمی كه در كشور وجود دارد قیمت نان را افزایش دهند. چند سالی بود كه قیمت نان ثابت مانده و تقریبا همه نانوایی‌ها برای این‌كه بتوانند هزینه‌های خود را پوشش دهند از حجم چانه نان كم می‌كردند. به عنوان مثال وزن هر چانه نان سنگك باید یك كیلوگرم باشد تا نان باكیفیتی پخت شود اما وزن چانه‌ای كه اكنون پخت می‌شود به زحمت به 600 گرم می‌رسد. این در حالی است كه قیمت هر قرص نان سنگك برای وزن چانه 900 گرم تا یك كیلوگرم اعلام می‌شود. ثابت ماندن نرخ نان در طول چند سال متوالی و همچنین بی‌توجهی به هزینه‌های قشر زحمتكش نانوایی باعث شد تا وزن چانه نان‌ها كاهش یابد.
برای این‌كه نانوایان با چانه‌ای كه موظف هستند، نان را پخت كنند باید چند مساله مهم را در نظر گرفت. دولت در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌كند و می‌تواند با ارائه یارانه به بخش آرد برای نانوایی‌ها تا حدی به این صنف كمك كند. از سوی دیگر با گران كردن نان، باید دولت یارانه نقدی را افزایش دهد تا مردم برای تهیه این قوت غالب با مشكل مواجه نشوند.  در  پنج سال گذشته و با وجود افزایش قیمت گندم و تورم 30 درصدی در كشور این كالای اساسی هرگز رنگ افزایشی به خود ندید تا این‌كه هفته گذشته وزارت صنعت نرخ جدید نان را به نانوایی‌ها ابلاغ كرد.


قیمت جدید نان برای نانوایی‌های آزادپز
نوع نان    وزن چانه    قیمت مصرف‌کننده
لواش گردان    170    450
تافتون    280    850
بربری ساده    580    1500
سنگک    650    1800

بیژن نوروزمقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران در مورد افزایش قیمت نان گفت: از سال ۹۳ تاكنون قیمت نان تغییر نداشته و طی چند سال گذشته تلاش كردیم با توجه به این‌كه نان بخشی مهمی از سبد غذایی افراد مختلف جامعه به‌ویژه اقشار ضعیف جامعه است قیمت آن را بر اساس تورم و وضعیت معیشتی مردم تعیین كنیم.
آمار تورم نشان می‌دهد از سال 1393 تا نیمه اول امسال، كشور با تورم بیش از صد درصد مواجه بوده اما در این مدت، قیمت نان هیچ افزایشی پیدا نكرده بود كه این مساله بر سودآوری نانوایی‌ها تأثیر منفی گذاشته و بسیاری، كار نانوایی را رها كرده‌اند.
سال    1393    1394    1395    1396    1397    1398(تا شهریورماه)
نرخ تورم    6/15    9/11    9    6/9    30    30

قیمت جدید نان برای نانوایی‌های یارانه پز
نوع نان    وزن چانه    قیمت مصرف‌کننده
لواش گردان    140    300
تافتون گردان    140    300
بربری ساده    510    1000
تافتون سنتی    230    550
تافتون خراسانی    230    550
سنگک    560    1200


نان هنوز هم ارزان است
افزایش نیافتن قیمت نان در پنج سال اخیر همزمان با افزایش تورم و قیمت گندم در سال‌های گذشته سبب شده كه نانوایان همچنان و با وجود قیمت‌های جدید انواع نان، آن را ارزان بپندارند.
در همین خصوص محمدرضا عدالتی، رئیس اتحادیه نانوایان شهر قدس گفت: با وضع قیمت‌های جدید هم می‌توان گفت نان برای مصرف‌كنندگان بسیار ارزان است و متاسفانه نانوایان همچنان در حال زیاندهی هستند، چون این قیمت‌ها قیمت نهایی نان نیست.



ناتوانی مردم کم درآمد در خرید سنگك
افزایش قیمت نان در كشور طبیعتا قشر آسیب‌پذیر و دهك‌های پایین جامعه را با مشكل روبه‌رو خواهد كرد، به‌طوری كه این افزایش قیمت طبیعتا با كاهش خرید نان سنگك و بربری روبه‌رو خواهد شد.
در همین خصوص، قاسم علی عزیزی، یكی از نانوایان شهرری گفت: اقشار ضعیف و مردم مناطق جنوبی تهران قوت اصلی‌شان نان است، ولی مردم دیگر مناطق تهران از غذاهای فست فودی استفاده می‌كنند؛ به همین دلیل افزایش نرخ نان طبیعتا به این قشر آسیب وارد می‌كند.
مهدی كی‌شمس، یكی از نانوایان منطقه جنوب شرق تهران هم با بیان این‌كه از تقاضای نان سنگك در تهران كاسته شده است، افزود: متاسفانه با افزایش قیمت نان سنگك در این منطقه از میزان تقاضای مردم نسبت به خرید نان سنگك و بربری كاسته شده است.
علی بشیری، رئیس اتحادیه نانوایان شهرری نیز در این خصوص تصریح كرد: این طبیعی است كه با افزایش قیمت نان در تهران شاهد این باشیم كه در منطقه ری از میزان تقاضای نان خصوصا سنگك و بربری كاسته شود؛ چون مردم با گرانی سایر اقلام و اخیرا نان توان خرید ندارند و مجبورند از نان‌های ارزان‌قیمتی همچون لواش و تافتون استفاده كنند.



با این اوضاع،راه حل چیست؟
ارزان دادن آرد به نانوایان
یكی از پیشنهادهایی كه همواره برخی از كارشناسان مطرح می‌كنند، این است كه قیمت نان در كشور افزایش نیابد و در عوض دولت آرد مورد نیاز نانوایان را به قیمت بسیار اندك به دست آنها برساند؛ درواقع می‌توان گفت دولت با این كار یارانه پنهانی را به تولیدكننده اختصاص داده است.
یارانه دادن به مصرف‌كننده
یكی دیگر از پیشنهادهایی كه كارشناسان برای حل مشكل نان در كشور مطرح می‌كنند، این است كه دولت قیمت آرد و نان را آزاد گذاشته و در عوض به مصرف‌كننده به طور مستقیم یارانه اعطا كند.
در همین خصوص قاسم علی عزیزی، یكی از نانوایان شهر ری گفت: به اعتقاد بنده و همكارانم، دولت باید آرد را به‌صورت آزاد به نانوا تحویل می‌داد و در عوض هیچ دخالتی در قیمت‌گذاری نان نمی‌كرد.
بیژن نوروزمقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران نیز در این‌باره افزود: در جلساتی كه در گذشته برگزار شده، همواره پیشنهاد اتحادیه نانوایان این بوده است كه گندمی كه به‌صورت یارانه كیلویی 665 تومان به نانوایی‌های یارانه پز داده می‌شود، آزاد گذاشته شود، ولی قیمت‌های نان نیز واقعی شود و حتی یارانه مردم را نیز افزایش داد و نان نیز در سال‌های آینده متناسب با تورم افزایش یابد.
علی بشیری، رئیس اتحادیه نانوایان شهرری نیز در این خصوص تصریح كرد: سال 89 با آزادسازی قیمت نان وضع اكثر نانوایان بسیار خوب شد و این روند تا سال 90 نیز ادامه پیدا كرد، بنابراین به نظر می‌رسد دولت باید دوباره برای بهبود وضع نانوایان و جلوگیری از زیاندهی این مسیر را طی كند و حتی نانوایان آزادپز و یارانه‌پز را از بین برده و همه را یكسان كند.
در سال 89 با آزادسازی قیمت آرد و نان تا حدود زیادی از میزان ضایعات نان در كشور كاسته شد و خوشبختانه بهترین دوران برای نانوایی‌داران بود و امیدوارم كه به این روند درست و منطقی سال 89 بازگردیم
 نه این‌كه دولت به‌خاطر بقای خود ،تولیدكنندگان را از بین ببرند؛ بنابراین بهتر است نان را آزاد كرده و این یارانه را به خود مردم بدهد تا منافع مردم (مصرف‌كننده) و تولیدكننده تأمین شود.



افزایش هزینه‌های جانبی نانوایان
بیژن نوروزمقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران گفت: در پنج سال گذشته كه همواره قیمت نان ثابت بوده،  هزینه‌های جانبی نانوایان همچون آب، برق و گاز افزایش یافته و از طرف دیگر حقوق كارگران ماهر نیز افزایش یافته است؛ به همین دلیل كارگران غیرماهر نیز با حقوق كمتری از حقوق كارگر ماهر مشغول به كار می‌شدند، لكن حقوق آنها هر سال توسط وزارت كار افزایش می‌یافت و آنها ملزم به بیمه كردن این كارگران بودند.
وی افزود: از طرف دیگر هزینه‌های زندگی خود نانوایان افزایش یافته است و ملكی که نانوایی در آن مستقر است نیز اگر به صورت اجاره‌ای باشد، قیمتش هر سال افزایش می‌یابد، چون با تأمین هزینه‌های تمام‌شده نانوا و اندكی سود می‌شود نانوایان را راضی به ادامه فعالیت كرد.


تغییر الگوی خرید نان
سرتیپی، نانواداری كه در شهر اندیشه به پخت نان بربری مشغول است، گفت: به صورت یارانه‌ای آرد را دریافت می‌كنیم ولی در سال های اخیر با افزایش قیمت گاز، برق، آب و هزینه‌های بیمه و حقوق كارگران، سوددهی واحدمان بسیار كم شده و دیگر این كار برایمان به صرفه نیست، ولی با این حال همچنان امیدواریم دولت فكر عاجلی به حال نانواداران بكند تا این صنعت رو به ورطه نابودی نرود.
وی افزود: هنوز اتحادیه نانوایان به ما نرخی اعلام نكرده و با همان قیمت قبل نان بربری پخت روزانه خود را به‌دست مصرف‌كننده می‌رسانیم.
چرخ آبی، نانواداری كه در همین منطقه به پخت نان لواش مشغول است نیز
در این‌باره گفت: از افزایش قیمت نان مصوب وزارت صنعت مطلعیم لكن هنوز اتحادیه به ما چیزی ابلاغ نكرده ولی انتظار داریم با افزایش قیمت نان از میزان خرید و تقاضا كم شود، چون مردم این منطقه وضع مالی خوبی ندارند.
نعمت بافنده، نانواداری كه در شهرری به پخت نان سنگك مشغول است، گفت: قیمت آرد و اجاره واحد نانوایی بسیار افزایش یافته است، از سوی دیگر با افزایش نرخ نان، مردم این منطقه به شدت گلایه‌مند هستند. وی با بیان این‌كه نرخ‌های جدید نان را در این واحد تولیدی اعمال كرده است، افزود: نرخ نیمه‌دولتی آرد
خنده دار است چون به قیمت آزاد به این نانوایی‌ها آرد فروخته می‌شود. مهدی نقدی، نانواداری كه در شهرری به پخت نان سنگك مشغول است، توضیح داد: تقاضای خرید نان توسط مردم همزمان با افزایش نرخ نان در كشور بسیار كاهش یافته است، از سوی دیگر قیمت جدید نان كفاف افزایش قیمت آب، برق و گاز را در پنج سال اخیر كه هیچ افزایش قیمت نانی را شاهد نبوده‌ایم، نمی‌كند.
وی با بیان این‌كه هزینه هر كیلو كنجد بین 28 تا 32 هزار تومان است، افزود: قیمت هر كیسه آرد بین 85 تا صدهزار تومان است، این در حالی است كه پخت این كیسه 200 هزار تومان درآمد دارد كه صدهزار تومان برای آرد، 30 هزار تومان شاطر، 20 هزار تومان هزینه پخت و ده هزار تومان هزینه خمیر زن آن می‌شود و فقط
 30 هزار تومان برای نانوا باقی می‌ماند.
این نانوا گفت: از دو سال پیش ما قیمت را به 2000 تومان افزایش داده‌ایم چون با افزایش نیافتن آن در سال‌های گذشته در معرض ورشكستگی بودیم، با این حال معتقدم آزادسازی نرخ نان برای نانوایان بهتر باشد.
مرتضی محمودی، نانواداری كه در منطقه نازی‌آباد به پخت نان بربری مشغول است، گفت: نرخ نامه جدید مبنی بر افزایش قیمت نان به دست ما رسیده اما هنوز قیمت خود را از هزار تومان به 1500 تومان افزایش نداده‌ایم و قصدی نیز برای این كار نداریم، چون مردم این منطقه بسیار فقیر هستند و همان هزار تومان را نیز به‌سختی تهیه كرده و نان خریداری می‌كنند.
وی افزود: مردم توانایی خرید نان با این قیمت را در این محله ندارند، بنابراین به اعتقاد بنده تنها در صورتی می‌توانیم این وضع را سروسامان بدهیم كه یارانه نان هم به مردم اختصاص دهیم.
ابوالقاسم بابایی، نانواداری كه در منطقه خانی‌آباد به پخت نان سنگك مشغول است، گفت: قیمت‌های جدید هم نمی‌تواند زیان نانوادار را كاهش دهد یا به صورت كلی رفع كند چون در پنج سال اخیر قیمت نان افزایش نیافته بود و از طرف دیگر با افزایش 200 تومانی قیمت نان انتظار دارند افزایش هزینه‌های جانبی نانوایان همچون حقوق و بیمه كارگر و مالیات جبران شود.
وی با بیان این‌كه هنوز نرخ نامه جدید به دستشان نرسیده است، افزود: خانی‌آباد محله مردم مستضعف است كه همان هزار تومان بهای سنگك با نرخ نامه قبلی را به زور تهیه می‌كنند، با این حال به نظر می‌رسد اگر دولت در نرخ نان دخالتی نداشته باشد و آن را آزاد بگذارد، بهتر است.
محمد جعفری، نانواداری كه در منطقه شهر قدس به پخت نان لواش مشغول است، گفت: قیمت‌های جدید منطقی است، اما به نظر من با توجه به افزایش نرخ تورم و گندم در پنج سال اخیر بهتر بود قیمت اندكی بیشتر می شد. وی افزود: با وجود این هنوز قیمت جدید به ما ابلاغ نشده است و هنوز لواش با قیمت
200 تومان به فروش می‌رسد، با این حال به نظر می‌رسد دولتی ماندن نرخ نان برای نانوایان بسیار بهتر از سایر تصمیمات بود.
حسین پوراكبر، نانواداری كه در منطقه فاز سوم اندیشه به پخت نان سنگك مشغول است، گفت: مردم این منطقه بسیار مشكل دارند و از همین قیمت
 700 تومانی سنگك هم ناراضی هستند و هنوز قیمت‌های جدید اعمال نشده است.
وی افزود: بیمه كارگر با حقوق، هزینه فیش آب، برق و گاز و سایر ملزومات نانوایان بسیار افزایش یافته، با این حال به نظر می‌رسد باید نرخ نان هر سال اندكی تغییر می‌كرد تا این افزایش قیمت ملموس نباشد چون همین الان هم نانوایان با ضرر نان را به دست مشتری می‌‌رسانند.
پوراكبر ادامه داد: بهتر است نرخ نان و قیمت آرد آزاد شود ولی یارانه آن به مردم
اختصاص یابد تا به این وسیله این افزایش قیمت جبران شود.