سلامت اجباری شد

بررسی ابعاد مختلف طرح «بیمه اجباری سلامت» که از 13 آبان عملیاتی می‌شود

سلامت اجباری شد

«آغاز طرح بیمه اجباری سلامت از هفته آینده» خبری است كه دیروز از زبان مدیرعامل سازمان بیمه سلامت اعلام شد. طرحی كه طاهر موهبتی از آن به عنوان «یك اتفاق كم‌نظیر در تاریخ سلامت كشور» نام برده است. هر چند این اتفاق كم نظیر در تاریخ سلامت كشور به باور بسیاری همانی است كه دولت تدبیر و امید پس از روی كار آمدن آن را با عنوان «بیمه رایگان» معرفی كرده بود و حالا پسوند رایگان با اجباری عوض شده است. توجیه دولت در برابر این تغییر نام با توجه به اتفاقات گذشته هم منطقی به نظر می‌رسد! چرا كه سال قبل با شكست طرح تحول سلامت، ۵۰۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای پرداخت بدهی‌های بیمه سلامت برداشت شد و با توجه به این هزینه دیگر دولت زیر بار رایگان بودن این بیمه نخواهد رفت. البته به واسطه دهك‌بندی این بیمه آن‌طور كه از طرح ابتدایی مصوب هیات دولت مشخص است می‌توان همچنان به آن بیمه رایگان اطلاق كرد؛ چرا كه در مصوبه جدید دولت، صد در صد حق بیمه افرادی كه تا ۴۰درصد حداقل حقوق وزارت كار درآمد دارند توسط دولت پرداخت می‌شود. همچنین ۵۰درصد حق بیمه افرادی كه از ۴۰درصد تا كمتر از صد در صد حداقل حقوق و دستمزد را دریافت می‌كنند توسط دولت پرداخت خواهد شد و افرادی كه صد‌در‌صد حداقل حقوق و دستمزد را دریافت می‌كنند باید حق بیمه را خودشان پرداخت كنند. تجربه اول بیمه سلامت هم برای دولت تجربه سخت و پر هزینه‌ای بود و هم به كام شهروندان تلخ آمد حالا اما آن‌طور كه وزیر بهداشت و درمان گفته قرار است با روشی تازه «طرح بیمه اجباری سلامت» عملیاتی شود.

۸۰۰
این تعداد داروخانه‌های طرف قرارداد بیمه سلامت فقط در تهران است. بیمه خدمات درمانی از دو سال پیش تبدیل به بیمه سلامت شد، بنابراین دفترچه‌های این بیمه قبلا دفترچه خدمات درمانی بود و الان تبدیل به دفترچه بیمه سلامت شده است. همه موارد مثل بیمارستان‌های دولتی، بیمارستان‌های دانشگاهی و در بعضی از مناطق و شهرها بیمارستان‌های خصوصی هم بعضا هستند كه طرف قرارداد این بیمه قرار دارند. پزشك، داروخانه، آزمایشگاه، فیزیوتراپی، رادیولوژی و كلا پاراكلینیك‌ها طرف قرارداد این بیمه هستند.
 ممكن است در بعضی از شهرها پزشك‌های فوق تخصص طرف قرارداد نباشند كه نه تنها برای این بیمه شده‌ها بلکه برای كاركنان دولت هم اگر مراجعه كنند آزاد محاسبه می‌شود. اما فقط در شهر تهران 800 داروخانه طرف قرارداد این بیمه وجود دارد. این خدماتی كه برای بیمه سلامت قائل شده است همان خدماتی است كه بر بیمه كاركنان دولت یا بیمه ایرانیان هم حاكم است، بنابراین محدودیتی برای دریافت خدمات برای این بیمه‌شدگان نیست.


۱ تا ۳
این عددها هم حكایت از دهك‌بندی در طرح بیمه اجباری سلامت دارد. دهك‌بندی برای تحت پوشش این بیمه قرار گرفتن یكی از آن موارد چالش‌برانگیز این بیمه است كه البته وزارت بهداشت و درمان به وزارت كار و تعاون یك ماه فرصت داده است تا تعیین دهك افراد متقاضی را انجام دهد. به این مفهوم كه پورتال سایت سازمان بیمه سلامت از روز ۱۳ آبان برای ثبت‌نام باز می‌شود و در این بین وزارت تعاون،كار و رفاه اجتماعی یك ماه فرصت دارد تا تعیین دهك افراد متقاضی را انجام دهد درصورتی كه فردی به این ارزیابی وسع اعتراضاتی نیز داشته باشد، مدت زمان اعتراضی هم در نظر گرفته شده است. نكته قابل توجه آن است که در این ارزیابی وسع روستایی‌ها نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در صورتی كه مشخص شود توانایی پرداخت حق بیمه خود را دارند، مشمول دهك یك تا سه نخواهند شد و این موضوع در حالی است كه روستاییان از طریق نظام ارجاع و پزشك خانوار همچنان تحت‌نظر خواهند بود.


۳۴
این عدد را كه ضرب در یك میلیون كنید به جمعیت بیمه‌شدگانی دست می‌یابید كه به صورت رایگان بیمه شدند. به گواه آمارهای ارائه شده رسمی از سوی وزارت بهداشت و درمان، 4/91درصد جمعیت كشور تحت پوشش بیمه‌های خدمات درمانی هستند و آن دسته‌ای كه از پوشش بیمه همگانی بهره نبردند هم منعی برای انجام این كار وجود نداشته است و به عبارتی همه مردم بالقوه دارای بیمه درمان هستند. با این حساب 40میلیون از جمعیت كشور تحت پوشش خدمات سازمان بیمه سلامت هستند. آن‌طور كه مدیر‌عامل سازمان بیمه سلامت هم اعلام كرده است، امروزه 34میلیون نفر از جمعیت بیمه‌شدگان ما به صورت رایگان بیمه شدند و هزینه‌ای برای حق بیمه پرداخت نمی‌كنند.


۵۸۱
این عدد را كه میلیاردی بخوانید، می‌شود هزینه دولت برای بیمه‌سلامت یك‌میلیون نفر در سال. بنا بر گفته‌های مدیرعامل سازمان بیمه سلامت هر یك میلیون بیمه شده در سال ۵۸۱ میلیارد تومان هزینه برای بیمه سلامت دارد. از آنجا كه تا به حال 40 میلیون نفر از جمعیت كشور تحت پوشش خدمات سازمان بیمه سلامت هستند، می‌توان متوجه شد هزینه بیمه سلامت برای دولت و همین 40 میلیون نفر تحت پوشش در سال رقمی نزدیك به 23 تریلیون و 240 میلیارد تومان می‌شود. برای تامین اعتبارات این سازمان هم البته حرف و حدیث‌های بسیاری مطرح بود. به عنوان مثال علی لاریجانی از تغییراتی در موضوع نحوه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها گفته و اعلام كرده «می‌توان بخشی از اعتبارات بیمه سلامت را در آنجا منظور كرد.»


۶
این تعداد ماه‌هایی است كه از سوی سازمان بیمه سلامت برای ثبت نام در سامانه بیمه سلامت جهت پوشش بیمه‌اجباری تعیین شده است. افرادی كه تاكنون برای پوشش بیمه‌ای مراجعه نكرده‌اند باید بدانند برخلاف دوره‌های قبل برای بیمه‌شدگان دوره انتظار ده روزه در نظر گرفته شده است، یعنی دیگر مانند گذشته اگر شخصی برای بیماری خود به بیمارستان مراجعه كند دیگر روی تخت بیمارستان برای بیماری مذكور بیمه نخواهد شد. همچنین باید پیش از موعد منقضی شدن دفترچه بیمه خود نسبت به تمدید آن اقدام كنند. درصورتی كه تاخیر در تمدید بیمه بیش از یك ماه به طول بینجامد، فرد مشمول ده روز دوره انتظار می‌شود.



۸
این تعداد میلیون نفری است كه تاکنون تحت پوشش بیمه‌ای قرار نگرفته‌اند. بر اساس اعلام مركز آمار كشور، حدود ۱۰درصد افراد كل كشور تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند،درصدی كه نشان می‌دهد هشت میلیون جمعیت كشور تاکنون بدون  پوشش بیمه‌ای هستند. افراد بدون پوشش بیمه‌ای برای برخورداری از تسهیلات قسطی شدن حق بیمه پرداختی، ‌باید ظرف مدت شش ماه از شروع آیین‌نامه اجرایی اقدام كنند. به گفته طاهر موهبتی این برنامه برای پوشش بیمه‌ای افراد كم درآمد اجرا می‌شود.


۴۸۰۰
این تعداد خدماتی است كه در بسته خدمات بیمه‌ای قرار دارد. آن‌طور كه مدیرعامل سازمان بیمه سلامت می‌گوید، حدود 4800 خدمات در بسته خدمات بیمه‌ای قرار دارد و 2450 قلم دارو و 48هزار لوازم مصرفی و تجهیزات پزشكی تحت پوشش این بیمه هستند. به گفته او، هدفمند كردن یارانه بیمه رایگان به سمت گروه‌های نیازمند، منطقی كردن رفتارهای هزینه‌ای، اجرای راهنمای بالینی، جلوگیری از ایجاد همپوشانی چند دفترچه بیمه‌ای و رفع آن، اجرای نظام ارجاع و پزشك خانواده در روستاها در حال انجام است و امروز نتایج ارزشمند آن را می‌بینیم.


۹۰
ایندرصد هزینه‌هایی است كه از بیمه‌شدگان بر‌اساس تعرفه دولتی دریافت می‌شود؛ به این مفهوم كه حدود 90درصد هزینه‌های مردم در بیمارستان‌های دولتی و بخش خصوصی بر‌اساس تعرفه دولتی و 70درصد هزینه مردم در بخش سرپایی توسط سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت می‌شود و پرداختی از جیب مردم كه همواره تاكید شده باید كاهش پیدا كند، از ۵۸درصد به ۳۳درصد كاهش یافته است.
هر چند موهبتی با اشاره به برخی بندهای بیمه پایه اجباری به جام‌جم گفته است كسانی كه بیمه رایگان شدند دیگر نمی‌توانند به بخش خصوصی برای درمان مراجعه كنند، چرا كه بیمه پوشش خدمات خصوصی را نخواهد داد، البته خدمات همان است اما در بخش دولتی و نه بخش خصوصی.


۱۳۰
این عدد هم تعداد مراكز درمانی را نشان می‌دهد كه در تهران با سازمان بیمه سلامت قرارداد دارند. یعنی سازمان بیمه سلامت دراستان تهران با ۱۳۰بیمارستان و مركز جراحی محدود قرارداد دارد، هر چند این سازمان هرگز با بیمارستان میلاد كه وابسته به تامین اجتماعی است، قرارداد نداشته و در نتیجه هیچ‌گونه بدهی به این بیمارستان
ندارد.
سرپرست اداره ارزیابی و قراردادهای مراكز سلامت سازمان بیمه سلامت درباره موارد مطرح شده در مورد بدهی سازمان بیمه سلامت به بیمارستان میلاد تهران كه وابسته به سازمان تامین اجتماعی است، می‌گوید موارد مطرح شده درباره بدهی سازمان بیمه سلامت به بیمارستان میلاد تهران صحت ندارد، زیرا بدهی وقتی شكل می‌گیرد كه بیمه‌شدگان سازمان بیمه سلامت به بیمارستان طرف قرارداد مراجعه كرده و آن بیمارستان اسناد را به سازمان‌های بیمه‌گر ارائه كنند.
به گفته علیرضا عظیمی وقتی سازمان بیمه سلامت با این بیمارستان قرارداد ندارد، این بیمارستان نمی‌تواند بیمه‌شدگان را بپذیرد و در نتیجه بدهی نیز شكل نگرفته و این موارد صحت ندارد.




۵
این تعداد بیماری‌های خاصی است كه قرار است تحت پوشش بیمه سلامت قرار بگیرند. سازمان بیمه سلامت برای رفع مشكل بیماران خاص نیز تلاش می‌كند. به این منظور پنج بیماری خاص تحت پوشش بیمه سلامت قرار‌دارد. بیماران هموفیلی، تالاسمی، ام اس، دیالیز و گیرندگان پیوند كلیه تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفته است. آن طور كه مسؤولان بیمه سلامت گفته اند سال گذشته حدود 1200 میلیارد تومان در حوزه بیماری‌های خاص هزینه شده است.
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت دراین باره گفته 73هزار بیمار خاص تحت پوشش بیمه سلامت هستند. آن طور كه او توضیح داده در این سازمان همچنین به اتباع خارجی توجه ویژه می‌شود و صدهزار تبعه خارجی از خدمات سازمان بیمه سلامت استفاده می‌كنند.



صفر
اگر از هزینه بودجه سلامت برای درمان افراد گرفتار اعتیاد بپرسید باید بگوییم هزینه بیمه معتادان در بودجه سازمان بیمه سلامت وجود ندارد. محمد هاشمی،مدیركل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بیمه سلامت دراین باره گفته است بر اساس پیشنهاد ستاد مبارزه با مواد مخدر، هزینه پوشش بیمه درمانی معتادان از سازمان بیمه سلامت جدا شده و قرار بود هزینه این اقدام به ستاد مبارزه با مواد مخدر اختصاص پیدا كند.