گزارشی از احتمال تغییر قیمت بنزین در لایحه بودجه سال آینده با توجه به پیشنهادهای نمایندگان مجلس
اما و اگرهای بنزین تک‌نرخی
نمایندگان مجلس كه پیش از این مخالفت خود را با افزایش قیمت بنزین اعلام كرده بودند، با ارائه پیشنهادهایی برای تك‌نرخی شدن قیمت بنزین در چارچوب لایحه بودجه سال آینده، به دنبال كاهش نرخ بنزین هستند. لایحه بودجه سال 1399 هم‌اكنون در كمیسیون تلفیق مجلس در حال بررسی است و ماه آینده در صحن علنی مجلس مطرح می‌شود. با توجه به مخالفت اكثر نمایندگان با تصمیم دولت برای افزایش قیمت بنزین به 3000 تومان، این‌طور به نظر می‌آید كه اگر در صحن مجلس هر پیشنهادی برای تعدیل قیمت بنزین مطرح شود، با رأی بالایی به تصویب برسد. این در حالی است كه كارشناسان می‌گویند مجلس به جای تك‌نرخی كردن بنزین، بهتر است طرح‌های كارشناسی كه اخیراً ارائه‌شده را اجرا كند؛ طرح‌هایی همچون تخصیص سهمیه بنزین به هر ایرانی و ایجاد بازار متشكل انرژی برای خرید و فروش سوخت.
مجلس می‌تواند قیمت بنزین را برگرداند؟
اصلاح قیمت بنزین در مجلس، شرط و شروطی دارد. مجلس از زمانی كه قیمت بنزین یك‌شبه افزایش پیدا كرد، به دنبال راهكاری برای كاهش نرخ آن بوده است. در همان زمان، مجلس دو طرح برای تعدیل قیمت مصوب سران قوا ارائه كرد، ولی پس از توصیه‌های رهبری هر دو طرح از دستور كار خارج و پیشنهاد دولت اجرایی شد. با این حال اكنون برخی نمایندگان مجلس بر این باورند كه مصوبه سران قوا تا پایان سال قابلیت اجرایی دارد و نمایندگان می‌توانند در زمان تصویب لایحه بودجه، قیمت بنزین را نیز كاهش دهند هرچند برخی اعتقاد دارند این اقدام نمایندگان در آستانه انتخابات مجلس، جنبه تبلیغاتی دارد و عده‌ای در تلاش برای انجام آن هستند.
البته از آنجا كه دولت از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین به 3000 تومان، حدود 30 هزار میلیارد تومان درآمد كسب می‌كند، نمایندگان مجلس به دنبال آن هستند نرخ میانه‌ای را به تصویب برسانند كه هم درآمد دولت خیلی كم نشود و هم فشار تورمی بنزین بر مردم كاسته شود. در همین چند هفته‌ای كه از افزایش قیمت بنزین گذشته، شاهد رشد شتابان تورم بوده‌ایم كه با توجه به انتظارات تورمی در سطح جامعه، اجتناب‌ناپذیر بوده است.
آیا درآمد دولت كم می‌شود؟
اگر بنزین تك‌نرخی شود و با یك قیمت مثلاً 2000 تومان عرضه شود، درآمد دولت نسبت به شرایط فعلی كه بنزین سهمیه‌ای را 1500 تومان و بنزین آزاد را 3000 تومان می‌فروشد، چندان تغییری نمی‌كند. اگر فرض را بگذاریم كه روزانه 80 میلیون لیتر بنزین 2000 تومانی در كشور مصرف شود، درآمد دولت از محل افزایش قیمت بنزین (مابه‌التفاوت بنزین هزار تومانی سابق و نرخ 2000 تومان) سالانه حدود 29 هزار میلیارد تومان می‌شود؛ بنابراین درآمد دولت كاسته نمی‌شود و یارانه معیشتی باید در همین سطح فعلی باقی بماند.
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه هم هفته گذشته درخصوص درخواست نمایندگان مبنی بر كاهش قیمت بنزین در بودجه 99 عنوان كرد: از آنجا كه این موضوع تاكنون رسما به دولت اعلام نشده است، در حال حاضر درباره آن نظری نداشته و باید اجزای آن به دقت بررسی شود. مصرف روزانه بنزین به 98 میلیون لیتر در روز رسیده بود كه با اصلاح قیمت آن 20 میلیون لیتر كاهش یافت.
وی تصریح كرد: در صورتی كه طرح نمایندگان درباره كاهش قیمت بنزین بتواند مصرف بنزین را كاهش دهد و مردم از آن راضی باشند، دولت مخالفتی با آن ندارد، زیرا منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین در اختیار مردم قرار می‌گیرد، اما در حال حاضر هیچ نظری درباره آن نداریم، زیرا تاكنون مورد بررسی قرار نگرفته است.
كاظم دلخوش، عضو كمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم از ارائه پیشنهادهایی برای تك‌نرخی شدن قیمت بنزین در سال آینده خبر داد و گفت: نمایندگان به دنبال كاهش نرخ بنزین هستند.
وی گفت: نمایندگان پیشنهادهای زیادی برای تغییر نرخ بنزین داده‌اند؛ پیشنهاد ما تك‌نرخی شدن بنزین است كه بر اساس آن بنزین معمولی با قیمت ۱۵۰۰ یا ۲۰۰۰ تومان و بنزین سوپر به قیمت ۲۰۰۰ یا ۲۵۰۰ تومان - آن هم بدون كارت سوخت - عرضه شود.
دلخوش با تاكید بر این‌كه قانون‌گذاری از وظایف مجلس است، افزود: سران قوا نمی‌توانند قانون‌گذاری كنند و این كار بر عهده مجلس است. این عضو كمیسیون اقتصادی مجلس همچنین با اشاره به تلاش دولت برای عدم اتكا به منابع نفتی در بودجه سال آینده گفت: این كه درآمدهای دولت در بودجه سال آینده بدون اتكا به فروش نفت دیده شده است، كار را سخت می‌كند؛ بودجه‌ای كه به باور ما همچون سال گذشته واقعی نیست و حتی تحقق ۷۰ درصدی آن بعید است.
طرح سهمیه بنزین برای 80 میلیون ایرانی
سعید عباسیان، پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف از طرح این اندیشکده برای عرضه بنزین عادلانه خبر داد و گفت: هر ایرانی می‌تواند از یارانه بنزین بهره‌مند شود اما دولت‌ها در سال‌های گذشته یارانه سوخت را برای دارندگان خودرو اختصاص دادند که اندیشکده حکمرانی شریف طرحی را در این زمینه ارائه کرده تا همه 80 میلیون ایرانی از یارانه بنزین منتفع شوند.
وی افزود: طرح‌های پیشنهادی نمایندگان مجلس در بودجه 99 بر تک‌نرخی شدن بنزین بین 1800 تا 2000 تومان اصرار دارد اما با توجه به این که قیمت بنزین به تازگی افزایش پیدا کرده، صلاح نیست دوباره این اتفاق بیفتد.
عباسیان ادامه داد: طرح‌های تک‌نرخی کردن بنزین مشکل بازار انرژی کشور را حل نمی‌کند، بلکه قیمت‌گذاری باید از اختیار دولت و مجلس خارج شود و تنظیم‌گر قیمت، بازار باشد. همیشه این موضوع وجود دارد که چند سال نرخ بنزین ثابت می‌ماند و یکباره افزایش چند برابری را تجربه می‌کند.
پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف با اشاره به این که قیمت‌گذاری بنزین باید از اختیار دولت، مجلس و هر نهاد سیاسی خارج شود، تاکید کرد: افزایش یکباره قیمت اتفاقاتی مثل آبان ماه را به دنبال دارد و ثابت نگه داشتن آن هم به اقتصاد آسیب می‌زند. به همین منظور افزایش قیمت بنزین باید با پرداخت یارانه و بسته‌های حمایتی همراه باشد.
این پژوهشگر اقتصادی با بیان این که بنزین به یک ابزار سیاسی برای دولت و مجلس تبدیل شده است، گفت: اگر قیمت‌گذاری بنزین بدون دخالت دولت و مجلس انجام شود مردم نفع بیشتری خواهند برد، ضمن این که درآمد آن نیز نصیب دولت می‌شود.
به گفته وی، مهم‌ترین مزیت طرح پژوهشکده این است پولی که به مردم داده می‌شود توسط دولت است و یک بازار متشکل انرژی برای 80 میلیون ایرانی شکل می‌گیرد که هر ماه برای هر نفر 20 لیتر شارژ می‌شود. افرادی که خودرو ندارند می‌توانند سهمیه خود را به دولت یا به افراد دیگر بفروشند که از مزایای دیگر این طرح است.
وی با بیان این که قرار نیست کسی در پمپ بنزین اقدام به فروش سهمیه خود کند، تصریح کرد: سهمیه بنزین در قالب کارت‌های نقدی که همه مردم دارند تحویل خواهد شد و اگر کسی نخواست از بنزین استفاده کند می‌تواند به دولت بنزین را به نرخ روز بفروشد و پول آن را دریافت کند.
عباسیان به استهلاک بسته‌های حمایتی اشاره کرد و گفت: یارانه 45 هزار و 500 تومانی که سال 89 پرداخت می‌شد با 45 هزار تومانی که الآن پرداخت می‌شود متفاوت است و اکنون ارزش خود را از دست داده و اگر کمک معیشت بنزین ثابت بماند هم ارزش خود را با توجه به تورم از دست می‌دهد.
پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف ادامه داد: دولت باید نقش تنظیم‌گر داشته باشد تا جهش قیمتی در بازار اتفاق نیفتد و اگر تورم اضافه شود به همان میزان نرخ بنزین افزایش و یارانه‌ای که به خانوارها می‌رسد رشد خواهد یافت. مزیت این طرح سادگی آن است و برای اجرا نیاز به زمان زیادی ندارد.
بنزین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ تومانی در راه است؟
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی گفت: با بنزین تك‌نرخی یعنی نرخی ثابت بین 1700 تومان تا 2000 تومان هم اصل ۷۵ رعایت می‌شود، هم مردم رضایت دارند و هم درآمد دولت تأمین و در عین حال جلوی رانت و فساد هم گرفته می‌شود. قرار است این پیشنهاد در كمیسیون تلفیق و صحن مجلس مطرح شود و عقلانی این است كه كمیسیون با آن موافقت كند. دولت نیز دلیلی برای مخالفت ندارد.
وی درباره احتمال تك‌نرخی شدن قیمت بنزین در بودجه ۹۹ گفت: مجلس در سال ۹۸ به خاطر حكم حكومتی در مورد بنزین نمی‌توانست ورود پیدا كند، اما در سال ۹۹ با چند شرط می‌تواند به موضوع بنزین ورود داشته باشد. اصل ۷۵ قانون اساسی می‌گوید ما حق نداریم یك ریال درآمد دولت را كم كنیم و یك ریال هم نمی‌توانیم هزینه آن را افزایش دهیم. درواقع درآمد را می‌توانیم افزایش دهیم و هزینه را نیز می‌توانیم كاهش دهیم ولی عكس آن نمی‌توانیم عمل كنیم.
عضو كمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: دولت مدعی است از حیث افزایش قیمت بنزین ۳۱ هزار میلیارد درآمد دارد. اگر فرمولی در مجلس تهیه كنیم كه ۳۱ هزار میلیارد تومان به اضافه یك ریال بیشتر شود و درآمد دولت تأمین شود، آقایان دولت نمی‌توانند اعتراض كنند. در حال حاضر از محل افزایش قیمت بنزین ۳۱ هزار میلیارد تومان درآمد كسب می‌شود كه ما این عدد را با فرمولی كه طراحی كرده‌ایم به دولت می‌دهیم.
او افزود: ما در محاسباتمان گفته‌ایم اگر بخواهیم بنزین تك‌نرخی داشته باشیم، باید بین 1۷۰۰ تومان تا 2000 تومان یك نرخ را ثابت كنیم و صد درصد با این قیمت، عدد ۳۱هزار میلیارد تومان دولت نیز تأمین می‌شود. برآوردهای ما می‌گوید اگر قیمت بنزین را حتی 2000 تومان تعیین كنیم چیزی بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل می‌شود.
جعفرزاده ایمن‌آبادی تاكید كرد: ما طبق اصل ۷۵ نمی‌توانیم درآمد دولت را كاهش دهیم و باید آن را افزایش دهیم. پس باید مصوبه‌ای در كمیسیون تلفیق و صحن علنی در لایحه بودجه ۹۹ داشته باشیم كه ۳۱ هزار میلیارد تومان از محل اصلاح قیمت بنزین تأمین شود. ما در كمیسیون برنامه و بودجه به اتفاق دیگر خبرگان مجلس كار كارشناسی حرفه‌ای در این زمینه انجام داده‌ایم كه در عین حال كه مغایر اصل ۷۵ نباشد، اصل ۵۱ و ۵۲ را نیز خدشه‌دار نكند و جلوی رانت و فساد را هم بگیرد و درآمد دولت تأمین و رضایت مردم هم جلب شود.
طرح عادلانه‌تر و كم‌هزینه‌تر
سال گذشته اندیشكده حكمرانی شریف، طرح اختصاص سهمیه بنزین به هر نفر به جای هر خودرو را مطرح كرد كه در مجلس رأی نیاورد، چراكه نمایندگان مجلس با هرگونه افزایش قیمت بنزین مخالف بودند؛ اما امسال كه دولت اقدام به گرانی بنزین كرده، بهتر است نمایندگان مجلس به جای تك‌نرخی كردن این فرآورده نفتی كه صرفا آثار تورمی كمتری از طرح دولت دارد، طرح‌هایی را تصویب كنند كه هم آثار تورمی كمتری دارد و هم توزیع یارانه سوخت را عادلانه‌تر می‌كند.
علی مروی، مدیر اندیشكده حكمرانی شریف با نقد اقدام دولت در اصلاح قیمت بنزین گفت: دولت نه طرح مناسبی را انتخاب كرد، نه شیوه صحیحی برای اجرا در پیش گرفت.
به گزارش مهر، این كارشناس اقتصادی گفت: اقدام دولت تاثیری چندانی در برقراری عدالت بین مردم جامعه و عادلانه كردن یارانه‌ها به نفع دهك‌های پایین نیز ندارد، چراكه سهمیه بنزین همچنان به خودروها تعلق می‌گیرد نه افراد.
مروی افزود: افزایش قیمت بنزین از هزار تومان به ۱۵۰۰ تومان برای سهمیه و 3000تومان به صورت آزاد تأثیر كمی بر كاهش مصرف دارد. از آنجا كه در اقدام تازه دولت، سهمیه برای مصرف در نظر گرفته شده است تأثیر بسزایی بر مدیریت مصرف سوخت ندارد. در عین حال چون سهمیه به خودرو تعلق گرفته است نه فرد، در اجرای عدالت نیز موفق نبوده است؛ از سوی دیگر با توجه به این‌كه نرخ 3000 تومانی نیز با نرخ بین‌المللی و خارج از مرز كشور تفاوت قابل توجهی دارد، در حوزه كنترل قاچاق نیز نمی‌تواند نقش موثری داشته باشد.
وی اظهار كرد: تنها حسن این طرح دولت این است كه اگر در گذشته بابت هر لیتر بنزین هزار تومان به منابع عمومی واریز می‌شد اكنون 3000 تومان واریز می‌شود. از سوی دیگر باید دید دولت به چه ترتیبی ۱۸ میلیون خانواری كه قرار است كمك معیشتی به آنها تعلق بگیرد را شناسایی می‌كند. البته درباره مبلغ اختصاص داده شده نیز باید گفت كه سرانه این رقم هر چه تعداد خانوار افزایش یابد كمتر می‌شود، یعنی سرانه برای یك خانواده یك نفره ۵۵ هزار تومان اما برای یك خانواده هشت نفره ۲۵ هزار تومان است؛ كه این یك رویكرد ضدجمعیتی است.
این كارشناس اقتصاد گفت: دولت به دلیل تعلل چندساله‌ای كه در افزایش نرخ بنزین داشت، برای جبران كسری بودجه خود چاره‌ای جز افزایش قیمت در مقطع كنونی نداشت. باید نظام بازتوزیع ظالمانه یارانه را اصلاح می‌كرد؛ اما در شرایط مناسبی این تصمیم را اجرایی نكرد. چراكه در حال حاضر گسل‌های قومیتی فعال شده و اعتراضات كارگری اوج گرفته بود.مروی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد خانوارهای پنج دهك پایین فاقد خودرو هستند. به این ترتیب تخصیص سهمیه خودرو تأثیر مثبتی برای این اقشار ندارند چون خودرو ندارند كه سوختی استفاده كنند.
وی تاكید كرد: دولت نه طرح مناسبی را انتخاب كرد نه شیوه صحیحی برای اجرا در پیش گرفت. باید اجرای بخش حمایتی مقدم بر افزایش قیمت می‌بود اما دولت عكس آن عمل كرد. ضمن این‌كه، به دلیل اطلاع‌رسانی ناشیانه و تعامل ضعیف دولت با مردم، صرفاً افزایش قیمت بنزین برجسته شد و خیلی از مردم از چتر حمایتی دولت بی‌خبر بودند.
اصلاح قیمت بنزین در مجلس، شرط و شروطی دارد. مجلس از زمانی كه قیمت بنزین یك‌شبه افزایش پیدا كرد، به دنبال راهكاری برای كاهش نرخ آن بوده است. در همان زمان، مجلس دو طرح برای تعدیل قیمت مصوب سران قوا ارائه كرد، ولی پس از توصیه‌های رهبری هر دو طرح از دستور كار خارج و پیشنهاد دولت اجرایی شد. با این حال اكنون برخی نمایندگان مجلس بر این باورند كه مصوبه سران قوا تا پایان سال قابلیت اجرایی دارد و نمایندگان می‌توانند در زمان تصویب لایحه بودجه، قیمت بنزین را نیز كاهش دهند هرچند برخی اعتقاد دارند این اقدام نمایندگان در آستانه انتخابات مجلس، جنبه تبلیغاتی دارد و عده‌ای در تلاش برای انجام آن هستند.
البته از آنجا كه دولت از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین به 3000 تومان، حدود 30 هزار میلیارد تومان درآمد كسب می‌كند، نمایندگان مجلس به دنبال آن هستند نرخ میانه‌ای را به تصویب برسانند كه هم درآمد دولت خیلی كم نشود و هم فشار تورمی بنزین بر مردم كاسته شود. در همین چند هفته‌ای كه از افزایش قیمت بنزین گذشته، شاهد رشد شتابان تورم بوده‌ایم كه با توجه به انتظارات تورمی در سطح جامعه، اجتناب‌ناپذیر بوده است.
آیا درآمد دولت كم می‌شود؟
اگر بنزین تك‌نرخی شود و با یك قیمت مثلاً 2000 تومان عرضه شود، درآمد دولت نسبت به شرایط فعلی كه بنزین سهمیه‌ای را 1500 تومان و بنزین آزاد را 3000 تومان می‌فروشد، چندان تغییری نمی‌كند. اگر فرض را بگذاریم كه روزانه 80 میلیون لیتر بنزین 2000 تومانی در كشور مصرف شود، درآمد دولت از محل افزایش قیمت بنزین (مابه‌التفاوت بنزین هزار تومانی سابق و نرخ 2000 تومان) سالانه حدود 29 هزار میلیارد تومان می‌شود؛ بنابراین درآمد دولت كاسته نمی‌شود و یارانه معیشتی باید در همین سطح فعلی باقی بماند.
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه هم هفته گذشته درخصوص درخواست نمایندگان مبنی بر كاهش قیمت بنزین در بودجه 99 عنوان كرد: از آنجا كه این موضوع تاكنون رسما به دولت اعلام نشده است، در حال حاضر درباره آن نظری نداشته و باید اجزای آن به دقت بررسی شود. مصرف روزانه بنزین به 98 میلیون لیتر در روز رسیده بود كه با اصلاح قیمت آن 20 میلیون لیتر كاهش یافت.
وی تصریح كرد: در صورتی كه طرح نمایندگان درباره كاهش قیمت بنزین بتواند مصرف بنزین را كاهش دهد و مردم از آن راضی باشند، دولت مخالفتی با آن ندارد، زیرا منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین در اختیار مردم قرار می‌گیرد، اما در حال حاضر هیچ نظری درباره آن نداریم، زیرا تاكنون مورد بررسی قرار نگرفته است.
كاظم دلخوش، عضو كمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم از ارائه پیشنهادهایی برای تك‌نرخی شدن قیمت بنزین در سال آینده خبر داد و گفت: نمایندگان به دنبال كاهش نرخ بنزین هستند.
وی گفت: نمایندگان پیشنهادهای زیادی برای تغییر نرخ بنزین داده‌اند؛ پیشنهاد ما تك‌نرخی شدن بنزین است كه بر اساس آن بنزین معمولی با قیمت ۱۵۰۰ یا ۲۰۰۰ تومان و بنزین سوپر به قیمت ۲۰۰۰ یا ۲۵۰۰ تومان - آن هم بدون كارت سوخت - عرضه شود.
دلخوش با تاكید بر این‌كه قانون‌گذاری از وظایف مجلس است، افزود: سران قوا نمی‌توانند قانون‌گذاری كنند و این كار بر عهده مجلس است. این عضو كمیسیون اقتصادی مجلس همچنین با اشاره به تلاش دولت برای عدم اتكا به منابع نفتی در بودجه سال آینده گفت: این كه درآمدهای دولت در بودجه سال آینده بدون اتكا به فروش نفت دیده شده است، كار را سخت می‌كند؛ بودجه‌ای كه به باور ما همچون سال گذشته واقعی نیست و حتی تحقق ۷۰ درصدی آن بعید است.
طرح سهمیه بنزین برای 80 میلیون ایرانی
سعید عباسیان، پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف از طرح این اندیشکده برای عرضه بنزین عادلانه خبر داد و گفت: هر ایرانی می‌تواند از یارانه بنزین بهره‌مند شود اما دولت‌ها در سال‌های گذشته یارانه سوخت را برای دارندگان خودرو اختصاص دادند که اندیشکده حکمرانی شریف طرحی را در این زمینه ارائه کرده تا همه 80 میلیون ایرانی از یارانه بنزین منتفع شوند.
وی افزود: طرح‌های پیشنهادی نمایندگان مجلس در بودجه 99 بر تک‌نرخی شدن بنزین بین 1800 تا 2000 تومان اصرار دارد اما با توجه به این که قیمت بنزین به تازگی افزایش پیدا کرده، صلاح نیست دوباره این اتفاق بیفتد.
عباسیان ادامه داد: طرح‌های تک‌نرخی کردن بنزین مشکل بازار انرژی کشور را حل نمی‌کند، بلکه قیمت‌گذاری باید از اختیار دولت و مجلس خارج شود و تنظیم‌گر قیمت، بازار باشد. همیشه این موضوع وجود دارد که چند سال نرخ بنزین ثابت می‌ماند و یکباره افزایش چند برابری را تجربه می‌کند.
پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف با اشاره به این که قیمت‌گذاری بنزین باید از اختیار دولت، مجلس و هر نهاد سیاسی خارج شود، تاکید کرد: افزایش یکباره قیمت اتفاقاتی مثل آبان ماه را به دنبال دارد و ثابت نگه داشتن آن هم به اقتصاد آسیب می‌زند. به همین منظور افزایش قیمت بنزین باید با پرداخت یارانه و بسته‌های حمایتی همراه باشد.
این پژوهشگر اقتصادی با بیان این که بنزین به یک ابزار سیاسی برای دولت و مجلس تبدیل شده است، گفت: اگر قیمت‌گذاری بنزین بدون دخالت دولت و مجلس انجام شود مردم نفع بیشتری خواهند برد، ضمن این که درآمد آن نیز نصیب دولت می‌شود.
به گفته وی، مهم‌ترین مزیت طرح پژوهشکده این است پولی که به مردم داده می‌شود توسط دولت است و یک بازار متشکل انرژی برای 80 میلیون ایرانی شکل می‌گیرد که هر ماه برای هر نفر 20 لیتر شارژ می‌شود. افرادی که خودرو ندارند می‌توانند سهمیه خود را به دولت یا به افراد دیگر بفروشند که از مزایای دیگر این طرح است.
وی با بیان این که قرار نیست کسی در پمپ بنزین اقدام به فروش سهمیه خود کند، تصریح کرد: سهمیه بنزین در قالب کارت‌های نقدی که همه مردم دارند تحویل خواهد شد و اگر کسی نخواست از بنزین استفاده کند می‌تواند به دولت بنزین را به نرخ روز بفروشد و پول آن را دریافت کند.
عباسیان به استهلاک بسته‌های حمایتی اشاره کرد و گفت: یارانه 45 هزار و 500 تومانی که سال 89 پرداخت می‌شد با 45 هزار تومانی که الآن پرداخت می‌شود متفاوت است و اکنون ارزش خود را از دست داده و اگر کمک معیشت بنزین ثابت بماند هم ارزش خود را با توجه به تورم از دست می‌دهد.
پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف ادامه داد: دولت باید نقش تنظیم‌گر داشته باشد تا جهش قیمتی در بازار اتفاق نیفتد و اگر تورم اضافه شود به همان میزان نرخ بنزین افزایش و یارانه‌ای که به خانوارها می‌رسد رشد خواهد یافت. مزیت این طرح سادگی آن است و برای اجرا نیاز به زمان زیادی ندارد.
بنزین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ تومانی در راه است؟
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی گفت: با بنزین تك‌نرخی یعنی نرخی ثابت بین 1700 تومان تا 2000 تومان هم اصل ۷۵ رعایت می‌شود، هم مردم رضایت دارند و هم درآمد دولت تأمین و در عین حال جلوی رانت و فساد هم گرفته می‌شود. قرار است این پیشنهاد در كمیسیون تلفیق و صحن مجلس مطرح شود و عقلانی این است كه كمیسیون با آن موافقت كند. دولت نیز دلیلی برای مخالفت ندارد.
وی درباره احتمال تك‌نرخی شدن قیمت بنزین در بودجه ۹۹ گفت: مجلس در سال ۹۸ به خاطر حكم حكومتی در مورد بنزین نمی‌توانست ورود پیدا كند، اما در سال ۹۹ با چند شرط می‌تواند به موضوع بنزین ورود داشته باشد. اصل ۷۵ قانون اساسی می‌گوید ما حق نداریم یك ریال درآمد دولت را كم كنیم و یك ریال هم نمی‌توانیم هزینه آن را افزایش دهیم. درواقع درآمد را می‌توانیم افزایش دهیم و هزینه را نیز می‌توانیم كاهش دهیم ولی عكس آن نمی‌توانیم عمل كنیم.
عضو كمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: دولت مدعی است از حیث افزایش قیمت بنزین ۳۱ هزار میلیارد درآمد دارد. اگر فرمولی در مجلس تهیه كنیم كه ۳۱ هزار میلیارد تومان به اضافه یك ریال بیشتر شود و درآمد دولت تأمین شود، آقایان دولت نمی‌توانند اعتراض كنند. در حال حاضر از محل افزایش قیمت بنزین ۳۱ هزار میلیارد تومان درآمد كسب می‌شود كه ما این عدد را با فرمولی كه طراحی كرده‌ایم به دولت می‌دهیم.
او افزود: ما در محاسباتمان گفته‌ایم اگر بخواهیم بنزین تك‌نرخی داشته باشیم، باید بین 1۷۰۰ تومان تا 2000 تومان یك نرخ را ثابت كنیم و صد درصد با این قیمت، عدد ۳۱هزار میلیارد تومان دولت نیز تأمین می‌شود. برآوردهای ما می‌گوید اگر قیمت بنزین را حتی 2000 تومان تعیین كنیم چیزی بالغ بر ۴۰ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل می‌شود.
جعفرزاده ایمن‌آبادی تاكید كرد: ما طبق اصل ۷۵ نمی‌توانیم درآمد دولت را كاهش دهیم و باید آن را افزایش دهیم. پس باید مصوبه‌ای در كمیسیون تلفیق و صحن علنی در لایحه بودجه ۹۹ داشته باشیم كه ۳۱ هزار میلیارد تومان از محل اصلاح قیمت بنزین تأمین شود. ما در كمیسیون برنامه و بودجه به اتفاق دیگر خبرگان مجلس كار كارشناسی حرفه‌ای در این زمینه انجام داده‌ایم كه در عین حال كه مغایر اصل ۷۵ نباشد، اصل ۵۱ و ۵۲ را نیز خدشه‌دار نكند و جلوی رانت و فساد را هم بگیرد و درآمد دولت تأمین و رضایت مردم هم جلب شود.
طرح عادلانه‌تر و كم‌هزینه‌تر
سال گذشته اندیشكده حكمرانی شریف، طرح اختصاص سهمیه بنزین به هر نفر به جای هر خودرو را مطرح كرد كه در مجلس رأی نیاورد، چراكه نمایندگان مجلس با هرگونه افزایش قیمت بنزین مخالف بودند؛ اما امسال كه دولت اقدام به گرانی بنزین كرده، بهتر است نمایندگان مجلس به جای تك‌نرخی كردن این فرآورده نفتی كه صرفا آثار تورمی كمتری از طرح دولت دارد، طرح‌هایی را تصویب كنند كه هم آثار تورمی كمتری دارد و هم توزیع یارانه سوخت را عادلانه‌تر می‌كند.
علی مروی، مدیر اندیشكده حكمرانی شریف با نقد اقدام دولت در اصلاح قیمت بنزین گفت: دولت نه طرح مناسبی را انتخاب كرد، نه شیوه صحیحی برای اجرا در پیش گرفت.
به گزارش مهر، این كارشناس اقتصادی گفت: اقدام دولت تاثیری چندانی در برقراری عدالت بین مردم جامعه و عادلانه كردن یارانه‌ها به نفع دهك‌های پایین نیز ندارد، چراكه سهمیه بنزین همچنان به خودروها تعلق می‌گیرد نه افراد.
مروی افزود: افزایش قیمت بنزین از هزار تومان به ۱۵۰۰ تومان برای سهمیه و 3000تومان به صورت آزاد تأثیر كمی بر كاهش مصرف دارد. از آنجا كه در اقدام تازه دولت، سهمیه برای مصرف در نظر گرفته شده است تأثیر بسزایی بر مدیریت مصرف سوخت ندارد. در عین حال چون سهمیه به خودرو تعلق گرفته است نه فرد، در اجرای عدالت نیز موفق نبوده است؛ از سوی دیگر با توجه به این‌كه نرخ 3000 تومانی نیز با نرخ بین‌المللی و خارج از مرز كشور تفاوت قابل توجهی دارد، در حوزه كنترل قاچاق نیز نمی‌تواند نقش موثری داشته باشد.
وی اظهار كرد: تنها حسن این طرح دولت این است كه اگر در گذشته بابت هر لیتر بنزین هزار تومان به منابع عمومی واریز می‌شد اكنون 3000 تومان واریز می‌شود. از سوی دیگر باید دید دولت به چه ترتیبی ۱۸ میلیون خانواری كه قرار است كمك معیشتی به آنها تعلق بگیرد را شناسایی می‌كند. البته درباره مبلغ اختصاص داده شده نیز باید گفت كه سرانه این رقم هر چه تعداد خانوار افزایش یابد كمتر می‌شود، یعنی سرانه برای یك خانواده یك نفره ۵۵ هزار تومان اما برای یك خانواده هشت نفره ۲۵ هزار تومان است؛ كه این یك رویكرد ضدجمعیتی است.
این كارشناس اقتصاد گفت: دولت به دلیل تعلل چندساله‌ای كه در افزایش نرخ بنزین داشت، برای جبران كسری بودجه خود چاره‌ای جز افزایش قیمت در مقطع كنونی نداشت. باید نظام بازتوزیع ظالمانه یارانه را اصلاح می‌كرد؛ اما در شرایط مناسبی این تصمیم را اجرایی نكرد. چراكه در حال حاضر گسل‌های قومیتی فعال شده و اعتراضات كارگری اوج گرفته بود.مروی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد خانوارهای پنج دهك پایین فاقد خودرو هستند. به این ترتیب تخصیص سهمیه خودرو تأثیر مثبتی برای این اقشار ندارند چون خودرو ندارند كه سوختی استفاده كنند.
وی تاكید كرد: دولت نه طرح مناسبی را انتخاب كرد نه شیوه صحیحی برای اجرا در پیش گرفت. باید اجرای بخش حمایتی مقدم بر افزایش قیمت می‌بود اما دولت عكس آن عمل كرد. ضمن این‌كه، به دلیل اطلاع‌رسانی ناشیانه و تعامل ضعیف دولت با مردم، صرفاً افزایش قیمت بنزین برجسته شد و خیلی از مردم از چتر حمایتی دولت بی‌خبر بودند.
