گزارش جامجم از پشت صحنه برنامه «میدون»
عصر جدید کارآفرینان
با توجه به شعار سال 98 یعنی «رونق تولید» رسانه ملی به عنوان یك رسانه تاثیرگذار و جامع نیز با توجه به این امر مهم رویكرد تولید و حمایت از كارآفرینی و كشف استعداد در ایدههای خلاقانه تولید را در دستور كار خود قرار داد و از فروردین سال جاری تاكنون با تولید و ساخت برنامههایی در حوزه كارآفرینی و رونق تولید سعی كرده تا حدودی به این امر مهم دست پیدا كند. از طرفی با حمایت از تولیدكنندگان داخلی نیز گامهای موثری در این حوزه برداشته است. از جمله تولید و پخش برنامه «میدون» كه چند ماهی است روی آنتن شبكه سه است و توانسته در یك رقابت تخصصی از كسب و كارهای برتر و نوپا حمایت كند و فضای كسب و كار و اشتغال كشور را به نوعی تغییر بدهد. از طرفی جوانان دارای ایدههای خلاق این فرصت را پیدا كردند تا بدون هیچ نگرانی و واسطهای وارد میدان شوند و با راهنمایی و هدایت داوران هر كدام بتوانند با ایدههای قابل اجرا و توانایی و پشتكار و با حمایت مالی كه از آنها خواهد شد، به یك كارآفرین و تولید كننده داخلی تبدیل شوند. ضمن اینكه «میدون» توانسته ظرفیت مشاغلی را كه تاكنون دیده نشده یا تا به امروز نادیده گرفته شده بود را در برنامه مهیا كند كه در این اتفاق مهم صداوسیما توانسته نقش مهمی ایفا كند. از این رو، جامجم بار دیگر به پشت صحنه این برنامه رفته و گزارشی از روند تولید آن تهیه كرده كه در ادامه میخوانید:
شاید كمتر كسی بداند جمعه هر هفته و درست زمانی كه اغلب مردم استراحت و از روز تعطیل خود استفاده میكنند، گروه سازنده برنامه «میدون» از ساعات اولیه صبح كار خود را در كافهای به همین نام حوالی میدان انقلاب آغاز میكنند. كافهای كه حالا پس از چند ماه به پاتوق جوانان بسیاری تبدیل شده است. مكانی برای گفتمان و تبادل نظر و بیان و طرح ایدههای خلاقانه عرصه تولید.
البته در زمانهایی كه برنامه «میدون» ضبط میشود، همراهان شركتكنندهها نیز میتوانند در این كافه به طور زنده و مستقیم شاهد همه بخشهای برنامه باشند. طبق گفته یكی از عوامل به دلیل مشغله داوران برنامه فقط در روزهای جمعه ضبط میشود. به همین دلیل اغلب بچههای گروه از صبح خیلی زود در لوكیشنی كه پشت كافه و در یك سوله قرار دارد، حضور پیدا میكنند و همه چیز را برای تولید یكی دیگر از قسمتهای این برنامه مهیا میكنند. به محض ورود با قفس سگهای نه چندان آرام و مهربانی رو به رو میشوم كه در گوشه حیاط پشتی كافه قرار دارند كه با دیدن هر فرد غریبهای شروع به پارس میكنند. در گوشه دیگری از حیاط بوی ماهی و تور ماهیگیری نظرم را جلب میكند. كنار حیاط پلههایی وجود دارد كه به اتاق تدوین ختم میشود. جایی كه تهیه كننده در آن مشغول انجام كارهایش است. وارد سوله كه میشوم جنبوجوش خاصی در فضا حاكم است و هر كسی مشغول كارهایی است كه به وی محول شده. تماشاچیها تلفنهای همراه خود را تحویل یكی از عوامل داده و با ترتیبی كه آنها میگویند در جایگاه خود قرار میگیرند. داورها نیز از راه میرسند و تهیهكننده در حال گفتوگو با آنهاست. دكتر نبی یكی از داوران برنامه است كه بشاش و با لبخند وارد شده و در جایگاه خود قرار میگیرد و سعی میكند فضا را با شوخیها و خندههایش تلطیف كند.
نمایش با سگها
دو قلاده از سگهایی كه در قفس بودند توسط دو نفر از تعلیمدهندگانشان وارد سوله میشوند. به گفته یكی از عوامل این سگها برای نیروهای پلیس تربیت میشوند و از این نظر بسیار باهوشند. مربیها با سگها تمرین میكنند و وقتی سگها كارشان را درست انجام میدهند، مورد تشویق عوامل برنامه قرار میگیرند.
حدود ده دوربین تمام اتفاقات برنامه را پوشش میدهند. یكی از دوربینها به صورت متحرك در سقف قرار دارد و چند دوربین هم در اطراف سوله قرار دارد. خانمی در قسمت میانی دكور نشسته و در حال بافتن جاجیم است. وقتی از یكی از عوامل در این باره سوال میكنم میگوید كه این خانم در حال بافتن بخشهایی از دستكش گارد است كه در آموزش سگها استفاده میشود. در این میان مدیر صحنه میكروفن به دست در حال صحبت با تماشاچیهاست و نكاتی را به آنها یادآور میشود. تصویربردارها نیز در جایگاه خود قرار گرفته و دوربینهایشان را بررسی میكنند.
یكی از داورها به محض اینكه از حضور من باخبر میشود میگوید كه در گزارشت ذكر كن ما چه كارهایی برای نخستین بار در این برنامه انجام دادهایم و چه حیواناتی در برنامه آوردهایم. از سگ و الاغ گرفته تا بوقلمون و اینكه تصمیم داشتند كروكودیل هم وارد استودیو كنند. دو نفر لباس مخصوص به تن كردهاند تا هنگام تمرین گروگانگیری گاز گرفتن سگها آسیبی به آنها نرساند.
معرفی مشاغل نوپا
یكی از نكات مثبت این برنامه معرفی مشاغلی است كه شاید كمتر كسی از آن اطلاع داشته باشد. از طرفی صداوسیما هم این فضا را برای ارائه و معرفی اینگونه مشاغل در «میدون» فراهم كرده است. از جمله تربیت سگ و كاربرد آنها كه شاید در هیچ برنامه تلویزیونی به آن پرداخته نشده بود. اما بعد از پایان ضبط این برنامه و صرف ناهار نوبت به شركتكننده بعدی رسید كه تولید كننده سوسیس ماهی بود. به همین دلیل در دكور تغییراتی ایجاد كرده و تور ماهیگیری در دكور نصب میشود. او نیز درباره سوسیس ماهی و فواید آن توضیحاتی را به داوران داد.
در این بین داورها نیز سوالاتی را در این باره از شركتكننده پرسیدند و نظراتشان را نیز ارائه دادند. ضمن اینكه داورها در این برنامه راهنماییهای بسیاری هم به شركتكنندهها میدهند و نكاتی را یادآور میشوند كه شاید كمتر شركتكنندهای به این نكات توجه كرده باشد. بنابراین «میدون» یكی از برنامههای تاثیرگذار و مهم در زمینه تولید و كارآفرینی است كه تا به امروز خروجی قابل قبولی هم داشته و عوامل درصدد هستند كه برای فصل بعدی این برنامه نیز تمهیدات بیشتر و بهتری را بیندیشند.
گام موثر صداوسیما در رونق تولید
دكتر علیرضا نبی استاد دانشگاه و یكی از كارآفرینان برتر كشور است كه داوری این برنامه را نیز برعهده دارد. او یكی از داورانی است كه ارتباط خوبی با شركتكنندهها برقرار میكند و نكاتی را به آنها یادآور میشود كه بسیار كاربردی است. وی در گفتوگو با جامجم در خصوص تجربه حضور در این برنامه و ارزیابیاش از شركتكنندهها به نكات جالبی اشاره كرد:
از تجربه حضورتان در این برنامه و پیشبینیای كه از خروجی آن میكردید بگویید.
واقعیت این است نه فقط من بلكه هر كسی كه در حوزه كسب و كار در ایران فعالیت میكرد حقیقتا فكر نمیكرد به این شكل ما یك سری كسب و كارهای پنهان داشته باشیم كه اغلب آنها نه جایی برای ارائه و ظهور و بروز كار خود داشتند و نه كارشناسان سراغ اینها رفته بودند و كاملا در یك گوشهای كار میكردند. ولی صداوسیما در سال رونق تولید خیلی جدی به این مقوله پرداخت و گام موثری در این جهت برداشت.
من حدود 20 سال است كه در حوزه كارآفرینی اجتماعی فعالیت دارم، اما تا به حال ندیده بودم رسانه كار خودش را تا این حد خوب، شجاعانه و ساختارشكنانه انجام دهد. چون ما همیشه با شعار سال تعارف داشتیم و همه چیز در حد شعار و چند بنر باقی میماند.
پس آنچه كه محقق شد، فراتر از تصور شما بود؟
شاید خیلیها ندانند كه میتوان سگها را تربیت و از آنها در زمینههای مختلف استفاده كرد. از كاربرد پزشكی گرفته كه برای تشخیص سرطان از آنها میتوان استفاده كرد تا سگهایی كه به كمك پلیس یا آتشنشانی میآیند و زندهیاب هستند یا حتی برای نگهبانی از اموالتان هم میتوانید از این موجودات استفاده كنید. ما در «میدون» اصلا فكر نمیكردیم سراغ مشاغلی برویم كه تا این حد شگفتزده شویم.
میتوانید مثالی در این باره بزنید؟
بله ما در این برنامه سراغ خانمی رفتیم كه در گنبد كاووس كروكودیل پرورش میدهد. البته قرار است این خانم در برنامه حضور پیدا كند، اما به قدری كار این خانم برای ما جالب بود كه با كروكودیلها مثل گربههای خانگی رفتار میكرد. ما در این برنامه با دو شگفتی روبهرو شدیم. یكی كسب و كارهای خاص و نو و هوشمندانه كه به عنوان مثال گوشی یكی از شركتكنندهها به مغازهاش تبدیل شده بود و دیگری حضور خانمها و كسب و كاری كه انجام میدهند. خانمها در برنامه ما نشان دادند صاحب چه قدرتهای پنهانی در تحول كسب و كار هستند.
پس نگاه مثبتی نسبت به دستاوردهای این برنامه دارید؟
حقیقت را بخواهید من این برنامه را متعلق به سازمان صداوسیما میدانم تا تهیهكننده. چون سازمان خواست كه این اتفاق بیفتد. یعنی در یك اتاق فكر خواست كه به شعار سال جامه عمل بپوشاند. ضمن اینكه ثابت كرد ما فقط با فروش نفت نیست كه اقتصاد ایران را میچرخانیم. لازم است واقعیتی را بیان كنم اینكه تم تدریس من پیش از «میدون» با بعد از آن بسیار تفاوت پیدا كرد.
من برنامه «میدون» را برای دانشجوهایم سركلاس میگذارم و آن را تحلیل و كسب و كار را بررسی میكنیم. چون به عقیده من نظرات وارداتی آدمهایی كه استخوانشان زیر خاك پوسیده به درد اقتصاد مرتب در حال تحریم ما نمیخورد. اقتصاد درون زا و اقتصاد مقاومتی مبتنی بر مردم و اعتماد به آنهاست. ما در هیچ برنامهای پیش از این به فرصتهای پنهان و به آدمهایی كه در كف جامعه كار میكنند، نپرداخته بودیم و از همه مهمتر اینكه به آنها اعتماد نكرده بودیم. بنابراین بیایید جوانها را باور و به آنها اعتماد كنیم.
فكر میكنم یكی از نكات مثبت «میدون» این است كه شركتكنندهها صرفا افراد تحصیلكرده نیستند. بنابراین موفقیت صرفا در داشتن تحصیلات آكادمیك نیست؟
بله ما افرادی را در این برنامه دیدیم كه دیپلم هم نداشتند، اما موفق و كارآفرین بودند. اتفاقا من میگویم اگر قرار است كسی كسب و كاری راه بیاندازد، وقتش را در دانشگاه به هدر نرود. من در برنامه «میدون» خیلی چیزها توانستم یاد بگیرم كه در دانشگاه یاد نگرفته بودم. بنابراین نگاه من تغییر كرده. وقتی میگویم من، از كسی حرف میزنم كه 5كارخانه و هزار نفر نیرو و دستی بر آتش دارد. این افراد با دست خالی كاری انجام میدهند كه من با دست پر از عهدهام خارج است.
هنرنمایی مقابل دوربینها
با دستور كارگردان ضبط برنامه آغاز میشود و یكی از شركتكنندهها از پلههایی كه در دو طرف دكور وجود دارد، پایین میآید و مورد تشویق حضار قرار میگیرد. به صورت نمایشی دو نفر لباس مخصوص پوشیده با اسلحه قلابی وارد میشوند و شركتكننده را گروگان میگیرند تا نمایش سگها آغاز شود.
یكی از سگها سینهخیز وارد استودیو میشود اما یكباره فراموش میكند كه باید به گروگانگیر حمله كند. به همین خاطر خیلی آرام از مقابل دوربینها عبور میكند و صدای خنده حضار شنیده میشود. كارگردان كات میدهد و یكی دو برداشت دیگر انجام میشود اما سگ همراهی نمیكند.
ناچار میشوند سگ را عوض كرده و با سگ تازهوارد تمرین میكنند. همه چیز برای ضبط مهیا و این بار همه چیز بهخوبی ضبط میشود. تا جایی كه سگ تازهوارد حاضر نیست آستین گروگانگیر را رها كند. كار بهدرستی انجام میشود و حضار سگ را تشویق میكنند. دو سگ دیگر وارد میشوند و به دستور مربیهایشان مقابل دوربین هنرنمایی میكنند و باز هم مورد توجه داوران و حضار قرار میگیرند. داورها نیز از نمایش سگها به وجد آمدهاند. تا جایی كه دكتر نبی با مربیها شوخی میكند. یكی دیگر از شركتكنندهها نیز از پلهها پایین آمده و درباره كار و تخصص خود توضیحاتی به داورها میدهد. یكی از آنها درباره لوازم مربوط به سگها و مربیهایشان و به خصوص دستكش گارد پلیس صحبت میكند و اینكه تولید این لوازم در داخل كشور خیلی بهصرفهتر از واردات آن است. دیگری نیز درباره كاربرد و استفاده سگها در علم پزشكی توضیحاتی داد و نكاتی را یادآور شد كه كمتر كسی میدانست. وی درباره قوه بویایی سگها و كمك آنها در پلیس و آتشنشانی و كاربردهای دیگر سخن گفت و همانجا قول همكاری را از یكی از داورها گرفت.
تغییر در كسب و كار شركتكنندهها
سید محسنهاشمی گلپایگانی، تهیهكننده برنامه «میدون» درخصوص بازخورد مخاطبان و شركتكنندهها و خروجی كه این برنامه داشته، به جامجم گفت: خوشبختانه شركتكنندهها بازخورد خوبی نسبت به برنامه داشتند و اغلب اظهار میكنند كه كسب و كارشان تغییرات بسیاری بعد از حضور در برنامه پیدا كرده است. بدون تعارف میگویم كه عدهای از شركتكنندهها اذعان داشتند زندگی كاریشان به قبل و بعد از «میدون» تقسیم شده است. به نوعی توانستهایم حركت جدی در كسب و كار این دوستان ایجاد كنیم. حتی در برخی كارها توانستیم فرهنگ ایجاد كنیم. از جمله پرورش الاغ كه تا پیش از برنامه مجوزش صادر نشده بود و بعد از برنامه، این اتفاق افتاد. به این معنی كه برخی كسب و كارها در كشور به رسمیت شناخته شدند. بنابراین خوشحالیم كه این برنامه خروجیهای خوبی تا به امروز داشته است.
وی همچنین ادامه داد: به هر حال برنامه «میدون» برنامه تخصصی است و ممكن است مخاطبان خاصی هم داشته باشد. اما ما سعی كردیم جنبه هنری برنامه را نیز مدنظر داشته باشیم تا فضای برنامه خشك و رسمی نباشد و ضمن بیان مسائل جدی، جذابیت بصری هم داشته باشد و مخاطب را خسته نكند.
هاشمی در پاسخ به این سوال كه تا به امروز برای معرفی مشاغل با محدودیتی هم روبهرو بوده یا نه، توضیح داد: خوشبختانه محدودیتی تا به امروز در برنامه نداشتیم. شما امروز دیدید كه ما از سگها در برنامه استفاده كردیم كه با هیچ مشكلی این برنامه را گرفتیم.
وی در ادامه درباره فصلبندی برنامه هم عنوان كرد: 26قسمت از پخش مانده و احتمالا تا پایان سال روی آنتن خواهیم بود. صحبتهایی هم برای ادامه برنامه شده كه هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است؛ ضمن اینكه ما خودمان 26 قسمت نخست را فصل یك و 26 قسمت دوم را به عنوان فصل دوم كار میكنیم.
این تهیهكننده با توجه به ویژهبرنامهای كه «میدون» در شب یلدا داشته، درباره ویژهبرنامه نوروز و ادامه آن در سال جدید و مناسبتهای مختلف هم گفت: هنوز صحبتی برای نوروز نشده اما در صورت تمایل مدیران، ما هم آمادگی لازم برای تولید ویژهبرنامه در مناسبتهای مختلف را خواهیم داشت. البته در سری جدید كه خودمان به عنوان فصل دوم كار میكنیم، تغییراتی را در برنامه اعمال كردهایم؛ ضمن اینكه داورها تا پایان فصل دوم كه ما طراحی كردهایم حضور دارند.
مسابقه «میدون» مسابقه استعدادیابی شغلی است که با هدف مشاوره و حمایت از کسب و کارهای نوپا طراحی شده و با حضور پنج داور متخصص و فعال در حوزه کسب و کار نوین مدتی است روی آنتن است و تا پایان سال نیز پخش آن ادامه خواهد داشت. این برنامه دو روز در هفته و در پایان هر هفته از شبکه سه پخش می شود. در نهایت برنده های این مسابقه جایزه مالی دریافت می کنند که به نوعی کمک هزینه مشاغلی است که درباره آن در برنامه حضور پیدا کردهاند و توضیحاتی را درباره شغل و حرفه خود به داوران ارائه می دهند.
یکی از مهمترین نکات این برنامه حضور جوانانی است که با ایده های خلاق و بکر وارد برنامه شدهاند و از این رو مخاطب با مشاغلی آشنا می شود که کمتر با آنها آشنایی داشته است.