نگاهی به سیاست‌های خارجی آل سعود در منطقه که با شکست مواجه شده است
ریــاض در جست‌و‌جوی راه نجات
تیم جوان و بی‌تجربه سیاسی آل سعود، امروز عربستان را با مشکلات و معضلات بزرگی در منطقه و صحنه بین‌الملل مواجه کرده است. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی نظریه‌پرداز سیاست داخلی و بین‌المللی این کشور با تصمیم‌گیری‌های نابخردانه و دادن دست دوستی به کشورهای آمریکا و رژیم صهیونیستی، ریاض را با تنش‌هایی در سیاست داخلی و خارجی روبه‌رو کرده است. ولیعهد جوان و کم‌تجربه عربستان ابتدای راه از حمایت جوانان، زنان، تکنوکرات‌ها، لبیرال‌ها برخوردار بود، اما نتوانست از این فرصت استفاده لازم را ببرد.
محمد بن سلمان، فرزند سلمان بن عبدالعزیز، در 21 ژوئن 2017 به ولیعهدی عربستان منصوب شد. او ابتدای راه با دستگیری شاهزاده‌های آل سعود به دلیل فساد مالی تنش‌های زیادی را میان خاندان سلطنتی ایجاد کرد.
صرفاً شبیه آزادی
بن‌سلمان با شعار آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی مختلف در این کشور، به‌ویژه اجازه رانندگی به زنان تلاش داشت نوید‌بخش روزهای روشنی برای زنان عربستانی باشد، اما طولی نکشید که چهره واقعی خود را با دستگیری 13 زن فعال سیاسی نشان داد و در ادامه با دستگیری افرادی که مخالف سیاست‌های خصمانه او بودند سبب شد مقامات کانادایی نسب به سرکوب کردن فعال‌های مدنی در عربستان ابراز نگرانی کنند و در همین خصوص روابط ریاض و کانادا به طور کامل قطع شد. بن‌سلمان با سرکوبی شیعیان عربستان در منطقه شرقی کشور، کشتن جمال خاشقچی در ترکیه، جاسوسی برای دولت سعودی در امارات و در نهایت کشته شدن یک فعال توییتری به دلیل انتقاداتش به سیاست‌های بن‌سلمان در صفحه توییتر و ...سبب شد تا وجهه عربستان در نظام بین الملل بیش از گذشته خدشه‌دار‌شود.
تحرکات سیاسی ریاض در منطقه
ولیعهدی بن‌سلمان سبب شد تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی عمیقی در عربستان رخ دهد و در همین خصوص سیاستگذاری این کشور در قبال مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی تغییر کند. تحرکات سیاسی عربستان در منطقه که محمد بن سلمان در پیکان تصمیم‌گیری‌های آن قرار دارد، از اتاق فکر آمریکا و اسرائیل نشات گرفته شده است.
در واقع رژیم آل سعود برای بهبود روابط خود با رژیم‌صهیونیستی و حمایت همه جانبه آمریکا از این کشور، حاضر به انجام اجرای هرگونه سیاست در منطقه است. عربستان سعودی با دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه، تنش و بحران‌های زیادی ایجاد کرده است که این امر سبب شده تنفر از عربستان سعودی میان مردم کشورهای مختلف روز به روز افزایش یابد و اجرای این سیاست‌ها در منطقه به ضرر آنان تمام شده
است.
مداخله نظامی در یمن
در میان سیاست‌های غلط ریاض مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن را می‌توان در اولویت قرار داد. رژیم آل سعود با مداخله نظامی در جنگ داخلی یمن و آغاز کودک کشی در این کشور، نقاب از صورت برداشته و چهره واقعی خود را به جامعه جهانی نشان داد و سبب تنفر عمومی از عربستان در میان افکار عمومی دنیا شد، اما در ادامه جنگ به دلیل مقاومت یمن، با فرسایش نیروی نظامی و کمبود بودجه مواجه شد که این امر سیاست و اقتصاد داخلی عربستان را دچار تنش‌های زیادی کرده است و دنبال راهی برای فرار از این وضعیت است.
نبرد سیاسی با قطر
تحریم‌های سیاسی عربستان علیه قطر از خرداد سال 1396 آغاز شد. کشورهای بحرین، امارات متحده عربی، مصر، دولت مستعفی منصور هادی (یمن) و چند کشور دیگر با رژیم آل‌سعود همراه شده و مرزهای آبی، خاکی و هوایی خود را به‌سوی قطر به‌صورت کامل بستند. عربستان علت این کار را حمایت قطر از تروریست عنوان کرد. در همین راستا وزارت خارجه قطر اعلام کرد، نتیجه این تحریم‌ها در نهایت به خسارت‌های تجاری عربستان منجر شده است که این روزها مقامات عربستان سعودی به دنبال راهی برای از سرگیری ایجاد روابط
با دوحه هستند.
مداخله سیاسی و نظامی در قطر و یمن از مهم‌ترین سیاست‌های رژیم آل سعود در این چند سال اخیر محسوب می‌شود، اما دخالت در شلوغی‌های اخیر عراق و لبنان، دشمنی با عناصر مقاومت و بازداشت نخست‌وزیر وقت لبنان (سعد حریری) در خاک عربستان و وادار کردن وی به استعفا از سمت خود از دیگر تحرکات بن‌سلمان محسوب می‌شود.
اجرای تمام این سیاست در نهایت با این هدف صورت گرفت تا در یک بازه بلند مدت بتوانند به نظام جمهوری اسلامی ایران ضربه بزنند نبض منطقه را به دست گیرند. اما این سیاست‌ها با شکست روبه‌رو شد، چراکه مغز متفکر تمام این تحرکات در منطقه کشور آمریکاست و بن‌سلمان تنها اجرا کننده دستوراتی است که نسبت به آنها قدرت عمل راهبردی ندارد. بر اساس تحلیل کارشناسان سیاسی سیاست‌های ظالمانه بن‌سلمان در منطقه که یکی پس از دیگری با شکست روبه رو می‌شود، برکناری ولیعهد جوان را متحمل‌تر از گذشته می‌کند.
تلاش عربستان برای نزدیک شدن به قطر و ایران
شکست‌های سیاسی عربستان در منطقه، ریاض را وادار کرد تا در راهبرد خود و اعمال سیاست خارجی تغییر نظر بدهد. در واقع اجرای سیاست‌های غلط در منطقه و شکست‌های پی‌درپی و ایجاد معضلات اقتصادی در داخل کشور باعث شد ریاض انزوای روابط با دوحه را باتوجه به وضعیت کنونی دیگر جایز نداند.
در همین راستا مقامات عربستان و قطر در ماه‌های اخیر پشت درهای بسته برای رسیدن به مصالحه مذاکره کرده‌اند. در واقع مقامات عربستانی برای فرار از وضعیت حاضر، ارتباط مجدد با دوحه را ضروری می‌دانند، اما سرگیری روابط با ایران کاملاً متفاوت است. درواقع رژیم آل‌سعود سیاست‌های جمهوری اسلامی در منطقه را علیه خود می‌داند و در عین حال برای مقابله با ایران نیازمند کمک قدرت‌های بزرگ جهانی است، چراکه نسبت به این موضوع آگاه است که به تنهایی توان مقابله با ایران را ندارد. این درحالی است که لحن سعودی‌ها در برابر ایران نسبت به گذشته نرم‌تر شده است. در واقع دخالت قدرت‌های جهانی در معادلات منطقه و خوش‌خیالی عربستان برای حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس به منظور مقابله با ایران سبب شده به تهدیدهای خود نسبت به ایران پایان دهد و از خط مقدم چند گام به عقب بردارد شاید برای از سرگیری ارتباط سیاسی و اقتصادی با ایران گشایشی شود. ریاض امیدوار است با بهبود روابط با ایران گشایش جدی در مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی و عربستان صورت گیرد تا بخشی از سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی که در طول سال‌های اخیر در این کشور دچار آسیب جدی شده است ترمیم شود.
صرفاً شبیه آزادی
بن‌سلمان با شعار آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی مختلف در این کشور، به‌ویژه اجازه رانندگی به زنان تلاش داشت نوید‌بخش روزهای روشنی برای زنان عربستانی باشد، اما طولی نکشید که چهره واقعی خود را با دستگیری 13 زن فعال سیاسی نشان داد و در ادامه با دستگیری افرادی که مخالف سیاست‌های خصمانه او بودند سبب شد مقامات کانادایی نسب به سرکوب کردن فعال‌های مدنی در عربستان ابراز نگرانی کنند و در همین خصوص روابط ریاض و کانادا به طور کامل قطع شد. بن‌سلمان با سرکوبی شیعیان عربستان در منطقه شرقی کشور، کشتن جمال خاشقچی در ترکیه، جاسوسی برای دولت سعودی در امارات و در نهایت کشته شدن یک فعال توییتری به دلیل انتقاداتش به سیاست‌های بن‌سلمان در صفحه توییتر و ...سبب شد تا وجهه عربستان در نظام بین الملل بیش از گذشته خدشه‌دار‌شود.
تحرکات سیاسی ریاض در منطقه
ولیعهدی بن‌سلمان سبب شد تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی عمیقی در عربستان رخ دهد و در همین خصوص سیاستگذاری این کشور در قبال مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی تغییر کند. تحرکات سیاسی عربستان در منطقه که محمد بن سلمان در پیکان تصمیم‌گیری‌های آن قرار دارد، از اتاق فکر آمریکا و اسرائیل نشات گرفته شده است.
در واقع رژیم آل سعود برای بهبود روابط خود با رژیم‌صهیونیستی و حمایت همه جانبه آمریکا از این کشور، حاضر به انجام اجرای هرگونه سیاست در منطقه است. عربستان سعودی با دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه، تنش و بحران‌های زیادی ایجاد کرده است که این امر سبب شده تنفر از عربستان سعودی میان مردم کشورهای مختلف روز به روز افزایش یابد و اجرای این سیاست‌ها در منطقه به ضرر آنان تمام شده
است.
مداخله نظامی در یمن
در میان سیاست‌های غلط ریاض مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن را می‌توان در اولویت قرار داد. رژیم آل سعود با مداخله نظامی در جنگ داخلی یمن و آغاز کودک کشی در این کشور، نقاب از صورت برداشته و چهره واقعی خود را به جامعه جهانی نشان داد و سبب تنفر عمومی از عربستان در میان افکار عمومی دنیا شد، اما در ادامه جنگ به دلیل مقاومت یمن، با فرسایش نیروی نظامی و کمبود بودجه مواجه شد که این امر سیاست و اقتصاد داخلی عربستان را دچار تنش‌های زیادی کرده است و دنبال راهی برای فرار از این وضعیت است.
نبرد سیاسی با قطر
تحریم‌های سیاسی عربستان علیه قطر از خرداد سال 1396 آغاز شد. کشورهای بحرین، امارات متحده عربی، مصر، دولت مستعفی منصور هادی (یمن) و چند کشور دیگر با رژیم آل‌سعود همراه شده و مرزهای آبی، خاکی و هوایی خود را به‌سوی قطر به‌صورت کامل بستند. عربستان علت این کار را حمایت قطر از تروریست عنوان کرد. در همین راستا وزارت خارجه قطر اعلام کرد، نتیجه این تحریم‌ها در نهایت به خسارت‌های تجاری عربستان منجر شده است که این روزها مقامات عربستان سعودی به دنبال راهی برای از سرگیری ایجاد روابط
با دوحه هستند.
مداخله سیاسی و نظامی در قطر و یمن از مهم‌ترین سیاست‌های رژیم آل سعود در این چند سال اخیر محسوب می‌شود، اما دخالت در شلوغی‌های اخیر عراق و لبنان، دشمنی با عناصر مقاومت و بازداشت نخست‌وزیر وقت لبنان (سعد حریری) در خاک عربستان و وادار کردن وی به استعفا از سمت خود از دیگر تحرکات بن‌سلمان محسوب می‌شود.
اجرای تمام این سیاست در نهایت با این هدف صورت گرفت تا در یک بازه بلند مدت بتوانند به نظام جمهوری اسلامی ایران ضربه بزنند نبض منطقه را به دست گیرند. اما این سیاست‌ها با شکست روبه‌رو شد، چراکه مغز متفکر تمام این تحرکات در منطقه کشور آمریکاست و بن‌سلمان تنها اجرا کننده دستوراتی است که نسبت به آنها قدرت عمل راهبردی ندارد. بر اساس تحلیل کارشناسان سیاسی سیاست‌های ظالمانه بن‌سلمان در منطقه که یکی پس از دیگری با شکست روبه رو می‌شود، برکناری ولیعهد جوان را متحمل‌تر از گذشته می‌کند.
تلاش عربستان برای نزدیک شدن به قطر و ایران
شکست‌های سیاسی عربستان در منطقه، ریاض را وادار کرد تا در راهبرد خود و اعمال سیاست خارجی تغییر نظر بدهد. در واقع اجرای سیاست‌های غلط در منطقه و شکست‌های پی‌درپی و ایجاد معضلات اقتصادی در داخل کشور باعث شد ریاض انزوای روابط با دوحه را باتوجه به وضعیت کنونی دیگر جایز نداند.
در همین راستا مقامات عربستان و قطر در ماه‌های اخیر پشت درهای بسته برای رسیدن به مصالحه مذاکره کرده‌اند. در واقع مقامات عربستانی برای فرار از وضعیت حاضر، ارتباط مجدد با دوحه را ضروری می‌دانند، اما سرگیری روابط با ایران کاملاً متفاوت است. درواقع رژیم آل‌سعود سیاست‌های جمهوری اسلامی در منطقه را علیه خود می‌داند و در عین حال برای مقابله با ایران نیازمند کمک قدرت‌های بزرگ جهانی است، چراکه نسبت به این موضوع آگاه است که به تنهایی توان مقابله با ایران را ندارد. این درحالی است که لحن سعودی‌ها در برابر ایران نسبت به گذشته نرم‌تر شده است. در واقع دخالت قدرت‌های جهانی در معادلات منطقه و خوش‌خیالی عربستان برای حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس به منظور مقابله با ایران سبب شده به تهدیدهای خود نسبت به ایران پایان دهد و از خط مقدم چند گام به عقب بردارد شاید برای از سرگیری ارتباط سیاسی و اقتصادی با ایران گشایشی شود. ریاض امیدوار است با بهبود روابط با ایران گشایش جدی در مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی و عربستان صورت گیرد تا بخشی از سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی که در طول سال‌های اخیر در این کشور دچار آسیب جدی شده است ترمیم شود.
