چرا جنگل‌های استرالیا این روزها در آتشی عظیم می‌سوزد؟
عطش آتش
این روزها در کنار خبرهای ناگواری که همه ما را عمیقا اندوهگین کرده است، تصاویر دلخراشی از شرایط کوآلاها، کانگوروها و برخی دیگر از حیوانات بومی استرالیا که به دنبال آتش‌سوزی فصلی جنگل‌های استرالیا، آسیب دیده یا جان خود را از دست داده‌اند در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی منتشر می‌شود؛ تصاویری که قلب هر انسانی را به درد آورده و متأثر می‌کند. آتش‌سوزی مهیبی که گرچه هر سال با گرم‌شدن هوا دور از انتظار نبوده، اما امسال وسعت بسیار گسترده‌تری یافته است. آتشی که به سرعت همراه با افزایش گرما و بادهای خشک در تابستان استرالیا در حال وسعت گرفتن است با تلاش هزاران آتش‌نشان و حتی بارش باران در هفته گذشته همچنان پس از چهار ماه میلی به خاموشی ندارد. به دنبال وسعت گرفتن آتش، بسیاری از ساکنان این جزیره جنوبی ناگزیر به ترک خانه‌هایشان شده‌اند، هزاران خانه به کام آتش رفته و میلیون‌ها هکتار جنگل به تلی از خاکستر تبدیل شده است؛ جنگل‌هایی که پیش از این میزبان هزاران گونه کمیاب جانوری و گیاهی بوده و به دنبال نابودی‌شان، بسیاری از این گونه‌ها را در خطر انقراض و نابودی قرار داده است. اما چه چیز این آتش را سیری ناپذیر کرده است؟ چرا هر سال بیش از سال‌های گذشته شاهد بلایای افسارگسیخته طبیعی هستیم؟ تا چه مدت قرار است این فاجعه مرگبار ادامه یابد؟ عواقب بروز چنین حوادث گسترده‌ای در ادامه حیات در این کره خاکی چه تأثیری خواهد داشت؟ با نگاهی به آخرین اخبار منتشر شده در منابع رسمی، ابعاد این فاجعه را بررسی می‌کنیم و علت بروز این آتش‌سوزی و اثرات مخرب آن را در گفت‌وگو با دکتر اسماعیل کهرم، کارشناس باتجربه محیط زیست جویا می‌شویم.
آتش‌سوزی فصلی جنگل‌ها و مراتع از بلایای طبیعی است که هر سال با شروع فصل تابستان و تشدید شرایط آب‌وهوای گرم و خشک، چند هکتار از اراضی جنگلی را در بخش‌های گوناگون زمین تحت‌‌تأثیر قرار میدهد. جنگل‌ها و پوشش وسیع گیاهی استرالیا در نیمکره جنوبی زمین نیز از این قاعده مستثنا نیست. معمولا هر سال در ماه‌های ابتدایی سال میلادی، همزمان با شروع فصل گرما در نیمکره جنوبی، آتش‌سوزی‌های طبیعی بخشی از این جنگل‌ها را که یکی از غنی‌ترین زیست‌بوم‌های حیات وحش در سراسر کره زمین است، به کام خود می‌کشد. طی سال‌های اخیر، به دنبال تغییر اقلیم و گرم‌ترشدن زمین به نظر می‌رسد که شدت و وسعت این آتش‌سوزی‌ها رو به گسترش بوده، حتی زمان وقوعشان نیز هر سال زودتر از سال قبل آغاز می‌شود. به طوری‌که امسال شعله‌های این آتش وحشی از چهار ماه پیش در میان جنگل‌های استرالیا زبانه کشید و پس از گذشت چهار ماه از آغاز این آتش‌سوزی گسترده، هنوز بخش‌های زیادی از این کشور درگیر این بلای مرگبار است.
علت آتش‌سوزی چیست؟
به‌گفته کارشناسان محیط‌زیست، استرالیا در سال‌های اخیر با کاهش بارش و سال‌های خشک پیاپی روبه‌رو بوده است و از سوی دیگر دمای هوا در شهرهای مختلف این کشور به طور کم‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در حال حاضر میانگین دمای اکثر شهرها به بالای 40 درجه سانتی‌گراد رسیده و شرایط مهیاتری برای آغاز و گسترش آتش‌سوزی فراهم شده است.
برخی نیز وقوع صاعقه‌های بدون بارش در جنگل‌های خشک را از کلیدی‌ترین عوامل آغاز آتش‌سوزی ناخواسته دانسته و معتقدند وزش بادهای شدید و گرم موجب شده این آتش با سرعت بسیار بالایی گسترده شده و خیلی زود مناطق زیادی را به‌ویژه در بخش جنوبی و شرقی این جزیره درگیر کند. این بادها که گاهی سرعتشان به 90 کیلومتر در ساعت نیز می‌رسد در گسترش افسار گسیخته آتش در جهات متفاوت بسیار مؤثر بوده است. گفته می‌شود، یکی از آتش‌نشانانی که در این حادثه جان خود را از دست داد، دقیقاً در پی تغییر ناگهانی جهت باد طعمه حریق شده است.
موضوعی که این روزها از سوی بسیاری از کارشناسان مطرح می‌شود این است که به دنبال تغییرات گسترده اقلیم و گرمایش سریع در سراسر کره زمین، بلایای طبیعی نیز از روند عادی خود خارج شده و در زمان‌های غیرمعمول به وقوع می‌پیوندند یا فجایع بسیار گسترده و دلهره‌آور را رقم می‌زنند. گویی زمین با تمام توان خود در حال انتقام گرفتن از ما انسان‌های بی‌مبالات است.
در کنار عوامل طبیعی برخی انسان‌های سودجو نیز برای سوءاستفاده از زمین‌های جنگلی آتش‌سوزی تعمدی جنگل‌ها را رقم می‌زنند. به طوری که در طی چهار ماه گذشته در استرالیا، 24 نفر به‌دلیل اقدام برای آتش‌سوزی تعمدی بازداشت شده و 183نفر نیز با جرم‌هایی مرتبط با ایجاد آتش‌سوزی محاکمه شده‌اند.
اقدامات صورت گرفته
اگرچه برخی از شهروندان استرالیایی از نحوه برخورد دولت در خصوص اقدامات پیشگیرانه و همچنین راهکارهای به کار گرفته شده برای توقف آتش‌سوزی ابراز نارضایتی کرده و حتی در پایتخت این کشور دست به تجمعات خیابانی زده‌اند، اما نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که با وجود این که آتش‌سوزی امسال از بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های طبیعی به‌شمار می‌رود اما تا این لحظه با تدابیر صورت گرفته تلفات جانی گسترده‌ای در برنداشته است.
در پی گسترده شدن آتش در شهرهای مختلف، هشدارهای امنیتی بلافاصله به همه شهروندان ابلاغ شد. در برخی استان‌ها که به صورت مستقیم درگیر حادثه بودند و احتمال آتش‌سوزی در مناطق مسکونی دیده می‌شد بلافاصله شهر تخلیه شد و حتی در شهرهای بحرانی در دو استان نیوساوت ویلز و ویکتوریا، نیروهای ارتش و همچنین هواپیماهای نظامی و کشتی‌های نیروی دریایی ارتش استرالیا نیز برای تخلیه شهر وارد عمل شدند. همچنین برخی دیگر از نیروها در شهر نیز در مرحله آماده‌باش به سر می‌برند و به شهروندان توصیه شده است که کیفی از لوازم ضروری تهیه کرده و در نزدیکی راه خروجی منازل قرار دهند تا در صورت نیاز به تخلیه ناگهانی دچار اضطراب و آشفتگی نشوند.
به دنبال افزایش دما در اواخر هفته گذشته، علاوه بر دو استان نیو ساوت‌ولز و ویکتوریا که بیشترین میزان درگیری با آتش را داشته و در وضعیت اضطرار و بحران قرار دارند، چهار استان دیگر نیز در مرحله هشدار به سر برده و در صورت ادامه‌دار بودن این شرایط ممکن است نیاز به تخلیه داشته باشند. به‌همین جهت مقامات دولتی از تمام شهروندان تقاضا کرده‌اند حداکثر همکاری را با نیروهای امدادی داشته و در صورت نیاز به تخلیه شهر بلافاصله اقدام کرده و به دلیل سرعت بالای گسترش آتش به همراه وزش بادهای گرم، حتی آن را به چند ساعت جلوتر موکول نکنند. در حال حاضر بیش از دو هزار نیروی آتش‌نشان داوطلب در کنار نیروهای نظامی این کشور و همچنین آتش‌نشان‌های داوطلب از سایر کشورها از جمله نیوزیلند، کانادا و ایالات متحده برای مهار هرچه سریع‌تر این آتش هولناک در حال تلاش هستند.
باران هم اثر نکرد
با شروع بارش باران در روز دوشنبه 16 دی، بسیاری از مردم امیدوار بودند زبانه‌های آتش فروکش کرده و اوضاع به حالت قابل کنترل بازگردد. اما متأسفانه از آنجا که در این هفته دمای هوای همه شهرها به بالای 40 درجه سانتی‌گراد رسید، بارش باران نیز نتوانست کار چندانی از پیش ببرد و همچنان مهار آتش با مشکلات زیادی روبه‌رو است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه استرالیا در ابتدای فصل تابستان قرار دارد و در اواسط بهمن بیشینه دمای تابستان را تجربه خواهد کرد، نمی‌توان به خاموشی طبیعی این آتش‌ها و کاسته‌شدن از شدتشان حداقل در روزهای آتی امیدوار بود. از سوی دیگر این بیم وجود دارد که در صورت دنباله‌دارشدن گرمای هوای بالای 40 درجه که به شعله‌ور شدن هرچه بیشتر آتش‌ها کمک می‌کند، دو مرکز اصلی آتش در دو استان ویکتوریا و نیو ساوت‌ویلز با همدیگر تلاقی کرده و با شدت بسیار بیشتر راه خود را به سایر شهرهای این کشور دنبال کنند.
زخم عمیق حیات وحش
به‌دنبال گسترده‌شدن آتش در بخش‌های مختلف، بر اساس برآوردهای کارشناسان و محققان اکولوژی و محیط‌زیست این کشور، نزدیک به نیم‌میلیارد حیوان بومی جنگل‌های استرلیا شامل پرندگان، خزندگان و پستانداران در این حادثه وحشت‌آفرین آسیب دیده یا جانشان را از دست داده‌اند. با توجه به این که هنوز برآورد دقیقی از خسارت‌های این آتش‌سوزی به دلیل ادامه‌دار شدنش به دست نیامده و از طرف دیگر تلفات حشرات و دوزیستانی مانند قورباغه‌ها در محاسبات لحاظ نشده است، برخی معتقدند ممکن است این تعداد به یک‌میلیارد جانور نیز افزایش پیدا کند. از آنجا که دامداری نقش پررنگی در اقتصاد استرالیا دارد، از بین رفتن تعداد زیادی از دام‌ها در پی این آتش‌سوزی خسارات زیادی را به دام‌پروران وارد کرده است. این خسارت می‌تواند در بلند مدت علاوه بر تأمین مواد غذایی استرالیا و حتی سایر کشورهای جهان مؤثر باشد. همچنین گفته می‌شود یک‌سوم از جمعیت کوآلاهای ساکن در استان نیو ساوت‌ویلز در این آتش‌سوزی از بین رفته و حتی یک‌سوم از زیستگاه طبیعی این پستاندار بومی استرالیا نابود شده است. اگرچه در بیشتر وبگاه‌های خبری و شبکه‌های مجازی تصاویری از کانگوروها و کوآلاهای آسیب‌دیده در حال انتشار است، اما کارشناسان معتقدند به دلیل گسترده‌بودن زیستگاه این دو پستاندار در سراسر استرالیا هنوز خطر انقراض، این حیوانات بی‌خانمان شده را تهدید نمی‌کند. بلکه نگرانی اصلی مربوط به جانورانی است که زیستگاه کوچکی داشته یا در منطقه‌ای خاص زندگی می‌کردند.
با وجود تمام این اظهارنظرها تا زمانی که آتش به صورت کامل مهار نشده و سرشماری دقیقی از گونه‌های جانوری و گیاهی این کشور صورت نگیرد، حجم تلفات در حد حدس و گمان بوده و قابل استناد نخواهند بود.
آتشی به وسعت خاک اتریش
شدت و وسعت آتش‌سوزی استرالیا به‌قدری در طول این چهار ماه گسترده شده که تاکنون در مجموع بالغ بر 3/7 میلیون هکتار جنگل و مرتع در شش استان مختلف به خاکستر تبدیل شده‌اند. مساحتی به بزرگی کشور ایرلند، اتریش یا تقریباً سه‌برابر کشور بلژیک!
این در حالی است که چند ماه پیش‌تر که شاهد آتش‌سوزی گسترده جنگل‌های آمازون بودیم هفت‌میلیون هکتار جنگل در آتش سوخت و در آتش‌سوزی جنگل‌های کالیفرنیا در سال گذشته نیز که یکی از آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده به شمار می‌رفت، فقط 100هزار هکتار جنگل از بین رفته بود.
در میان شش استان درگیر شده در این حادثه، نیوساوت‌ولز که پرجمعیت‌ترین استان این کشور به شمار می‌رود، با از بین رفتن 9/4 میلیون هکتار از جنگل‌هایش، بیشترین میزان خسارت را در میان بخش‌های مختلف استرالیا متحمل شده است. در این استان نزدیک به 130 مرکز آتش شعله‌ور هستند که برخی از آنها در حد یک محله کوچک با عمر چندروزه و برخی دیگر بسیار وسیع‌تر و با عمر چند ماهه تداوم دارند.
به‌دنبال این آتش‌سوزی گسترده دود غلیظی آسمان شهرهای مختلف استرالیا را پوشانده و تصاویر هوایی این کشور را به رنگ خاکستری تغییر داده است. تا لحظه نگارش این گزارش 27 نفر جان خود را از دست داده‌اند که در میان آنها چند آتش‌نشان داوطلب نیز قرار دارند. همچنین تاکنون بیش از دوهزار خانه آسیب جدی دیده یا به‌صورت کامل ویران شده‌اند و هزاران نفر مجبور به ترک محل زندگی و اسکان در محل‌های تعبیه شده در شهرهای دور از آتش شده‌اند.
علت آتش‌سوزی چیست؟
به‌گفته کارشناسان محیط‌زیست، استرالیا در سال‌های اخیر با کاهش بارش و سال‌های خشک پیاپی روبه‌رو بوده است و از سوی دیگر دمای هوا در شهرهای مختلف این کشور به طور کم‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در حال حاضر میانگین دمای اکثر شهرها به بالای 40 درجه سانتی‌گراد رسیده و شرایط مهیاتری برای آغاز و گسترش آتش‌سوزی فراهم شده است.
برخی نیز وقوع صاعقه‌های بدون بارش در جنگل‌های خشک را از کلیدی‌ترین عوامل آغاز آتش‌سوزی ناخواسته دانسته و معتقدند وزش بادهای شدید و گرم موجب شده این آتش با سرعت بسیار بالایی گسترده شده و خیلی زود مناطق زیادی را به‌ویژه در بخش جنوبی و شرقی این جزیره درگیر کند. این بادها که گاهی سرعتشان به 90 کیلومتر در ساعت نیز می‌رسد در گسترش افسار گسیخته آتش در جهات متفاوت بسیار مؤثر بوده است. گفته می‌شود، یکی از آتش‌نشانانی که در این حادثه جان خود را از دست داد، دقیقاً در پی تغییر ناگهانی جهت باد طعمه حریق شده است.
موضوعی که این روزها از سوی بسیاری از کارشناسان مطرح می‌شود این است که به دنبال تغییرات گسترده اقلیم و گرمایش سریع در سراسر کره زمین، بلایای طبیعی نیز از روند عادی خود خارج شده و در زمان‌های غیرمعمول به وقوع می‌پیوندند یا فجایع بسیار گسترده و دلهره‌آور را رقم می‌زنند. گویی زمین با تمام توان خود در حال انتقام گرفتن از ما انسان‌های بی‌مبالات است.
در کنار عوامل طبیعی برخی انسان‌های سودجو نیز برای سوءاستفاده از زمین‌های جنگلی آتش‌سوزی تعمدی جنگل‌ها را رقم می‌زنند. به طوری که در طی چهار ماه گذشته در استرالیا، 24 نفر به‌دلیل اقدام برای آتش‌سوزی تعمدی بازداشت شده و 183نفر نیز با جرم‌هایی مرتبط با ایجاد آتش‌سوزی محاکمه شده‌اند.
اقدامات صورت گرفته
اگرچه برخی از شهروندان استرالیایی از نحوه برخورد دولت در خصوص اقدامات پیشگیرانه و همچنین راهکارهای به کار گرفته شده برای توقف آتش‌سوزی ابراز نارضایتی کرده و حتی در پایتخت این کشور دست به تجمعات خیابانی زده‌اند، اما نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که با وجود این که آتش‌سوزی امسال از بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های طبیعی به‌شمار می‌رود اما تا این لحظه با تدابیر صورت گرفته تلفات جانی گسترده‌ای در برنداشته است.
در پی گسترده شدن آتش در شهرهای مختلف، هشدارهای امنیتی بلافاصله به همه شهروندان ابلاغ شد. در برخی استان‌ها که به صورت مستقیم درگیر حادثه بودند و احتمال آتش‌سوزی در مناطق مسکونی دیده می‌شد بلافاصله شهر تخلیه شد و حتی در شهرهای بحرانی در دو استان نیوساوت ویلز و ویکتوریا، نیروهای ارتش و همچنین هواپیماهای نظامی و کشتی‌های نیروی دریایی ارتش استرالیا نیز برای تخلیه شهر وارد عمل شدند. همچنین برخی دیگر از نیروها در شهر نیز در مرحله آماده‌باش به سر می‌برند و به شهروندان توصیه شده است که کیفی از لوازم ضروری تهیه کرده و در نزدیکی راه خروجی منازل قرار دهند تا در صورت نیاز به تخلیه ناگهانی دچار اضطراب و آشفتگی نشوند.
به دنبال افزایش دما در اواخر هفته گذشته، علاوه بر دو استان نیو ساوت‌ولز و ویکتوریا که بیشترین میزان درگیری با آتش را داشته و در وضعیت اضطرار و بحران قرار دارند، چهار استان دیگر نیز در مرحله هشدار به سر برده و در صورت ادامه‌دار بودن این شرایط ممکن است نیاز به تخلیه داشته باشند. به‌همین جهت مقامات دولتی از تمام شهروندان تقاضا کرده‌اند حداکثر همکاری را با نیروهای امدادی داشته و در صورت نیاز به تخلیه شهر بلافاصله اقدام کرده و به دلیل سرعت بالای گسترش آتش به همراه وزش بادهای گرم، حتی آن را به چند ساعت جلوتر موکول نکنند. در حال حاضر بیش از دو هزار نیروی آتش‌نشان داوطلب در کنار نیروهای نظامی این کشور و همچنین آتش‌نشان‌های داوطلب از سایر کشورها از جمله نیوزیلند، کانادا و ایالات متحده برای مهار هرچه سریع‌تر این آتش هولناک در حال تلاش هستند.
باران هم اثر نکرد
با شروع بارش باران در روز دوشنبه 16 دی، بسیاری از مردم امیدوار بودند زبانه‌های آتش فروکش کرده و اوضاع به حالت قابل کنترل بازگردد. اما متأسفانه از آنجا که در این هفته دمای هوای همه شهرها به بالای 40 درجه سانتی‌گراد رسید، بارش باران نیز نتوانست کار چندانی از پیش ببرد و همچنان مهار آتش با مشکلات زیادی روبه‌رو است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه استرالیا در ابتدای فصل تابستان قرار دارد و در اواسط بهمن بیشینه دمای تابستان را تجربه خواهد کرد، نمی‌توان به خاموشی طبیعی این آتش‌ها و کاسته‌شدن از شدتشان حداقل در روزهای آتی امیدوار بود. از سوی دیگر این بیم وجود دارد که در صورت دنباله‌دارشدن گرمای هوای بالای 40 درجه که به شعله‌ور شدن هرچه بیشتر آتش‌ها کمک می‌کند، دو مرکز اصلی آتش در دو استان ویکتوریا و نیو ساوت‌ویلز با همدیگر تلاقی کرده و با شدت بسیار بیشتر راه خود را به سایر شهرهای این کشور دنبال کنند.
زخم عمیق حیات وحش
به‌دنبال گسترده‌شدن آتش در بخش‌های مختلف، بر اساس برآوردهای کارشناسان و محققان اکولوژی و محیط‌زیست این کشور، نزدیک به نیم‌میلیارد حیوان بومی جنگل‌های استرلیا شامل پرندگان، خزندگان و پستانداران در این حادثه وحشت‌آفرین آسیب دیده یا جانشان را از دست داده‌اند. با توجه به این که هنوز برآورد دقیقی از خسارت‌های این آتش‌سوزی به دلیل ادامه‌دار شدنش به دست نیامده و از طرف دیگر تلفات حشرات و دوزیستانی مانند قورباغه‌ها در محاسبات لحاظ نشده است، برخی معتقدند ممکن است این تعداد به یک‌میلیارد جانور نیز افزایش پیدا کند. از آنجا که دامداری نقش پررنگی در اقتصاد استرالیا دارد، از بین رفتن تعداد زیادی از دام‌ها در پی این آتش‌سوزی خسارات زیادی را به دام‌پروران وارد کرده است. این خسارت می‌تواند در بلند مدت علاوه بر تأمین مواد غذایی استرالیا و حتی سایر کشورهای جهان مؤثر باشد. همچنین گفته می‌شود یک‌سوم از جمعیت کوآلاهای ساکن در استان نیو ساوت‌ویلز در این آتش‌سوزی از بین رفته و حتی یک‌سوم از زیستگاه طبیعی این پستاندار بومی استرالیا نابود شده است. اگرچه در بیشتر وبگاه‌های خبری و شبکه‌های مجازی تصاویری از کانگوروها و کوآلاهای آسیب‌دیده در حال انتشار است، اما کارشناسان معتقدند به دلیل گسترده‌بودن زیستگاه این دو پستاندار در سراسر استرالیا هنوز خطر انقراض، این حیوانات بی‌خانمان شده را تهدید نمی‌کند. بلکه نگرانی اصلی مربوط به جانورانی است که زیستگاه کوچکی داشته یا در منطقه‌ای خاص زندگی می‌کردند.
با وجود تمام این اظهارنظرها تا زمانی که آتش به صورت کامل مهار نشده و سرشماری دقیقی از گونه‌های جانوری و گیاهی این کشور صورت نگیرد، حجم تلفات در حد حدس و گمان بوده و قابل استناد نخواهند بود.
آتشی به وسعت خاک اتریش
شدت و وسعت آتش‌سوزی استرالیا به‌قدری در طول این چهار ماه گسترده شده که تاکنون در مجموع بالغ بر 3/7 میلیون هکتار جنگل و مرتع در شش استان مختلف به خاکستر تبدیل شده‌اند. مساحتی به بزرگی کشور ایرلند، اتریش یا تقریباً سه‌برابر کشور بلژیک!
این در حالی است که چند ماه پیش‌تر که شاهد آتش‌سوزی گسترده جنگل‌های آمازون بودیم هفت‌میلیون هکتار جنگل در آتش سوخت و در آتش‌سوزی جنگل‌های کالیفرنیا در سال گذشته نیز که یکی از آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده به شمار می‌رفت، فقط 100هزار هکتار جنگل از بین رفته بود.
در میان شش استان درگیر شده در این حادثه، نیوساوت‌ولز که پرجمعیت‌ترین استان این کشور به شمار می‌رود، با از بین رفتن 9/4 میلیون هکتار از جنگل‌هایش، بیشترین میزان خسارت را در میان بخش‌های مختلف استرالیا متحمل شده است. در این استان نزدیک به 130 مرکز آتش شعله‌ور هستند که برخی از آنها در حد یک محله کوچک با عمر چندروزه و برخی دیگر بسیار وسیع‌تر و با عمر چند ماهه تداوم دارند.
به‌دنبال این آتش‌سوزی گسترده دود غلیظی آسمان شهرهای مختلف استرالیا را پوشانده و تصاویر هوایی این کشور را به رنگ خاکستری تغییر داده است. تا لحظه نگارش این گزارش 27 نفر جان خود را از دست داده‌اند که در میان آنها چند آتش‌نشان داوطلب نیز قرار دارند. همچنین تاکنون بیش از دوهزار خانه آسیب جدی دیده یا به‌صورت کامل ویران شده‌اند و هزاران نفر مجبور به ترک محل زندگی و اسکان در محل‌های تعبیه شده در شهرهای دور از آتش شده‌اند.
