هنر امداد رسانی

واكنش هنرمندان در حادثه سیل سیستان و بلوچستان با حوادث گذشته تفاوت‌های قابل توجهی دارد

هنر امداد رسانی

كار دنیاست دیگر، گاهی آدم‌ها روزها و ماه‌ها و سال‌های بسیاری زل می‌زنند به آسمان كه خشك و خسیس شده و آرزوی آمدن باران را می‌كنند، گاهی هم چرخ روزگار بر خلاف این روال می‌گردد و همین باران كه آرزوی آدمیزاد بوده می‌بارد و می‌بارد، آنقدر كه می‌شود سیل و خانه‌ها را، زندگی‌ها را و هرچه در مسیر خود می‌بیند، برمی‌دارد و می‌برد. باران یادش می‌رود چطور بیاید و چگونه رحمت باشد، انسان یادش می‌رود چگونه با طبیعت رفتار كند كه رحمت نشود زحمت و خلاصه آخر كار می‌رسد به مسیرهای آب‌گرفته، خانه‌های ویران‌شده و آدم‌هایی كه بی‌سرپناه شده‌اند. عكس‌ها و فیلم‌هایی كه این روزها از زندگی بخشی از مردم استان سیستان و بلوچستان دست به دست می‌گردد آنقدر تلخ و ناراحت‌كننده است كه همه ایران را بسیج كند برای این‌كه همراه و همصدا شوند برای كمك به مردمان مهربان گوشه‌ای از وطنشان. عكس‌ها و تصاویر بسیاری در فضای مجازی منتشر شده و ذیل آنها از بی‌توجهی به سیل سیستان و بلوچستان نوشته می‌شود، اما واقعیت امر چیز دیگری است. در فضای مجازی اصولا بخش‌های تیره و تار هر پدیده‌ای مورد توجه و پوشش بیشتری قرار می‌گیرد. كاربران همانطور كه در رسانه‌های واقعی بیشتر سراغ خبرهای بد و تلخ رفته و به آنها واكنش بیشتری نشان می‌دهند، هر چند این اتفاق تا حد زیادی طبیعی است اما باید در كنار آن به اتفاقات خوبی هم كه در كنار هر حادثه تلخش شكل می‌گیرد پرداخت و اجازه نداد سیل خبرهای تلخ اصل موضوع یعنی یاری رساندن به بخش‌ها و افراد آسیب دیده را به حاشیه براند. در این گزارش رفته ایم سراغ همین اتفاق‌های خوب و تلاش‌های جامعه ادبی و هنری را برای كمك به مردم سیستان بررسی كرده‌ایم تا ببینیم سیل آمده و خانه‌ها را برده، اما این عبارت تلخ «سیل فراموشی سیستان را برد» كه در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد واقعی نیست، ایران تمام قد ایستاده و آستین بالا زده تا مردم روستاهای محروم سیستان و بلوچستان زودتر بتوانند به شرایط عادی زندگی بازگردند و باز سرپناه داشته باشند.

مهم‌ترین اقدامات فرهنگی و هنری حمایت‌گر چه بود؟

اهالی سینما، تئاتر، تجسمی، موسیقی و ادبیات آستین همت بالا زدند برای كمك به مردم سیستان و بلوچستان اما در مقایسه با نمونه‌های مشابه در سیل لرستان و زلزله كرمانشاه و ورزقان این حضور متناسب‌تر و رسمی‌تر بود.
 این بار به جای اقدامات انفرادی و احتمالا پراكنده، هنرمندان عرصه‌های مختلف با هم همدل و همراه شدند و برنامه‌هایی ترتیب دادند كه همدلی با مردم آسیب‌دیده از سیل در سیستان و بلوچستان به شیوه‌های مختلف صورت بگیرد.
 از این مجموعه اقدامات چند نمونه از مهم‌ترین‌ها را اینجا بخوانید:




سینما:
اهالی سینما بنا را گذاشتند بر این‌كه مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر را به روال هر سال برگزار نكنند در عوض دو روز قبل از شروع جشنواره، هنرمندان و سینماگران به سیستان و بلوچستان سفر كنند و با مردم این منطقه همراه شوند.
تهیه‌كننده و عوامل فیلم سینمایی بنیامین، عواید فروش این فیلم پویانمایی در روز پنجشنبه 26 دی را به مردم محروم و سیل‌زده سیستان و بلوچستان اختصاص داد.
مصطفی كیایی، تهیه‌كننده و كارگردان فیلم مطرب هم چنین برنامه‌ای ترتیب داد و گفت كه درآمد حاصل از فروش یك روز این فیلم را به منظور كمك به مردم سیل‌زده در اختیار خیریه سیمرغ قرار می‌دهد كه به گفته او از اهالی رسانه و سینما هستند.
مصطفی احمدی تهیه‌كننده فیلم درخت گردو زمانی كه برای درآوردن قرعه زمان اكران فیلمش در جشنواره فیلم فجر به كارگردانی محمدحسین مهدویان روی صحنه رفته بود، از هدیه 88 میلیون تومانی به آسیب‌دیدگان سیل در استان سیستان و بلوچستان خبر داده بود.


تئاتر:
دبیر جشنواره تئاتر فجر در یك بیانیه رسمی از هنرمندان دعوت كرد كه ضمن شركت در سی و هشتمین دوره این جشنواره برای كمك به مردم آسیب‌دیده از سیل قدمی بردارند. این جشنواره 15 تا 18 بهمن برگزار می‌شود.
قرار است گروه‌های نمایشی خیابانی و صحنه‌ای منتخب جشنواره بین‌المللی فجر در شهرها و روستاهای سیل‌زده جنوب استان سیستان و بلوچستان اجرا داشته باشند. این اتفاق با همكاری اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان و معاونت هنری اداره كل، انجمن هنرهای نمایشی استان و ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان‌ها صورت می‌گیرد.
برخی هنرمندان اهل سیستان مثل امین میری نیز مصاحبه‌هایی با رسانه‌ها داشتند و از مردم خواستند كه به مردم آسیب‌دیده كمك كنند.
درآمد حاصل از فروش بلیت در روزهای چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه (مورخ ۲۵، ۲۶ و ۲۷ دی نمایش «مرگ در میزند» به نویسندگی وودی آلن و كارگردانی شاهین رمضانی كه در تماشاخانه ایران تماشا اجرا شد، به سیل‌زدگان استان سیستان و بلوچستان اختصاص پیدا كرده است.
هنرمندان اهل هرمزگان یك ویژه‌برنامه زنده نمایشی به نام لبخند خدا ترتیب دادند كه دیروز و روز قبلش زیر پرچم پارك غدیر بندرعباس به نفع سیل‌زدگان اجرا شد.
هنرمندان خراسان رضوی هم شماره كارت بانكی به نام اصحاب فرهنگ و هنر را در اختیار مردم قرار دادند تا بتوانند به مردم سیل‌زده سیستان و بلوچستان كمك كنند.



ادبیات:
اهالی ادب هم در كنار سایر هنرمندان تصمیم گرفتند كه مراسم اختتامیه چهاردهمین دوره جشنواره شعر فجر در استان سیستان و بلوچستان برگزار شود. مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی گفته كه مراسم اختتامیه این جشنواره ۱۲ بهمن در مركز استان سیستان و بلوچستان برگزار می‌شود.
قرار شده كتاب‌های جشنواره شعر فجر هم به مناطق سیل‌زده سیستان و بلوچستان اهدا شود. پویش اهدای كتاب به كتابخانه‌های مناطق سیل‌زده استان سیستان و بلوچستان در آستانه برگزاری جشنواره شعر فجر راه افتاده و به گفته مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی، كتاب‌های رسیده به چهاردهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، پس از پایان داوری به كتابخانه‌های مناطق سیل‌زده اهدا می‌شود.


تجسمی:
هنرمندان عرصه تجسمی شاید زودتر از همه وارد عرصه كمك رسانی شدند. حركت‌های كوچكی در میان آنها شكل گرفت و برخی گالری دارها و هنرمندان از همكارانشان تابلوهایی را جمع‌آوری كردند تا عواید فروش آنها را به مردم سیل‌زده سیستان و بلوچستان تقدیم كنند. در كنار این حركت‌ها، در گالری مژده هم اتفاق دیگری با عنوان «ما تنها نیستیم» رخ داد. نمایشگاه فروش آنلاین آثار تجسمی كه در صفحه اینستاگرام این گالری در حال پیگیری است هم اتفاق جالبی است كه طی چند روز گذشته شكل گرفته و تا عصر روز گذشته مبلغ 44 میلیون تومان هم فروش داشته است.
به گفته مژده طباطبایی مدیر این گالری تا به حال 105 اثر از 95 هنرمند برای فروش و اهدای عواید به سیل‌زده‌ها ارائه شده و این آمار رو به افزایش است. جالب تر این است كه قیمت آثار ارائه شده از 200 هزار تومان شروع می‌شود و همین اتفاق هم كمك می‌كند تا مردم راحت‌تر بتوانند در آن مشاركت كنند.
«ما تنها نیستیم» پیش از این هم دوبار دیگر برگزار شده است. بار اول با همكاری گالری ایرانشهر و همزمان با زلزله كرمانشاه و دومین بار هم در فروردین امسال ویژه كمك به سیل زدگان لرستان.



موسیقی:
استان سیستان و بلوچستان از نظر فرهنگی بسیار جذاب و رنگی است، انواع هنر و بخصوص موسیقی‌اش را آنها كه می‌شناسند بسیار دوست دارند و دنبال می‌كنند. اهالی موسیقی هم هر چند به نظر می‌رسد می‌توانند حضور پررنگ‌تری در كمك به مردم سیل‌زده این استان داشته باشند، اما نمی‌توان برای كمك كردن به هنرمندان هم فشاری وارد كرد. چون بارها ثابت كرده‌اند كه حضور معنوی‌شان هم تا چه حد در همراه كردن مردم برای حل مشكلات راهگشا بوده است.
جالب است بدانید پنجشنبه هفته گذشته رضا صادقی خواننده موسیقی پاپ در كمپین «و دوباره لبخند» همراه با چند خواننده و هنرمندان حوزه موسیقی در مجتمع نگین فراز شهرك بوعلی حضور پیدا كرده و از مردم خواستند به یاری سیل زدگان سیستان بیایند.
فرزاد فرخ خواننده جوان موسیقی پاپ هم از همه هنرمندان، ورزشكاران و تمام سلبریتی‌ها خواست تا موضوع سیل سیستان و بلوچستان را جدی بگیرند و در كنار مردم استان سیستان و بلوچستان باشند. او دستمزد خود را در تازه ترین اجراهایی كه داشته به مردم سیستان و بلوچستان داده است. او گفته دستمزدش برای هر سئانس 30 میلیون تومان بوده، ضمن این‌كه آقای اردستانی برگزار كننده كنسرت‌های او هم از هر اجرا ده میلیون تومان را به مبلغ اهدایی فرخ اضافه كرده است.
به همه اینها بیفزایید این را كه جشنواره موسیقی فجر هم اعلام كرد برای همدردی با هنرمندان و مردم آسیب‌دیده سیل اخیر در استان سیستان و بلوچستان، برنامه‌ ویژه‌ای در این استان برگزار می‌كند. آنطور كه ستاد برگزاری سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر اعلام كرده قرار است، با تأمین هزینه‌های برگزاری این جشنواره در استان اواخر بهمن با ایجاد فضایی امیدبخش به كاهش رنج‌های مردم استان كمك كند.



قطره قطره...
هر چند قطره قطره باران سیل شده و خانه‌ها را ویران كرده، اما همین حالا هم می‌شود گفت «قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود». هر چند بضاعت مالی فرهنگ و هنر در ایران چندان بالا نیست و گردش‌های مالی‌ سنگین آن هم در دست هنرمندان نیست، اما همین حركت‌های كوچك و مبالغ كم هم می‌تواند در كنار هم دریایی از كمك را فراهم آورد، نه فقط از نظر مالی كه از نظر معنوی هم به مردم سیستان و بلوچستان نشان دهند هیچ كس فراموششان نكرده، هیچ ایرانی ای هموطنش را در هر گوشه ایران فراموش نمی‌كند و سیل فراموشی هیچ جایی را نبرده.




فراخوان هنرمندان مستقل چه بود؟
این بار هنرمندان از اعلام شماره حساب بانكی و اقدامات انفرادی پرهیز كردند و در عوض خیریه‌ها را به مردم معرفی كردند. مهم‌ترین اقدامات هنرمندان به این ترتیب صورت گرفته و یكی از اقدامات مهم مالی هنرمندان اعلام فراخوان هنرمندان مستقل ایران برای جمع‌آوری كمك مردمی به سیل‌زدگان بود كه با عنوان سیل همدلی منتشر شد.
مؤسسه فرهنگی - هنری مهرسان با همراهی هنرمندان مستقل ایران و به همت جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها برای جمع‌آوری اقلام ضروری و مورد نیاز مردم سیستان و بلوچستان وارد عمل شد. بر اساس فراخوان منتشر شده، همكاران و عوامل این فراخوان در منطقه مستقر هستند و علاوه بر كمك‌رسانی و تأمین غذا، فهرست وسایل و اقلام ضروری مورد نیاز مردم سیستان را اعلام كرده‌اند.
این لوازم روزهای چهارشنبه و پنجشنبه دوم و سوم بهمن در نگارخانه مهرسان واقع در پردیس فرهنگی -هنری مهرسان جمع‌آوری و روز شنبه پنجم بهمن بسته‌بندی و به منطقه سیستان و بلوچستان ارسال می‌شود.
این فراخوان اقلام مورد نیاز را هم معرفی كرده كه شامل پتو، لباس گرم (زنانه، مردانه و بچگانه)، لباس زیر (زنانه، مردانه و بچگانه)، لوازم‌التحریر (دفتر، مداد و خودكار) برای دانش‌آموزان، كتاب‌های درسی دانش‌آموزان تمام مقاطع تحصیلی، كتاب‌های كنكور، انواع دارو (داروها دست نخورده باشد و به تاریخ انقضا هم دقت شود) و منبع آب (نگهداری آب شرب) است.
از نكات مهم این فراخوان، مجوز آن است كه گویا جمعیت هلال‌احمر آن را برای كمك به مردم آسیب‌دیده در سیل سیستان و بلوچستان صادر كرده است.



چهره‌های مشهور از دیروز تا امروز
نه نیازی به مرور دارد و نه یادآوری. از سیل آق‌قلا در استان گلستان گرفته تا زلزله كرمانشاه و موارد مشابه بسیاری را دیده و شنیده‌ایم، آنقدر كه ذهنمان پر است از تصویر هنرمندانی كه شخصا راه افتاده بودند تا برای كمك بروند، هر چند بسیاری از آنها نیت خیر داشتند اما در این میان بازار شومن‌ها و سلفی‌بگیران هم حسابی گرم بود. یكی عكس می‌گرفت، یكی از فرط ناراحتی می‌رفت بیمارستان زیر سرم و ... خلاصه همه مان یادمان است كه در كنار غم‌ها و ناراحتی‌های پیش آمده از بلای طبیعی، با بلای رفتار سلبریتی‌ها هم دست و پنجه نرم می‌كردیم.
نه. باور كنید ماجرا این نیست كه ناسپاس باشیم و تلاش‌های بسیاری از سلبریتی‌ها را نادیده بگیریم. طبعا در جلب كمك‌های مردمی هم این هنرمندان نقش پررنگی داشتند. اما دردسرها و حواشی كاری كرده بود كه حضورشان بشود نیش و نوش در كنار هم. مثلا از یك طرف تصویر هدیه تهرانی را می‌دیدیم كه بی هیچ سر و صدایی رفته برای كمك به استان گلستان و یك عكاس خبری شكارش كرده، آن هم در حالی كه با همراهی و هماهنگی امدادگران هلال‌احمر در حال كمك است. این بازیگر نه درباره حضورش اطلاع‌رسانی كرده بود و نه در فضای مجازی از خودش عكسی منتشر كرد. طرف دیگر هم همان سلفی بگیرانی بودند كه باید ملت ایران جمع می‌شدند تا جلوی آنها را بگیرند!
حالا اما این خبرها نیست. در واقعه سیل سیستان می‌بینیم كه هنرمندان همراهند، در فضای مجازی از مردم می‌خواهند هموطنانشان را فراموش نكنند و به كمك آنها بشتابند، اما دیگر مانند قبل نمی‌خواهند سوپرمن بازی دربیاورند و دنبال قهرمان شدن باشند، حالا می‌خواهند هنرمند باشند و در كنار مردم. می‌خواهند كمك کرده و كمك جلب كنند، اما با رفتاری معقول و منطقی. هر چند فراخوان‌های كوچك و بزرگ برای جمع‌آوری كمك‌ها مطرح می‌شود اما در آنها هم نهایت احتیاط دیده می‌شود و اگر قصد معرفی خیریه‌ای را دارند، درباره‌اش تحقیق كرده و بعد از این مرحله هم باز با احتیاط كامل معرفی‌اش می‌كنند.
خوشحال‌كننده است كه شومن‌ها از فضا فاصله گرفته‌اند، اگر هم هنرمندی برای كمك می‌رود سعی می‌كند به طور ناشناس وارد صحنه شود و برای دل خودش و با حس واقعی كمك كردن آن هم بی‌خودنمایی وارد ماجرا شود. این هم بلوغ مهمی است دیگر، آن هم برای گروهی از افراد كه رفتارشان می‌تواند در جامعه مورد توجه مردم قرار گرفته و موثر باشد.