روح تان را توانا کنید!

در این گزارش با مردی آشنا می‌شوید كه ناتوانی را به زانو درآورده است

روح تان را توانا کنید!

برای او توانایی به شكل دیگری تعریف شده است. می‎گوید:‌ «به هر دلیلی، برای هر كسی ممكن است، محدودیت جسمی پیش بیاید، اما واقعیت این است كه توانایی انسان محدود به جسم نیست، چراكه توانایی واقعی در روح تعریف می‎شود.» اینها را رحمان دلاوری، معلول جسمی و حركتی می‏گوید. كسی كه معلولیت برایش محدودیت ایجاد نكرده است. او به توانایی هایش باور دارد و‌ برای بهتر شدن شرایط زندگی شهروندان شهرش، دلیجان تلاش می‌كند‌. به قول خودش، این توانایی‎هایش است كه دیده می‎شود نه ویلچری كه روی آن نشسته است.

 15 سال پیش ‌رحمان مانند خیلی‌های دیگر صحیح و سالم، روی دو پا راه می‎رفت و زندگی معمولی خود را داشت. ‌او 24 ساله بود كه به عنوان دانشجوی كارشناسی ارشد رشته مدیریت صنعتی در دانشگاه علامه طباطبایی درس می‏خواند. یك اتفاق اما همه چیز را تغییر داد؛ زمانی كه همراه اعضای خانواده، راهی سفر بود. حادثه‌ای در نزدیكی شهر محل تولدش، یعنی دلیجان اتفاق افتاد. با واژگونی خودروی آنها، زندگی رحمان هم از این رو به آن رو شد.
از قطع نخاع تا جدایی
‌ روز و لحظه حادثه را رحمان خیلی خوب به یاد دارد. او كه در جریان حادثه بیهوش نشده بود، می‏گوید:‌ «از همان اول، فهمیدم قطع نخاع شده‌ام.» دلاوری توضیح می‏دهد زیر ماشین گیر كرده بود و نمی‎توانست، پاهایش را تكان دهد. داستان ضایعه نخاعی را اما پزشكان به او گفتند، این كه در حادثه رانندگی، از دو مهره پایین‌تر از ستون فقرات گردنی، آسیب دیده است، آسیبی كه از آن به عنوان ضایعه نخاعی قفسه‏سینه یاد می‏كند. از آن پس بود كه دیگر پاهایش، ستون‌های بدنش نشدند و انس با صندلی چرخدار شد تمام داشته زندگی‎اش.
رحمان می‎گوید: «زندگی‎ام كاملا تغییر كرد.» قبل از آن او جوان فعالی بود. به جز درس خواندن در دانشگاه، در یك شركت خصوصی هم به عنوان كارشناس مدیریت، فعالیت می‎كرد. هر ماه به واسطه شغلش، دو مسافرت هوایی داشت. بعد از حادثه رانندگی اما زندگی او كاملا تغییر كرد. از تهران به دلیجان منتقل شد و شش ماه تمام یك تخت، محدوده زندگی‏اش شد.
دلاوری نیز مثل خیلی‌های دیگر كه دچار حوادثی از این دست می‌شوند، ناامید‌ و افسرد‌ه شد در همین زمان بود كه نامزدش هم، از او جدا شد. زندگی اما همیشه روی بد خود را نشان نمی‌دهد. رحمان دو سال بعد، به كمك اعضای خانواده‌اش، زندگی را به شكل دیگری ‌ساخت و از سر گرفت.
مددكار مددجوها
 دو سال زمان برد تا رحمان به زندگی برگردد. همه چیز اما از یك پیشنهاد به ظاهر ساده شروع شد؛ از پیشنهاد رئیس وقت سازمان بهزیستی شهر دلیجان به او. پیشنهاد چیزی نبود جز این كه او می‌تواند‌ یك تشكل مردم نهاد مخصوص توان‏یابان ضایعه نخاعی در شهرشان، تشكیل دهد.
دلاوری توضیح می‎دهد: «در دو سالی كه زمین گیر شده بودم، به سازمان بهزیستی شهرم رفت‏وآمد داشتم و این پیشنهاد هم پس از شناختی كه بین من و رئیس وقت بهزیستی ایجاد شده بود، مطرح شد.» پیشنهادی كه البته رحمان هم از آن استقبال كرد و اولین تشكل مردم‌نهاد معلولان در دلیجان، به مدد و یاری او شكل گرفت. با راه‏اندازی این تشكل رحمان كه خود، تا چند وقت قبل مددجو بود، حال برای بهتر كردن زندگی كسانی كه دردشان با او یكسان بود، قدم برمی‎داشت. اتفاقی كه البته به راه‏اندازی سازمان مردم نهاد دیگری برای تمام معلولان، با هر نوع معلولیتی كه دارند، منتهی شد. میل و رغبت برای كار كردن برای معلولان، تا جایی پیش رفت كه او حالا به عنوان نایب رئیس شبكه ملی تشكل‌های غیردولتی معلولان كشور فعالیت می‎كند.
رحمان از تشكیل سازمان مردم نهاد به عنوان نقطه عطفی در زندگی‎اش یاد می‏كند. فعالیتی كه برای ‎او ثمره گرانبهای دیگری هم داشت؛ حاصلی كه تمام زندگی‎اش را تحت الشعاع قرار داد: پله‏ای برای صعودی دوباره.
مشاوره ویژه شهردار
 سال 87 زمانی كه رحمان در سازمان مردم‌نهاد خود فعالیت می‏كرد، شهردار وقت دلیجان پرسشنامه‏هایی برای تدوین برنامه پنج ساله شهری، بین مردم توزیع كرد. یك سری از این پرسشنامه‎ها هم به دست رحمان رسید و او هم آن را پر كرد. پاسخ به سوالات برای شهردار این قدر جذاب بود كه او را به دفتر كارش دعوت كرد. این بار‌ تخصصش در مدیریت شهری، مدنظر قرار گرفته بود.‌ او می‎گوید: «در جلسه‏ای كه با شهردار داشتم، ایشان پیشنهاد تدوین برنامه پنج ساله شهرداری دلیجان را به من داد.»
 برنامه‎ مدیریت شهری كه دو سال متوالی رتبه نخست برنامه‏های شهری در كشور را از آن خود كرد. از آن پس، او به عنوان مشاور در شهرداری به كار مشغول شد.  این اما همه فعالیت‏های او نیست. در كنار مشاوره به شهردار، او به عنوان ارزیاب وزرات نیرو هم فعالیت دارد و در دانشگاه هم تدریس می‏كند. مشاوره در شهرداری، اما باعث شد كه او ‌فعالیت دیگری را نیز در پیش بگیرد‌. تجربه حضور در شهرداری، اطلاعاتی كه از مدیریت شهری به دست آورده، علاقه‏ای كه به مباحث شهری و اجتماعی داشته، سبب شد او احساس وظیفه كند و بخواهد در قالب دیگری هم فعالیت كند. رحمان می‏گوید: «به واسطه رابطه‏ای كه با شهروندان از جمله آنهایی كه دچار معلولیت بودند، داشتم،  با مشكلات و دغدغه آنها آشنا بودم.»
به این ترتیب‌ او سال 92، به عنوان نماینده شورای شهرش، اعلام آمادگی كرد؛ اتفاقی كه البته با اعتماد همشهری هایش نتیجه داد.
یار و یاور معلولان شهر
 حضور رحمان در شورای شهر، سبب خیر شد. به این ترتیب رحمان كه خود دچار معلولیت است رسیدگی به امور
توان‌یابان به دغدغه اصلی اش تبدیل می‌شود؛ موضوعی كه از آن به عنوان بركت نام می‎برد. اما دغدغه معلولان در مسائل شهری چیست؟ این عضو شورای شهر دلیجان جواب می‎دهد:‌ «مناسب‌سازی فضای شهری، جدی‎ترین دغدغه معلولان در مسائل شهری است.»
 شهر او هم مانند هر شهر دیگری، كم و كاستی‎های زیادی دارد.
به همین دلیل رحمان تصمیم گرفته این كم و كاستی‌ها را رفع و رجوع كند. البته هر وقت از مناسب‎سازی برای معلولان در فضای شهری حرف می‎شود، همه ماشین حساب به دست می‎گیرند تا میزان بودجه و درآمد را محاسبه كنند؛ اتفاقی كه دلاوری از آن به عنوان دید منفی نسبت به مناسب‎سازی شهری برای معلولان نام می‎برد. او معتقد است كه مناسب‎سازی شهری، مربوط به نگرش است و این نگرش در بین مدیران شهری و تصمیم‌گیران باید اصلاح شود. رحمان ادامه می‌دهد: ‌«باید این موضوع را نهادینه كنیم كه مناسب‌سازی شهری برای معلولان، نیاز به هزینه اضافی یا حتی گزاف ندارد.»  درواقع رعایت استانداردها در ساخت‎وسازهای شهری است كه باعث می‌شود، بسیاری از مشكلات معلولان در بستر شهرها رفع شود. به خاطر همین هم است كه دلاوری در شهرش، یك كمیته تشكیل داده به نام كمیته مناسب‌سازی شهری. این كمیته، رعایت استانداردهای مناسب‏سازی را در هر پروژه شهری كه به مرحله اجرایی رسیده بررسی می‎كند تا از همان ابتدا، پروژه‏ها با اصول اولیه مناسب‎سازی ساخته شود. به لطف تلاش اعضای این كمیته، رحمان می‎گوید بیشتر پارك‎های شهرش، مناسب‏سازی شده است. هرچند او توضیح می‎دهد، مكان‎های دیگری هم كه نیاز به مناسب‏سازی دارد، شناسایی شده‎است تا شهری مناسب تردد توان‌یابان‌ ساخته شود.
 به یمن تمام كارهایی كه برای افراد دچار معلولیت انجام شده است، رحمان می‎گوید: «عضو شورای شهر بودن، نقطه عطف زندگی من است.»