آرین غلامی؛ هفدهمین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران

آرین غلامی؛ هفدهمین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران

 «استاد بزرگ شطرنج» لقب پر طمطراقی است كه از امروز به بعد با تایید فدراسیون جهانی شطرنج (فیده)، ابتدای نام آرین غلامی می‌نشیند تا این شطرنج‌باز 18 ساله كشورمان، رسما به جمع استاد بزرگان شطرنج جهان اضافه شود.
اما اگر می‌خواهید بدانید شروط لازم برای كسب عنوان استاد بزرگی چیست و چرا برای تبدیل شدن به یك استاد بزرگ، تاییدیه فدراسیون جهانی نیاز است، خواندن این چند خط پاسخی است برای سؤالات شما. امروزه به كسی استاد بزرگ شطرنج گفته می‌شود كه به ریتینگ ۲۵۰۰ رسیده و در سه تورنمنت بین‌المللی كه از شرایط خاصی (حضور استاد بزرگان دیگر، تعداد مسابقات و میانگین ریتینگ شركت‌كنندگان و ...) برخوردارند، امتیاز مطلوبی را كه به نُرم استاد بزرگی معروف است، نیز به دست آورده باشد. این عنوان همچنین به قهرمان جوانان جهان (زیر ۲۰ سال)، قهرمان شطرنج زنان جهان و قهرمان پیشكسوتان جهان و ۱۶ نفر اول جام‌جهانی شطرنج هم در صورتی كه پیش از آن این درجه را كسب نكرده باشند، اعطا می‌شود.
در سال ۱۹۵۰ فدراسیون جهانی شطرنج برای نخستین بار، ۲۷ بازیكن را رسما به عنوان استاد بزرگ معرفی كرد، اما برای جلوگیری از دخالت‌های سیاسی، فدراسیون جهانی در سال ۱۹۵۳ برای نخستین بار شرایط و ضوابطی را تعریف كرد كه بر آن اساس اعطای این عنوان به افراد صورت می‌گرفت. بعدها این شرایط و ضوابط در سال‌های ۱۹۵۷، ۱۹۶۵ و ۱۹۷۰ دستخوش تغییراتی شد. در سال ۱۹۷۰ در سراسر جهان تنها ۸۸ نفر عنوان استاد بزرگ شطرنج داشتند اما اینك این تعداد به بیش از 1700 نفر رسیده‌ است.
تا قبل از نودمین كنگره فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) كه در دوبی برگزار شد، ۱۶ شطرنج‌باز ایرانی موفق به كسب عنوان استاد بزرگ شطرنج شده‌ بودند. نخستین استاد بزرگ شطرنج ایران احسان قائم‌مقامی است كه در سال ۲۰۰۱ به این عنوان دست یافت. در این 19 سال امیر باقری، الشن مرادی، مرتضی محجوب، شجاعت قانع، همایون توفیقی، اصغر گلی‌زاده، پوریا درینی، حسن عباسی‌فر، پویا ایدنی، پرهام مقصودلو، امیررضا پوررمضانعلی، شاهین لرپری زنگنه، مسعود مصدق‌پور، محمدامین طباطبایی و علیرضا فیروزجا 15 ایرانی دیگر بودند كه عنوان استاد بزرگی را از فیده دریافت كردند. البته از این جمع، الشن مرادی، سه سال پیش به آمریكا مهاجرت كرد و با تغییر تابعیت، از لیست استاد بزرگان شطرنج ایران خارج شد. علیرضا فیروزجا هم سه ماه پیش با قرار گرفتن زیر پرچم فیده، اقدام به تغییر تابعیت كرد. همچنین استاد بزرگ امیر باقری به خاطر این‌كه بیش از یك سال بازی رسمی انجام نداده و بازیكن فعال تلقی نمی‌شود، از فهرست فیده كنار گذاشته شده است. به این ترتیب، حالا آرین غلامی را باید چهاردهمین استاد بزرگ فعال شطرنج ایران و هفدهمین ایرانی این فهرست از سال 1950 تاكنون نامید. غلامی پیش‌از این به دلیل مسابقه ندادن با حریفانی از رژیم صهیونیستی خبرساز شده بود اما حالا به عنوان استادبزرگ در صدر اخبار شطرنج قرار دارد.
همچنین شش زن ایرانی نیز تاكنون موفق به كسب عنوان استاد بزرگ شطرنج زنان شده‌اند كه عبارتند از: شادی پریدر، آتوسا پوركاشیان، سارا خادم‌الشریعه، درسا درخشانی، غزل حكیمی‌فرد و میترا حجازی‌پور.