گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد سعیدی‌كیا درباره سوگواری برای درگذشتگان كرونایی
با خوش سلیقگی روحشان را شاد كنیم
«یاران چه غریبانه رفتند از این خانه هم سوخته شمع ما هم سوخته پروانه... »
این بیت شعر را با صدای كویتی‌پور به یاد بیاورید، آن را برای روزهای جنگ خوانده . برای روزهایی كه دشمن آمده بود تا ایران را از ما بگیرد، اما نتوانست چون همه مقابلش به صف شدند. آن روزها، دشمن ما را می‌دید و ما دشمن را. جنگ و دفاع رو در رو و چشم در چشم بود. امروز هم دشمن آمده اما نه به قصد گرفتن ایران ما. آمده تا نقاط ضعف‌مان را نشان‌مان دهد تا بگوید كجاها ضعیف عمل كرده‌ایم و كجاها لنگ می‌زنیم و باید قوی شویم تا بتوانیم در دنیای آینده جایی داشته باشیم و ایرانمان را حفظ كنیم. این بار دشمن، ویروسی قوی است كه ما با چشم او را نمی‌بینیم اما او ما را می‌بیند و خوب بلد است چگونه به ما حمله كند. رو در رو و چشم در چشم نیست. اگریك ثانیه غفلت كنیم، هوشیار نباشیم و دانایی و آگاهی‌مان را افزایش ندهیم، نابودمان می‌كند. كرونا آمده و تا ما آماده شویم تا یاد بگیریم چگونه از خودمان و اطرافیانمان مراقبت كنیم، تلفات هم خواهیم داد و اولین تلفات، غریب‌ترین هستند. در این بحران هنوز بلد نیستیم با پیكر آنها و با دل شكسته بازماندگان چه كنیم. دوره غریبی است برای آنها كه كرونا، عزیزشان را می‌برد. نه مراسم تشییع‌جنازه‌ای و نه مراسم سوگواری آنچنان كه عرف است. در این میان بازماندگان روان و روحشان شاید دچار فروپاشی شود. با حجت‌الاسلام سعیدی، كارشناس مذهبی برنامه‌های رادیو و تلویزیون هم‌صحبت شدم تا برایمان بگوید در این شرایط بسیار عجیب و غریب چگونه سوگواری كنیم تا هم روح درگذشته شاد شود و به آرامش برسد و هم دل بازماندگان آرام گیرد.
سوگواری مجازی
حجت‌الاسلام سعیدی می‌گوید: اسلام هم حكم دینی دارد و هم سلیقه دینی. حكم دین برای درگذشتگان این است كه بنا به شرایط روز جامعه كفن و دفن به درستی انجام شود و برای میت، نماز خوانده شود. سلیقه دینی برای مراسم خاكسپاری جوری شكل گرفته كه باعث تسلی بازماندگان است. گروهی جمع می‌شوند، پشت سر میت حر‌كت می‌كنند، دعا و قرآن می‌خوانند. به شكل شایسته‌ای با درگذشته وداع می‌كنند و... اما الان شرایط خاص است. سلامت بازماندگان درجه یك و دیگر مردم شرط اول است. بنابراین باید سلیقه مراسم عزاداری فعلا تغییر كند. دیگر نباید انتظار داشت مردم به شكل حضوری در ایام سوگواری شركت كنند و باید این كار به شكل مجازی انجام شود. عرض تسلیت باید به شكل تلفنی یا پیام باشدبه نظرم بهتر است از شبكه‌های اجتماعی استفاده شود و حتی می‌توان با ویدئو، پیام تصویری داد. این روش باعث می‌شود بازماندگان درجه یك كمتر احساس تنهایی می‌كنند. از طرفی می‌توان یك گروه در شبكه‌های اجتماعی راه‌اندازی كرد و آن را به مثابه خانه عزاداران میت در نظر گرفت. اعضای این گروه می‌توانند برای فرد فوت شده در همان گروه دعا و صلوات بفرستند، می‌توانند بگویند مثلا الان در حال قرائت فلان سوره قرآن برای متوفی هستند و... همه اینها به سلیقه دینی و ارتقای آن كمك می‌كند.
بهترین زمان برای كار خیر
حجت‌الاسلام سعیدی می‌گوید: كرونا و سطح وسیع آلودگی‌اش طیف زیادی از مردم را نگران كرده است و ضایعات اقتصادی و معیشتی زیادی را هم باعث شده. با همه اینها این دوره فرصتی است برای قوی كردن روح و شخصیت ما. كسانی كه عزیزشان را از دست داده‌اند می‌توانند هزینه مراسم خاكسپاری، عزاداری و ختم را صرف كارهای خیر كنند. این كار باعث شادی روح فرد فوت شده می‌شود. بهترین كار این است كه از نزدیكان شروع كنیم. از كسانی كه در اطراف ما هستند و می‌دانیم در این شرایط نیاز مالی دارند. كارگران زیادی این روزها بیكار شده‌اند، افراد آبرومند زیادی هستند كه برای معیشت روزانه دچار مشكل‌اند. می‌توان آنها را شناسایی و به آنها كمك كرد. رسم است برای مراسم ختم دسته گل می‌آورند یا نذورات دیگری را برای شادی روح متوفی به او هدیه می‌دهند. در همان گروه مجازی می‌توان هزینه این هدایا را به حسابی مشخص واریز كرد و آن را به نیازمندان هدیه داد. مسلما با این كار روح متوفی شاد خواهد شد و از طرفی بازماندگان هم آرامش پیدا خواهند كرد. همان‌طور كه گفتم دین اسلام دین محدودی نیست، مثلا اگر آب نباشد برای نماز می‌توان تیمم كرد. برای مراسم عزاداری در شرایطی مثل اكنون هم راه‌های زیادی وجود دارد.
این را هم اضافه كنم كه بهترین راه برای آرامش بازماندگان، برگزاری مراسم روضه‌خوانی مجازی است. در همان گروه می‌توان روضه‌‌های مربوط به سیدا‌لشهدا(ع) را منتشر كرد و در ساعت و زمان مشخصی همه در گروه حاضر باشند و به روضه گوش بدهند و یاد امام حسین(ع) حتما دلشان را جلا خواهد داد. مگر مظلوم‌تر از امام حسین(ع) داریم؟ غریبانه‌تر از شهادت ایشان مگر داریم؟ چند روز پیكر بی سر ایشان در خاك نینوا افتاده بود... یادآوری چگونگی شهادت و دفن ایشان به بازماندگان صبر خواهد داد و از طرفی باعث شادی و آرامش متوفی خواهد شد.
شرایط روز را درك كنیم
این كارشناس مذهبی می‌گوید: نوع خاكسپاری متوفیان كرونا برای اطرافیان سخت است. اما آنها باید شرایط و مقتضیات روز را در نظر بگیرند. مگر شهیدان با لباس حتی خونی و بدون غسل به خاك سپرده نمی‌شوند؟ مراسم كفن و دفن غریق هم شرایط خاص خود را دارد. حالا متوفیان كرونایی هم شرایط خاص خود را دارند. این شرایط نباید روان بازماندگان را اذیت و آنها را افسرده كند. شرایط ایجاب می‌كند چنین باشد. مدام زیر لب ذكر خداوند را بگویند تا دلشان آرام بگیرد. دعاها باعث می‌شود این شرایط زودتر تغییر كند و همه ما به زندگی عادی برگردیم.
این بیت شعر را با صدای كویتی‌پور به یاد بیاورید، آن را برای روزهای جنگ خوانده . برای روزهایی كه دشمن آمده بود تا ایران را از ما بگیرد، اما نتوانست چون همه مقابلش به صف شدند. آن روزها، دشمن ما را می‌دید و ما دشمن را. جنگ و دفاع رو در رو و چشم در چشم بود. امروز هم دشمن آمده اما نه به قصد گرفتن ایران ما. آمده تا نقاط ضعف‌مان را نشان‌مان دهد تا بگوید كجاها ضعیف عمل كرده‌ایم و كجاها لنگ می‌زنیم و باید قوی شویم تا بتوانیم در دنیای آینده جایی داشته باشیم و ایرانمان را حفظ كنیم. این بار دشمن، ویروسی قوی است كه ما با چشم او را نمی‌بینیم اما او ما را می‌بیند و خوب بلد است چگونه به ما حمله كند. رو در رو و چشم در چشم نیست. اگریك ثانیه غفلت كنیم، هوشیار نباشیم و دانایی و آگاهی‌مان را افزایش ندهیم، نابودمان می‌كند. كرونا آمده و تا ما آماده شویم تا یاد بگیریم چگونه از خودمان و اطرافیانمان مراقبت كنیم، تلفات هم خواهیم داد و اولین تلفات، غریب‌ترین هستند. در این بحران هنوز بلد نیستیم با پیكر آنها و با دل شكسته بازماندگان چه كنیم. دوره غریبی است برای آنها كه كرونا، عزیزشان را می‌برد. نه مراسم تشییع‌جنازه‌ای و نه مراسم سوگواری آنچنان كه عرف است. در این میان بازماندگان روان و روحشان شاید دچار فروپاشی شود. با حجت‌الاسلام سعیدی، كارشناس مذهبی برنامه‌های رادیو و تلویزیون هم‌صحبت شدم تا برایمان بگوید در این شرایط بسیار عجیب و غریب چگونه سوگواری كنیم تا هم روح درگذشته شاد شود و به آرامش برسد و هم دل بازماندگان آرام گیرد.
سوگواری مجازی
حجت‌الاسلام سعیدی می‌گوید: اسلام هم حكم دینی دارد و هم سلیقه دینی. حكم دین برای درگذشتگان این است كه بنا به شرایط روز جامعه كفن و دفن به درستی انجام شود و برای میت، نماز خوانده شود. سلیقه دینی برای مراسم خاكسپاری جوری شكل گرفته كه باعث تسلی بازماندگان است. گروهی جمع می‌شوند، پشت سر میت حر‌كت می‌كنند، دعا و قرآن می‌خوانند. به شكل شایسته‌ای با درگذشته وداع می‌كنند و... اما الان شرایط خاص است. سلامت بازماندگان درجه یك و دیگر مردم شرط اول است. بنابراین باید سلیقه مراسم عزاداری فعلا تغییر كند. دیگر نباید انتظار داشت مردم به شكل حضوری در ایام سوگواری شركت كنند و باید این كار به شكل مجازی انجام شود. عرض تسلیت باید به شكل تلفنی یا پیام باشدبه نظرم بهتر است از شبكه‌های اجتماعی استفاده شود و حتی می‌توان با ویدئو، پیام تصویری داد. این روش باعث می‌شود بازماندگان درجه یك كمتر احساس تنهایی می‌كنند. از طرفی می‌توان یك گروه در شبكه‌های اجتماعی راه‌اندازی كرد و آن را به مثابه خانه عزاداران میت در نظر گرفت. اعضای این گروه می‌توانند برای فرد فوت شده در همان گروه دعا و صلوات بفرستند، می‌توانند بگویند مثلا الان در حال قرائت فلان سوره قرآن برای متوفی هستند و... همه اینها به سلیقه دینی و ارتقای آن كمك می‌كند.
بهترین زمان برای كار خیر
حجت‌الاسلام سعیدی می‌گوید: كرونا و سطح وسیع آلودگی‌اش طیف زیادی از مردم را نگران كرده است و ضایعات اقتصادی و معیشتی زیادی را هم باعث شده. با همه اینها این دوره فرصتی است برای قوی كردن روح و شخصیت ما. كسانی كه عزیزشان را از دست داده‌اند می‌توانند هزینه مراسم خاكسپاری، عزاداری و ختم را صرف كارهای خیر كنند. این كار باعث شادی روح فرد فوت شده می‌شود. بهترین كار این است كه از نزدیكان شروع كنیم. از كسانی كه در اطراف ما هستند و می‌دانیم در این شرایط نیاز مالی دارند. كارگران زیادی این روزها بیكار شده‌اند، افراد آبرومند زیادی هستند كه برای معیشت روزانه دچار مشكل‌اند. می‌توان آنها را شناسایی و به آنها كمك كرد. رسم است برای مراسم ختم دسته گل می‌آورند یا نذورات دیگری را برای شادی روح متوفی به او هدیه می‌دهند. در همان گروه مجازی می‌توان هزینه این هدایا را به حسابی مشخص واریز كرد و آن را به نیازمندان هدیه داد. مسلما با این كار روح متوفی شاد خواهد شد و از طرفی بازماندگان هم آرامش پیدا خواهند كرد. همان‌طور كه گفتم دین اسلام دین محدودی نیست، مثلا اگر آب نباشد برای نماز می‌توان تیمم كرد. برای مراسم عزاداری در شرایطی مثل اكنون هم راه‌های زیادی وجود دارد.
این را هم اضافه كنم كه بهترین راه برای آرامش بازماندگان، برگزاری مراسم روضه‌خوانی مجازی است. در همان گروه می‌توان روضه‌‌های مربوط به سیدا‌لشهدا(ع) را منتشر كرد و در ساعت و زمان مشخصی همه در گروه حاضر باشند و به روضه گوش بدهند و یاد امام حسین(ع) حتما دلشان را جلا خواهد داد. مگر مظلوم‌تر از امام حسین(ع) داریم؟ غریبانه‌تر از شهادت ایشان مگر داریم؟ چند روز پیكر بی سر ایشان در خاك نینوا افتاده بود... یادآوری چگونگی شهادت و دفن ایشان به بازماندگان صبر خواهد داد و از طرفی باعث شادی و آرامش متوفی خواهد شد.
شرایط روز را درك كنیم
این كارشناس مذهبی می‌گوید: نوع خاكسپاری متوفیان كرونا برای اطرافیان سخت است. اما آنها باید شرایط و مقتضیات روز را در نظر بگیرند. مگر شهیدان با لباس حتی خونی و بدون غسل به خاك سپرده نمی‌شوند؟ مراسم كفن و دفن غریق هم شرایط خاص خود را دارد. حالا متوفیان كرونایی هم شرایط خاص خود را دارند. این شرایط نباید روان بازماندگان را اذیت و آنها را افسرده كند. شرایط ایجاب می‌كند چنین باشد. مدام زیر لب ذكر خداوند را بگویند تا دلشان آرام بگیرد. دعاها باعث می‌شود این شرایط زودتر تغییر كند و همه ما به زندگی عادی برگردیم.
