بسته ضدكرونایی دولت چه ویژگیهایی دارد؟
کمک 100هزار میلیاردی
با شیوع بیماری كرونا و تعطیل شدن اكثر كسبوكارها در كشور، وضع درآمدی بسیاری از اقشار مردم تحت تأثیر قرار گرفته است. همچنین عمده واحدهای تولیدی و صنفی هم از ركود در بازار و وقفههای ایجادشده در كارشان، خسارت دیدهاند. به همین دلیل دولت اعلام كرده كه برای مقابله با تبعات اقتصادی ویروس كرونا یك بسته صد هزار میلیاردی در نظر گرفته است. این صد هزار میلیارد تومان شامل پرداخت 75 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانكی با نرخ سود 12 درصد برای حمایت از بنگاههای آسیبدیده (بهشرط حفظ اشتغال)، هشت هزار میلیارد تومان كمك مالی برای حمایت از سه میلیون خانوار بدون درآمد ثابت با ارقام ماهانه بین 200 تا 600 هزار تومان و همچنین اعطای یك تا دو میلیون تومان وام به چهار میلیون خانوار كمدرآمد، اعطای پنج هزار میلیارد تومان به صندوق بیمه بیكاری و كمك 12 هزار میلیارد تومانی به وزارت بهداشت است. علاوه بر این، دولت تصویب كرده كه بانكها اقساط فعالان اقتصادی را تا سه ماه به تعویق بیندازند و قبوض خدماتی هم با تأخیر دریافت شود. 75 هزار میلیارد تومان وام بانكی كه قرار است به بنگاهها داده شود، معادل 10 درصد توان پرداخت تسهیلاتی شبكه بانكی است و اجرای آن با مانعی روبهرو نیست اما دولت برای اعطای 25 هزار میلیارد تومان دیگر از بسته خود، قصد داشت از صندوق توسعه ملی برداشت كند. این در حالی است كه 50 نفر از اقتصاددانان كشورمان در روزهای اخیر پیشنهادهای متعددی برای تأمین اعتبار بسته حمایتی دولت ارائه كردهاند كه ارقام آن بسیار بیشتر از برداشت یك میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی است و تبعات تورمی آن را هم ندارد.
امرا... امینی، استاد اقتصاد در خصوص تأثیر بیماری كرونا روی اقتصاد ایران گفت: شیوع كرونا در سراسر كشور میتواند هم به عنوان تهدید و هم به عنوان فرصت تلقی شود بنابراین میتوانیم با برنامهریزی درست و اصولی آن را به فرصت تبدیل كرده و از نتایج گسترده آن بهره ببریم. ولی با این حال چون تجربه اینچنینی در كشور نداشتیم دولت هیچگونه برنامهریزی برای مقابله با آن نداشت و همین امر خود نیز باعث شد مشكلات در این خصوص پابرجا ماند و اقتصاد كشورمان دچار آسیبها و خسارات جبرانناپذیری شود.
این كارشناس مسائل اقتصادی در خصوص بخشهایی كه بیشتر از بقیه از كرونا آسیب دیدهاند، اظهار كرد: عمده مشكل و خسارات واردشده در بخش اقتصادی و خصوصا در زیربخشهای تولیدی و خدماتی بوده و بسیاری از مغازهداران و واحدهای تولیدی خرد از این امر زیاندیده و مجبور به تعطیلی یا بسته شدن واحد تولیدی خود شدهاند؛ بنابراین ضروری است دولت انواع حمایتها را از این بخشها به عمل بیاورد به طوری كه باید در ابتدای امر از این واحدهای تولیدی مالیات نگرفته و بانكها نیز به داد تولیدكنندگان رسیده و جریمههای آنها را ببخشند.
وی درباره فرصتهای اقتصادی كرونا هم گفت: این بیماری میتواند فرصت طلایی برای خودكفایی در تولیدات داخلی بهخصوص در بخشهای دارویی، بیمارستانی و تولید مواد غذایی باشد. هرچند در تولید محصولات غذایی تقریبا خودكفا هستیم و به دلیل تحریمهای گسترده توانستهایم به این مهم نائل شویم. در بخش كشاورزی نیز نشان دادهایم كه بسیار پیشرو هستیم و حتی به بازارهای كشورهای دیگر صادرات داشته باشیم هرچند برخی كشورها مرزها را به روی محصولات ما بستهاند، ولی این امر در كوتاهمدت بوده و همسایگان به دلیل نیاز مجبور خواهند شد مرزهای خود را به روی كالاهای با كیفیت ایرانی باز كنند.
امینی افزود: با توجه به رشد تولیدات دانشبنیان و انبوه فارغالتحصیلان مجرب در این زمینه دولت باید از اقتصاد نوین حمایت لازم را به عمل بیاورد، بخشهای پولی و بانكی نیز باید در این دوران كه بیماری كرونا بسیار شایع شده است با مردم همگام باشند این در حالی است كه متاسفانه مردم چند قدمی از این نهادها جلوتر افتادهاند.
این كارشناس اقتصادی گفت: قیمت نفت ایران به پایینترین حد خود رسیده است، ولی این امر برای ما بهتر است چون هیچ برنامه و استراتژی خاصی برای فروش آن نداشتم و به نوعی به وبالی بر گردن كشور تبدیل شده بود، بنابراین نباید اقتصاد كشورمان لطمه زیادی از این موضوع خورده باشد.
این استاد اقتصاد درباره راهكارهای حمایت از واحدهای اقتصادی در شرایط فعلی گفت: راهكارهای زیادی برای جلوگیری از چالش اقتصادی ناشی از كرونا وجود دارد كه میتوان با استفاده از آنها به واحدهای تولیدی كمك كرد با این حال راهكار برداشت از صندوق توسعه ملی باید به عنوان آخرین راهكار لحاظ شود.
وی افزود: بنابراین ضروری است دولت انواع حمایتها را از واحدهای تولیدی به عمل بیاورد به طوری كه باید در ابتدای امر از این واحدهای تولیدی مالیات نگرفته و بانكها نیز به داد تولیدكنندگان رسیده و جریمههای آنها را ببخشند و در این زمینه برای صادرات محصولاتشان به آنها كمك كنیم.
این كارشناس اقتصادی اظهار کرد: طبیعتا اگر تولید در كشور رونق بگیرد و بیكاری مهار شده و اشتغالزایی گسترده را به وجود آورد، بنابراین دولت باید این راهكارهای اولیه را در پیش گیرد و شاید نیازی به برداشت از صندوق توسعه ملی نداشته باشد چون در شرایطی قرار داریم كه نباید دستاندازی زیادی به دارایی این صندوق بكنیم.
علیرضا عبدا...زاده، از نویسندگان نامه اقتصاددانان به رئیسجمهور درباره پیشنهادات برای حمایت از فعالیتهای اقتصادی در شرایط ركود ناشی از كرونا گفت: طبیعی است در شرایط فعلی كه بسیاری از تولیدكنندگان و اصناف با مشكلات ناشی از فروش و عرضه محصولاتشان به دلیل شیوع بیماری كرونا روبهرو هستند دولت و مسؤولان باید تمام تلاش خود را برای كمك به آنها عرضه كنند.
وی درباره پیشنهاد دولت برای برداشت از منابع صندوق توسعه ملی هم بیان كرد: داراییهای صندوق توسعه ملی برای مواقع حساس و بحرانی است بنابراین به اعتقاد من میتوان از صندوق توسعه ملی اعتبار خاصی برای تولیدكنندگان و اصناف جهت حمایت از آنان اختصاص داد زیرا تولید سبب عدم ركود و بیكاری میشود.
چاپ پول الزامی است
علی سرزعیم، معاون سابق وزارت كار در دولت دوازدهم با بیان اینكه دولت امكان قرنطینه برای مقابله با ویروس كرونا را نداشت تصریح كرد: شرایط كشور ما مانند كشورهایی كه قرنطینه كردند نبود كه بتواند این كار را انجام دهد. وضعیت اقتصادی آنها مطلوب بود و حاضر شدند بخشی از اقتصادشان از دست برود تا ویروس كرونا را مهار كنند، اما ایران به دلیل شرایط تحریمی توانایی از دست دادن اقتصاد خود را نداشت.
وی تاكید كرد: نمیتوان هم قرنطینه كرد و هم از آسیبهای اقتصادی كاست. اگر ایران قرنطینه را انجام میداد به دلیل تعطیلی كارخانهها مردم به جای كشته شدن توسط ویروس از گرسنگی جانشان را از دست میدادند.
سرزعیم با تاكید بر اینكه دولت تصمیم گرفته تا به كمك كارفرمایان بیاید افزود: دولت قصد دارد تسهیلات در قالب كارت اعتباری پرداخت كند و بخشی هم از طریق چاپ پول انجام خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: دولت به منظور كاهش نرخ بیكاری ناشی از ویروس كرونا قصد دارد به كارفرمایان كمك كند تا نیروی كارشان را تعدیل نكنند و این اقدامات بهموقع و درست در حال انجام است.
وی به عملكرد كشورهای دیگر برای مقابله با ویروس كرونا اشاره كرد و گفت: كشورهای دیگر هیچكدام شرایط ایران را نداشتند، به همین دلیل در قرنطینه و محدودیت رفت و آمد دست و دلباز عمل كردند، اما در ایران محدودیت سیاستگذاری وجود دارد و باید حد وسط افراط و تفریط گرفته شود.
همچنین محمدجواد صدق آمیز، رئیس مركز پژوهشهای اتحادیه صنف پوشاك گفت: كاهش تقاضا و اختلال در زمینه عرضه، بخشهای تولید را دچار یك سكته عمیق در چرخه صنعتشان كرده است و این امر به خودی خود میتواند حفظ نیروهای واحدهای تولیدی و پرداخت هزینه را برای كارفرمایان با مشكل مواجه كند،هرچند با كاهش شدید نقدینگی این امر در وضعیت فعلی به وقوع پیوسته است و بسیاری از واحدهای تولیدی تعطیل شدهاند.
صدقآمیز در ادامه گفت: متاسفانه واحدهای تولیدی بازار شب عید را از دست دادند و با زیان زیادی روبهرو شدند و كرونا توانست بسیاری از كالاهای تولیدشده توسط این واحدها را به دلیل نبود مشتری در انبار نگه دارد و این فرصت
11 ماه دیگر فراهم میشود.
ایرادات بسته دولت
مجید شاكری، كارشناس اقتصادی با بیان اینكه باید سهم سیاست مالی از سیاست پولی در بسته حمایتی دولت بیشتر باشد در این باره توضیح داد: دولت در شرایط فعلی قصد دارد از كارت اعتباری استفاده كند كه اگر اوراق مالی موسوم به گام
در این زمینه به كار گرفته شود نتیجه مطلوبتری حاصل میشود.
این كارشناس اقتصادی تاكید كرد: طرح دولت هنوز مشخص نمیكند كه چه صنایعی به چه دلیل و چه میزان قرار است كمك دریافت كند در حالی كه مشاغلی كه از شیوع ویروس كرونا آسیب دیدند معلومند و بررسی این موضوع به سطح میانی دولت واگذار شده كه ممكن است نتیجه مطلوب به دست نیاید.
شاكری با اشاره به اینكه كالاهایی كه با مازاد تقاضا و عرضه روبهرو هستند در این شرایط مشخص هستند افزود: دولت هنوز سیاستگذاری لازم برای كنترل بازار را اتخاذ نكرده و این موضوع میتواند تبعاتی را به دنبال داشته باشد.
به گفته وی، آمریكا با بودجهای كه برای مقابله با ویروس كرونا تعیین كرد نشان داد قصد دارد از سیاست غرقابی استفاده كند، اما در ایران به دلیل محدودیتهای مالی باید از سیاستهای لیرزی استفاده كرد.