نگاه جامع به کشاورزی پیش‌نیاز خودکفایی
علیقلی ایمانی
نایب‌رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران کشور
مقام معظم رهبری روز گذشته مجددا بر ضرورت خودکفایی ایران در محصولات اساسی کشاورزی تاکید کردند. تولید محصولات اساسی، همچون گندم، دانه‌های روغنی، گیاهان دارویی و آبزیان و خودکفایی در این عرصه‌ها با استفاده از شیوه‌های آبیاری مدرن، از جمله تاکیدات ایشان بود که در سال جاری که به نام جهش تولید معرفی‌شده، می‌توان با برنامه‌ریزی گام‌های جدی برداشت. در این باره چند نکته حائز اهمیت است که به آنها می‌پردازم.
کشاورزی یکی از بخش‌های مهم تولیدی است و کشاورزان ثابت کرده‌اند اگر مورد حمایت قرار گیرند این امکان وجود دارد که ضریب امنیت غذایی کشور را افزایش دهند. سال 83 در تولید گندم خودکفا شدیم اما بعد دوباره 7 میلیون تن واردات داشتیم و مجددا سال 95 خودکفا شدیم و این روند ادامه پیدا کرد، بنابراین پتانسیل خودکفایی در کشور وجود دارد.
وقتی می‌خواهیم در تولید شاهد جهش باشیم یک تغییر باید ایجاد شود. لازمه تغییر هم چند مورد است. اولین مورد به برنامه‌ریزی برمی‌گردد. باید هدفی را برای خودمان تعریف کنیم که مثلا تا 5 سال دیگر ضریب امنیت غذایی به 95درصد برسد. وقتی هدف را تعیین کردیم باید برنامه داشته باشیم، بنابراین وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه مدونی طراحی کند.
بعد از برنامه‌ریزی، باید ملزومات اجرای آن را فراهم کنیم که یکی از ملزومات، سرمایه‌گذاری است که در حال حاضر هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری کافی نیست. دلیل آن هم این است که سودآوری در این بخش، پایین است و حتی متخصصانی که در دانشگاه در این حوزه تحصیل کرده‌اند حاضر نیستند در این زمینه ورود کنند.
مورد مهم بعدی، تکنولوژی است و باید از تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم زیرا بهره‌وری در بخش کشاورزی پایین است. اگر بهره‌وری را افزایش دهیم ضایعات کاهش خواهد یافت. الآن از 125 میلیون تن مواد غذایی که در کشور تولید می‌شود قریب به 35 میلیون تن هدر می‌رود.
ما علاوه بر استفاده از تکنولوژی‌های روز باید بهره‌برداران بخش کشاورزی را هم آموزش دهیم و تدبیری اندیشیده شود. مسؤولان اگر به فکر آینده کشور هستند باید روی این مسائل کار کنند.
از سوی دیگر بحث بازرگانی محصولات کشاورزی مطرح است. وقتی یک کشاورز هزینه‌ای می‌کند اما دلال حتی حاضر نیست همان هزینه اولیه کشاورز را بپردازد و زیر قیمت، محصول را می‌خرد دیگر انگیزه‌ای برای کشاورز باقی نمی‌ماند؛ بنابراین باید بازرگانی ساماندهی شود. هر جا این اتفاق افتاد تحولات خوبی را شاهد بودیم. مثلا با حمایت از گندم‌کاران، شاهد خودکفایی در این بخش بودیم و حمایت از کلزا باعث شد که تولید این بخش روزبه‌روز افزایش یابد. هدایت، حمایت و در اختیار گذاشتن امکانات، سه رکن اصلی در پایداری تولید و خوداتکایی محصولات کشاورزی هستند. باید برای این مسائل برنامه‌ریزی کنیم، از تولید داخلی حمایت کنیم تا در محصولات استراتژیک به خودکفایی برسیم.
نایب‌رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران کشور
مقام معظم رهبری روز گذشته مجددا بر ضرورت خودکفایی ایران در محصولات اساسی کشاورزی تاکید کردند. تولید محصولات اساسی، همچون گندم، دانه‌های روغنی، گیاهان دارویی و آبزیان و خودکفایی در این عرصه‌ها با استفاده از شیوه‌های آبیاری مدرن، از جمله تاکیدات ایشان بود که در سال جاری که به نام جهش تولید معرفی‌شده، می‌توان با برنامه‌ریزی گام‌های جدی برداشت. در این باره چند نکته حائز اهمیت است که به آنها می‌پردازم.
کشاورزی یکی از بخش‌های مهم تولیدی است و کشاورزان ثابت کرده‌اند اگر مورد حمایت قرار گیرند این امکان وجود دارد که ضریب امنیت غذایی کشور را افزایش دهند. سال 83 در تولید گندم خودکفا شدیم اما بعد دوباره 7 میلیون تن واردات داشتیم و مجددا سال 95 خودکفا شدیم و این روند ادامه پیدا کرد، بنابراین پتانسیل خودکفایی در کشور وجود دارد.
وقتی می‌خواهیم در تولید شاهد جهش باشیم یک تغییر باید ایجاد شود. لازمه تغییر هم چند مورد است. اولین مورد به برنامه‌ریزی برمی‌گردد. باید هدفی را برای خودمان تعریف کنیم که مثلا تا 5 سال دیگر ضریب امنیت غذایی به 95درصد برسد. وقتی هدف را تعیین کردیم باید برنامه داشته باشیم، بنابراین وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه مدونی طراحی کند.
بعد از برنامه‌ریزی، باید ملزومات اجرای آن را فراهم کنیم که یکی از ملزومات، سرمایه‌گذاری است که در حال حاضر هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری کافی نیست. دلیل آن هم این است که سودآوری در این بخش، پایین است و حتی متخصصانی که در دانشگاه در این حوزه تحصیل کرده‌اند حاضر نیستند در این زمینه ورود کنند.
مورد مهم بعدی، تکنولوژی است و باید از تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم زیرا بهره‌وری در بخش کشاورزی پایین است. اگر بهره‌وری را افزایش دهیم ضایعات کاهش خواهد یافت. الآن از 125 میلیون تن مواد غذایی که در کشور تولید می‌شود قریب به 35 میلیون تن هدر می‌رود.
ما علاوه بر استفاده از تکنولوژی‌های روز باید بهره‌برداران بخش کشاورزی را هم آموزش دهیم و تدبیری اندیشیده شود. مسؤولان اگر به فکر آینده کشور هستند باید روی این مسائل کار کنند.
از سوی دیگر بحث بازرگانی محصولات کشاورزی مطرح است. وقتی یک کشاورز هزینه‌ای می‌کند اما دلال حتی حاضر نیست همان هزینه اولیه کشاورز را بپردازد و زیر قیمت، محصول را می‌خرد دیگر انگیزه‌ای برای کشاورز باقی نمی‌ماند؛ بنابراین باید بازرگانی ساماندهی شود. هر جا این اتفاق افتاد تحولات خوبی را شاهد بودیم. مثلا با حمایت از گندم‌کاران، شاهد خودکفایی در این بخش بودیم و حمایت از کلزا باعث شد که تولید این بخش روزبه‌روز افزایش یابد. هدایت، حمایت و در اختیار گذاشتن امکانات، سه رکن اصلی در پایداری تولید و خوداتکایی محصولات کشاورزی هستند. باید برای این مسائل برنامه‌ریزی کنیم، از تولید داخلی حمایت کنیم تا در محصولات استراتژیک به خودکفایی برسیم.
