گفتوگو با کارگردان و بازیگران سریال «گنج راه شیری»
گنج یک ستارهشناس
سریال «گنج راه شیری» که از شبکه شما پخش می شود، از تولیدات شبکه باران مرکز گیلان است و رویکردی بومی دارد. سازندگان سریال سعی کردند شخصیتهای علمی استان گیلان از جمله کوشیار دیلمی و همچنین میراث فرهنگی، تاریخی و آداب و رسوم و سنتها و معماری منطقه، محیط زیست، گردشگری و موزه میراث روستایی در این استان را در بستر یک سریال نمایشی به تصویر بکشند. این سریال که با محوریت پرداختن به زندگی و شخصیت کوشیار دیلمی، بخشی از توانمندی و امتیازات فرهنگی و علمی استانی را برای مخاطب ثبت میکند، فرهاد مهرانفر کارگردانی کرده است. قصه این سریال با پیدا شدن نسخه خطی کتابی شروع می شود با قدمت هزار ساله منسوب به کوشیار دیلمی ،منجم نامی ایران در پیرامون روستای تاریخی انبوه در شهرستان رودبار گیلان و حضور افراد سودجو ، سلسله حوادث جذابی اتفاق می افتد که عامل محرک آن کودکان روستا هستند. درباره این سریال با کارگردان و بازیگر این مجموعه به گفت و گو نشستیم.
خوشحالم که بیراهه نرفتم
معمولاً بازیگران کمتر قبول می کنند در سریالهای استانی بازی کنند به دلیل مسافت و سختیهایی که دارد. شما با چه انگیزه ای بازی کردید؟
پدر من زمانی در اداره سرشماری کار میکرد و همیشه از استان گیلان و شهرهایش به عنوان استانی متمدن و روشنفکر یاد میکرد و میگفت کمترین آمار بیسوادان در کل کشور و بیشترین آمار کتابخوانها در استان گیلان است. بسیاری از دوستان و همکارانم مثل رامین ناصرنصیر، مهدیهاشمی و حمید لولایی هم در این استان متولد شدند. خودم هم همیشه نسبت به این خطه علاقه خاصی داشتم. گنج راه شیری، دومین همکاری من در این استان است و خوشحالم که بیراههنرفتم.
قصه مجموعه گنج راه شیری به گونه ای طراحی شده که مخاطب کودک و نوجوان هم دارد، اما بازیگران خیلی علاقه مند نیستند در چنین آثاری بازی کنند.
من پیش از این سریال هم در آثار کودک و نوجوان بازی کرده بودم. در ابتدا فکر کردم متن بر اساس یک خیالپردازی کودکانه نوشته شده، اما بعد متوجه شدم چنین ستارهشناس و منجمی در تاریخ گیلان وجود داشته و بر همین اساس یک واقعیت از زندگی این ستارهشناس به بچهها نشان داده میشود و آنها را با زندگی او آشنا میکنیم. بعد از اینکه این موضوع را متوجه شدم، اهمیت کار برایم بیشتر شد.
یکی دیگر از عواملی که مرا به حضور در این سریال ترغیب کرد علاوه بر خود آقای مهرانفر ،کارگردان بود که صاحب اندیشه است.
یعنی اگر متوجه نمی شدید سریال با چنین هدفی تولید نمی شود، برایش انرژی نمی گذاشتید؟
نه، منظورم این نبود. من برای همه نقشهایم وقت و انرژی می گذارم و کار برایم اهمیت دارد. اما وقتی متوجه شدم این سریال به زندگی یک اخترشناس از قرنهای گذشته میپردازد، برایم جالب بود.
گفت و گو با فرهاد مهرانفر، کارگردان
تابلوی معرق در هزارههای گذشته
شما در سریال گنج راه شیری دست روی شخصیتی گذاشتید که برای قرنها پیش بوده، همین کار شما را دشوار می کرد، چه شد که زندگی کوشیار دیلمی، اخترشناس را انتخاب کردید؟
در زمینه مضامین انتزاعی و سوژههای خاص همچون معرفی دانشمندی از هزاره گذشته کوشیار دیلمی، منجم و ریاضیدان، مؤلف ناگزیر از انتخاب برشی از پدیده است تا علاوه بر معرفی سوژه و افزایش دانش عمومی، زمینهای پویا برای جذب مخاطبان خاص و به خصوص نسل نوجوان فراهم آید. جذابیتهای تکنیکی و خلاقانه تصویرسازی و منظرههای دلفریب طبیعت و جغرافیای هر اقلیم در کنار ارزشهای نشاطانگیز فرهنگ بومی هر منطقه با تنوع زبان و گویشهای دلنشین و گوش آشنا با بهره مندی از قصهها و افسانههای اقوام ایرانی، لایههای مکمل و موتور محرکه پیوند مخاطبان با فرهنگ متکثر برای چنین موضوعاتی به شمار می آیند. لذا تولید گنج راه شیری ضمن ریسکپذیری در ساختار شکنی مضمونهای رایج یعنی شناخت بخش کوچکی از تاریخ علم و شخصیت هوشیار دیلمی در این اثر صورت پذیرفته باشد. هویت اقوام کهن و اقلیمهای پرتنوع سرزمینمان به مانند تابلوی معرق، ترکیبی متنوع و در عین حال مکمل تعاملات فرهنگی ایرانیان در هزارههای گذشته بوده است.
چطور برای به تصویر کشیدن کوشیار دیلمی از لوکیشن روستای انبوه استفاده کردید؟
امیدوارم زیباییهای جغرافیای گیلان در کنار دیگر میراث فولکلوریک شکلدهنده سریال گنج راه شیری بر دل و جان دیگر هموطنان بنشیند. هدف از انتخاب روستای تاریخی و با اصالت «انبوه» در جنوب گیلان، معرفی این روستا بود، زیرا برای طبیعت دوستان و گردشگرانی است که در هر فرصت پیش آمده مشتاق کشف نادیدههای جغرافیای ایران هستند.
در سریال گنج راه شیری با وجود آنکه به مفاهیم علمی نجوم میپردازید، اما از قالب طنز نگاه کردید. به نظرتان بهتر نبود برای چنین موضوعی از قالب طنز بهره نمی بردید؟
بله. در گنج راه شیری تلاش شده تا مفاهیم علمی نجوم به شیوه طنز و تخیل دراماتیک قابل درک و پذیرش مخاطبان عام و بهخصوص کودکان و نوجوانان باشد. هر کارگردانی نگاه خودش را در کار دارد و ما هم سعی کردیم با این نگاه سریال را برای مخاطبان دیدنیتر کنیم تا از هر قشری و در ردههای سنی متفاوت، بیننده این سریال باشند؛ ضمن اینکه تولید محتوا از جمله سریال برای رسانه سیما در هر پاره از سرزمین ایران نه تنها محدودیت محسوب نمی شود، بلکه پنجره ای باز بر آسمان رحمت طبیعت گونهگون و شگفتیهای تاریخی و فرهنگی است.