شکست انحصار دولت‌ها در سفرهای فضایی

پرتاب فضاپیمای کرو دراگون با پرتابگر فالکن۹ شرکت اسپیس‌ایکس و سفر 2 فضانورد ناسا به ایستگاه فضایی بین‌المللی، آغاز دوران تازه سفرهای فضایی را کلید زد

شکست انحصار دولت‌ها در سفرهای فضایی

در واپسین دقایق شنبه 10 خرداد ۹۹ صفحه‌ای تازه به کتابچه تاریخ عصر فضا افزوده شد: دو فضانورد به نام‌های داگلاس هارلی و رابرت بنکن با فضاپیمای کرو دراگون که ساخت شرکت خصوصی اسپیس‌ایکس، راهی ایستگاه فضایی بین‌المللی در مدار زمین شدند. اگر فکر می‌کنید این اتفاق چندان مهمی نبوده است، کافی است توجه‌تان را به این نکته جلب کنم .با پرتابی که صورت گرفت، بلیت 82 میلیون دلاری سفر هر فضانورد به ایستگاه فضایی بین‌المللی با کپسول سایوز روس‌ها حالا به عدد 58 میلیون دلار با کپسول دراگون کاهش یافته است. از آن مهم‌تر این که شرکت اسپیس‌ایکس تحت مالکیت ایلان ماسک در عمل نشان داد از این پس سفرهای فضایی دیگر ماموریت‌ها با پس‌زمینه نظامی و در اختیار حاکمیت‌ها نخواهد بود و عصر تازه رقابت‌های فضایی با محوریت شرکت‌های خصوصی آغاز شده است. عصری که نوید پایین‌آمدن قابل توجه هزینه سفرهای فضایی و دست‌یافتنی‌ترشدن امکان سفر به کرات دیگر و بهره‌برداری از منابع آنها را نوید می‌دهد.

وقتی اوضاع نامناسب جوی در ساعت یک‌و3 دقیقه بامداد پنجشنبه هشتم خرداد ۹۹ (به وقت تهران) مجال پرتاب کپسول فضایی کرو دراگون (Crew Dragon) با پرتابگر فالکن۹ را به مهندسان اسپیس‌ایکس و کارکنان پایگاه فضایی کندی در فلوریدا نداد، چشم بیش از ۸۷۰هزار نفری که از طریق فضای مجازی تا ۱۷ دقیقه پیش از این پرتاب منتظر تماشای زنده این رویداد تاریخی بود به ساعت ۲۳ و ۵۲ دقیقه شنبه 9 خرداد دوخته شد. همان موقع اعلام شد چنانچه شنبه وضع هوا یاری کند و از نظر فنی همه چیز درست پیش برود، بالارفتن ضربان قلب داگلاس هارلی و رابرت بنکن با غرش موتورهای رپتور پرتابگر فالکن۹ همراه خواهد شد تا علاقه‌مندان به فضا پرتاب فضاپیمایی مدرن و چابک را در شرایط عملیاتی نظاره‌گر باشند. خوشبختانه این بار پرتاب فضانوردان با کرو دراگون طبق برنامه اعلام شده انجام شد و در واپسین لحظات شنبه و نخستین دقایق یکشنبه 11 خرداد 99، میلیون‌ها نفر از مردم جهان پرتاب فضاپیمای کرو دراگون در قالب ماموریت دمو-2 از پایگاه فضایی کندی فلوریدا را زنده و مستقیم از تلویزیون اینترنتی ناسا تماشا کردند.
چرا انجام این ماموریت مهم بود؟
در کنار اهمیت‌های فناورانه این ماموریت برای آینده عصر توسعه فناوری‌های فضایی، مأموریت دمو-2 از یک نظر برای آمریکایی‌ها بسیار مهم بود. واقعیت تلخ برای آنها طی سال‌های گذشته این بود که پس از بازنشستگی شاتل‌های فضایی در تیر ۹۰، این نخستین بار پس از گذشت حدود ۹ سال بود که فضانوردان آمریکایی برای رسیدن به ایستگاه فضایی بین‌المللی، بدون نیاز به سفر به سرزمین روس‌ها و پایگاه فضایی مشهور بایکونور در قزاقستان می‌توانستند از خاک خود راهی ایستگاه فضایی ۱۰۰ میلیارد دلاری‌شان در مداری به ارتفاع ۴۱۰ کیلومتری از سطح زمین شوند. به عبارت دیگر با موفقیت در پرتاب دو فضانورد امریکایی با موشک فالکن9 اسپیس‌ایکس، یک دهه وابستگی آمریکا به روسیه در اعزام فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی به پایان رسید.
از این پس روس‌ها نه فقط ناسا که رقیبی به نام اسپیس‌ایکس از بخش خصوصی را در مقابل خود می‌بینند که در عمل ثابت کرده است می‌تواند با هزینه‌های پایین‌تر با ابزارآلاتی به مراتب مدرن‌تر و ایمن‌تر با ناسا قرارداد ببندد و فضانوردان و محموله‌های فضایی این سازمان را به فضای ماورای جو برساند.
نکته جذاب‌تر اینکه همکاری اسپیس‌ایکس با ناسا این شرکت را مجبور نکرده است به هیچ سازمان یا شرکت خصوصی دیگری خدمات خود را ارائه نکند. به علاوه اسپیس‌ایکس نیز برای همیشه تنها بازیگر قدرتمند صاحب فناوری اعزام فضانوردان باقی نخواهد ماند. هم‌اکنون شرکت بوئینگ با طراحی کپسول «سی‌تی‌اس-100 استارلاینر» اصلی‌ترین رقیب فضایی اسپیس‌ایکس در بخش خصوصی است و البته شرکت دیگری به نام بلو اوریجین تحت مالکیت جف بزوس، تروتمندترین مرد جهان نیز رویاهای دور و درازی برای ساخت هوافضاپیماها و تصاحب بازار فضایی بزرگ جهان را در سر دارد. اگر شرکت ویرجین گلکتیک و دیگر شرکت‌های نوپای ریز و درشت فعال در حوزه فضایی جهان را هم در نظر بگیریم، خواهیم دید با پرتاب اخیر کپسول کرودراگون، از این پس شاهد آغاز دوران رقابت فناوران عصر فضا برای ارائه خدمات دقیق‌تر، ایمن‌تر و ارزان‌تر برای سفر انسان به فضا خواهیم بود. همین که ظرفیت سه‌نفره کپسول سایوز روس‌ها به هفت نفر در کپسول دراگون افزایش پیدا کرده و حالا با هر بار پرتاب به جای سه نفر، حداکثر هفت نفر می‌توانند راهی ایستگاه فضایی بین‌المللی شوند که یکی دو نفر از آنها می‌توانند گردشگران فضانورد یا فضاگردها باشند، یعنی
به تدریج می‌توانیم شاهد ارزان‌ترشدن سفر به فضا و دست‌یافتنی‌ترشدن رویای مهاجرت از زمین و قدم‌گذاشتن بر خاک سیارات دیگر همچون مریخ و حتی سکونت در آنها باشیم.

با فضانوردان ماموریت دمو-2 آشنا شوید
هر دو فضانوردی که شنبه شب با کپسول دراگون راهی ایستگاه فضایی بین‌المللی شدند از باتجربه‌ترین فضانوردان ناسا بودند.  آنها قرار است 30 تا 90 روز دیگر در ایستگاه فضایی بین‌المللی اقامت کنند و بعد به زمین بازگردند.
باب بنکن (نفر سمت راست) 49 ساله تا مقطع دکتری مهندسی مکانیک تحصیل کرده و خلبان‌های زبده هواپیماهای جنگنده است. پیش‌تر سابقه سفر با شاتل‌ها، راهپیمایی فضایی و ریاست دفتر فضانوردی ناسا را در کارنامه خود دارد.
داگلاس هارلی (نفر سمت چپ) 53 ساله، مهندس عمران و خلبانی با تجربه است که سابقه خلبانی شاتل فضایی آتلانتیس در آخرین پرواز شاتل‌ها در تاریخ را در کارنامه دارد.
هر دو فضانورد متأهل بوده و جالب اینکه همسر هر دوی آنها نیز فضانورد هستند.