قاآنی
نام قاآنی را احتمالا زیاد شنیده باشید. شاعری که فتحعلی‌شاه او را «مجتهدالشعرا» لقب داد و محمدشاه نیز او را «حسان‌العجم» می‌خواند، زیرا آنچنان در قصیده‌سرایی توانایی داشت که مایه شگفتی خوانندگان بود. در گذشته اطراف حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) را قبرستان‌های زیادی احاطه کرده بود، از این‌رو بزرگان زیادی از علم و ادب در محوطه حرم این امامزاده‌ها دفن شده‌اند. یکی از ایشان قاآنی است که در  ۵ شعبان 1270 در صحن حرم به خاک سپرده شد.


ادیب‌الممالک فراهانی
شاعر و ادیب و روزنامه‌نگار دوره مشروطه بود. یکی از معروف‌ترین اشعار او شعری است که به مناسبت زادروز پیامبر اسلام سروده‌است. این شعر در قالب مسمط بوده و در زمان مظفر‌الدین شاه سروده شده‌است. مطلع این شعر چنین است:
برخیز شتربانا بربند کجاوه / کز چرخ عیان گشت همی رایت کاوه ادیب‌الممالك در سال (1335 .ق) كه مأمور عدلیه یزد بود، سكته كرد و به تهران آمد و روز چهارشنبه 28 ربیع‌الثانى همین سال در 58 سالگى در تهران درگذشت و در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنى علیه‌السلام مدفون شد.


قائم‌مقام فراهانی
اجداد او در زمان صفویه و زندیه به خدمات مهم دولتی اشتغال داشتند و خود او نیز به مقام صدر‌اعظمی نائل آمد. علاوه بر جایگاه سیاسی، در حوزه ادبیات هم چه در نثر و چه در نظم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مجموعه رسائل و نامه‌های او در کتابی با عنوان منشآت قائم‌مقام منتشر شده‌است که از نمونه‌های بی‌بدیل نثر فارسی متاثر از گلستان سعدی است. او را سرانجام در سال 1251 قمری به امر محمد شاه در حوضخانه كاخ نگارستان خفه كردند و هم‌اكنون مرقد او در رواق ابوالفتوح رازی محفوظ است.

عبدالعظیم قریب گرکانی
بنیانگذار دستور زبان فارسی نوین، مدرس و متخصص دستور زبان بود. او سال‌ها در تهران و در خیابان ایران (خیابان عین‌الدوله) زندگی می‌کرد. در سال‌های پس از بازنشستگی که هنوز در دانشگاه تدریس می‌کرد، به سبب زمین ‌خوردن، دچار شکستگی استخوان پای چپ و بستری شد و بعد از عمل جراحی، به علت عوارض ناشی از شکستگی پا درگذشت. مزار او در ایوان حرم مشرف به صحن آیت‌ا... کاشانی واقع است؛ اما به سبب بسته شدن ایوان، دسترسی به آن میسر نیست. اکنون فرهنگستان زبان و ادب فارسی، برای قدردانی از خدمات فرهنگی او خانه قدیمی‌اش را در روستای گَرَکان بازسازی کرده و مرکز مطالعات دستور زبان فارسی قرارداده‌است.


بدیع‌الزمان فروزانفر  
از چهره‌های بزرگ پژوهش ادبیات فارسی و استاد بزرگانی چون عبدالحسین زرین‌کوب، محمدرضا شفیعی کدکنی، ذبیح ا... صفا، سید جعفر شهیدی و دیگران بود. فروزانفر به مدت‌ ۳۰ سال‌ در دانشگاه تهران و در رشته‌های مختلف‌ ‌از جمله ادبیات‌ فارسی‌، تاریخ‌، تصوف‌ اسلامى‌، عرفان‌ و ادبیات‌ عرب‌ تدریس‌ کرد. همچنین دو دوره‌ به‌ نمایندگی مجلس شورای ملی‌ و مجلس سنا انتخاب‌ شد. او 16 اردیبهشت‏ 1349 و در منزل شخصى‏‌اش بدرود حیات گفت و هم اکنون در رواق شهید حاج اسماعیل رضایی مدفون است. البته سال‌ها قبل و البته بعد از انقلاب اسلامی، گویا تولیت بارگاه حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام به صرف گذشت 30 سال و رفع مانع فقهی، قبر استاد فروزانفر را به شخصی فروخته بودند! اولین بار این ادعا را دکتر شفیعی کدکنی در مقاله‌ای با عنوان «ظرفیت و ظرافت یک انسان» مطرح می‌کند:
خانم دکتر گل گلاب؛ استاد دانشگاه تهران، به نظرم دانشکده علوم روزی با من تماس گرفتند. پس‌از معرفی دانستم که ایشان دختر مرحوم دکتر حسین گل گلاب استاد برجسته دانشگاه تهران هستند که عمه ایشان ـ خواهر مرحوم دکتر گل گلاب ـ همسر استاد فروزانفر بود. آن‌گاه خانم دکتر گل گلاب با لحن سوگوار مُصرّی خطاب به من گفتند: «آیا شما می‌دانید که قبر استاد فروزانفر را، اولیای حضرت عبدالعظیم به یک نفر تاجر به مبلغ یک میلیون تومان فروخته‌اند؟» من در آن لحظه، «به دست و پای بمردم». ولی باور نکردم تا خودم رفتم و به چشم خویشتن دیدم. در کجای دنیا چنین واقعه‌ای، آن هم در پایان قرن بیستم، امکان‌پذیر است؟ از چنین ملتی چگونه باید توقع حافظه تاریخی داشت؟
البته گویا بعدها این امر با موضعگیری بزرگان فرهنگ و ادبیات به موجی رسانه‌ای بدل می‌شود و تولیت محترم قبر را پس می‌گیرد؛ چرا که هم اکنون قبر استاد در صحن حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام پابرجاست. بمنه و کرمه.


اسماعیل آشتیانی
اسماعیل آشتیانی متخلص به شعله از شاگردان کمال‌الملک بود که در حوزه شعر و نقاشی جایگاهی ویژه‌ داشت. آشتیانى ارادت و عشق زیادى به استاد خود كمال‌‏الملك داشت و هنرستانى به نام وی تأسیس كرد. این شاعر فرزانه و هنرمند چیره‏ دست در 9 اردیبهشت 1349 ه.ش پس از یك دوره بیمارى در تهران درگذشت و در جوار بارگاه حضرت سیدالكریم علیه‌السلام در شهر رى رخ در نقاب خاك كشید.


علامه محمد قزوینی
صحبت از رواق ابوالفتوح رازی شد و نام نامی استاد عزیز علامه قزوینی به یادم آمد. هم الان اگر به دیوان حافظ در منزل‌تان رجوع کنید به احتمال 90 درصد مصحح آن علامه قزوینی و قاسم غنی بوده‌اند. مردی که‌ حسن تقی‌زاده او را ابوریحان و ابن‌خلدون عصر ما لقب داده‌است. قصیده معروف بهار با مطلع:
از ملک ادب داعیه‌داران همه رفتند /  شو بار سفر بند که یاران همه رفتند
در سوگ قزوینی سروده شده‌است. البته برخی معتقدند به استناد سخنرانی دکتر باستانی‌پاریزی در سال 1383 در دانشگاه تهران بهار این قصیده را برای عارف قزوینی گفته‌است.


عباس اقبال آشتیانی
استاد عباس اقبال آشتیانی، از مورخان و محققان نامی دوره معاصر، کسی است که شیوه تحقیق علمی را در ایران رواج داد. او بعد از محمد قزوینی در شمار معدود پژوهشگرانی است که شیوه جدید تحقیق علمی را در تاریخ‌نویسی و تصحیح متون ابداع کردند. نخستین کتابی که از او منتشر شد دوره تاریخ عمومی برای سال اول دبیرستان بود. عباس اقبال آشتیانی در واپسین ساعات روز شنبه 21 بهمـن 1334 خورشـیدی و در 59 سالگی بر اثر بیماری کلیه در شهر رم دیده از جهان فرو بست. پیکر او به تهران انتقال داده‌شد و در شـاه عبـدالعظیم و در کنار آرامگاه علامه قزوینی به خاك سپرده شـد. اقبـال کـه تـا پایـان عمـر ازدواج نکـرده‌بـود، سـالیان آخـر زنـدگی را در تنهایی گذراند .


حسن نیرزاده نوری
او از آموزگاران برجسته ایران بود که همگان او را با برنامه‌های آموزشی مفرحش در صدا و سیما به یاد می‌آورند. برنامه ​بروبچه‌های پشت پنجره با اجرای نیرزاده​ مدت‌ها عصرهای جمعه پخش می‌شد و خیل مخاطبان میلیونی پای درس این معلم مهربان و دانش‌دوست می‌نشستند و هر جمعه، شعر «درس معلم ار بود زمزمه محبتی‌/‌ جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را» را معنا می‌بخشیدند.  آرامگاه معلم مهربان بر و بچه‌های پشت پنجره در باغ توتی واقع است.


این صحن پرهیاهو
تعدادی از وقایع مهمی که در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) روی داده‌اند
اخراج سید جمال‌الدین اسدآبادی
ازجمله وقایع مهم كه در حرم حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام روی داد و بسیاری آن را دلیل اصلی قتل ناصرالدین‌شاه قاجار می‌دانند، اخراج توهین‌آمیز سیدجمال‌الدین اسدآبادی و دستگیری‌اش در حرم، به دستور مستقیم شاه قاجار بود.

مهاجرت علما از تهران به حرم سیدالکریم
نفوذ روزافزون بیگانگانی چون نوز بلژیكی كه در زمان مظفرالدین‌شاه اختیار امور را به‌طور علنی در دست گرفته‌بودند، موجب شد كه آیت‌ا... طباطبایی پیشنهاد مهاجرت به حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام را دهد كه مقبول بیشتر علما واقع شد.

ترور شاه قاجار
 زمانی که ناصرالدین‌شاه قاجار می‌خواست پنجاهمین سال سلطنت خود را با زیارت حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام شروع كند، میرزا رضا کرمانی او را در حرم با گلوله می‌زند. گلوله میرزا درست به وسط سینه شاه و در ارتفاع بالاپوش او شلیك شده بود.
تحصن تجار تهران
جنبش آزادی‌خواهانه‌ای كه به مشروطیت ایران منجر گردید در بدو امر، با اعتراض به عین‌الدوله آغاز شد. در اعتراض به فلک‌کردن عده‌ای از بازرگانان به بهانه احتکار شکر، عده‌ای از آنان در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی تحصن کردند.

جریان 18 دی
در دی   57 تظاهرات پراكنده‌ای در شهرری صورت گرفت كه گاهی از صحن حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام شروع و گاهی به صحن ختم می‌شد؛ تا این‌كه روز 18 دی ساعت 9 صبح، جمعیت انبوهی در صحن  گردهم آمدند. این راهپیمایی عظیم سرآغاز بسیاری از اتفاقات تاریخ‌ساز در جریان انقلاب‌اسلامی در شهرری بود.

بست‌نشینان حرم
ازجمله کسانی که در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام اقدام به بست‌نشینی کرده‌اند عبارتند از: شیخ‌فضل‌ا... نوری،  حاجی میرزا ابوالحسن‌خان شیرازی معروف به ایلچی، میرزا عباس بیات ایروانی معروف به حاجی میرزا آقاسی، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، میرزا رضا كرمانی و ...