مستندمسابقه بومگرد به کارگردانی تورج کلانتری و امیر منیری تولید شده است
مستندمسابقه بومگرد در قاسم‌آباد
وقتی صحبت از گردشگری می‌شود، ویژگی‌های هر بخش از ایران زیبایمان اعم از چهار فصل رنگارنگ، جغرافیا، بناهای تاریخی، فرهنگ، آداب و رسوم، صنایع‌دستی، تنوع غذاها، ظرفیت‌های اقتصادی توریستی و... مطرح می‌شود. بنابراین هر یك از این موضوعات می‌تواند دستمایه ساخت مستند و آثار نمایشی متنوع شود كه تا به امروز شاهد این اتفاق ویژه در آثار مختلف رسانه ملی بوده‌ایم. از سوی دیگر فرهنگ ایران زمین به حدی متنوع است كه هرچه گفته شود، كم است و باز هم جای پرداخت به چنین موضوعاتی وجود دارد. همین دغدغه‌ها باعث شد تا تورج كلانتری و امیر منیری، مستندسازان دست به كار شوند و یك مستند مسابقه به نام بومگرد را طراحی كنند. البته آنها بارها روی طرح‌شان كار كردند و بعد در نهایت به این نتیجه رسیدند كه فصل اول از این مستند مسابقه را به استان گیلان اختصاص بدهند. به‌همین دلیل برای مركزیت كارشان، روستای قاسم‌آباد را انتخاب كردند. در هر فصل از مستند مسابقه بومگرد سه خانواده براساس آیتم‌هایی متناسب با زیست بوم انتخاب شده و با هم به رقابت می‌پردازند. درباره جزئیات این مستند مسابقه كه شب‌های پنجشنبه ساعت 22 از شبكه مستند پخش می‌شود، با تورج كلانتری به گپ و گفت نشسته‌ایم و او درباره جزئیات آن صحبت كرده است.
شروع شكل‌گیری قصه
این مستند با سرفصل گردشگری و با محوریت بومگردی و اقتضائات فرهنگی هر منطقه، اشتغال و كسب و كار روستایی با در نظر گرفتن ظرفیت‌های مغفول و در نهایت ارزش‌بخشی به سنت‌ها و آداب و رسوم هر منطقه و هویت‌بخشی به هر بوم و قومیت تولید شده است. ساخت این مستند بر مبنای طراحی خودم و امیر منیری انجام شده است. دغدغه من و آقای منیری از اینجا شروع شد كه ما مثل بقیه مردم، ایران را دوست داریم و نسبت به محیط‌زیست و فرهنگ روستایی‌مان دغدغه‌مند هستیم. از آنجا كه ما در حوزه رسانه كار می‌كنیم، به همین دلیل این دغدغه نقش بیشتری به خودش می‌گیرد و تصمیم گرفتیم با ساخت یك مستند مسابقه جذاب به فرهنگ جذاب بخشی از روستاهای ایران بپردازیم. برای ساخت این مستند مسابقه علاوه بر این‌كه به موضوع اشتغال‌زایی توجه كرده بودیم، تلاش كردیم به گونه‌ای عمل كنیم كه به روستاهایمان لطمه نخورد و هویت آنها حفظ شود. البته چندین بار طرح این مستند مسابقه بومگرد را مورد بررسی قرار دادیم تا به یك طرح نهایی رسیده‌ایم كه شما شاهد تماشای این مستند مسابقه از شبكه مستند هستید.
سفر از خراسان تا گیلان
ما برای ساخت این مستند مسابقه چند نقطه را در نظر گرفتیم. تحقیقاتی درباره همدان و خراسان شمالی انجام دادیم تا این‌كه بحث گیلان برایمان شكل گرفت. بعد از بررسی‌های انجام شده برای ساخت فصل اول از این مستند مسابقه به استان گیلان رسیدیم كه از نظر فرهنگی بسیار هم گسترده است. متاسفانه استان مازندران فرهنگ بومی روستایی‌اش را از دست داده است. همه این موضوعات دست به دست هم داد تا ما به انتخاب استان گیلان رسیدیم. ما به مناطقی از این خطه همچون چابكسر، روستای قاسم‌آباد، اطراف لنگرود و... پرداخته‌ایم و خانواده‌ها در خطه‌های متفاوت استان گیلان با هم رقابت می‌كنند.
چرا قاسم‌آباد؟
برای مركزیت مستند مسابقه بومگرد، روستای قاسم‌آباد را انتخاب كردیم. شاید مخاطبان این سؤال را بپرسند كه چرا این روستا را انتخاب كرده‌اید. دلیلش این است كه فضای بكر این روستا بسیار مورد توجه قرار دارد. یكی از صنایع‌دستی قابل توجه در روستای قاسم‌آباد، چادر شب‌بافی است كه این هنر مردم این خطه از ایران‌زمین ارتقای بسیار زیادی داشته است. البته نه به این لحاظ كه حمایت دولتی را به دنبال داشته است، بلكه مردم این سنت را حفظ كرده‌اند و حتی هنر چادر شب‌بافی ثبت یونسكو هم شده است. از طرف دیگر یكی دیگر از شاخصه‌های استان گیلان، تنوع غذاهایش است كه برخی غذاهای این استان ثبت جهانی شده‌است. بنابراین ما مركزیت این اثر تلویزیونی را روستای قاسم‌آباد قرار داده‌ایم و در قالب رقابت خانواده‌ها به این موضوع، دامداری، حصیربافی، ماهیگیری و... هم پرداخته‌ایم.
خانواده‌های كاملا معمولی
ما برای انتخاب شركت‌كنندگان در این برنامه مثل خیلی از تولیدات دیگر كه شركت‌كننده دارند، فراخوانی را منتشر كردیم؛ در ادامه بعد از این اتفاق 350 گروه برای مصاحبه آمدند. ما هم از بین این تعداد بنا به ظرفیت و توانایی كه هركدام داشتند، سه گروه را انتخاب كردیم. خانواده‌هایی كه همه از دل همین جامعه و مردم هستند. مثلا یكی از آنها كاسب است، دیگری تازه ازدواج كرده و می‌خواهد به سربازی برود، آن یكی در حوزه مرمت آثار تاریخی و عكاسی مشغول است و خلاصه اعضای هر كدام از گروه‌ها در حرفه‌ای مشغول به كارند، فضاهایی كه برای مردم هم آشناست. به همین دلیل مخاطبان می‌توانند به‌راحتی به‌واسطه همین ماجرا با شركت‌كنندگان ارتباط بیشتری برقرار كنند و به آنها نزدیك‌تر شوند. این موضوع باعث می‌شود كه خیلی اوقات بینندگان حس كنند با افرادی مثل خودشان طرف هستند و این برنامه برای همه ساخته شده نه گروه و قشر خاصی.
گروه‌ها كجایی‌اند و به كجا می‌روند؟
در این سری همه خانواده‌ها از تهران هستند. در طول این بومگردی، برای دوره‌های بعد ما از هر منطقه‌ای آنها را به جایی كه نبودند و ندیدند، می‌بریم. چرا؟ چون بومگردی یعنی من از منطقه خودم به مقصدی می‌روم كه در آن تجربه‌های زیستی كه اهالی آنجا دارند را در كنارشان تجربه می‌كنم و با حال و هوایی كه وجود دارد، همراه می‌شوم. در این برنامه هم به‌واسطه سر زدن به مناطق مختلف همین اتفاق قرار است بیفتد و خانواده‌ها در طول این سفرها با ماجراهایی روبه‌رو می‌شوند كه بخش‌های مختلف بومگردی ما را شكل می‌دهند. تلاش برای انعكاس معنای واقعی بومگردی یكی از اهدافی است كه در این برنامه آن را دنبال می‌كنیم. در كنار این موضوع، معرفی مناطق مناسب بومگردی و چگونگی همراه شدن با این شیوه سفر هم از دیگر مواردی است كه در دل قصه رخ می‌دهد.
یك هیجان برنامه‌ریزی شده
برای این برنامه در بخش‌های مختلف یا بهتر است بگوییم همه قسمت‌هایی كه می‌بینید، از رویایی خانواده‌ها با گله دام‌ها گرفته تا دیگر اتفاقات، همه برنامه‌ریزی و برای آنها فكر شده است. در واقع ما برای هر بخشی از قبل طراحی كرده بودیم كه هر خانواده قرار است با چه چیزی روبه‌رو شود. علاوه بر اینها در این مسیر هر خانواده یك مربی دارد كه از دل همان منطقه و روستایی است كه به آنجا می‌رویم. برای هماهنگی بیشتر، ما با تك‌تك این مربی‌ها صحبت كردیم و در كنار آشنایی بیشتر با منطقه و تعامل با آنها، تصمیم گرفتیم آیتم‌هایی را در نظر بگیریم كه به‌واسطه آنها هر گروهی بتواند امتیاز بگیرد. در اصل خانواده‌ها در این بومگردی در عین آشنایی با زیست بوم هر منطقه درگیر رقابتی می‌شوند كه به هیجان ماجرا اضافه می‌كند. هركدام از این بخش‌ها هم به شكلی طراحی شده كه قدم به قدم با همان ماجرای بومگردی پیش می‌رود، یعنی همگام با پیش رفتن در هر منطقه و نمایش جذابیت‌های آن، رقابتی برای گذشتن از هر بخش شكل می‌گیرد كه باعث تلاش بیشتر خانواده‌ها برای عبور هر چه بهتر از این مراحل می‌شود. این رقابت علاوه بر هیجانی كه از آن گفتیم، می‌تواند باعث شود تا بیننده هر چه بیشتر با این گشت و گذارها همراه شود و به قولی به شكل پیگیرتری برنامه را پی بگیرد.
جلوه‌های گرافیكی در دل رقابت‌ها
ما برای بحث امتیازدهی و این كه بتوانیم از نظر بصری كار را ارتقا دهیم، از موشن‌ها و انیمیشن‌هایی استفاده كردیم كه كاراكترهای آن خود شركت‌كنندگان هستند، نه شخصیت‌های آماده و.... به همین دلیل ابتدا چهره اعضای هر گروه را طراحی كردیم و در ادامه آن را به شكل انیمیشنی درآوردیم. این هم ا تفاق دیگری است كه می‌تواند برای من بیننده جالب باشد و البته خانواده‌ها هم با دیدن آن به وجد بیایند.
این برنامه پنجشبه‌ها ساعت 22 از شبكه مستند روی آنتن می‌رود و بعد هم تكرار آن جمعه ساعت 3 بامداد، 10 و 17 پخش می‌شود.
این مستند با سرفصل گردشگری و با محوریت بومگردی و اقتضائات فرهنگی هر منطقه، اشتغال و كسب و كار روستایی با در نظر گرفتن ظرفیت‌های مغفول و در نهایت ارزش‌بخشی به سنت‌ها و آداب و رسوم هر منطقه و هویت‌بخشی به هر بوم و قومیت تولید شده است. ساخت این مستند بر مبنای طراحی خودم و امیر منیری انجام شده است. دغدغه من و آقای منیری از اینجا شروع شد كه ما مثل بقیه مردم، ایران را دوست داریم و نسبت به محیط‌زیست و فرهنگ روستایی‌مان دغدغه‌مند هستیم. از آنجا كه ما در حوزه رسانه كار می‌كنیم، به همین دلیل این دغدغه نقش بیشتری به خودش می‌گیرد و تصمیم گرفتیم با ساخت یك مستند مسابقه جذاب به فرهنگ جذاب بخشی از روستاهای ایران بپردازیم. برای ساخت این مستند مسابقه علاوه بر این‌كه به موضوع اشتغال‌زایی توجه كرده بودیم، تلاش كردیم به گونه‌ای عمل كنیم كه به روستاهایمان لطمه نخورد و هویت آنها حفظ شود. البته چندین بار طرح این مستند مسابقه بومگرد را مورد بررسی قرار دادیم تا به یك طرح نهایی رسیده‌ایم كه شما شاهد تماشای این مستند مسابقه از شبكه مستند هستید.
سفر از خراسان تا گیلان
ما برای ساخت این مستند مسابقه چند نقطه را در نظر گرفتیم. تحقیقاتی درباره همدان و خراسان شمالی انجام دادیم تا این‌كه بحث گیلان برایمان شكل گرفت. بعد از بررسی‌های انجام شده برای ساخت فصل اول از این مستند مسابقه به استان گیلان رسیدیم كه از نظر فرهنگی بسیار هم گسترده است. متاسفانه استان مازندران فرهنگ بومی روستایی‌اش را از دست داده است. همه این موضوعات دست به دست هم داد تا ما به انتخاب استان گیلان رسیدیم. ما به مناطقی از این خطه همچون چابكسر، روستای قاسم‌آباد، اطراف لنگرود و... پرداخته‌ایم و خانواده‌ها در خطه‌های متفاوت استان گیلان با هم رقابت می‌كنند.
چرا قاسم‌آباد؟
برای مركزیت مستند مسابقه بومگرد، روستای قاسم‌آباد را انتخاب كردیم. شاید مخاطبان این سؤال را بپرسند كه چرا این روستا را انتخاب كرده‌اید. دلیلش این است كه فضای بكر این روستا بسیار مورد توجه قرار دارد. یكی از صنایع‌دستی قابل توجه در روستای قاسم‌آباد، چادر شب‌بافی است كه این هنر مردم این خطه از ایران‌زمین ارتقای بسیار زیادی داشته است. البته نه به این لحاظ كه حمایت دولتی را به دنبال داشته است، بلكه مردم این سنت را حفظ كرده‌اند و حتی هنر چادر شب‌بافی ثبت یونسكو هم شده است. از طرف دیگر یكی دیگر از شاخصه‌های استان گیلان، تنوع غذاهایش است كه برخی غذاهای این استان ثبت جهانی شده‌است. بنابراین ما مركزیت این اثر تلویزیونی را روستای قاسم‌آباد قرار داده‌ایم و در قالب رقابت خانواده‌ها به این موضوع، دامداری، حصیربافی، ماهیگیری و... هم پرداخته‌ایم.
خانواده‌های كاملا معمولی
ما برای انتخاب شركت‌كنندگان در این برنامه مثل خیلی از تولیدات دیگر كه شركت‌كننده دارند، فراخوانی را منتشر كردیم؛ در ادامه بعد از این اتفاق 350 گروه برای مصاحبه آمدند. ما هم از بین این تعداد بنا به ظرفیت و توانایی كه هركدام داشتند، سه گروه را انتخاب كردیم. خانواده‌هایی كه همه از دل همین جامعه و مردم هستند. مثلا یكی از آنها كاسب است، دیگری تازه ازدواج كرده و می‌خواهد به سربازی برود، آن یكی در حوزه مرمت آثار تاریخی و عكاسی مشغول است و خلاصه اعضای هر كدام از گروه‌ها در حرفه‌ای مشغول به كارند، فضاهایی كه برای مردم هم آشناست. به همین دلیل مخاطبان می‌توانند به‌راحتی به‌واسطه همین ماجرا با شركت‌كنندگان ارتباط بیشتری برقرار كنند و به آنها نزدیك‌تر شوند. این موضوع باعث می‌شود كه خیلی اوقات بینندگان حس كنند با افرادی مثل خودشان طرف هستند و این برنامه برای همه ساخته شده نه گروه و قشر خاصی.
گروه‌ها كجایی‌اند و به كجا می‌روند؟
در این سری همه خانواده‌ها از تهران هستند. در طول این بومگردی، برای دوره‌های بعد ما از هر منطقه‌ای آنها را به جایی كه نبودند و ندیدند، می‌بریم. چرا؟ چون بومگردی یعنی من از منطقه خودم به مقصدی می‌روم كه در آن تجربه‌های زیستی كه اهالی آنجا دارند را در كنارشان تجربه می‌كنم و با حال و هوایی كه وجود دارد، همراه می‌شوم. در این برنامه هم به‌واسطه سر زدن به مناطق مختلف همین اتفاق قرار است بیفتد و خانواده‌ها در طول این سفرها با ماجراهایی روبه‌رو می‌شوند كه بخش‌های مختلف بومگردی ما را شكل می‌دهند. تلاش برای انعكاس معنای واقعی بومگردی یكی از اهدافی است كه در این برنامه آن را دنبال می‌كنیم. در كنار این موضوع، معرفی مناطق مناسب بومگردی و چگونگی همراه شدن با این شیوه سفر هم از دیگر مواردی است كه در دل قصه رخ می‌دهد.
یك هیجان برنامه‌ریزی شده
برای این برنامه در بخش‌های مختلف یا بهتر است بگوییم همه قسمت‌هایی كه می‌بینید، از رویایی خانواده‌ها با گله دام‌ها گرفته تا دیگر اتفاقات، همه برنامه‌ریزی و برای آنها فكر شده است. در واقع ما برای هر بخشی از قبل طراحی كرده بودیم كه هر خانواده قرار است با چه چیزی روبه‌رو شود. علاوه بر اینها در این مسیر هر خانواده یك مربی دارد كه از دل همان منطقه و روستایی است كه به آنجا می‌رویم. برای هماهنگی بیشتر، ما با تك‌تك این مربی‌ها صحبت كردیم و در كنار آشنایی بیشتر با منطقه و تعامل با آنها، تصمیم گرفتیم آیتم‌هایی را در نظر بگیریم كه به‌واسطه آنها هر گروهی بتواند امتیاز بگیرد. در اصل خانواده‌ها در این بومگردی در عین آشنایی با زیست بوم هر منطقه درگیر رقابتی می‌شوند كه به هیجان ماجرا اضافه می‌كند. هركدام از این بخش‌ها هم به شكلی طراحی شده كه قدم به قدم با همان ماجرای بومگردی پیش می‌رود، یعنی همگام با پیش رفتن در هر منطقه و نمایش جذابیت‌های آن، رقابتی برای گذشتن از هر بخش شكل می‌گیرد كه باعث تلاش بیشتر خانواده‌ها برای عبور هر چه بهتر از این مراحل می‌شود. این رقابت علاوه بر هیجانی كه از آن گفتیم، می‌تواند باعث شود تا بیننده هر چه بیشتر با این گشت و گذارها همراه شود و به قولی به شكل پیگیرتری برنامه را پی بگیرد.
جلوه‌های گرافیكی در دل رقابت‌ها
ما برای بحث امتیازدهی و این كه بتوانیم از نظر بصری كار را ارتقا دهیم، از موشن‌ها و انیمیشن‌هایی استفاده كردیم كه كاراكترهای آن خود شركت‌كنندگان هستند، نه شخصیت‌های آماده و.... به همین دلیل ابتدا چهره اعضای هر گروه را طراحی كردیم و در ادامه آن را به شكل انیمیشنی درآوردیم. این هم ا تفاق دیگری است كه می‌تواند برای من بیننده جالب باشد و البته خانواده‌ها هم با دیدن آن به وجد بیایند.
این برنامه پنجشبه‌ها ساعت 22 از شبكه مستند روی آنتن می‌رود و بعد هم تكرار آن جمعه ساعت 3 بامداد، 10 و 17 پخش می‌شود.
