گفتو گو با آزیتا تركاشوند به بهانه پخش «گذر از رنجها» از آیفیلم عربی
گذر از رنجها با عشق
«گذر از رنجها» از جمله سریالهای جذاب و خاطرهانگیز تلویزیون در یكدهه گذشته است؛ سریالی به كارگردانی فریدون حسنپور كه به روایت زندگی از كودكی تا میانسالی زنی به نام دنیا میپردازد. بیژن امكانیان، پیام دهكردی، پژمان بازغی، مجید پتكی، ماهچهره خلیلی، شیوا طاهری، نگین معتضدی و مهران رجبی ازجمله بازیگران این سریال بهشمار میروند. آزیتا تركاشوند نیز بازیگر نقش «مهلقا» در سریال گذر از رنجهاست. مهلقا زنی قوی و مستقل است كه به تنهایی زندگی میكند. آنگونه كه خود تركاشوند نیز اذعان میكند مهلقا شخصیتی پیچیده و چندلایه و جذاب دارد كه میتواند برای هر بازیگری وسوسهكننده باشد. تركاشوند میگوید برای بازی در نقش مهلقا زحمت زیادی كشیده و ساعتها وقت را صرف كنكاش در نوع رفتار و گفتار زنان میانسال گیلكی كرده است. او همچنین تمرینات زیادی برای ادای درست كلمات با لهجه گیلكی پشت سر گذاشته است. این بازیگر میگوید وقتی شاهد پخش سریال گذر از رنجها بوده، تمام خستگیها بابت بازی در این پروژه سنگین، از تنش بیرون رفته و از بازی در اثری از فریدون حسنپور بسیار راضی است. پاتوق، ملكوت، توطئه فامیلی، چمدان، دختری به نام آهو، كلاه پهلوی و گاندو از جمله دیگر سریالهایی است كه تركاشوند در آنها به ایفای نقش پرداخته. به بهانه پخش سریال گذر از رنجها از آیفیلم عربی مصاحبهای داشتهایم با آزیتا تركاشوند، بازیگر نقش مهلقا در این مجموعه نمایشی جذاب.
راستش همه بازیگران از نقشهای خاص استقبال میكنند و من هم دلم نخواسته صرفا نقشی را روی آنتن داشته باشم، میخواهم خودم را بهواسطه نقشهای مختلف محك بزنم. به همین دلیل صبوری میكنم و با تامل نقشهایم را انتخاب میكنم. خدا را شكر این اتفاق برایم افتاده است و امیدوارم از این به بعد هم پیش بیاید. درباره نقش مهلقا باید بگویم این نقش را خیلی دوست داشتم.
زنی استوار و قوی بود و شخصیتی چندوجهی داشت. همین تكبعدی نبودنش برای بازیگر جالب است و چالش به همراه دارد. یك بازیگر با چنین نقشهایی میتواند خودش و تواناییهایش را محك بزند. مهلقا گذشته پرماجرا و مبهمی دارد و در عین حال یك رفتار عجیب و غریبی را هم در پیش گرفته و كلا شخصیت تودار و سوالبرانگیزی دارد.
با این تفاصیل چگونه به شخصیت مهلقا نزدیك شدید؟
سعی كردم تحقیقاتی درباره نوع گفتمان و رفتار زنان همسن و سال مهلقا داشته باشم. حتی ریزهكاریها را هم در نظر گرفتم. تلاش داشتم تا كاراكتر یك زن میانسال گیلكی را بهخوبی بشناسم و جلوی دوربین به تصویر بكشم. مهلقا شخصیتی پیچیده و چندلایه اما جذاب داشت كه برای هر بازیگری جالب و وسوسهكننده است.
تا جایی كه میدانم شما اصالتا گیلانی نیستید، در حالی كه مهلقا لهجه غلیظی دارد. چگونه به لهجه گیلكی با این غلظت رسیدید؟
می شود گفت قبل از بازی در سریال گذر از رنجها با لهجه گیلكی هیچ آشنایی نداشتم. خوشبختانه آقای حسن پور خودش شمالی است و بر نحوه ادای كلمات تسلط و نظارت كافی داشت. خیلی هم سر لهجه تمرین داشتیم. صحبت كردن با لهجه گیلكی ابتدا برایم مشكل بود، اما با تمرین و راهنماییهای آقای حسن پور بالاخره توانستم كلمات را به شكل واقعی و طبیعی ادا كنم.
فكر میكنم شما بروجردی هستید، اما با اینكه از قبل نسبت به این لهجه شناخت نداشتید از عهده آن بر آمدید؟
بیان دیالوگها با لهجه شمالی برای من سختتر از بقیه بود. چون من لر هستم و از طرف مادری كرد. من به گویش كردی مسلط هستم، هرچند این لهجه به لحاظ آوا و آهنگ شباهت زیادی با لهجه شمالی دارد، اما صحبت با لهجه شمالی برایم سخت بود. كافی بود یك كلمه را محكم تلفظ كرده یا آكسون اضافه میگذاشتم كه شبیه لهجه كردی میشد، اما خدا را شاكرم توانستم كارم را درست انجام بدهم، زیرا بازتابها نشان میدهد لهجهام مشكلی نداشته است.
از افراد محلی هم كمك میگرفتید تا به لهجه نزدیك شوید؟
بله، من دیالوگها و منولوگهای بلند را به یك خانم شمالی داده بودم و او برایم با لهجه شمالی میخواند و صدایش را ضبط میكردم و بعد گوش میدادم. ضمن این كه كارگردان هم كلمه به كلمه بر دیالوگها نظارت میكرد و اگر بیان و لهجه درست نبود به ما تذكر میداد. در واقع تا زمانی كه لهجهام درست نمیشد، كات نمیداد.
برخورد محلیها با شما هنگام تصویربرداری سریال گذر از رنجها چگونه بود؟
خیلی خوب بود. شمالیها بسیار مهماننواز، خونگرم و مهربان هستند و هر كاری از دستشان برمی آمد، انجام میدادند. از آنجا كه تفاوت زیادی میان شخصیت روستایی با شهری وجود دارد، تلاش داشتم خیلی به فرم راه رفتن، رفتار و حرف زدن خانمهای محلی نگاه كنم تا شخصیت مه لقا نقصی نداشته باشد.
هر فردی متناسب با شرایط زندگیاش فرهنگ خاصی در رفتارهایش دارد و به قول معروف زبان بدنش خیلی متفاوت با زنی است كه در شهر زندگی كرده و خانهاش مبله است. من معمولاجزو كسانی هستم كه اطرافم را خیلی بادقت میبینم تا شخصیتهایی را كه قرار است بازی كنم، واقعی دربیاورم. از آنجا كه شخصیت مهلقا را از جوانی تا میانسالی بازی میكردم به همین دلیل كاملارفتار زنان جوان و میانسال شمالی را در نظر داشتم كه چطور رفتار میكنند تا من هم نقش را شبیه آنها اجرا كنم.
به عنوان مثال، زنان میانسال دستشان را پشت شان گره میكنند و راه میروند یا صلابت خاصی هنگام نشستن دارند. من هم این كارها را هنگام میانسالی مهلقا انجام دادم، اما زنان جوان شمالی ویژگیهای دیگری به لحاظ رفتاری دارند. دقت به این ظرافتها باعث میشود نقش برای مخاطب باورپذیر باشد، بنابراین اگر با دقت بازی مهلقا را نگاه كنید، متوجه رفتارهای بدنی او در جوانی و میانسالی خواهید شد.
در مجموع كار بازیگر سخت است و ظرافتهای زیادی را هنگام ایفای نقش باید رعایت كند و دقت به این ریزهكاریها تاثیر زیادی بر بازیاش میگذارد. اگر صرفا بازیگر بخواهد بازی كند، بدون آن كه با نقش عجین شود، بازیاش تصنعی بوده و مخاطب هم نمیتواند باورش كند.
از كدام كارتان خاطره خوبی دارید؟
من همه كارهایم را با علاقه انتخاب میكنم و دوستشان دارم، چون اگر غیر از این باشد به كیفیت كارم لطمه میخورد، اما بعضی كارها به لحاظ كارگردانی و انتخاب صحیح عوامل،شرایط بهتری دارد. اگر همه عوامل یكدست و خوب انتخاب شوند، كار هم خوب میشود. بنابراین تمام كارهایم را دوست دارم و برایم پر از تجربههای خوب است.
یكی از زیباییهای سریال گذر از رنجها عشق خسرو به مهلقا است؛ عشقی كه كاملا عیان است اما هیچگاه به شكل عریان نشان داده نشده و حتی به شكل واضح از سوی خسرو بیان نمیشود. مهلقا هم به شكل ضمنی جواب رد به این عشق و علاقه میدهد.
به نظرم ریشه بسیاری از رفتارهای كنونی مهلقا در گذشته تلخی است كه داشته. شاید همین گذشته مبهم باعث میشود كه او خود را لایق عشق خسرو نداند و به همین دلیل هم دست رد به سینه او بزند. مهلقا تنهایی و سكوت زندگیاش را دوست دارد و با آن خو گرفته است. او حتی رفتارهای مردانه از خود بروز میدهد تا امنیت و حریم خصوصی زندگیاش دچار خدشه نشود.
بازی در سریال گذر از رنجها با توجه به تعدد لوكیشنها و فیلمبرداری در ارتفاعات صعبالعبور تالش باید كار سختی بوده باشد. در این باره هم توضیح میدهید؟
بازی من در ارتفاعات بود و تقریبا هر روز باید از كوه بالا میرفتم. مسیر هم شرایط خوبی نداشت و پر از گل و لای بود. واقعا شرایط سختی داشتیم اما به زحمتش میارزید. وقتی سریال را از تلویزیون دیدم خستگی از تنم بیرون رفت.
نقاط قوت و تمایز سریال گذر از رنجها را در چه میبینید؟
در این سریال، قصه زندگی دختر جوانی روایت میشود كه جلوی تمام مشكلات میایستد و سرنوشتش را خودش رقم میزند. از سوی دیگر، شخصیت اول و قهرمان سریال یك زن است كه معمولا كمتر در سریالهای تلویزیون چنین چیزی را میبینیم. نه فقط دنیا و مهلقا كه سایر زنهای سریال هم شخصیتهایی محكم و مستقل دارند. در مجموع، در این سریال به شعور مخاطب احترام گذاشته میشود و یكی از دلایل موفقیتش در گرفتن ارتباط با مخاطب هم همین است.
كار كردن با فریدون حسن پور به عنوان كارگردان گذر از رنجها چگونه تجربهای بود؟
آقای حسنپور خیلی كمك كردند. ایشان علاوه بر كارگردانی مسلط، نویسنده خوبی هم هستند و فیلمنامه خوبی را برای سریال نوشته بودند.
این شبها سریال گذر از رنجها را از آیفیلم عربی میبینید؟
نه عربیاش را ندیدم ولی قبلا كه از آیفیلم فارسی پخش شده بود دیده بودم.
اصولا مخاطب آیفیلم هستید و سریالها را دنبال میكنید؟
بله، عاشق شبكه آیفیلم هستم و اتفاقا چندی پیش دیدم كه تبلیغ سریال «عقیق» را میكند. دیگر كمتر از این سریالها ساخته میشود و یكی از مخاطبان پروپا قرص شبكه آیفیلم هستم و دیدن این سریالها برایم نوستالژیك است.
این روزها مشغول چه كاری هستید؟
سر كار سریال «021» به كارگردانی جواد رضویان و سیامك انصاری هستم. برای چند كار دیگر هم صحبت شده ولی چون قطعی نشده نمیتوانم دربارهشان بگویم.
چالشهای نقش مهلقا
تركاشوند در پاسخ به این سوال كه اگر قرار بود خودتان یكی از نقشهای سریال گذر از رنجها را انتخاب كنید، آیا باز هم دوست داشتید نقش مهلقا را بازی كنید؟ میگوید: با جرات میگویم اگر سریال گذر از رنجها ده بار دیگر ساخته شود و قرار باشد خودم نقشم را انتخاب كنم، حتما دست روی نقش مهلقا میگذارم. او شخصیت محكم و چندبعدی دارد و بازیگر را با چالش همراه میكند. بنابراین بازیگر میتواند بضاعت و توانمندی خودش را نشان بدهد، چون مهلقا زن خاص و پیچیدهای است. او یك زن كوهی است كه بیرون از خانه رفتار مردانه دارد تا از گزند هر نگاه آلودهای دوری كند.
او نمیخواهد كسی وارد حریمش شود، اما وقتی به خانه میرود كاملایك زن خانه میشود. رفتارهای مهلقا نتیجه گذر زمان است كه به تجربیاتش اضافه شده است. مهلقا در نوع خودش یكی از قهرمانان قصه گذر از رنجها و پل ارتباط بین دنیا و تصمیمات مهمش در زندگی است و سعی میكند برای او راهنمای خوبی باشد. متاسفانه برخی قصهها بافت دراماتیك صحیح ندارند، اما سریال گذر از رنجها از ابتدا قدمش را درست برداشت و در هر قسمت اتفاقات جذاب برای شخصیتهای قصه رخ میدهد كه برای مخاطبان همراه با تعلیق است. مردم از سریالهایی كه قصه دارد استقبال میكنند و دوست دارند. بازتابها نشان میدهد سریال گذر از رنجها توانست جایگاه خوبی میان بینندگان تلویزیون پیدا كند، چون به سلیقهشان احترام گذاشته شده است.
حرفهای ناگفته
این هنرمند در پاسخ به این سوال كه كدام بخشهای زندگی مهلقا را دوست دارید، توضیح میدهد: مهلقا گذشته جالبی دارد و وقتی درباره خاطراتش با دنیا حرف میزند، مشخص میشود گذشته او پر از اتفاقات مختلف است. به همین دلیل نگاه امروزش برگرفته از تجربیات گذشته است. شما در قسمتهای ابتدایی سریال میبینید مهلقا وقتی با دنیا درددل میكند، از حمله انگلیسیها و پناه بردن خودش و پدرش به كلبه چوبی در ییلاق میگوید.
مهلقا روحیه خاصی دارد و من همه بخشهای زندگی او را دوست دارم. وقتی دنیا زن هدایت (پسرخان) میشود، مونولوگ مهلقا روی تصویر دنیا پخش میشود كه خطاب به دنیا میگوید هر چیزی كه از دست بدهی، در دنیا چیز تازهای كسب میكنی. پس عفت و پاكدامنیات را حفظ كن.
این دیالوگ مهلقا نشان میدهد او در گذشته چقدر مورد آزار و اذیت قرار گرفته، اما متوجه شده با صبوری و تامل میتوان مشكلات را پشت سر گذاشت. نگاه مهلقا به ازدواج هم ویژه خودش است. او عشق خسرو (جعفر دهقان) را آنقدر پاك و مقدس میداند كه خودش را لایق این عشق نمیداند و نمیپذیرد. او دوست دارد تنها زندگی كند و میخواهد این بار را به تنهایی به دوش بكشد، حتی به دلیل روحیهای كه دارد هرگز از این عشق حرفی نمیزند و وقتی درباره این مساله حرفی به میان میآید، سكوت میكند كه البته سكوتش عمیق و مملو از حرفهای ناگفته است.