معاملات مشکوک بورس باطل می‌شوند

هشدار وزیر اقتصاد و دارایی به سوداگران بازار سرمایه در گفت‌وگو با جام‌جم

معاملات مشکوک بورس باطل می‌شوند

بیش از یك‌سال است كه بازار سرمایه روندی صعودی به خود گرفته‌است. روندی كه در سال گذشته رشدی حدود 180درصدی را به همراه داشت. شاید از آخرین ماه‌های سال قبل بود كه توجه بسیاری از شهروندان به حضور در بورس و دریافت كد معاملاتی جلب شد. اما سال 99 با شروعی بسیار توفانی‌تر از سال قبل همراه بود، به‌طوری‌كه شاخص خیلی زود و در اواخر اردیبهشت‌ماه از جایگاه 500 هزار واحدی روزهای آغازین سال عبور و به عدد یك‌میلیون واحد رسید. رشدی كه به‌رغم فراز و فرودهایش هرگز متوقف نشد و در مردادماه به شاخص دومیلیون واحدی سلام كرد. با افزایش بازدهی بورس بسیاری از سرمایه‌داران به منظور كسب سود بیشتر وارد این بازار شدند تا بتوانند علاوه‌بر حفظ ارزش پول خود در شرایط تورمی حتی بر ارزش آن بیفزایند. در این میان متاسفانه برخی سودجویان، باز كسب و كار دیگری را برای خود تعریف كردند. این افراد با ارائه سیگنال‌های نادرست و غیرواقعی از برخی از سهم‌ها قصد دارند تا از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. درحالی‌كه شاخص بورس روندی صعودی دارد گروهی از این افراد كه از قضا هیچ تخصصی نیز در بازار سرمایه و تحلیل‌های مربوط به آن ندارند با سیگنال‌دهی‌های خود در گروه‌ها و كانال‌های پرجمعیت سعی در معرفی برخی از سهم‌های كم‌ارزش به‌عنوان سهم‌های خوب بازار دارند؛ اتفاقی كه با هجوم خریداران برای خرید این سهم‌ها موجب تشكیل صف‌های خرید و افزایش حبابی و غیر واقعی قیمت برخی از این سهم‌ها می‌شود. این افراد زمانی كه قیمت سهم افزایش یافت آن سهم‌ها را به مردم می‌فروشند و با توجه به صف خرید سنگین این سهم‌ها خیلی زود آن هم با قیمت‌هایی كذایی و غیرواقعی به فروش می‌روند. نتیجه این روند كسب سود این افراد و زیان عموم مردم است. در گزارش زیر به صورت مشروح به شیوه سیگنال‌دهی این افراد و نقش آنها در بازار سرمایه پرداخته‌ایم. بازار سرمایه از سال گذشته به دلیل بازدهی بسیار خوبی كه نسبت به سایر بازارهای موازی داشت مورد توجه مردم قرار گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد در چهار ماهه نخست امسال شاخص كل از 508هزار واحد به بیش از دومیلیون واحد افزایش یافته‌است كه نشان از رشد چهاربرابری شاخص بورس دارد. شواهد نشان می‌دهد اوضاع و احوال بازدهی بورس بسیار خوب است اما در همین اوضاع خوب برخی افراد كاسبی جدیدی به راه انداختند و با فروش سیگنال و تغییر مسیر سرمایه‌های مردم به سمت سهم‌های كم‌ارزش سودجویی می‌كنند. برخی از سیگنال‌دهندگان با استفاده از فضای مجازی اقدام به ایجاد تقاضا برای برخی از سهم‌ها می‌كنند و به‌صورت غیرقانونی برای مردم تازه‌وارد سبدگردانی انجام می‌دهند و با تبلیغات كاذب اقدام به ترغیب مردم برای سرمایه‌گذاری و خرید سهم می‌كنند. همین موارد باعث شد در گفت‌وگو با فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد از او بخواهیم درباره شرایط فعلی بورس و مسائلی که در آن وجود دارد برایمان توضیح دهد. پاسخ‌های آقای وزیر را در ادامه می‌خوانید.

درحال‌حاضر وضعیت بازار سرمایه را چطور ارزیابی می‌كنید. به نظرتان مهم‌ترین اتفاقی كه با رشد شاخص بورس در اقتصاد ایران رخ‌داده‌است چیست؟
به‌هرحال مدتی است كه بازار سرمایه در ایران مورد توجه بخش عمده‌ای از صاحبان نقدینگی قرار گرفته‌است. این موضوع با توجه به سوددهی این بازار هم به نفع سرمایه‌گذاران بوده و هم از طرفی موجب تامین مالی شركت‌های حاضر در بورس خواهد شد. ضمن این‌كه درحال‌حاضر نگاه بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بورس برای تامین مالی شركت‌های خود بیشتر از این‌كه به سمت نظام بانكی باشد به سمت بازار سرمایه است. همین حضور پررنگ مردم در بورس می‌تواند منجر به افزایش سرمایه‌گذاری و به‌تبع‌آن رشد نرخ بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود اقتصاد ایران شود.
همان‌طور كه مطلعید تعداد زیادی از مردم در ماه‌های اخیر وارد بورس شده و با دریافت كد بورسی در حال خرید و فروش سهم هستند. شما به‌عنوان وزیر اقتصاد و متولی اصلی این حوزه چه توصیه یا پیشنهادی برای شهروندانی كه به‌تازگی وارد بورس شده‌اند دارید؟
به نظرم بورس بهترین پذیرنده پس‌اندازهای خرد است. البته باید توجه داشت سرمایه‌گذاری در بورس برای افرادی كه در این زمینه تخصص كافی ندارند باید با استفاده از نظرات و مشاوره‌های متخصصان این حوزه صورت‌گیرد. ضرب‌المثلی در این زمینه وجود دارد كه نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یك سبد گذاشت. سرمایه‌گذاران نیز بهتر است همه سرمایه خود را وارد یك بازار نكنند.
ضمن این‌كه بازار سرمایه و بورس در همه جای دنیا دارای ریسك‌ است و كسانی كه به این بازار ورود می‌كنند وجود ریسك و نوسان در این بازار را پذیرفته‌اند. از این رو پیشنهاد می‌شود افراد همه سرمایه خود را به یك بازار وارد نكنند. درحال‌حاضر ما شاهد این موضوع هستیم كه برخی از شهروندان تمام سرمایه خود را از سایر بازارها خارج و به سمت بورس آورده‌اند كه من با این موضوع مخالفم و چنین پیشنهادی را به مردم نمی‌دهم.
در ماه‌های اخیر و متناسب با افزایش تعداد سهامداران حقیقی بورس، به‌تبع‌آن شاهد رشد قارچ‌گونه كانال‌ها و گروه‌های مختلف بورسی در فضای مجازی هستیم. نظرتان درباره گسترش این موضوع و تبعات آن چیست؟
وزارت اقتصاد برای برخورد با این افراد و شبكه‌سازی‌ها برنامه دارد و به‌طور مشخص سازمان بورس و اوراق بهادار تا حدی كه قانون اجازه ‌دهد مقابل اختلالاتی كه از سوی این افراد ایجاد می‌شود را خواهد گرفت. به‌هرحال سازمان بورس و اوراق بهادار با ابزارهایی كه در اختیار دارد، می‌تواند نسبت به اصلاح رفتار افراد سودجو اقداماتی را انجام دهد، اما باید توجه داشته باشیم كه كنترل این افراد صرفا یك طرف ماجراست و در طرف دیگر فعالان بازار سرمایه نیز نباید رفتار هیجانی از خود بروز داده و به سیگنال‌های موجی توجهی نكنند. بدون‌شك رفتار فعالان بازار سرمایه بسیار مهم است، چراكه اگر این افراد به سیگنال‌های غلطی كه در فضاهای غیررسمی منتشر می‌شوند توجه نكنند مدیران این كانال‌ها و گروه‌ها نیز كاری از پیش نمی‌برند.
به‌عنوان سوال آخر می‌خواستم بدانم آیا از پلیس فتا یا وزارت اطلاعات نیز برای برخورد با افرادی كه به دنبال مسموم‌كردن فضای بورس هستند درخواست كمك كرده‌اید؟
به نظرم سازمان بورس شرایط و ابزار این نظارت را در اختیار دارد و طبیعتا اگر مشخص شود معاملاتی از طریق سیگنال‌دهی به افراد با قیمت‌های بالا و غیرواقعی انجام شده‌است سازمان بورس این معاملات را ابطال خواهد كرد. من از صاحبان سرمایه كه قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارند می‌خواهم علاوه‌بر خودداری از رفتارهای هیجانی از مشاوران رسمی كمك بگیرند و به سیگنال‌های غلط و نادرستی كه منافع افراد سودجو را تامین می‌كند اعتنا نكنند.



تقویت فرهنگ سرمایه‌گذاری
 حامد فلاح، کارشناس بازار سرمایه به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: با رشد شاخص بورس برخی افراد سودجو با سیگنال‌فروشی اقدام به کسب درآمد می‌کنند که سازمان بورس و اوراق بهادار با کمک مراجع قضایی و پلیس فتا باید با سیگنال‌فروشان برخورد کند.  وی تاکید کرد: برخی افراد در کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی سیگنال‌هایی را به بازار عرضه می‌کنند که هدفشان کسب سود خود است و البته رصد این افراد در دنیای فناوری بسیار راحت است.  فلاح تاکید کرد: مردم نباید از خود رفتار هیجانی نشان دهند و اگر به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اند پیشنهاد می‌کنم با مراجعه به کارگزاران بورس تهران مسیر معقولی را برای کسب سود خود انتخاب کنند.  به گفته وی، توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری یکی از مواردی است که باید بیشتر مورد توجه سازمان بورس قرار بگیرد، چرا که بی‌شک با آموزش درست افراد، نقش افراد سودجو کمتر خواهد شد.



لزوم آموزش برای تازه‌واردها
 محسن علیزاده، عضو كمیسیون اقتصادی مجلس  معتقد است، یكی از وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار آموزش سهامداران است تا افراد تازه‌وارد برای كسب دانش و افزایش اطلاعات خود به فضای مجازی و كانال‌های غیررسمی مراجعه نكنند.  وی با بیان این‌كه آموزش و فرهنگ‌سازی سهامداری، مغفول‌مانده به جام‌جم گفت: البته بخشی از این كار شروع شده‌است اما سیستم آموزش سهامداری ما نسبت به تعداد سهامداران متناسب نبوده و بسیار كم است. بنابراین موضوع توجه به آموزش باید پوشش بیشتری داده شود.  عضو كمیسیون اقتصادی مجلس با بیان این‌كه در این وضعیت بازار سرمایه، عده‌ای اقدام به ارسال و ترویج سیگنال‌های كاذب می‌كنند و قیمت سهم‌ها را به صورت غیرواقعی بالا می‌برند، گفت: این موضوع این‌قدر حساس شده كه دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی به سازمان بورس و فعالان بازار سرمایه تذكر دادند و لازم است اقدامات جدی برای این موضوع انجام شود.



طعمه سیگنال‌فروشان نشویم
 سرهنگ علی محمد رجبی، رئیس مرکز پیشگیری و تشخیص پلیس فتا ناجا به خبرنگار جام‌جم گفت: زمانی که فضا یا بازاری در کشور جذاب می‌شود، مجرمان و کلاهبرداران نیز در این حوزه فعال می‌شوند و سعی می‌کنند از فضای به وجود آمده برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند.
رئیس مرکز پیشگیری و تشخیص پلیس فتا ناجا ادامه داد: یکی از مواردی که می‌تواند مورد سوء استفاده مجرمان سایبری قرار گیرد، ورود تازه‌واردان به بازار بورس است که شاید اطلاعات کامل و کافی برای ورود به این عرصه را ندارند یا شاید مجبور به فعالیت در این بستر هستند. لذا این افراد بیشتر در معرض تهدید و آسیب قرار دارند.
رجبی با بیان این‌که از شهروندان می‌خواهیم نام کاربری و رمز عبور بورسی‌شان را در اختیار افراد ناشناس قرار ندهند، افزود: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که هموطنان باید رعایت کنند این است که نام کاربری و رمز عبور بورسی خود را در اختیار افراد ناشناس قرار ندهند، چراکه ممکن است برخی افراد سودجو با در اختیار داشتن رمز عبور آنها اقدام به خرید و فروش سهام کنند و زمینه زیان دیدن قربانی را فراهم آورند.
رئیس مرکز پیشگیری پلیس فتا نسبت به کلاهبرداری برخی کانال‌ها و صفحات اینترنتی زیر پوشش سرمایه‌گذاری در بورس به شهروندان هشدار داده و تصریح کرد: اکنون شاهد افزایش فعالیت کانال‌ها و صفحه‌هایی تحت عنوان فروش سیگنال یا سرمایه‌گذاری در بورس هستیم که این صفحات سعی می‌کنند اعتماد مردم را جلب کنند و با هدایت سرمایه‌های مردم، شهروندان را به سمت خرید سهم‌های خاصی سوق دهند. در این شرایط این هدایت‌های ویژه موجب تأثیرگذاری در بازار بورس یا باعث سرقت اطلاعات کاربران و کلاهبرداری از آنها می‌شود. رجبی افزود: شیوه درست ورود به بورس این است که مردم قواعد بازار بورس را بدانند و از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری معتبر این کار را انجام دهند.
رئیس مرکز پیشگیری پلیس فتا با بیان این‌که مردم برای واردشدن به بازار بورس باید شناخت اقتصادی داشته باشند، گفت: بسیاری از کانال‌ها و صفحات موجود قابل اعتماد نیستند. ضمن این‌که صفحه تلگرامی و اینستاگرامی معتبر و دارای مجوزی نیز در این زمینه وجود ندارد.
 رجبی با تاکید بر این‌که پلیس فتا نمی‌تواند به صورت مستقیم و مصداقی به حوزه سیگنال‌فروشی ورود کند به جام‌جم گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر و مرجع متخصص این حوزه پس از رصد می‌تواند مواردی که مصداق سیگنال‌فروشی یا منحرف‌کردن سرمایه مردم را دارد به مراجع قضایی گزارش داده و شکایت کند که اگر پس از طی مراحل لازم این موضوع به پلیس فتا ارجاع شود ما وارد عمل خواهیم شد.
به گفته وی، برخی افراد در فضای مجازی تحت عنوان سیگنال‌فروشی کلاهبرداری می‌کنند و در مواردی که قانون به ما اجازه می‌دهد برخورد می‌کنیم.